در عرض کمتر از دو هفته جنگنده های چینی به شکل گسترده بر فراز تایوان به پرواز در آمدند و در حادثه ای خطرناک یک زیردریایی هسته ای آمریکا با شیئی ناشناخته برخورد کرد.
به گزارش جماران، تحولات در شرق آسیا به گونه ای پیش می رود که احتمال جنگ و درگیری نظامی دور از ذهن نیست.
اخبار پرواز گسترده هواپیماهای جنگی چینی در محدود دفاع هوایی تایوان طی روزهای گذشته و اعلام حمایت آمریکا از تایوان و حتی آمادگی تایوان برای حمله نظامی پکن و اشغال این جزیره هنوز فروکش نکرده بود که دو خبر مهم طی دیروز و امروز منتشر شد: برخورد یک زیردریایی هسته ای آمریکایی با شیئی ناشناخته و آموزش نظامی ارتش تایوان توسط ارتش آمریکا.
از این همه اخبار بوی جنگ می آید زیرا هم چین به دنبال الحاق تایوان به سرزمین مادری است و هم آمریکا به دنبال محدود کردن قدرت روزافزون چین است.
آموزش مخفیانه ارتش تایوان توسط نیروهای آمریکایی
در همین حال،رسانه‌ها و منابع مطلع آمریکایی به تازگی اعلام کرده‌اند که نیروهای ارتش ایالات متحده وظیفه آموزش نظامی به ارتش تایوان را بر عهده گرفتهاند.
یک مقام آمریکایی امروز جمعه ضمن تایید اطلاعات منتشر شده توسط نشریه وال استریت ژورنال به خبرگزاری فرانسه گفت: سربازان ایالات متحده از حدود یکسال پیش بی سر و صدا ارتش تایوان را برای بالا بردن توان دفاعی در برابر تهدید‌های احتمالی چین آموزش می‌دهند.
وال استریت ژورنال پیش‌تر به نقل از یک منبع رسمی ناشناس اعلام کرده بود که حدود بیست نفر از نیروهای ویژه ارتش آمریکا و گروهی از تفنگداران دریایی ماموریت آموزش واحد‌هایی نظامی از نیروی زمینی و دریایی ارتش تایوان را بر عهده گرفتهاند.
منبع یاد شده که نخواست نامش فاش شود همچنین به فرانس‌پرس گفت: دو گروه از نظامیان ارتش برای این ماموریت تعیین شده‌اند؛ یک گروه بیست نفره از نیروهای ویژه و گروهی دیگر از نیروهای معمول ارتش وظیفه یگان‌های زمینی ودریایی ارتش تایوان را بر عهده دارند.
وی به تاریخ دقیق ورود نیروهای آمریکایی به جزیره تایوان اشاره‌ای نکرد اما یادآور شده که این نیروها دست کم از یک سال پیش برای ماموریت به این کشور اعزام شده‌اند.
گفتنی است وزارت دفاع آمریکا در مواجهه با پرسش رسانه‌ها و خبرنگاران در این خصوص آن را تکذیب نکرده است.
«جان ساپلم» سخنگوی پنتاگون چنین توضیح می‌دهد: «من در باره عملیات، استقرار نیروها یا آموزش‌های ویژه نظری ندارم اما مایلم تاکید کنم که حمایت از تایوان و روابط دفاعی ما با تهدید‌ی که از سوی جمهوری خلق چین متوجه این جزیره است، مطابقت دارد.»
وی افزود: «ما از پکن می‌خواهیم به تعهدات خود برای حل مسالمت‌آمیز اختلافات میان چین و تایوان احترام بگذارد.»
این موضع در حالی از جانب پنتاگون مطرح شده که جو بایدن، رئیس جمهوری ایالات متحده نیز سه روز پیش گفته بود در جریان گفتگو با «شی جین پینگ»همتای چینی خود بر لزوم احترام به «توافق تایوان» تاکید کرده است.
واشنگتن به موجب این توافق متعهده شده که تنها با چین رابطه دیپلماتیک داشته باشد و مقامات پکن نیز بایست تلاش داشته باشند اختلافات با تایوان را از راه مسالمت‌آمیز حل کنند.
ازسوی دیگر «جیک سولیوان» مشاور امنیت ملی ایالات متحده به تازگی نسبت به بالاگرفتن تنش در تنگه تایوان و انتشار گزارش‌هایی مبنی بر ورود جت‌های نظامی چین به حریم هوایی این منطقه ابراز نگرانی کرده است.
