عربستان سعودی همچنان در حال بررسی این پیشنهاد است، اما احتمالاً نظر ریاض هم مثبت باشد چرا که به دنبال متعادل کردن روابط خود با ایالات متحده در کنار قدرت های نوظهور مانند چین است.
به گزارش جماران، الجزیره نوشت: در عصر چند قطبی در حال ظهور، با توجه به اینکه منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا (MENA) از نظم جهانی در حال تغییر مستثنی نیست، حرکت گروه بریکس برای گسترش دامنه اعضا خود چندان شگفت‌انگیز به نظر نمی رسد.
بریکس متشکل از برزیل، روسیه، هند، چین و آفریقای جنوبی است و به عنوان وزنه تعادل G7 (کانادا، فرانسه، آلمان، ایتالیا، ژاپن، انگلستان و ایالات متحده) تلقی می شود. چهار دعوتنامه از شش دعوتنامه بریکس که روز پنجشنبه در جریان روز پایانی اجلاس سران این گروه در آفریقای جنوبی ارائه شد، به کشورهای منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا یعنی عربستان سعودی، ایران، مصر و امارات متحده عربی تحویل داده شد.
توسعه دامنه بریکس و متنوع سازی اعضا بر اساس تمایل گروه برای هموار کردن زمین بازی جهانی است که به نظر آنها در آن تقلب شده است. لولا داسیلوا، رئیس جمهور برزیل در همان روز گفت که این بلوک به زودی اعضای بیشتری را دعوت خواهد کرد که به دلیل اهمیت ژئوپلیتیکی و نه ایدئولوژیکی انتخاب شده اند. او تاکید کرد که انتخاب کشورهایی که در این دور برای پیوستن به بلوک بریکس برگزیده شدند بر اساس تمایل برای توسعه نفوذ این بلوک بوده است.
امارات متحده عربی قبلاً از پیشنهاد این بلوک استقبال کرده است و به گفته تحلیلگران انتظار می رود ایران و مصر نیز احتمالا به دلیل منافع مالی دعوت بریکس را بپذیرند.
با این حال، عربستان سعودی همچنان در حال بررسی این پیشنهاد است، اما احتمالاً نظر ریاض هم مثبت باشد چرا که به دنبال متعادل کردن روابط خود با ایالات متحده در کنار قدرت های نوظهور مانند چین است.
به گفته تحلیلگران، اتحاد آهنین عربستان با ایالات متحده قبلاً در تعدادی از جبهه ها سست شده و ورود آن به بریکس یک شکست دیگر برای این اتحاد خواهد بود هر چند هنوز تا نقطه پایان این اتحاد فاصله بسیاری وجود دارد.
سامی حمدی، مدیر عامل اینترنشنال اینترست و تحلیل گر سیاسی به الجزیره گفت: ریاض ابتدا واکنش واشنگتن را ارزیابی و پیشنهادات هیئت‌هایی را که جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا به ریاض می‌فرستد، بررسی می‌کند.
میشل گریس، محقق ارشد سیاست در شرکت رند در این باره می گوید: عربستان سعودی که در حال حاضر یک قدرت منطقه‌ای است، انگیزه بلندپروازانه‌ای برای تبدیل شدن به یک وزنه سنگین در سطح جهانی دارد. در چنین شرایطی روابط عمیق‌تر با چین به همان اندازه رابطه با آمریکا برای ریاض مهم است. وضع برای امارات متحده عربی، یکی دیگر از متحدان ایالات متحده نیز شبیه وضعیت عربستان است. عضویت در بریکس مسیری را برای عربستان سعودی و امارات فراهم می کند تا روابط خود با ایالات متحده را با منافع خود در تعمیق روابط اقتصادی با چین متعادل کنند.
