سی ان ان: آیا باید نگران محور چین، روسیه، ایران و کره شمالی باشیم؟

پایگاه خبری جماران – آیا شهروندان کره شمالی برای جنگیدن در جبهه روسیه در جنگ اوکراین آماده می شوند؟ سی ان ان در گزارشی در این باره می نویسد: اطلاعات آمریکا می گوید هزاران سرباز کره شمالی که برای آموزش نظامی اخیرا وارد روسیه شده اند. این مسئله این نگرانی را برانگیخته که آنها برای تقویت جبهه نبرد مسکو در اوکراین مستقر خواهند شد.

حضور آنها همچنین هشداری را برای سوی ایالات متحده و متحدانش به صدا درآورده مبنی بر اینکه  هماهنگی  بین کشورهای ضدغربی یک تهدید امنیتی بسیار گسترده‌تر و فوری ایجاد کرده دال بر اینکه مشارکت‌های راحت به روابط نظامی آشکارتر تبدیل می‌شوند.

سی ان ان در این بخش از گزارش ادعای کمک نظامی ایران به روسیه در جنگ اوکراین را که تهران رد کرده تکرار می کند و می نویسد: صدها پهپاد ایرانی نیز بخشی از حمله مسکو به اوکراین بوده‌اند و ماه گذشته آمریکا اعلام کرد که تهران موشک‌های بالستیک کوتاه‌برد را نیز به کشور روسیه ارسال کرده است. ( وزیر خارجه ایران ارسال موشک های بالستیک به روسیه را رد می  کند.)

در همین حال، چین متهم شده است که ماشین جنگی روسیه را با مقادیر قابل توجهی کالاهای «دو منظوره» مانند میکروالکترونیک و ابزارآلات ماشینی که می‌تواند برای ساخت سلاح مورد استفاده قرار گیرد، تقویت کرده است. هفته گذشته، ایالات متحده برای اولین بار دو شرکت چینی را به دلیل تامین کامل سیستم های تسلیحاتی روسیه جریمه کرد. چین نیز مانند ایران و کره شمالی کمک نظامی به روسیه برای استفاده در جنگ اوکراین را تکذیب می کند.

با بررسی این همکاری در حال ظهور، یک گروه تحت حمایت کنگره که استراتژی دفاعی ایالات متحده را ارزیابی می کند، روسیه، چین، ایران و کره شمالی را در تابستان امسال "محور مشارکت های بدخیم رو به رشد" نامید.  ترس این است که دشمنی مشترک با ایالات متحده این کشورها را به سمت همکاری با یکدیگر سوق می دهد  و این تهدیدی را که هر یک از آنها به تنهایی برای واشنگتن یا متحدانش ایجاد می کند، نه فقط در یک منطقه، بلکه شاید در چندین بخش از جهان تقویت می کند.

لوید آستین، وزیر دفاع ایالات متحده روز چهارشنبه در سخنانی که اولین تایید خبر حضور نیروهای کره شمالی در روسیه از سوی آمریکا بود،  گفت:  اگر (کره شمالی) یک طرف جنگ هم باشد، قصد آنها شرکت در این جنگ از طرف روسیه است، این یک موضوع بسیار بسیار جدی است و نه تنها در اروپا بلکه بر روی همه چیز تأثیر خواهد گذاشت.

دهه‌ها پس از قدرت‌های محور آلمان نازی، ایتالیای فاشیست و ژاپن امپراتوری و ائتلاف سرسخت ضدغربی دوران جنگ سرد  و سال‌ها از زمانی که جورج دبلیو بوش به دشمنان ایالات متحده، ایران، عراق و کره شمالی لقب «محور شرارت» را داد، این تصور وجود دارد که یک همسویی خطرناک و جدید در حال افزایش است و جنگ پوتین به عنوان کاتالیزور آن عمل خواهد کرد.

چنین همسویی دو قدرت با سابقه سلاح هسته‌ای را گرد هم می‌آورد، دولتی که گمان می‌رود انبوهی از کلاهک‌های هسته‌ای غیرقانونی را در کره شمالی جمع‌آوری کرده و ایران که ایالات متحده می‌گوید احتمالاً می‌تواند ظرف چند هفته چنین سلاحی را تولید کند.

شراکت نظامی کره شمالی با روسیه اکنون پرونده اوکراین به عنوان یک  درگیری داغ  در اروپا را به دوره تنش‌آمیزی در درگیری سرد در شبه جزیره کره مرتبط می‌کند، زیرا کیم جونگ اون، رهبر کره شمالی، تهدیدات خود را علیه کره جنوبی افزایش داده است.

