به هر حال، قزاقستان در مسیر سیاسی و اجتماعی جدیدی قرار دارد و ماه های آینده نشان خواهد داد که آیا دولت جدید سیستم دولتی را به گونه ای بازسازی خواهد کرد که از بازگشت شورش های بی سابقه که با آغاز سال 2022 شعله ور شد، جلوگیری کند.
به گزارش جماران، الجزیره در گزارشی نوشت: قاسم ژومارت توکایف ، رئیس جمهور قزاقستان، در تلاش برای مهار بحران در کشورش، تشکیل دولت جدید را اعلام کرد و در عین حال اصلاحات گسترده ای را آشکار کرد که شکاف اجتماعی و اقتصادی بین جمعیت کشور را کاهش می دهد.
در کابینه جدید، عسکر مامین، نخست وزیر سابق با علیخان اسماعیل اف، معاون اول نخست وزیر سابق، و کریم ماسیم اف، رئیس سابق کمیته امنیت ملی، با ارمک ساگیمبایف، رئیس سابق سرویس امنیت دولتی جایگزین شدند.
گرچه توکایف مشخصاً دولت قبلی را مقصر می‌دانست و آن را عامل بروز اعتراضات در کشور می‌دانست، اما در واقع تنها ۷ وزیر از ۲۱ وزیر را برکنار کرد.
تشکیل دولت جدید به وضوح نشان داد که بسیاری از حامیان نورسلطان نظربایف رئیس جمهور سابق موقعیت های خود را در دولت از دست دادند.
راه بی بازگشت
به هر حال، قزاقستان در مسیر سیاسی و اجتماعی جدیدی قرار دارد و ماه های آینده نشان خواهد داد که آیا دولت جدید سیستم دولتی را به گونه ای بازسازی خواهد کرد که از بازگشت شورش های بی سابقه که با آغاز سال 2022 شعله ور شد، جلوگیری کند.
این سوال همچنین باقی می ماند که آیا این دولت در حال آماده شدن برای وارد کردن "ضربه" به نخبگان قدیمی به رهبری رئیس جمهور سابق نورسلطان نظربایف است؟ با توجه به ارزیابی های برخی از ناظران مبنی بر اینکه توکایف یک تیم دولتی متشکل از وزرای وفادار شخصى به او را تشکیل داده است.
بحران قزاقستان وجود شکاف بزرگ بین نهادهای حکومتی و جمعیت و وضعیت فقر را آشکار کرد که با در نظر گرفتن ثروت عظیمی که این کشور از آن برخوردار است، توضیح آن دشوار است.
میراث سنگین
استانیسلاو پریچین، محقق ارشد در مرکز مطالعات پس از شوروى، معتقد است که اولین گامی که دولت باید بردارد، تعامل با مشکلاتى در جامعه است که نیاز به حل سریع دارد از جمله توزیع عادلانه درآمد و ایجاد شرایط کار مناسب به ویژه برای ساکنان مناطق جنوبی با بالاترین نرخ بیکاری در کشور.
استانیسلاو پریچین افزود که رئیس جمهور توکایف هنوز وظیفه یافتن واجد شرایط ترین کادرها را دارد، زیرا نظربایف رئیس جمهور سابق از طریق وفاداران خود قدرت مطلق داشت ، حتی پس از کناره گیری ساختگی او از قدرت ، به طوری که بخش زیادی از آنها هنوز در رتبه های اول پست ها و مشاغل حساس در داخل کشور هستند.
معضل کادر و هضم شوک
پریچین مشکل کمبود پرسنل نشان می دهد که مورات بکتانوف وزیر دفاع و یرلان تورگومبایف، وزیر کشور، پست های خود را حفظ کردند، اگرچه نیروهای امنیتی "خواب" بودند.
استانیسلاو تکاچنکو، کارشناس روس، مشاور مرکز بین المللی نظارت بر توسعه دموکراسی، معتقد است که تغییرات در رهبری در قزاقستان ادامه خواهد داشت، زیرا به نظر او، تجزیه و تحلیل بحرانی که در این جمهوری به وجود آمده هنوز کامل نشده است.
وی افزود که توکایف که اکنون تمام زمام حکومت در قزاقستان را در دست دارد، در دو جبهه کار خواهد کرد تا خشم مردم را از بین ببرد:یکى حذف کسانی که می توانند از گارد قدیمی باقی مانده باشند یعنى"حامیان نظربایف" و دیگرى اعمال فشار «تدریجی» بر مخالفان سیاسی برای تحکیم حکومت خود.
تکاچنکو در مورد تشکیل دولت جدید خاطرنشان کرد: جایگزینی ماگزم میرزاگالیف وزیر انرژی به جای پولات آکشولاکوف از بسیاری جهات یک اقدام نمادین بود، زیرا نفوذ شرکت های خارجی به ویژه انگلیسی و آمریکایی در بخش انرژی کشور قوی است. و بنابراین تداوم نابسامانی ها در کشور می تواند بر بازار انرژی تأثیر بگذارد و در نتیجه از نفوذ «بازیگران» خارجی بکاهد.
تکاچنکو نتیجه می گیرد بسته اصلاحی اعلام شده از سوی رئیس جمهور به معنای تغییرات واقعی در کشور نیست، وهیچ نشانه‌ای از استراتژی جدی در آن دیده نمی‌شود و به نظر او پوپولیسم اجتماعی بدون تدبیر می تواند مشکلات کشور را حل کند.
اختیارات نخست وزیر
قزیز آبیشف، تحلیلگر سیاسی قزاقستان، به نوبه خود معتقد است که رئیس جمهور توکایف به نخست وزیر جدید علیخان اسماعیلوف آزادی عمل داد تا بدون توجه به "الیگارشی" اقتصاد را مدیریت کند.
به گفته این کارشناس، توپ در زمین نخست وزیر جدید است. او باید گام های قاطعی بردارد تا به جامعه و رئیس جمهور ثابت کند که شایسته نخست وزیری است و اگر اسماعیل اف نتواند تا پاییز به نتایج ملموس برسد، فرد جدیدی برای جانشینی او جستجو می شود.
در هر صورت، آبیشف معتقد است که رئیس جمهور قزاقستان موفق شد این سیگنال را ارسال کند که نظر معترضان شنیده شده و مورد توجه قرار گرفته است.
او معتقد است که «ناپدید شدن» نورسلطان نظربایف از صحنه سیاسی نیز سیگنالی قوی برای مردم است، اما این به نظر او به این معنا نیست که اکثریت متقاعد شوند که خروج رئیس جمهور سابق از سیستم حکومتی خود به خود به معنای پایان بحران است.
در مورد اقدامات بعدی دولت، به نظر او، بهبود فوری زندگی مردم عادی زمان می برد، به گفته وی اقدامات رئیس جمهور به دلیل عدم توجه به تناقضات حل نشده داخلی نخبگان که هنوز در قزاقستان وجود دارد و خطرات قابل توجهی را برای ثبات سیاسی دولت توکایف ایجاد می کند.
