مقایسه کارآیی و قدرت سامانه های دفاع موشکی اروپا و آمریکا

به گزارش جماران به نقل از یورونیوز، سامانه‌ آمریکایی پدافند هوایی «پاتریوت - Patriot» و نمونه مشابه اروپایی آن با نام «مامبا - Mamba» روی کاغذ شبیه به هم به نظر می‌رسند، اما فناوری ساخت ایالات متحده فروش بسیار بهتری دارد.

وقتی صحبت از بازاریابی یک سامانه پدافند هوایی می‌شود، بهترین تبلیغ مشاهده عملکرد آن در میدان جنگ است.

تازه‌ترین حمله روسیه به اوکراین که شامل شلیک دست‌کم ۱۲۷ موشک و پرتاب ۱۰۹ پهپاد در روز دوشنبه بود، بار دیگر توجهات را به سمت سکوهای پدافندهای هوایی که توسط متحدان غربی به کی‌یف اهدا شده بود، متمرکز کرد.

هیاهوی بسیار در مورد سامانه آمریکایی «پاتریوت» که از دهه ۱۹۸۰ میلادی تا کنون پایه اصلی دفاع هوایی غرب بوده است باعث شده تا «سامانه زمین به هوای میان‌برد - SAMP/T» اروپایی معروف به «مامبا» که ساخت مشترک فرانسه و ایتالیا است، تحت الشعاع قرار گیرد.

گویی نمونه اروپایی علیرغم مشخصات و قابلیت چشمگیرش به عنوان جایگزینی قدرتمند در اروپا، توجه زیادی را به خود جلب نکرده است.

سابقه رزم

آنچه خریداران در اولویت قرار می‌دهند تجربه میدان نبرد است و سیستم پاتریوت سابقه گسترده‌ای در این زمینه دارد؛ از جنگ خلیج فارس در سال ۱۹۹۱ تا چندین دهه استقرار در اسرائیل و استقرار آن‌ها در طول جنگ عراق گرفته تا تجربه عربستان سعودی علیه نیروهای حوثی یمن، و اکنون در اوکراین.

در عوض، سامانه «مامبا» سابقه رزمی بسیار کمی دارد و اولین استفاده قابل توجه آن در اوکراین رخ داده است. یک بار هم موشک‌های «آستر ۳۰ - Aster 30» که در این سامانه مورد استفاده قرار می‌گیرند نیز در اوایل سال جاری توسط نیروی دریایی فرانسه در دریای سرخ برای سرنگونی موشک‌های بالستیک شلیک شده توسط انصار الله یمن استفاده شد.

تاثیر بر بازار فروش

در حال حاضر ۱۹ کشور اروپایی از سامانه پاتریوت استفاده می‌کنند و سکوهای پرتاب سوئیس هنوز در انتظار تحویل آن هستند. در سال‌های اخیر شاهد میلیاردها دلار قراردادهای جدید پاتریوت بوده‌ایم.

در مقابل، هیچ سیستم مامبای جدیدی از زمان خرید سنگاپور در سال ۲۰۱۳ به فروش نرسیده است که چالشی را برای رم و پاریس به وجود آورده است.

در همین حال، سامانه آمریکایی پاتریوت، تبلیغات رایگان زیادی از کی‌یف دریافت کرده است. ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهوری اوکراین نام پاتریوت‌ها را سر زبان‌ها انداخته و این سیستم‌ها را ساخت شرکت‌های اسلحه‌سازی ریتون و لاکهید مارتین هستند را «قوی‌ترین» در نوع خود خوانده و گفته است که «هیچ چیز دیگری در برابر تهدیدات بالستیک افاقه نمی‌کند.»

سامانه فرانسوی-ایتالیایی مامبا  که اتفاقا آن هم برای دفع موشک‌های بالستیک طراحی شده است، در حال ارتقاء اساسی است و قبول سفارشات نسل بعدی آن برای تحویل سال ۲۰۲۶ فراهم است.

ایالات متحده متعهد شده است که دو سیستم پاتریوت را به اوکراین بفرستد، در حالی که آلمان متعهد شده است که سه سیستم را به اوکراین بفرستد.

علاوه بر این، دولت هلند قطعاتی را برای ارسال یک پلتفرم مونتاژ کرده و رومانیایی‌ها نیز موافقت کرده‌اند که یک سامانه به اوکراین بدهند به شرطی که ایالات متحده وعده جایگزینی آن را بدهد.

مدیران اجرایی پاتریوت اذعان دارند که درگیری‌های جاری به طور قابل توجهی تقاضا برای سیستم های موشکی پاتریوت را افزایش داده است. توماس لالیبرتی، رئیس سیستم‌های دفاع هوایی و زمینی شرکت ریتون در ماه ژوئیه خاطرنشان کرد که ساخت رادار پاتریوت ۱۲ ماه طول می‌کشد، اما ۲۴ ماه طول می‌کشد تا همه قطعات را سر هم کنیم.»