«ند پرایس»سخنگوی دیپلماسی آمریکا نیز پیش‌تر این اقدامات را «بی ثبات کننده» و مخل «صلح و امنیت منطقه» خوانده و گفته بود:«ما از پکن می خواهیم فشارهای نظامی، دیپلماتیک و اقتصادی خود علیه تایوان را متوقف کند.»
چین از دیر باز تایوان را جزئی از خاک خود و به عنوان یک جزیره جدایی طلب دانسته و احتمال استفاده از زور و نیروی نظامی برای باز پس‌گیری آنرا رد نکرده است.
«سو تسنگ چانگ» نخست وزیر تایوان نیز در خصوص بالا گرفتن تنش با پکن گفته است: «یک هدف درست و عادلانه همیشه حمایت های زیادی را به خود جلب می کند.»
آقای چانگ در ادامه یادآورشد: «ما تمام تلاش خود را مصروف دفاع از حاکمیت ملی، مردم و حفظ صلح در منطقه خواهیم کرد. ما در این زمینه تمام تلاش خود را خواهیم کرد و از همکاری با کشورهایی که به ارزش‌های ما احترام بگذارند، استقبال می‌کنیم.»
گفتنی است که رسانه‌های تایوانی نوامبر گذشته با استناد به گزارش فرماندهی نیروی دریایی این جزیره از ورود سربازان ویژه ارتش آمریکا به تایوان برای آموزش نیروهای ارتش جهت مشارکت در عملیات دوگانه خاکی-آبی خبر داده بودند.
این در حالیست که مقامات آمریکایی و تایوانی هر دو در آن زمان موضوع ورود نیروهای ویژه به تایوان را تکذیب و تنها بر اهمیت همکاری دفاعی میان خود تاکید کرده بودند.
برخورد یک زیردریایی اتمی آمریکا با شیئی ناشناخته
نیروی دریایی ایالات متحده آمریکا پنجشنبه شب اعلام کرد که یک زیر دریایی مجهز به نیروی محرک هسته‌ایِ این کشور در آبهای دریای جنوب چین به «شیئی» برخورد کرده و دچار حادثه شده است.
بر اساس بیانیه‌ای که نیروی دریایی آمریکا در این خصوص منتشر کرده این حادثه چند مجروح در بین خدمه زیردریایی «یو اساس کانتیکات» به جای گذاشته است.
با این حال گفته می شود اغلب جراحات وارد آمده به خدمه زیردریایی آمریکا در دریای جنوبی چین سطحی بوده و خطری جان هیچ کدام از مجروحان را تهدید نمی‌کند.
در بیانیه نیروی دریایی آمریکا ضمن اشاره به اینکه حادثه روز شنبه روی داده، آمده است: موتور محرک زیردریایی که با سوخت هسته‌ای تغذیه می‌شود و قسمت‌های اصلی بدنه تحت تاثیر قرار نگرفته و همچنان به طور کامل عملیاتی هستند.
در بیانیه نیروی دریایی آمریکا به جزئیات حادثه اشاره دقیقی نشده و اینکه زیردریایی با چه شیئی برخورد کرده و یا مجروحان حادثه چند نفر بوده‌اند بدون پاسخ مانده است.
این درحالی ست که رویترز به نقل از چند مقام آمریکایی که نامی از آنها برده نشده اعلام کرده که حادثه در دریایی جنوبی چین روی داده و دست کم پانزده خدمه زیردریایی «یو اساس کانتیکات» طی آن دچار جراحات سطحی نظیرکبودی و بریدگی شده‌اند.
رویترز همچنین در گزارش خود به نقل از منابع یاد شده سطح جراحات دو نفر از مجروحان این حادثه را «متوسط» عنوان کرده است.
نیروی دریایی آمریکا با اعلام این که جزئیات و علل بروز این حادثه را در دست بررسی دارد بر اهمیت ایمنی خدمه تاکید کرده و آنرا اولویت اصلی خود دانسته است.
در همین حال، یک مقام نیروی دریایی آمریکا اعلام کرد در سانحه برخورد زیردریایی "کناتیکت" این نیرو به جسمی ناشناس در زیر آب در منطقه هند و اقیانوسیه، ۱۱ خدمه این زیردریایی مجروح شده اند.
