سازمان جهانی بهداشت هفته گذشته هشدار داده بود که در قاره آفریقا آمادگی کافی برای رویارویی با خطر بیماری واگیردار کرونا وجود ندارد.
به گزارش جماران به نقل از یورونیوز، ویروس خطرناک «کووید-19» که جهان را درنوردیده و حتی در کشورهای ثروتمند و برخوردار قربانیان زیادی گرفته، در آفریقا که امکانات بهداشتی و پزشکی کمتری وجود دارد، فراگیر نشده است.
آیا آمار بسیار اندک موارد گزارش شدۀ ابتلا به کرونا در این قاره اتفاقی است؟ آیا این به دلیل ناتوانی مراکز درمانی در تشخیص بیماری است یا اینکه به شرایط آب و هوایی مربوط می‌شود؟
این پرسش‌ها از سویی کارشناسان را کنجکاو ساخته و از سوی دیگر نگرانی‌هایی را هم از جنبه مشکوک بودن این موضوع به وجود آورده است. زیرا تا به امروز تنها دو مورد از ابتلا به کرونا در آفریقا، یکی در الجزایر و دیگری در مصر مشاهده شده و هیچ مورد فوتی هم رسما در این قاره گزارش نشده است. این آمار در مقایسه با آمار وحشتناک 80 هزار نفری ابتلا به کرونا و تلفات 2 هزار و 700 نفری آن در چین و 40 کشور دیگر جهان، مانند قطره‌ای در برابر اقیانوس است.
کارشناسان از همان روزهای آغازین ظهور کرونا در چین نسبت به احتمال فراگیری آن در آفریقا هشدار داده بودند، زیرا شرکت‌های چینی در کشورهای مختلف آفریقا حضور بسیار پر رنگی دارند و کشورهای این قاره اغلب امکانات پزشکی و بهداشتی کافی برای درمان و مهار بیماری‌های نوظهور را ندارند.
سازمان جهانی بهداشت نیز هفته گذشته هشدار داده بود که در قاره آفریقا آمادگی کافی برای رویارویی با خطر بیماری واگیردار کرونا وجود ندارد. با این حال سه کشور الجزایر، مصر و آفریقای جنوبی که ظاهراً بیش از سایر کشورهای آفریقا در معرض خطر کرونا قرار دارند، هر سه از ثروتمندترین کشورهای این قاره هستند و امکانات پزشکی بهتری از بقیه دارند.
چرا؟ هیچ‌کس نمی‌داند
پژوهشگران حوزه اپیدمی هنوز دلیل این امر را نمی‌دانند. با این حال پروفسور «تومبی اندونگو» پژوهشگر اپیدمی در مرکز پژوهش‌های «دوربان» آفریقای جنوبی به خبرگزاری فرانسه گفته است شاید دلیل این مسأله آن باشد که به رغم حضور شرکت‌ها و تجار چینی در آفریقا، رفت و آمدها میان چین و آفریقا چندان هم زیاد نیست.
با این حال شرکت هواپیمایی اتیوپی از زمان آغاز شیوع کرونا در چین پروازهای خود به این کشور را لغو نکرده و شرکت هواپیمایی چینی «چاینا ساوترن» هم پروازهای خود به کنیا را از سر گرفته است.
شرایط اقلیمی
برخی این احتمال را مطرح کرده‌اند که شاید شرایط اقلیمی آفریقا برای حیات ویروس «کووید-19» مساعد نیست.
پروفسور «یزدان یزدان پناه» رئیس بخش بیماری‌های عفونی بیمارستان «بیشا» در پاریس و مسئول پژوهش‌های کرونا در فرانسه این نظر را منتفی نمی‌داند. اما پروفسور «رودنی آدام» استاد دانشگاه «آقاخان» نایروبی پایتخت کنیا با این فرضیه موافق نیست و می‌گوید: «ما هنوز هیچ مدرکی نداریم که تأثیر شرایط اقلیمی بر انتشار ویروس «کووید-19» را نشان دهد و بنابراین می‌توان گفت که آفریقایی‌ها هم مانند مردم سایر کشورهای جهان احتمالاً در برابر کرونا آسیب‌پذیرند.»
ضعف سامانه‌های تشخیصی
برخی دیگر از کارشناسان کمبود امکانات و ضعف سامانه‌های تشخیص پزشکی در آفریقا را علت پایین بودن آمار ابتلا به کرونا در این قاره می‌دانند.
دکتر «دانیل لوی برول» عضو آژانس بهداشت عمومی فرانسه در این زمینه می‌گوید: «ما از امکانات و ظرفیت‌های تشخیصی و میزان دقت آن‌ها در برخی مناطق آفریقا اطلاع نداریم و ممکن است به دلیل کمبود مراجع اعتمادپذیر، تشخیص‌ها در آن مناطق اشتباه باشد.»
وی به خبرگزاری فرانسه گفت که «ممکن است در برخی کشورها از جمله کشورهای آفریقایی زنجیره‌های انتقالی ناشناخته‌ای در میان انسان‌ها در حال فعالیت باشند.»
با این همه بیشتر پژوهشگران بر این باورند که اشتباه‌های موردی در تشخیص، همیشه قابل تعمیم نیست و در همان قاره آفریقا هم اگر حجم زیادی از ابتلا وجود داشته باشد به‌رغم ضعف تشخیصی، انتقال گسترده بیماری قابل مشاهده و رهگیری است.
دکتر «احمدو آلفا سال» رئیس انستیتو پاستور سنگال در این زمینه می‌گوید: «شاید مواردی از خطای تشخیصی در آفریقا وجود داشته باشد، اما شیوع کرونا در جهان هنوز در مرحله ابتدایی است و باید دید در ادامه چگونه انتقال می‌یابد. به هر روی، سازمان جهانی بهداشت حساسیت و نظارت شدیدی بر آفریقا دارد و در حال آماده باش است و افراد زیادی درگیر این موضوع هستند.»
این پزشک آفریقایی با یادآوری تجربه بیماری مرگبار ابولا در آفریقا می‌گوید که در همین هفته‌های اخیر، شمار آزمایشگاه‌های با ظرفیت تشخیص ویروس «کووید-۱۹» در آفریقا از تنها ۲ آزمایشگاه در سنگال و آفریقای جنوبی به ۲۹ آزمایشگاه در کشورهای مختلف این قاره افزایش پیدا کرده است. وی با این همه می‌گوید در آفریقا نیز مانند سایر مناطق جهان مشکل درمان مبتلایان احتمالی به کرونا وجود دارد زیرا هنوز درمانی برای این بیماری پیدا نشده است.
در بسیاری از کشورهای آفریقایی تجهیزات لازم برای مراقبت‌های ویژه وجود ندارد و در هنگام شیوع بیماری‌های همه‌گیر در این کشورها، بیشتر آن‌ها قادر به ارائه حداقل خدمات مراقبت ویژه نیستند.
هر چند دلیل پایین بودن آمار ابتلا به کرونا در آفریقا هنوز کاملاً مشخص نیست، اما پروفسور تومبی اندونگو می‌گوید همین موضوع دست‌کم برای آفریقا «خبر خوبی» است، زیرا سایه فاجعه حداقل از سر بخشی از مردم جهان دور مانده است.
