عدم موفقیت اتحادیه عرب در برگزاری نشست سران، این پیام را به همه می رساند که کشورهای عربی نمی توانند در تعیین سرنوشت خود نقشی ایفا کنند و یا برای برون رفت از بحران های کنونی اقدام قابل ذکری انجام دهند.
به گزارش جماران، «نبیل فهمی» وزیر خارجه سابق مصر در یادداشتی در ایندیپندنت نوشت: در حالی‌که جهان عرب هر روز با چالش تازه و بحران اجتناب ناپذیر جدیدی روبرو می شود، اما نقش اتحادیه عرب و کشورهای عربی در قبال بحران های که ثبات و امنیت منطقه را به چالش می کشد در حال کاهش است و گویی چالش های موجود هیچ پیوندی با سرنوشت اعراب ندارد.
جالب این جا است که هر قدر میزان ناهنجاری ها بیشتر می شود، واکنش سازمان های عربی نسبت به آن چه در خاورمیانه اتفاق می افتد کاهش می یابد.
قرار بود در بهار امسال سران کشورهای عربی در الجزایر گردهم آیند، اما این نشست تا زمان نامشخصی به تعویق افتاد.
البته تفاوتی نمی کند که نشست یادشده به چه دلیلی لغو شده است و عامل به تعویق افتادن آن، شیوع بیماری کرونا، اختلاف نظر در مورد بازگشت سوریه به اتحادیه عرب و یا تفاوت دیدگاه ها در شیوه برخورد با تحولات لیبی، قطر، ترکیه، ایران، رژیم اسرائیل و یا کشورهای شرق آفریقا باشد. اما عدم موفقیت اتحادیه عرب در برگزاری نشست سران، این پیام را به همه می رساند که کشورهای عربی نمی توانند در تعیین سرنوشت خود نقشی ایفا کنند و یا برای برون رفت از بحران های کنونی اقدام قابل ذکری انجام دهند.
بنابراین وضعیت دشوار فعلی ایجاب می کند کشورهای عربی از خواب غفلت بیدار شوند و از این بیش، در برابر تهدیدهای که جهان عرب را به چالش می کشد سکوت اختیار نکنند و اجازه ندهند کشورهای دیگر در مورد حال و آینده اعراب تصمیم بگیرند. امروز کشورهای عربی نسبت به هر زمان دیگری نیاز به وحدت و همبستگی دارند و سازمان های عربی بایستی برای رسیدن به این هدف، تلاش های خود را افزایش دهند و برای مقابله با دشواری های که عرصه آنها همه روزه گسترش می یابد وارد اقدام شوند.
لازم است نشست سران عرب به رغم تمامی مشکلات پیش رو، هرچه زودتر برگزار شود و اتحادیه عرب در تلاش باشد تا در برابر چالش ها و تحولات اخیر، نقش محوری را ایفا کند.
سکوت اتحادیه عرب و سایر سازمان های عربی در قبال تحولات منطقه، مسیر مداخله نظامی کشورهای غیر عربی به جهان عرب را هموار کرده است و امروز ترکیه، رژیم اسرائیل و روسیه در مورد تحولات جهان عرب تصمیم می گیرند.
تردیدی نیست که تداوم روند کنونی، نقش سازمان های عربی را در تحولات و رخدادهای منطقه به شدت کاهش م ی‌دهد و اگر اقدامات فوری و مناسبی برای مدیریت بحران و حل چالش های موجود در عراق، سوریه، لبنان، فلسطین، یمن و لیبی اتخاذ نشود، سرنوشت اعراب در دست دیگران می افتد.
ترکیه که هم اکنون در اغلب درگیری ها و تنش های جهان عرب، در عراق، سوریه، کشورهای عربی حوزه مدیترانه و شمال آفریقا نقش فعال و مداخله نظامی مستقیم دارد، اگر با واکنش تندی از سوی اتحادیه عرب و سایر سازمان های عربی مواجه نشود، عرصه فعالیت ها و مداخلات خود را گسترش خواهد داد.
تلاش رژیم اسرائیل برای عملی کردن طرح الحاق بخش های از کرانه باختری به سرزمین های اشغالی، افزون براین‌که آرمان تأسیس کشور فلسطین بر اساس مرزهای پیش از جنگ سال 1967 را بر باد می دهد و اردن را به شدت دچار ناامنی می کند، طرح صلح عربی را نیز در باتلاق بن بست و ناکامی قرار می دهد و در نتیجه، منازعه فلسطین و اسرائیل پیشتر از پیش پیچیده می شود.
البته ترکیه و رژیم اسرائیل افزون بر تلاش برای گسترش نفوذ در کشورهای عربی، هدف مشترک دیگری دارند که عبارت از تغییر هویت عربی این منطقه است، بنابراین، مقابله با این تهاجم سیاسی فرهنگی، مستلزم موضع گیری واحد و مشترکی از سوی تمام کشورهای عربی است.
همچنان، کشورهای عربی بایستی موضع آشکار و جدی در برابر تهاجم ترکیه به قلمروی عراق و سوریه و مداخله نظامی این کشور در لیبی داشته باشند، زیرا نقض حاکمیت عراق، سوریه و یا لیبی، تجاوز به حریم جهان عرب است و اقدامات ترکیه، ثبات و امنیت بسیاری از کشورهای عربی را در معرض خطر قرار می دهد.
از سوی دیگر، اتحادیه عرب بایستی نقش موثری در قبال تحولات اخیر در فلسطین داشته باشد و به رغم این که اختلاف نظر میان گروه های مختلف فلسطینی، مسیر اقدامات رژیم اسرائیل را بیشتر از پیش هموار می کند و بعید است که در سایه شرایط کنونی، از الحاق کرانه باختری جلوگیری صورت گیرد، اما موضع هماهنگ و مشترک اعراب می تواند تل آویو را وادار به تجدیدنظر در مورد بسیاری از سیاست هایش در قبال فلسطین کند.
بدین ترتیب و به رغم چالش های بی شمار پیش رو، اتحادیه عرب و سازمان های عربی باید تلاش های خود را برای ایجاد وحدت و هماهنگی بیشتر میان کشورهای عربی افزایش دهند و در برابر تحولات و حوداثی که ثبات و امنیت جهان عرب را تهدید می کند به صورت مشترک تصمیم بگیرند تا کشورهای تجاوزگر، از این بیش، در اندیشه نقض حاکمیت هیچ یک از کشورهای عربی حتی در دورترین مناطقی که جزو قلمرو جهان عرب به شمار می رود، نشوند.