این حادثه در بحبوحه بالا گرفتن تنش میان چین و تایوان روی داده است که ایالات متحده همانند بسیاری از موضوعات منطقه‌ای در حوزه اقیانوس‌های هند و آرام جانب رقبای پکن را گرفته است.
دریای چین جنوبی یکی از مهم‌ترین و در عین حال مناقشه برانگیز‌ترین آب‌راههای جهان محسوب می‌شود. چین با خط‌‌‌‌کشی‌های ۹گانه تقریباً کل این منطقه را تحت کنترل و مالکیت خود درآورده و در سال های اخیر نیز اقدام به ساخت جزایر مصنوعی و پایگاه های نظامی کرده است.
این در حالی است که بسیاری ازکشورهای مشرف از جمله مالزی، برونئی، ویتنام، فیلیپین و تایوان ادعای مالکیت بر بخش هایی از این منطقه را دارند.
مالزی هفته گذشته پس از آنکه کشتی‌های چینی وارد آبهای سرزمینی کوالالامپور در سواحل بورنئو شدند در اعتراض به این مسئله نماینده چین را احضار کرد.
ایالات متحده از آنچه عملیات «آزادی ناوبری» در دریای جنوبی چین نام می‌برد به عنوان اقدامی جهت تاکید بر حقوق و آزادی‌های ناوبری و منطبق با قوانین بین المللی یاد کرده است.
تنش‌ها در این منطقه دریایی از سال ۲۰۱۶ و در پی مخالفت دیوان بی‌المللی لاهه با ادعای پکن مبنی بر مالکیت تاریخی بر منطقه مشخص شده با خط کشی‌های ۹گانه آغاز و با اعتراض فیلیپین به ادعاها و اقدامات پکن در مورد این آبراه تشدید شد.
پرواز جنگنده های چینی و آمادگی تایوان برای حمله نظامی پکن
مقام‌های ارشد تایوان پس از آن که چین در اقدامی بی‌سابقه بیش از یکصد هواپیمای جنگی خود را در پیرامون این جزیره به پرواز در آورد، از احتمال حمله نظامی پکن ابراز نگرانی می‌کنند.
«تسای یینگ ون» رئیس جمهوری تایوان در نشریه فارن افرز و در یادداشتی ضمن اشاره به این موضوع نوشت: «سقوط احتمالی تایوان، پیامدهای گسترده‌ای برای صلح منطقه‌ای و نظم جهانی دموکراسی در پی خواهد داشت و نشان خواهد داد که در نزاع جهانی بین ارزش‌ها در جهان امروز، این اقتدارگرایی است که بر دموکراسی برتری دارد.»
چین تایوان را یکی از استان‌های خود می‌داند و خودمختاری این جزیره را به رسمیت نمی‌شناسد. شی جین پینگ، رئیس جمهوری چین وعده داده که این جزیره را دوباره متحد و به عنوان بخشی از چین در آورد. او همچنین استفاده از قدرت نظامی برای این امر را رد نکرده است.
انجام حدود ۱۵۰ سورتی پرواز طی ۴ روز توسط ارتش چین نشان‌دهنده تهاجمی‌ترین حالت نظامی پکن در قبال تایوان بوده است؛ رویکردی که هشدار دولت جو بایدن را نیز به همراه داشت.
جن ساکی، سخنگوی کاخ سفید روز دوشنبه در جمع خبرنگاران در این خصوص گفت: «ما از پکن می‌خواهیم که فشارها و اعمال فشار نظامی، دیپلماتیک و اقتصادی علیه تایوان را متوقف کند. ما علاقه‌مندیم شاهد صلح و ثبات در سراسر جزیره تایوان باشیم و به همین دلیل است که به تایوان برای حفظ توانایی دفاعی‌اش کمک می‌کنیم.»
وزارت خارجه آمریکا هم شامگاه یکشنبه در بیانیه‌ای از پکن خواست آنچه واشنگتن «فشارها و زورگیری‌های نظامی، دیپلماتیک و اقتصادی» خوانده را علیه تایوان متوقف کند.
در همین حال جوزف وو، وزیر خارجه تایوان در یک گفتگوی تلویزیونی اعلام کرد که این جزیره خود را برای حمله چین آماده می‌کند.