سامی حمدی در این باره به الجزیره می گوید: «حضور امارات و عربستان در بریکس به معنای ضدغربی شدن این دو کشور نیست. در عوض، این نشان دهنده میزان سرخوردگی این متحدان غربی از غرب و این احساس رو به رشد است که غرب دیگر به منافع و امنیت آنها متعهد نیست. ایالات متحده در مورد عقب نشینی از حضور در منطقه سخن گفته که انگیزه ای بیشتر برای کشورهای خلیج فارس برای تنوع بخشیدن به روابط خود در سیاست خارجی است. این احساس وجود دارد که با توجه به اینکه غرب دیگر این متحدان را در اولویت خود قرار نمی‌دهد، تنوع روابط و پیگیری قطب‌ها، بلوک‌ها و مدارهای اضافی به یک ضرورت وجودی سیاسی و اقتصادی تبدیل شده است»
در همین حال، ایران با روابط ضعیف خود با بسیاری از کشورهای غربی، از فرصت دعوت بریکس خود استفاده کرده و استدلال می کند که نظم بین المللی به رهبری ایالات متحده در حال فروپاشی است. رسانه های ایرانی نقل از ابراهیم رئیسی، رئیس جمهور ایران نوشتند: «گسترش بریکس نشان می دهد که رویکرد یکجانبه در مسیر زوال است.»
ایران از تلاش های بریکس برای دور شدن از وابستگی به دلار آمریکا حمایت کرده است. تسلط آمریکا بر سیستم مالی جهانی به ویژه برای ایران نگران کننده بوده است، زیرا اقتصاد این کشور تحت فشار تحریم های ایالات متحده با مشکل مواجه شده است. بنابراین، ورود ایران به بلوک بریکس نشان دهنده این است که ایران به دنبال تقویت روابط اقتصادی و نظامی خود با قدرت‌های غیر غربی است.
سامی حمدی در این باره به الجزیره می گوید: «من فکر می‌کنم این نیز شاهدی است که نشان می‌دهد ایران به دنبال شرکای اقتصادی در دوره ای است که تحریم ها علیه این کشور ادامه پیدا کرده است. ورود ایران در کنار امارات متحده عربی و عربستان سعودی پیامدهای بزرگی بر تجارت و سیاست نفتی خواهد داشت، زیرا همه آنها تولید کنندگان عمده نفت هستند. با اضافه شدن کشورهای جدید، بریکس به بلوکی تبدیل شده که تاثیر بالقوه قابل توجهی بر نفت جهانی و مکانیسم‌های مالی تجارت نفت دارد.»
در حالی که چند کشور منطقه ای در غرب آسیا در مسیر بهبود روابط دوجانبه گام های بلندی برداشته اند، اما اختلافات باقی مانده است. بر همین اساس برخی از تحلیلگران معتقدند که ورود چهار کشور خاورمیانه و شمال آفریقا به این بلوک می تواند تاثیر منفی بر کارکرد بریکس بگذارد.
میشل گریس درباره دعوت همزمان از امارات، ایران و عربستان می نویسد: در سال گذشته، شاهد بودیم که امارات روابط دیپلماتیک خود را با ایران به حالت عادی بازگرداند، سپس نزدیکی عربستان سعودی و ایران رخ داد و همه این تغییرات امکان تصور سناریویی را فراهم کرد که در آن هر سه کشور به بخشی از بریکس تبدیل شدند.
به گفته حمدی، عربستان سعودی، امارات و ایران مدت هاست که اختلافات جمعی را به عنوان اعضای اوپک کنار گذاشته اند و بنابراین می توانند در بلوک بریکس نیز همین کار را انجام دهند. حمدی در این باره به الجزیره می گوید: «اگرچه تفاوت‌های آنها ممکن است فرآیندهای تصمیم‌گیری را پیچیده کند، اما بعید است که مانع از فعالیت‌های بلوک شود.»
آیهام کامل، رئیس تیم تحقیقاتی خاورمیانه و شمال آفریقا گروه اوراسیا، موافق است که بعید به نظر می‌رسد که موضوعات منطقه‌ای در کانون توجه بریکس قرار گیرند.
او به الجزیره می گوید: «با این دعوت جدید، منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا می تواند چهار عضو در سازمان توسعه یافته بریکس داشته باشد. این مسأله به طور ساختاری اهرم آنها را افزایش می دهد.»
تریتا پارسی در این باره به الجزیره می گوید: «یک منطقه تقویت شده، راه بیشتری را برای یک جهان چند قطبی هموار می کند. در حالی که جهان از تک قطبی دور می شود، ایالات متحده نیز توانایی خود را برای ایفای نقش دروازه بان از دست می دهد. دیگر هیچ کشوری نمی تواند تصمیم بگیرد که چه کسی در جامعه ملل باشد و چه کسی حذف شود.»
