اگر کنگره آمریکا با تداوم کمکهای اقتصادی و نظامی به کییف موافقت نکند، چهره جنگ اوکراین برای همیشه تغییر خواهد کرد.
پایگاه خبری جماران، محمدحسین لطفالهی: برای نزدیک به دو سال، اوکراین توانست مقاومتی فراتر از انتظارهای اولیه در برابر تهاجم نظامی روسیه داشته باشد. با این وجود، سرنوشت مقاومت اوکراینیها برای حفظ سرزمینشان به مذاکراتی گره خورده است که طرفهای آن، بیش از آن که اهمیتی برای آینده اوکراین قائل باشند، به تحولات داخلی در ایالات متحده میاندیشند.
داریا کالنیوک، فعال سیاسی اوکراینی در این باره میگوید: «تصمیمگیری درباره آینده اوکراین و جان هزاران نفر از مردم اوکراین اکنون در دستان اعضای مجلس نمایندگان و سناتورهای آمریکایی است و آنها هستند که باید تصمیم بگیرند کمکها به اوکراین ادامه پیدا کند یا نه.»
در حالی که وضعیت برای اوکراینیها تا این اندازه نگرانکننده و اضطراب آور است، هیچ نشانهای از نگرانی در کنگره آمریکا دیده نمیشود. نمایندگان کنگره، روز پنجشنبه 14 دسامبر بدون تصویب لایحه هزینههای دفاعی که شامل 61 میلیارد دلار کمک نظامی به اوکراین میشد، واشنگتن را ترک کردند. دولت جو بایدن، بسته کمکهای نظامی به اوکراین را در قالب بستهای بزرگتر ارائه کرده که سرنوشت کمکهای نظامی به اسرائیل و تایوان را نیز مشخص میکند.
جمهوریخواهان کنگره، تصویب کمکهای نظامی جدید به اوکراین را منوط به عقبنشینی دولت در زمینه سیاستهای مهاجرتی کردهاند، اما دموکراتها به شدت با این مسأله مخالفند. این اقدام جمهوریخواهان، دولت بایدن را در وضعیتی قرار داده است که جو بایدن، رئیس جمهور آمریکا هفته گذشته و همزمان با سفر ناامیدکننده ولودیمیر زلنسکی، رئیس جمهور اوکراین به ایالات متحده، موضع همیشگی خود را از «تا هر زمانی که طول بکشد به حمایت از اوکراین ادامه خواهیم داد» به «تا هر زمانی که بتوانیم از اوکراین حمایت خواهیم کرد» تغییر داد.
برای اوکراینیها هنوز این امیدواری وجود دارد که با دستیابی جمهوریخواهان و دموکراتها به توافقی بر سر مسأله سیاستهای مهاجرتی، کمکهای نظامی ایالات متحده به اوکراین تداوم پیدا کند اما واقعیت این است که حتی در صورت حصول توافق و تداوم کمکها، این مسأله نیز یک راهحل موقت خواهد بود.
مخالفان کمکهای اقتصادی و نظامی به اوکراین روز به روز در آمریکا و اروپا بیشتر میشوند و هر زمان امکان دارد مانعی جدی بر سر راه ادامه حمایتها از اوکراین ایجاد شود.
هفته گذشته، بسته 52 میلیارد دلاری حمایت مالی از اوکراین در اتحادیه اروپا با مخالفت مجارستان تصویب نشد. چالش اروپاییها به مجارستان محدود نمیشود. در انتخابات اسلواکی به تازگی جریانی به پیروزی رسید که ترجیح میدهد به جای حمایت از اوکراین، از در دوستی با روسیه وارد شود و امنیت خود را از طریق برقراری رابطه سازنده با مسکو برقرار کند.
از سوی دیگر، در آمریکا نیز علاوه بر موضوع غزه که باعث شده تردیدهای زیادی نسبت به سیاستهای فرا مرزی آمریکا ایجاد شود، دونالد ترامپ، رئیس جمهور سابق ایالات متحده در اکثر قریب به اتفاق نظرسنجیهای انتخاباتی پیشتاز است و وعده داده در صورت پیروزی در انتخابات تنها در «یک روز» از طریق توافق با ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه به جنگ در اوکراین خاتمه دهد.
