رئیس جمهوری که کارمندانش اجازه ندادند از کشور فرار کند!

رئیس جمهور سریلانکا و همسرش پس از از دست دادن چهار پرواز که می توانست آنها را به امارات متحده عربی برساند، شب را در یک پایگاه نظامی در کنار فرودگاه اصلی بین المللی سپری کردند.

به گزارش جماران به نقل از خبرگزاری فرانسه، بحران سریلانکا با تلاش نافرجام رئیس‌جمهور برای فرار وارد مرحله تازه ای شده است.

منابع رسمی روز سه‌شنبه گفتند رئیس‌جمهور سریلانکا امروز در یک بن‌بست تحقیرآمیز با کارکنان مهاجرت فرودگاهی که مانع از فرار او به خارج از کشور شده بودند، گرفتار شد.

گوتابایا راجاپاکسا وعده داده است که روز چهارشنبه استعفا دهد و راه را برای "انتقال مسالمت آمیز قدرت" در پی اعتراضات گسترده علیه وی به دلیل بحران اقتصادی بی سابقه کشور باز کند.

مقامات گفتند که این سیاستمدار 73 ساله از محل اقامت رسمی خود در کلمبو درست پیش از اینکه ده ها هزار معترض روز شنبه آن را تسخیر کنند، گریخت. او قصد داشت به دبی برود.

راجاپاکسا به عنوان رئیس جمهور از مصونیت دستگیری برخوردار است و گمان می رود پیش از کناره گیری می خواهد به خارج از کشور برود تا بازداشت نشود.

اما افسران مهاجرت از رفتن به بخش وی‌آی‌پی فرودگاه برای مهر زدن گذرنامه او خودداری کردند در حالی که او اصرار داشت از بیم اقدامات تلافی جویانه سایر مردم در فرودگاه، از بخش‌های عادی عبور نکند.

باسیل، کوچکترین برادر راجاپاکسا، که در آوریل از سمت وزیر دارایی استعفا داد، اوایل روز سه‌شنبه پرواز هواپیمایی امارات به مقصد دبی را پس از بن‌بست مشابه با کارکنان فرودگاه از دست داد.

اداره مهاجرت سریلانکا تأکید کرد که از خروج باسیل جارجاپاکسا برادر رئیس جمهور و همسرش از کشور جلوگیری کرده است.

در همین حال،معترضان می گویند تا زمانی که هر دو رهبر نقش خود را خالی نکنند، خانه های مجلل را ترک نخواهند کرد. انتظار می رود رئیس جمهور گوتابایا راجاپاکسا روز چهارشنبه از سمت خود کناره گیری کند، در حالی که رانیل ویکرمسینگه، نخست وزیر، شنبه استعفای خود را در توییتر منتشر کرد اما تاریخ خروج خود را تایید نکرد.

این استعفا یک پیروزی بزرگ برای معترضان است، اما آینده 22 میلیون نفری کشور مبهم است زیرا آنها برای خرید کالاهای اساسی، سوخت و دارو تلاش می کنند.

جنبش اعتراضی الان کجاست؟

در آخر هفته، ده‌ها هزار معترض قبل از شکستن حلقه‌های امنیتی، بیرون دفتر و محل اقامت رئیس‌جمهور تجمع کردند. تصاویر قابل توجهی که در شبکه های اجتماعی به اشتراک گذاشته شده نشان می دهد که آنها در حال خواندن آهنگ های اعتراضی و سردادن شعارهایی از راجاپاکسا برای استعفا هستند. عکس‌های دیگر گروه‌هایی از تظاهرکنندگان را نشان می‌دهد که برای کباب کردن و پختن غذا، چاله‌های باربیکیو درست می‌کنند.

اما دراماتیک ترین فیلم معترضان را در حال شنا در استخر خصوصی رئیس جمهور نشان می دهد. یک منبع بلندپایه نظامی سریلانکا یکشنبه به سی‌ان‌ان گفت که نیروهای مسلح سریلانکا دقایقی قبل از حمله معترضان به محل اقامت او، راجاپاکسا را به یک کشتی نیروی دریایی منتقل کردند. این منبع افزود که رئیس جمهور از اتاق خواب خود در طبقه فوقانی کاخ پایین آمد و لحظاتی قبل از اینکه تظاهرکنندگان اولین دیوار محوطه را بشکنند از محوطه خارج شد. آنها گفتند که کشتی نیروی دریایی در حال حاضر در دریا در نزدیکی کلمبو در آب های سرزمینی سریلانکا است.

