چین این روزها بیش از پیش خود را به عنوان یک کشور قدرتمند با دامنه جهانی معرفی می کند، اما رویکرد آن به دیپلماسی همچنان محتاطانه است.
به گزارش جماران، دیپلمات‌های غربی و مقامات سابق آمریکایی می‌گویند که دولت بایدن و متحدان آمریکا تردید دارند که چین با توجه به سیاست پکن برای فاصله گرفتن از بحران در حوزه سیاست خارجی و بی میلی این کشور به سخت گیری بر روسیه بتواند نقش تعیین‌کننده‌ای در پایان دادن به جنگ در اوکراین ایفا کند .
ان بی سی در این باره می نویسد: مقامات سابق آمریکایی و دو دیپلمات غربی با شرط عدم افشای نامشان می گویند اگرچه چین پیشنهاد صلح ارائه کرده و قصد دارد هفته آینده نماینده ای به منطقه بفرستد، اما هیچ نشانه ای وجود ندارد که اثبات کند چین آماده است به عنوان یک میانجی تمام عیار با تمام خطراتی که ممکن است به همراه داشته باشد، عملا وارد این صحنه شود.
یک دیپلمات غربی گفت: «ما شک داریم که چین اراده ای برای چنین میانجی گری داشته باشد. چینی ها در این مساله بی طرف نبوده اند. »
شی جین پینگ، رئیس جمهور چین، تا بیش از یک سال پس از حمله روسیه به اوکراین، با ولادیمیر زلنسکی، رئیس جمهور اوکراین صحبت نکرد و پکن همچنان به انعکاس صحبت های مسکو در مورد علل درگیری ادامه می دهد و از استفاده از کلمه "جنگ" در هنگام اشاره به این موضوع اجتناب می کند.
ایوان مدیروس، استاد دانشکده خدمات خارجی در دانشگاه جورج تاون که به عنوان مشاور ارشد در آسیا خدمت می کرد، می گوید که « دولت بایدن می خواهد این تصویر را که دست کم نسبت به احتمال نقش مثبت چین در این مناقشه خوش بین است حفظ کند اما انتظارها نسبت به موفقیت ایده چین بالا نیست. من فکر می‌کنم که آنها نسبت به نقشی که چین واقعاً ممکن است ایفا کند، تردید دارند.»
آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه آمریکا در اوایل این ماه میلادی با اشاره به اینکه ایالات متحده از هرگونه تلاش چین برای کمک به پایان دادن به جنگ استقبال خواهد کرد ، گفت: « اگر آنها مایل به ایفای نقش مثبت در تلاش برای برقراری صلح باشند، این امر خوبی خواهد بود. اما چین باید از این اصل حمایت کند که در این درگیری "یک قربانی و یک متجاوز وجود دارد. من باید بگویم تا همین اواخر، بسیار نامشخص بود که آیا چین این اصل اساسی را پذیرفته است یا خیر. من هنوز مطمئن نیستم که آنها این کار را انجام دهند، اما حداقل رئیس جمهور شی اکنون با رئیس جمهور زلنسکی گفتگو کرده است.»
سخنگوی سفارت چین در واشنگتن، گفت: موضع چین در مورد مناقشه اوکراین "مستمر و واضح است".
او با بیان اینکه چین متعهد به پیشبرد گفتگوهای صلح و حل و فصل سیاسی بحران اوکراین بوده است، افزود: هم رئیس جمهور پوتین و هم رئیس جمهور زلنسکی از نقش مهم چین در بازگرداندن صلح و حل بحران از طریق ابزارهای دیپلماتیک استقبال کردند.
در گفت‌وگوهای سه‌شنبه و چهارشنبه در وین بین جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی جو بایدن، و وانگ یی، مشاور ارشد سیاست خارجی چین، طرف آمریکایی خواهان تعامل سازنده چین در پرونده اوکراین شده و نگرانی‌های ایالات متحده را تکرار کرد که پکن باید ارائه کمک نظامی به روسیه خودداری کند.
چین این روزها بیش از پیش خود را به عنوان یک کشور قدرتمند با دامنه جهانی معرفی می کند، اما رویکرد آن به دیپلماسی همچنان محتاطانه است.
مقامات سابق ایالات متحده می گویند که هیچ سابقه ای برای هدایت یک مذاکره صلح دشوار با به خطر انداختن اعتبار خود یا به قیمت دست رد زدن به سینه شریک مهمی مانند روسیه در کارنامه سیاست خارجی چین وجود ندارد.