به دنبال اطلاعاتی درباره استقرار نیروهای نظامی کره شمالی در روسیه، کره جنوبی اعلام کرد که می‌تواند به تامین تسلیحات مورد نیاز اوکراین فکر کند، جایی که این کشور به عنوان متحد آمریکا هنوز مستقیماً به آن تسلیحات ارائه نکرده است.

برای کره شمالی، جایی که رهبر آن کیم جونگ اون خواستار افزایش برنامه تسلیحات هسته‌ای غیرقانونی کشورش شده ، ارسال چیزی که تصور می‌شود میلیون‌ها گلوله توپخانه، موشک‌های بالستیک کوتاه‌برد و اخیراً نیروهای نظامی به روسیه باشد، ضرر چندانی ندارد.

در ازای این کمک ها به روسیه، پیونگ یانگ منزوی شده در سطح بین المللی احتمالاً غذا و سایر ملزومات دریافت کرده است .  همچنین روسیه  به طور بالقوه از توسعه ظرفیت های فضایی کره شمالی حمایت می کند که می تواند به برنامه موشکی تحریم شده این کشور نیز کمک کند.

اهمیت جنگ هواپیماهای بدون سرنشین در اوکراین باعث شده  که روسیه برای خرید آنها به ایران نگاه کند . اقدامی که می تواند تعمیق یک دوستی امنیتی که مربوط به سال 2015 و جنگ در سوریه است، زمانی که هر دو از رژیم بشار اسد حمایت می کردند به حساب آید.

برای تهران که تحت فشار تحریم‌های سنگین غرب قرار دارد و درگیر درگیری‌های خاورمیانه با اسرائیل، عرضه تسلیحات به روسیه به‌طور بالقوه بخش دفاعی این کشور را تقویت می‌کند.

شی جین پینگ، رهبر چین، که هفته‌ها قبل از حمله روسیه به اوکراین، شراکت «بدون محدودیت» را با مسکو اعلام کرد، مدعی بی‌طرفی در این درگیری شده و تا حد زیادی شرکت‌های چینی را از ارائه کمک‌های مستقیم مرگبار به روسیه در این جنگ دور نگاه داشته است.

با این حال چین خلاهای گسترده ای را در تقاضای روسیه برای کالاهای دیگر پر کرده  از جمله محصولاتی که ایالات متحده و دیگران آن را دارای کاربرد دوگانه می دانند. چین در ازای این کمک ها از انرژی با تخفیف روسیه بهره مند شده است. پکن از "تجارت عادی" خود با روسیه دفاع می کند. چین همچنین به گسترش رزمایش های نظامی مشترک و روابط دیپلماتیک با کشوری که آن را شریکی کلیدی در عقب راندن غرب در مجامع بین المللی می داند، ادامه داده است.

به گفته ناظران، حتی از آنجایی که این چهار کشور انگیزه های مستقل خود را برای همکاری با یکدیگر به طور جداگانه دارند، محدودیت های واضحی در هر گونه هماهنگی گسترده تر، اعتماد متقابل و حتی علاقه به همکاری با یکدیگر وجود دارد .

الکس گابویف، مدیر مرکز اوراسیا کارنگی روسیه در برلین گفت: این مجموعه ای از روابط دوجانبه است که بر اساس استراتژی بقای هر کشور، یا آنچه در فهرست ژئوپلیتیک است و بحران روز یا دهه ای که آنها با آن دست به گریبان هستند، هدایت می شود. این رژیم های اقتدارگرا همگی ایالات متحده را یک دشمن مشترک می‌دانند. این چسبی است که آنها را کنار هم نگه می‌دارد، اما اینکه آیا می‌توانیم در مورد درجه‌ای از هماهنگی بین هر چهار  کشور صحبت کنیم؟ من بعید می دانم یا حداقل فعلا از آن بسیار دور هستیم.

شاید در این مسئله مهم ترین سوال این است که آیا این صف بندی های فعلی می توانند فراتر از جنگ در اوکراین دوام بیاورند و به هماهنگی کامل بین هر چهار کشور تبدیل شوند؟

ناظران می گویند که یک عامل کلیدی در چگونگی توسعه هر گونه همسویی بیشتر، چین است که تا حد زیادی قدرتمندترین بازیگر در این گروه، شریک تجاری اصلی روسیه، کره شمالی و ایران و کشوری که توسط ایالات متحده به عنوان دشمن اصلی خود تلقی می شود، است.  پکن با عمیق تر شدن اختلافاتش با واشنگتن، تلاش ها را برای به چالش کشیدن رهبری جهانی ایالات متحده و شکل دادن به نظم بین المللی به نفع چین و دیگر حکومت های همسو با خود افزایش داده است.