بعداً روز شنبه، معترضان خانه ویکرمسینگه را هدف قرار دادند و خانه شخصی وی در Fifth Lane، محله ای مرفه در پایتخت را به آتش کشیدند. ویدئوی زنده که توسط سى ان ان مشاهده شد نشان داد که در حالی که جمعیت در محل حادثه جمع شده و تشویق می کردند، ساختمان در آتش سوخت. به گفته مقامات امنیتی، زمانی که معترضان به ساختمان ها رخنه کردند، رهبران در محل سکونت خود نبودند و قبل از حملات به مکان های امن منتقل شدند.

به گفته پزشکان محلی روز شنبه، حداقل 55 نفر در تظاهرات زخمی شدند و گفتند که این تعداد شامل یک قانونگذار از شرق سریلانکا و سه نفر با شلیک گلوله است. ویدئوهایی در رسانه های اجتماعی منتشر شد که نشان می داد سربازان به سمت معترضان در خارج از اقامتگاه رئیس جمهور تیراندازی کردند، اما ارتش شلیک را رد کرد. اعتراضات در سریلانکا از ماه مارس افزایش یافته است، زمانی که خشم عمومی در خیابان ها به دلیل افزایش هزینه های غذا، کمبود سوخت و قطع برق در حالی که این کشور در تلاش برای بازپرداخت بدهی بود، بالا گرفت. پلیس برای متفرق کردن معترضانی که در خیابان منتهی به اقامتگاه رسمی رئیس جمهور در 9 جولای تجمع کرده بودند، آب و گاز اشک آور شلیک کرد.

چه بر سر دولت می آید؟

مقامات گفتند که راجاپاکسا در 13 ژوئیه رسماً پس از یک جلسه اضطراری که توسط ماهیندا یاپا آبیواردنا، رئیس پارلمان دعوت شده بود، کناره گیری می کند.

ویکرمسینگه در توییتر نوشت که "برای اطمینان از تداوم دولت از جمله ایمنی همه شهروندان" کناره‌گیری می‌کند، اما تاریخ آن را ذکر نکرد.

چهار وزیر دیگر نیز در آخر هفته از سمت خود کناره گیری کردند - آخرین مورد در مهاجرت مقامات ارشد. در 3 آوریل، کل کابینه دولت سریلانکا به دلیل استعفای دسته جمعی وزرای ارشد، عملاً منحل شد. حدود 26 وزیر کابینه در آخر هفته از سمت خود کناره‌گیری کردند، از جمله رئیس بانک مرکزی و همچنین برادرزاده رئیس‌جمهور، که از خاموشی ظاهری رسانه‌های اجتماعی انتقاد کرد و آن را چیزی دانست که او «هرگز از آن حمایت نخواهد کرد». تحلیلگران و ناظران اکنون می گویند که ابیواردنا، رئیس پارلمان، احتمالاً تا زمانی که رئیس جمهور بعدی توسط قانونگذاران به جای راجاپاکسا انتخاب شود و بقیه دوره ریاست خود را که در سال 2024 به پایان می رسد، انتخاب شود، مسئولیت موقت کشور را بر عهده خواهد گرفت.

آبیواردنا روز دوشنبه در بیانیه ای اعلام کرد که رئیس جمهور جدید در 20 ژوئیه پس از از سرگیری پارلمان در 16 جولای انتخاب خواهد شد. به گفته ابیواردنا، نامزدهای پست عالی از 19 ژوئیه به پارلمان ارائه می شود، سپس یک روز بعد برای انتخاب رئیس جمهور جدید رأی گیری خواهد شد. این جدول زمانی در جریان نشستی بین رهبران حزب سریلانکا در کلمبو در روز دوشنبه با هدف اطمینان از تشکیل دولت وحدت همه حزبی جدید مطابق با قانون اساسی کشور در اسرع وقت مورد توافق قرار گرفت.