آقای وو در گفتگو با شبکه ABC استرالیا گفت: «ما بسیار نگرانیم که چین جنگی را علیه تایوان آغاز کند. ما بسیار نگرانیم که اگر نارضایتی داخلی در چین شدت گیرد و یا روند رشد اقتصادی در این کشور کند شود، تایوان به یک هدف برای فرار از این مشکلات تبدیل شود. دفاع تایوان در دست خود ماست و ما کاملا به آن پایبندیم. اگر چین بخواهد جنگی را علیه تایوان آغاز کند ما تا انتها خواهیم جنگید. من مطمئنم که اگر چین قصد حمله به تایوان را داشته باشد، آنها نیز به شدت آسیب خواهند دید.»
روز اول اکتبر و همزمان با جشن هفتاد و دومین سالگرد تاسیس چین، ۳۸ هواپیمای ارتش این کشور به سمت جنوب غربی تایوان پرواز کردند. روز بعد ۳۹ پرواز دیگر در این منطقه انجام شد و یکشنبه هم ۱۶ هواپیمای دیگر چینی به سمت تایوان حرکت کردند و تمام این پروازها هم مسیر مشابهی را دنبال کردند.
این پروازها روز دوشنبه به اوج رسید و به ۵۲ سورتی پرواز افزایش پیدا کرد. وزارت دفاع تایوان می‌گوید تمام این هواپیماهای نظامی چینی از یک مسیر پرواز کرده و وارد منطقه پدافند هوایی جزیره تایوان شده‌اند.
تایوان تقریبا ۲۴ میلیون جمعیت دارد و خود را جزیره و ملتی مستقل می‌داند. این در حالیست که چین چنین استقلالی را به رسمیت نمی‌شناسد. ایالات متحده آمریکا هم همواره تاکید کرده که برای دفاع از تایوان در برابر تهدیدات خارجی تعهد جدی دارد. با این حال واشنگتن با تایوان به عنوان یک کشور کاملا مستقل برخورد نمی‌کند. بر اساس قانون آمریکا، رابطه با تایوان در سال ۱۹۷۹ توسط کنگره این کشور به رسمیت شناخته شد و واشنگتن موظف است از قابلیت‌های دفاعی تایوان در مقابل چین حمایت کند.
در ماه اوت، دولت بایدن اولین قرارداد فروش تسلیحات خود به تایوان را تصویب کرد و بر اساس آن ۷۵۰ میلیون دلار تسلیحات شامل واحدهای توپخانه هویتزر و خودروهای زرهی و مسلسل به این کشور فروخته شد. دولت ترامپ در حال ۲۰۲۰ قرارداد تسلیحاتی ۱.۸ میلیارد دلاری به تایوان را به تصویب رسانده بود.
وزارت خارجه تایوان پس از واکنش دولت بایدن نسبت به پروازهای چین، با صدور بیانیه‌ای از واشنگتن در این خصوص تشکر کرد و نوشت: «از اینکه دولت بایدن نسبت به اقدامات تحریک‌آمیز چین واکنش نشان داده و تعهد خود نسبت به تایوان را تکرار کرده بسیار متشکریم.»
تام چو، سخنگوی دولت مستقر تایپه در گفتگو با شبکه CBS در این خصوص می‌گوید: «تایوان طرفدار واقعی صلح در شرق آسیا است. تعداد بی‌سابقه تجاوز به حریم هوایی تایوان از سوی چین، یک تهدید جدی برای جزیره به شمار می‌رود و این وضعیت صلح در شرق آسیا را به خطر می‌اندازد.»
چو در ادامه خاطرنشان کرد: «تایوان نقش مهمی در زنجیره تامین جهانی فن‌آوری‌های پیشرفته بر عهده دارد. اگر بحران به درستی مدیریت نشود، زنجیره‌های تامین فن‌آوری‌های پیشرفته جهان تحت تاثیر روندهای نامطلوب قرار خواهد گرفت و این می‌تواند بر سرعت بهبود اقتصاد جهانی اثر منفی بگذارد.»
با وجود حمایت‌هایی که ایالات متحده از تایوان به عمل آورده، ناظران تردید دارند که در صورت بروز اقدام نظامی از سوی چین، اقدام عملی از سوی ایالات متحده برای دفاع از تایوان صورت پذیرد. کارشناسان تجربه هنگ کنگ را که در نهایت به کنار رفتن نیروهای دموکراتیک از قدرت در این منطقه منتج شد، به عنوان نمونه‌ای مشابه مد نظر قرار می‌دهند. ضمن اینکه چین در سالهای اخیر و با تغییر سطح راهبردهای خود در سیاست خارجی نشان داده در خصوص موضوعات کلیدی خود، استوار و بدون مماشات رفتار می‌کند.
