چگونه پوپولیست ها نظم سیاسی حاکم بر اروپا را به چالش کشیده اند؟

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی و خبری جماران، گاردین در گزارشی نوشت: «یان کاوان» یکی از دانشجویانی بود که پدیده موسو به بهار پراگ را 50 سال پیش رهبری کرد. او سپس نماینده مجلس، سناتور، وزیر خارجه و معاون نخست وزیر و رئیس مجمع عمومی سازمان ملل شد.

او که اکنون 72 سال دارد، در سیاست تجربه بسیاری دارد. او می گوید: «پوپولیسم به این نوع تا زمانی که سیاستمداران هستند، وجود خواهد داشت. این پدیده در انتخابات ها پیروز شده است. اما پوپولیسم داریم تا پوپولیسم. «پوپولیسم صرف» که ما اکنون شاهد آن هستیم ... 10 سال پیش به شکل این چنینی وجود نداشت.»

با گذر قرن، پوپولیسم وارد سیاست اروپا شده است. تحقیقات اخیر گاردین نشان داده است پوپولیست‌ ها آرای خود را طی دو دهه اخیر، بیش از سه برابر کرده‌ اند و از 7 درصد به 25 درصد رسانده اند. این تحقیقات نشان‌ می‌ دهد که در سال 1998 تنها دو کشور کوچ اروپایی - سوئیس و اسلواکی - دولت های پوپولیستی داشتند. اکنون این پدیده در 9 کشور دیگر هم رواج یافته است.

دست‌ کم از سال 1998، حمایت از پوپولیست‌ ها پیوسته در حال رشد بوده است. در تازه‌ ترین انتخابات ملی، از هر چهار رای، یک رای به نفع یک حزب پوپولیست در اروپا بوده است.

این نمودارهای تحقیقات گاردین نشان می‌ دهد که پوپولیست چگونه در اواخر دهه 1990 و پیش از رواجش در اروپای شرقی طی دهه اول قرن 21، در سراسر قاره اروپا گسترش یافت. این پدیده مدت کوتاهی پس از بحران اقتصادی و پیش از گسترش قابل توجهش در قدرت‌ های اصلی غرب اروپا طی سه سال گذشته، در شمال اروپا مورد استقبال گسترده قرار گرفته است.

احزاب پوپولیست نروژ، سوئیس و ایتالیا در دهه 1990 موفقیت‌ هایی کسب کردند اما با آغاز قرن 21، ایدئولوژی‌ های پوپولیستی و قانونگذاران هوادار این گرایش از هلند تا فرانسه و از مجارستان تا لهستان گسترش یافتند.

از آن زمان پوپولیسم، به ویژه پس از بحران اقتصادی 2008 و بحران مهاجرتی 2015 در اروپا  به سرعت رشد کرد. 

در سراسر اروپا شاهد تصویری روشن از این ماجرا هستیم. 12.5 میلیون اروپایی‌ ای که در سال 1998 با داشتن دست‌ کم یک عضو پوپولیست در کابینه کشورشان در این قاره زندگی می‌ کردند، در سال 2018 بیش از 10 برابر شده‌ اند و تعدادشان به 170.5 میلیون تن رسیده است.

عوامل بسیاری از مهاجرت گرفته تا رسانه های اجتماعی و جهانی سازی در این مسئله دخالت داشته اند. 

«ماتیس رودواین» کارشناس جامعه شناسی سیاسی در دانشگاه آمستردام که هدایت این تحقیق را به عهده داشته است، گفت: «مدتی نه چندان قبل، پوپولیسم از لحاظ سیاسی در حاشیه بود. امروز پوپولیسم به طور فزاینده ای به یک جریان سیاسی تبدیل شده است. برخی از مهمترین تحولات سیاسی اخیر مانند همه پرسی برگزیت و انتخاب دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا بدون در نظر گرفتن ظهور پوپولیسم قابل درک نیست. زمینه برای پوپولیسم به طور فزاینده ای آماده شده است و احزاب پوپولیست توانایی بیشتری دارند تا از مزایای این وضع بهره مند شوند.» 

یافته‌ های این مطالعات شش ماه پیش از انتخابات پارلمان اروپا در حالی است که برخی پیش‌ بینی‌ می‌ کنند نتایج آن می‌ تواند بیش از گذشته به نفع پوپولیست‌ های جناح راست باشد و 751 کرسی را در اختیار آنان قرار دهد.

اروپا اما در تجربه این گسترش پوپولیستی تنها نیست. پوپولیست‌ ها در 5 کشور از 7 کشور بزرگ جهان اداره حکومت را بر عهده گرفته‌ اند؛ هند، آمریکا، برزیل، مکزیک و فیلیپین.

انتخابات نیمه نخست سال 2019 چشم انداز گسترده‌ تری را از افزایش بیش‌ از پیش پوپولیست‌ ها ارائه می‌ دهد: از اوکراین گرفته تا دانمارک و از فنلاند گرفته تا بلژیک.

«کاس مود» استاد امور بین‌ الملل دانشگاه جورجیا می‌ گوید: احزاب پوپولیست در کوتاه مدت احتمالا قدرت خود را حفظ می‌ کنند، اگر چه بیش‌ از پیش در گرایش‌ های راست خود افراطی خواهند شد و (در همین راستا) اختلافات منطقه‌ ای و ملی قابل توجهی به وجود خواهد آمد. سوال اصلی این است که احزاب غیر پوپولیست چگونه به این مساله واکنش نشان خواهند داد.

حامیان پوپولیسم می گویند از یک فرد عادی در برابر منافع غیر مستقیم حمایت می کنند و از این رو پوپولیسم یک نیروی حیاتی در هر دموکراسی است. در عین حال، منتقدان می گویند پوپولیست هایی که قدرت را در دست دارند اغلب، هنجارهای دموکراتیک را از طریق تضعیف رسانه ها و قوه قضائیه یا تضییع حقوق اقلیت ها از بین می برند.

این بررسی را روزنامه گاردین همراه با بیش از 30 کارشناس برجسته علوم سیاسی برگزار کرده است.