در پی اعتراضات آخر هفته، صندوق بین المللی پول اعلام کرد که تحولات کشور را از نزدیک زیر نظر دارد. پیتر بروئر و ماساهیرو نوزاکی روسای هیئت صندوق بین المللی پول در بیانیه ای مشترک روز یکشنبه گفتند: «امیدواریم وضعیت فعلی را حل کنیم که امکان از سرگیری گفت‌وگوهایمان در مورد برنامه‌ای با حمایت صندوق بین‌المللی پول را فراهم کند، در حالی که قصد داریم به بحث‌های فنی با همتایان خود در وزارت دارایی و بانک مرکزی سریلانکا ادامه دهیم.

زندگی اکنون در سریلانکا چگونه است؟

این کشور پس از کاهش شدید ذخایر ارزی خود به پایین ترین سطح، با پایان یافتن دلار برای واردات ضروری از جمله غذا، دارو و سوخت، بدترین بحران مالی خود را در هفت دهه گذشته متحمل شده است. برای سریلانکاها، بحران زندگی روزمره آنها را به چرخه ای بی پایان از انتظار در صف های کالاهای اساسی تبدیل کرده است که بسیاری از آنها در حال جیره بندی هستند. علی‌رغم تلاش‌های قبلی دولت برای کاهش بحران، مانند معرفی یک هفته کاری چهار روزه، ویکرمسینگه سه‌شنبه گذشته کشور را «ورشکسته» اعلام کرد.

در چندین شهر بزرگ از جمله پایتخت، کلمبو، ساکنان ناامید همچنان برای دریافت غذا و دارو صف می‌کشند و گزارش‌ها حاکی از درگیری غیرنظامیان با پلیس و ارتش در صف انتظار هستند. در اوایل ماه ژوئیه، کانچانا ویجسکرا، وزیر انرژی گفت که این کشور کمتر از یک روز سوخت باقی مانده است. فرکانس قطارها کاهش یافته است و مسافران را مجبور می کند که در کوپه ها فشرده شوند و حتی در هنگام رفت و آمد به محل کار، به طور متزلزل بالای آنها بنشینند.

بیماران به دلیل کمبود سوخت و افزایش قیمت مواد غذایی قادر به تردد به بیمارستان ها نیستند. برنج، یکی از مواد اصلی در این کشور جنوب آسیا، از قفسه های بسیاری از مغازه ها و سوپرمارکت ها ناپدید شده است.

ناامیدی و خشم عمومی در 31 مارس زمانی که تظاهرکنندگان با پرتاب آجر و آتش‌سوزی در خارج از اقامتگاه شخصی رئیس جمهور آغاز شد. پلیس برای سرکوب تظاهرات از گاز اشک آور و ماشین های آب پاش استفاده کرد و پس از آن 36 ساعت منع رفت و آمد برقرار کرد. رئیس جمهور راجاپاکسا در 1 آوریل وضعیت اضطراری عمومی در سراسر کشور اعلام کرد و به مقامات اختیار داد تا افراد را بدون حکم بازداشت کنند و پلتفرم های رسانه های اجتماعی را مسدود کرد.

اما تظاهرات روز بعد با سرپیچی از مقررات منع آمد و شد ادامه یافت و پلیس صدها تظاهرکننده را دستگیر کرد. اکنون معترضان رئیس جمهور و نخست وزیر کشور را مجبور به استعفا کرده اند.

پس زمینه این اعتراضات چیست؟

کارشناسان که به مجموعه ای از تصمیمات دولت اشاره می کنند که شوک های خارجی را تشدید می کند، می گویند که بحران سال ها در حال شکل گیری بوده است. مرتضی جافرجی، رئیس اندیشکده موسسه Advocata مستقر در کلمبو، گفت که در دهه گذشته، دولت سریلانکا مبالغ هنگفتی از وام دهندگان خارجی برای تامین مالی خدمات عمومی وام گرفته است.