نقش روسیه در این تلاش این هفته در شهر کازان در جنوب غربی این کشور به نمایش گذاشته شد، جایی که شی و پوتین از تعهد خود برای ساختن جهانی «عادلانه‌تر» در حاشیه اجلاس سران گروه بریکس که به طور مشترک برای گسترش آن تلاش کرده‌اند سخن گفتند.   چین و روسیه، ایران را وارد چرخه بریکس کرده اند و همچنین در درگیری در خاورمیانه، جایی که «نیروهای نیابتی» آن در حال مبارزه با اسرائیل هستند، تا حد زیادی در کنار تهران قرار گرفته اند. چین، روسیه و ایران نیز از سال 2019 چهار رزمایش دریایی مشترک برگزار کرده‌اند و چین بزرگترین خریدار انرژی ایران است.

به گفته ژان لوپ سامان، محقق ارشد موسسه خاورمیانه دانشگاه ملی سنگاپور، در عین حال، ایران تحت تحریم شدید دیگر «دولت مورد علاقه برای سیاست خاورمیانه ای چین» نیست، زیرا پکن با کشورهای ثروتمندتر خلیج فارس روابط برقرار می کند.

پکن همچنین روابط خود با کره شمالی را که تقریباً از نظر اقتصادی و دیپلماتیک کاملاً به چین وابسته است، به دقت مدیریت می کند. رهبران چین به طور گسترده ای نسبت به همسویی رو به رشد کیم-پوتین و پتانسیل یک کره شمالی قدرتمند برای ایجاد مشکل و جلب توجه بیشتر ایالات متحده به منطقه محتاط هستند. در حالی که چین رفتار تهاجمی خود را در دریای چین جنوبی و نسبت به تایوان انجام می دهد، چین ممکن است ترجیح دهد تمایل خود به حضور در چنین محوری را علنی نکند.  تانگ ژائو، یکی از اعضای ارشد بنیاد کارنگی برای صلح بین‌المللی، گفت: روسیه، کره شمالی، ایران گروه‌هایی هستند که چین کمتر می‌خواهد آشکارا با آنها ارتباط برقرار کند. چین به دنبال این است که نشان دهد  گزینه های بیشتری نسبت به این کشورها دارد و ترجیح می دهد با تعداد بیشتری از کشورها برای رقابت با غرب کار کند.

با این حال، از نگاه غرب، امتناع چین از قطع خطوط حیات اقتصادی برای کره شمالی نافرمانی از دستور سازمان ملل متحد در منع کمک رسانی به روسیه که تهدید به استفاده از تسلیحات هسته‌ای در اوکراین کرده ، اغلب به عنوان حمایت آشکار از این رژیم‌ها تلقی می‌شود.

در ماه ژوئیه، کمیسیون استراتژی دفاع ملی، گروهی مستقل که کنگره وظیفه ارزیابی استراتژی دفاعی ایالات متحده را برعهده دارد، گفت که همکاری چین و روسیه «عمیق‌تر و گسترده‌تر» شده و شامل مشارکت نظامی و اقتصادی با ایران و کره شمالی شده است. در این بیانیه آمده است: «این صف بندی جدید کشورهای مخالف منافع ایالات متحده، اگر نگوییم این احتمال وجود دارد که به یک جنگ چندجانبه جهانی تبدیل شود، یک خطر واقعی ایجاد می کند.»

ناتو در سال‌های اخیر به منظور تقویت روابط با متحدان و شرکای ایالات متحده در آسیا-اقیانوسیه به ابتکارهای جدیدی دست زده که نشست وزرای دفاع هفته گذشته که برای اولین بار استرالیا، ژاپن، نیوزیلند و کره جنوبی به آن پیوستند، یکی از آنها به حساب می آید. به گفته کارنگی ژائو، در کوتاه مدت، مشارکت‌های تسلیحاتی روسیه درها را برای ایران و کره شمالی باز می‌کند تا به طور بالقوه فناوری‌های تسلیحاتی حساس مسکو را به دست آورند و آنها را مستقیما تولید کنند و حتی آنها را به سراسر جهان ارسال کنند.

برخی تحلیل‌گران ارزیابی می‌کنند که پویایی کنونی این خطر را افزایش می‌دهد که درگیری‌های آینده  از جمله درگیری‌هایی که چین در مرکز آن قرار دارد و نه روسیه، هماهنگی بین این چهار نفر را ایجاد کند. به عنوان مثال، در یک درگیری احتمالی در دریای چین جنوبی یا بر سر تایوان، بحث بر سر این است که آیا پکن می خواهد ببیند کره شمالی یا روسیه نقشی در ایجاد حواس پرتی در شمال آسیا ایفا کنند یا خیر. اما برخی از کارشناسان همچنین هشدار می‌دهند که شکل گیری این محور در آینده را نمی توان قطعی دانست زیرا این روابط فرصت‌طلبانه باقی می‌مانند، نه بر اساس همسویی عمیق ایدئولوژیک یا اعتماد.