بسیاری از کارشناسان متفقالقولند که حمایتهای نظامی غرب و به ویژه آمریکا از اوکراین نقش مهمی در مقاومت این کشور در برابر حملات روسیه داشت اما اکنون این سوال به وجود میآید که در صورت قطع شدن یا کاهش قابل توجه حمایتهای نظامی و اقتصادی غرب، سرنوشت جنگ اوکراین چه خواهد شد؟
حجم کمکهای مالی و نظامی به اوکراین
بر اساس آمارهای ارائه شده از سوی موسسه آلمانی Kiel، از 24 فوریه 2022 که حمله نظامی روسیه به اوکراین آغاز شد، ایالات متحده متعهد شد مجموعا بیش از 71 میلیارد دلار کمک مالی و نظامی به اوکراین داشته باشد. این رقم، از مجموع کمکهایی که 11 کشور بعدی لیست حامیان اوکراین متعهد به ارائه آن شدهاند بیشتر است.
نکته قابل توجه این است که نزدیک به تمام این تعهدات انجام شده و اوکراینیها کمکهای دریافتی را صرف جنگ کردهاند. وزارت دفاع آمریکا در میانه ماه نوامبر اعلام کرد 97 درصد از بودجه تعیین شده این وزارتخانه برای حمایت از اوکراین هزینه شده است. وزارت امور خارجه آمریکا نیز اعلام کرده 100 درصد از بودجه تعیین شده در این زمینه را هزینه کرده است.
آمارهای موسسه Kiel نشان میدهد حمایتها از اوکراین در مقایسه با ماههای آگوست و اکتبر حدود 90 درصد افت داشته و در حال حاضر در پایینترین سطح از زمان آغاز جنگ اوکراین قرار دارد.
تبعات کاهش کمکها
نیروهای نظامی اوکراین از اوایل تابستان ضدحملهای را آغاز کردند که انتظار میرفت به آزادسازی بخش قابل توجهی از مناطق اشغالی بینجامد اما در نهایت این ضدحمله نتوانست اهداف کییف را محقق سازد.
ژنرال والری زالوژنی، فرمانده کل نیروهای مسلح اوکراین میگوید در شرایط فعلی و با توجه به فرا رسیدن فصل سرما، درگیریهای زمینی جای خود را تبادل آتش توپخانه داده است و در این وضعیت، ارسال به موقع کمکهای نظامی از جمله گلولههای توپ اهمیت بسیاری دارد.
از طرفی، تجربه 2 سال گذشته نشان میدهد در فصول سرد که تحرکات نظامی سخت میشود، روسیه حملات موشکی، پهپادی و توپخانهای را به اوکراین تشدید میکند و اگر اوکراین نتواند نیازهایش در زمینه پدافند هوایی را تأمین کند، با دردسرهایی جدی مواجه خواهد شد.
دردسر جدی برای اوکراین در میدان نبرد به معنای آن است که روسیه چند گام به تحقق اهداف خود نزدیکتر خواهد شد.
در روزهای گذشته، ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه در یک سخنرانی عمومی تأکید کرد که اهداف روسیه از زمان آغاز «عملیات ویژه نظامی» تغییر نکرده است. او اهداف روسیه را «نازیزدایی، خلع سلاح و تضمین بیطرفی اوکراین» دانست. این اهداف به معنای آن است که روسیه صرفا به توسعه سرزمینی و تسخیر مناطق بیشتری از شرق و جنوب اوکراین نمیاندیشد.
برآوردهای اطلاعاتی آمریکا نیز که تازگی از طبقهبندی خارج شده تأیید میکند که هدف اصلی روسیه در اوکراین، سرنگونی نظام سیاسی در کییف و جایگزینی یک نظام سیاسی جدید و دولتی دست نشانده در این کشور است.
فرانتز استفان گیدی، پژوهشگر ارشد مرکز New American Security معتقد است در صورت پایان جنگ فرسایشی در اوکراین و پایان جنگ اوکراین با پیروزی روسیه صلح حاکم نخواهد شد. او میگوید: «این به آن معنا نیست که بلافاصله بعد از پایان جنگ، روسیه به کشورهای حوزه بالتیک حمله میکند. در این شرایط، جناح شرقی ناتو به شدت ناامنتر میشود و ایالات متحده که تعهدات آشکاری برای دفاع از اعضای ناتو دارد، مجبور خواهد شد جهش قابل توجهی در هزینههای دفاعی و سیاستهای امنیتی خود ایجاد کند.