این ولگردی وام‌گیری با یک سری ضربات چکشی به اقتصاد سری‌لانکا، از بلایای طبیعی - مانند بادهای موسمی سنگین - گرفته تا فجایع انسان‌ساز، از جمله ممنوعیت دولت برای کودهای شیمیایی که محصول کشاورزان را از بین برد، مصادف شده است. راجاپاکسا که با یک کسری هنگفت مواجه بود، در تلاشی محکوم به شکست برای تحریک اقتصاد، مالیات ها را کاهش داد.

اما این اقدام نتیجه معکوس داشت و در عوض به درآمد دولت ضربه زد. این امر باعث شد آژانس‌های رتبه‌بندی سریلانکا را به سطوح نزدیک به پیش‌فرض کاهش دهند، به این معنی که این کشور دسترسی به بازارهای خارج از کشور را از دست داد. سریلانکا پس از آن مجبور شد برای پرداخت بدهی های دولت، ذخایر ارز خارجی خود را کاهش دهد و ذخایر خود را کاهش دهد. این امر بر واردات سوخت و سایر اقلام ضروری تأثیر گذاشت که باعث افزایش قیمت شد.

علاوه بر همه اینها، دولت در ماه مارس روپیه سریلانکا را شناور کرد - به این معنی که قیمت آن بر اساس تقاضا و عرضه بازارهای ارز تعیین شد. با این حال، سقوط روپیه در برابر دلار آمریکا فقط اوضاع را برای سریلانکاهای معمولی بدتر کرد.

شایان ذکر است: دفتر نخست‌وزیر سریلانکا اعلام کرد که گوتابایا راجاپاکسه، رئیس جمهوری این کشور پس از یورش ده‌ها هزار معترض به اقامتگاه‌های رسمی سران کشور از سمت خود استعفا می‌دهد.

طبق این بیانیه، گوتابایا راجاپاکسه رئیس جمهوری سریلانکا به رانیل ویکرماسینگه، نخست‌وزیر اعلام کرده که از سمت خود کناره‌گیری می‌کند. پیش‌تر ماهیندا یاپا آبیواردنا، رئیس مجلس سریلانکا هم اعلام کرده بود که رئیس جمهوری روز ۱۳ ژوئیه از قدرت کنار می‌رود.

جمعیت معترض که حالا در اقامتگاه رسمی رئیس جمهوری و نخست‌وزیری حضور دارند، می‌گویند تا زمانی که هر دو نفر استعفا ندهند، از این مکان‌ها خارج نخواهند شد.

مشخص نیست آقای راجاپاکسه کجا مخفی شده و از زمان حمله به اقامتگاهش در روز شنبه به صورت علنی مشاهده نشده است. برخی از رسانه‌ها گزارش داده‌اند که او در یکی از کشتی‌های نیروی دریایی این کشور و در آب‌های سریلانکا مخفی شده است. پیش‌تر اعلام شده بود که او پیش از ورود معترضان به کاخ ریاست جمهوری به مکانی امن منتقل شده است.

مشکلات اقتصادی گسترده در سریلانکا منجر به کمیاب شدن مواد غذایی، دارو و سوخت شده و همین مسئله به گسترش نارضایتی‌های مردمی انجامیده است. معترضان رئیس جمهوری را مسئول و مقصر این شرایط می‌دانند.

رئیس پارلمان سریلانکا نیز پیش از این در روز شنبه اعلام کرده بود که راجاپاکسه استعفا خواهد داد؛ با این وجود بسیاری از مردم سریلانکا نسبت به این مسئله ابراز تردید کردند و تاکید داشتند تا زمانی که استعفا به صورت عملی صورت نپذیرد کاخ ریاست جمهوری را ترک نخواهند کرد.

در بیانیه‌ای که روز دوشنبه از سوی دفتر نخست‌وزیری سریلانکا منتشر شده، آمده است که راجاپاکسه روز چهارشنبه از سمت خود کناره‌گیری خواهد کرد. این در حالیست که طبق قانون اساسی سریلانکا استعفای او تنها زمانی رسمیت خواهد یافت که در نامه‌ای به رئیس مجلس، رسما این موضوع را اعلام کند؛ اتفاقی که تاکنون رخ نداده است.