یکی از اعضای ستاد امنیت ملی معاون رئیس جمهور وقت در دوره ریاست جمهوری باراک اوباما در این باره می گوید: «شکی نیست که چینی ها بیش از پیش در دیپلماسی خود جاه طلب تر می شوند، همانطور که در بسیاری از زمینه های دیگر امور جهانی چنین است. سوال این است که این میل به نقش آفرینی بیشتر تا کجا پیش خواهد رفت و حاضرند برای آن چه هزینه هایی را متحمل شوند؟
یک کارشناس دیگر می گوید: «برای سال‌ها، واشنگتن امیدوار بود که پکن بتواند از نفوذ خود برای اعمال فشار بر پیونگ یانگ در راستای واگذاری امتیازهایی در برنامه تسلیحات هسته‌ای کره شمالی استفاده کند.»
ویکتور چا که بیش از یک دهه پیش در مذاکرات هسته ای شش جانبه شامل ایالات متحده، ژاپن، روسیه و دو کره شرکت داشت، در این باره می گوید: « این صرفا یک امیدواری در طرف آمریکایی بود و هرگز به نتیجه نرسید. دیپلماسی چین برای جلوگیری از متحمل شدن خطر طراحی شده و رویکرد پکن در مذاکرات کره شمالی دعوت از طرفین برای دیدار بدون تلاش برای شکل دادن به ماهیت مذاکرات بود. اگر می‌خواهید میانجی باشید، باید سهم بیشتری در موفقیت مذاکره بگذارید، نه اینکه صرفاً محلی برای گفتگو ایجاد کنید»
یک استاد دانشگاه جورج تاون در این باره می گوید: « مذاکرات شش جانبه، که در شش دور بین سال‌های 2003 و 2009 برگزار شد، تجربه‌ای آشکار درباره انگیزه‌ی واقعی چین بود. چین آماده انجام اقدامات اساسی علیه کره شمالی در مورد تسلیحات هسته‌ای این کشور نبود زیرا در پایان روز، آنها به حفظ نفوذ خود در شبه جزیره کره و حفظ کره شمالی به عنوان یک کشور دوست بسیار بیشتر از مساله منع اشاعه جهانی اهمیت می‌دادند. منافع چین در مورد کره شمالی با ایالات متحده یا متحدانش هماهنگ نیست. من فکر می کنم در نهایت با روسیه، ما دوباره شاهد تکرار نقشی هستیم که چین در مذاکرات شش گانه با کره شمالی ایفا کرد.»
اینکه پکن چگونه منافع خود در اوکراین را محاسبه می کند، یک سوال باز باقی مانده است.
برخی کارشناسان استدلال می کنند که چین می خواهد شاهد توقف جنگ به خاطر اقتصاد جهانی باشد و اطمینان حاصل کند که روسیه، شریک آن، شکستی ویرانگر را متحمل نمی شود.
همچنین مشخص نیست که پکن چه اهرم یا فشار واقعی را می‌خواهد علیه مسکو برای پایان دادن به این درگیری اعمال کند و چه سودی از انجام این کار نصیب چینی ها خواهد شد.
برخی از مقامات غربی می گویند که چین می‌تواند نقش محدودتر، اما مفیدتری در تشویق روسیه به برگزاری مذاکرات آتش‌بس داشته باشد، بدون اینکه لزوماً در مورد پیشنهادهای مفصل مذاکره کند یا به مسکو برای مصالحه فشار بیاورد. در حال حاضر، نه روسیه و نه اوکراین برای گفتگوهای صلح یا گفتگوهای آتش بس آماده به نظر نمی رسند، زیرا هر دو طرف معتقدند که می توانند در میدان نبرد به دستاوردهایی دست یابند.
ویلیام برنز، رئیس سیا، در ماه فوریه گفت که ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه معتقد است که نیروهایش می توانند اوکراین را در یک جنگ فرسایشی از بین ببرند و حمایت غرب از کی یف به مرور زمان از بین خواهد رفت.
سفیر اوکراین در ایالات متحده، هفته گذشته در واشنگتن گفت که دولت او آماده است با هر کسی که آماده کمک به ما باشد، همکاری کند. او افزود : «من فکر می کنم تمرکز ما باید بر روی این باشد که چگونه روسیه را از اوکراین خارج کنیم.»
او در پاسخ به این سوال که آیا اوکراین از چشم انداز چین به عنوان یک میانجی صلح حمایت می کند، گفت: «ما به یک واسطه نیاز نداریم. هیچ کس برای خروج روسیه از اوکراین به دلالی نیاز ندارد.»