شرکت ریتون گزارش می دهد که در حال حاضر ۱۳ سامانه موشکی پاتریوت سفارش داده شده‌اند که عمدتاً در تأسیسات ماساچوست مونتاژ می‌شوند. در این میان، پنج سیستم برای سوئیس به عنوان بخشی از یک قرارداد ۲.۲میلیارد دلاری تعیین شده است، در حالی که چهار سامانه از طریق دو قرارداد جداگانه به مبلغ ۲.۴ میلیارد دلار برای آلمان در نظر گرفته شده است.

هر سیستم پاتریوت شامل سه جزء اصلی است که همگی سوار بر یک کامیون است: یک واحد رادار برای ردیابی هواپیماهای ورودی و تهدیدات موشکی، یک واحد کنترل برای مدیریت عملیات، و یک پرتابگر با قابلیت شلیک تا ۱۶ هدف.

«زدن برای کُشتن»؛هزینه هر سامانه و هر فروند موشک آن چند است؟

سامانه پاتریوت از جدیدترین موشک‌های PAC-3 MSE تولید شده توسط شرکت  لاکهید مارتین استفاده می‌کند. هر موشک تقریباً ۳.۷ میلیون دلار قیمت دارد و دارای جستجوگرهای میلی‌متری پیشرفته است که به آنها اجازه می‌دهد اهداف را از طریق ضربه جنبشی دقیق نابود کنند - روشی که در اصطلاح نظامی به آن «زدن برای کشتن» می‌گویند.

تولید موشک‌های PAC-3 در حال حاضر ۵۵۰ فروند در سال است و برنامه‌هایی برای افزایش آن به ۶۵۰ تا سال ۲۰۲۷ به لطف یک کارخانه جدید در آرکانزاس وجود دارد. در همین حال، موشک‌های نسل قبلی PAC-2 که برد بیشتری را ارائه می‌دهند اما فاقد سیستم هدایت دقیق PAC-3 هستند، هنوز در حال تولید هستند.

نسل جدید سامانه اروپایی سامانه مامبا نیز به نوبه خود، برای موشک‌های آستر خود مانند PAC-3 به جستجوگر باند Ka مجهز خواهد شد. هر موشک آستر نزدیک به ۲ میلیون دلار قیمت دارد. هزینه یک سیستم مامبا نیز حدود ۵۰۰ میلیون دلار است، در حالی که برای یک پاتریوت این برآورد کمی بالاتر است.

برد بیشتر برای نمونه اروپایی

سامانه SAMP/T که محصول همکاری بین شرکت ایتالیایی MBDA و شرکت فرانسوی تالِس است، دارای برد شناسایی بیش از ۳۵۰ کیلومتر است و موشک‌های آستر-۳۰ آن که مجهز به کلاهک‌های تکه تکه‌کننده هستند، می‌توانند اهدافی را تا فاصله ۱۵۰ کیلومتری رهگیری کنند. این برد از سیستم پاتریوت که پیشرفته‌ترین موشک‌های PAC-3 MSE آن تقریباً ۱۲۰ کیلومتر برد دارند، پیشی می‌گیرد.

کارشناسان چندین مزیت را برای سیستم اروپایی SAMP/T نسبت به پاتریوت آمریکایی بر شمرده‌اند. این موارد شامل عملیات کارآمدتر آن با پرسنل کمتر، قابلیت ردیابی چندین تهدید به طور همزمان، و طراحی که امکان نظارت 360 درجه را از یک واحد فراهم می‌کند، هست.

با این حال، پاتریوت انعطاف‌پذیرتر است و اهدافی از جمله هواپیما، هواپیماهای بدون سرنشین و موشک‌های بالستیک و کروز را رهگیری می‌کند، در حالی که SAMP/T عمدتاً برای سرنگونی هواپیماها و موشک‌های بالستیک طراحی شده است.

تولید انبوه هزاران موشک PAC-3 و همچنین موشک‌های قدیمی PAC-2 در ایالات متحده، اروپا و آسیا به این معنی است که این موشک چندین کاربر دارد و بنابراین بازار و اکوسیستم جهانی برای قطعات و رهگیرها وجود دارد.

اینها تنها رهگیرهای موجود در بازار نیستند

اوکراین از سامانه پدافند کوتاه‌برد تا میان‌برد نروژی «ناسامز / NASAMS» و همچنین سیستم میانبرد ​​ «ایریس-تی / IRIS-T» آلمان نیز استفاده می‌کند.

کار برای ارتقای ناسامز و ایریس برای مقابله بهتر با موشک‌های بالستیک در حال انجام است.