رانیل ویکرماسینگه، نخست‌وزیر این کشور هم پیش‌تر گفته بود که از سمت خود کناره‌گیری خواهد کرد. در صورتی که رئیس جمهور و نخست‌وزیر هر دو استعفا دهند، ماهیندا یاپا آبیوار دنا، رئیس پارلمان این کشور طبق قانون اساسی به‌عنوان رئیس جمهور موقت انتخاب خواهد شد.

برگزارى انتخابات ریاست جمهوری و پارلمانی سریلانکا تا مارس ۲۰۲۳

روزنامه "دیلی میرر" امروز (دوشنبه) به نقل از منابع سیاسی ارشد گزارش داد، به دنبال تصمیم رئیس جمهور سریلانکا برای تقدیم استعفای خود در بحبوحه اعتراضات گسترده در این کشور که به خاطر بحران اقتصادی کنونی صورت گرفت، سریلانکا تا پیش از مارس ۲۰۲۳ انتخابات ریاست جمهوری و پارلمانی را برگزار خواهد کرد.

به گزارش خبرگزاری اسپوتنیک، رسانه‌های سریلانکا اوایل امروز گزارش دادند که گوتابایا راجاپاکسه، رئیس‌جمهوری این کشور رسما تصمیم خود درباره کناره‌گیری از قدرت را به اطلاع رانیل ویکرام‌سینگه، نخست‌وزیر سریلانکا رسانده است.

به دنبال نارضایتی مردم سریلانکا از عملکرد دولت در مبارزه با بحران اقتصادی، هزاران معترض روز شنبه در کلمبو پایتخت تجاری سریلانکا موانع پلیس را شکستند و اقامتگاه رسمی رئیس‌جمهوری این کشور را تصرف کردند؛ اتفاقی که به یکی از بزرگترین اعتراضات ضددولتی در این کشور بدل شد.

براساس گزارشات دست‌کم ۱۰۰ تن از جمله نیروهای پلیس و خبرنگاران در نتیجه این اعتراضات زخمی شدند.

به دنبال این اعتراضات، ویکرام‌سینگه نشست فوق‌العاده رهبران حزب را برگزار کرد که در جریان آن مقامات خواستار استعفای فوری رئیس جمهور و نخست وزیر شدند.

ماهیندا یاپا آبیواردانا، رئیس پارلمان سریلانکا نیز به عنوان رهبر موقت این کشور منصوب شد.

به دنبال ایجاد تنش در سریلانکا، برخی کشورهای عربی به شهروندان خود در خصوص سفر به این کشور هشدار دادند.

در پی تحولات اخیر در سریلانکا، سفارت‌های عربستان و امارات در این کشور و همچنین وزارت خارجه‌های قطر ، کویت، بحرین و عمان در بیانیه‌هایی از شهروندان خود در این کشور خواستند جوانب احتیاط را رعایت کرده و از محل تظاهرات و درگیری دوری کنند.

به گزارش الخلیج اونلاین، کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس از شهروندان خود خواستند که به سریلانکا سفر نکنند.

هشدارهای کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس ساعاتی بعد از حمله معترضان به کاخ ریاست جمهوری در کلمبو، پایتخت و استعفای گوتابایا راجاپاسکا، رئیس‌جمهور سریلانکا اعلام شد.

سفارت عربستان در سریلانکا همچنین از شهروندان سعودی که مایل به سفر به این کشور هستند، خواست تا سفر خود را به تعویق بیندازند. همچنین از شهروندان خود در سریلانکا خواست تا اقدامات احتیاطی را انجام دهند و از دستورات مقامات داخلی پیروی کنند.

وزارت امور خارجه عمان از شهروندان خود خواست تا به دلیل شرایط امنیتی و اعتراضاتی که این کشور شاهد آن است، به سریلانکا سفر نکنند.

وزارت امور خارجه کویت همچنین از شهروندان کویتی مستقر در سریلانکا خواست از محل تظاهرات و درگیری دوری کنند و با سفارت کویت در کلمبو در ارتباط باشند.

سفارت امارات در سریلانکا به نوبه خود از شهروندان اماراتی حاضر در سریلانکا درخواست کرد تا اقدامات احتیاطی را انجام دهند، از مناطق تظاهرات دور بمانند و در موارد اضطراری با سفارت ارتباط برقرار کنند.