عربستان در بی ثبات ترین وضعیت/بن سلمان از ترس جانش شبها در کشتی می خوابد/ احتمال جنگ بر سر جانشینی ملک سلمان

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی و خبری جماران، «بروس ریدل» تحلیلگر ارشد مرکز سابان در موسسه بروکینگز در واشنگتن در مطلبی نوشت: ثبات عربستان سعودی شکننده تر از همیشه شده است زیرا شایستگی ولیعهد این کشور به شدت زیر سوال رفته است. محمد بن سلمان سابقه طولانی ای در اتخاذ تصمیمات عجولانه و جسورانه در داخل و خارج دارد که آینده این پادشاهی را زیر سوال برده است.

برای نیم قرن گذشته ثبات پادشاهی سعودی هرگز تا این حد در خطر نبود. پس از آنکه «ملک فیصل» در سال 1964 برادر بی کفایت و فاسد خود را از تخت سلطنت پایین کشید، موفقیت های این پادشاهی محرز بود و جای هیچ گونه بحثی نداشت. در دوره حکومت ملک فیصل اقتصاد عربستان رشد کرد؛ به ویژه هنگامی که تحریم های نفتی او در سال 1973 قیمت ها به شکل چشمگیری افزایش داد. حتی ترور او هم نتوانست ثباتی که عربستان بدست آورده بود را مختل کند. در اوایل قرن کنونی، این پادشاهی با حمله «اسامه بن لادن» و القاعده مواجه شد اما خدمات امنیتی شاهزاده «محمد بن نایف» تهدید ایجاد شده را رفع کرد.

حتی بهار عربی هم نتوانست بر روی این کشور تاثیر آنچنانی بگذارد. «ملک عبدالله» پادشاه پیشین عربستان 130 میلیارد دلار به افزایش حقوق و سایر مزایا اختصاص داد تا هرگونه نارضایتی را برطرف کند. هرچند ممکن بود در آن شرایط پادشاهی با مشکلاتی مواجه شود اما خانواده سلطنتی پشت ملک عبدالله متحد شدند. سعودی ها در بحرین هم دخالت کردند تا مطمئن شوند کشورهای عربی حوزه خلیج فارس هم آرام می مانند؛ نیروهای سعودی هنوز هم در این جزیره حضور دارند.

با روی کار آمدن «ملک سلمان» در سال 2015 درهای موفقیت به روی «شاهزاده مقرن» که حال ولیعهد سعودی بود، گشوده شد. اما مقرن و محمد بن نایف بدون هیچ توضیحی از قدرت کنار گذاشته شدند. پسر کوچک پادشاه به عنوان ولیعهد انتخاب شد و هیچ معاونی هم به عنوان فرد شماره 3 عربستان، برای او تعیین نشد. این تغییرات برای خاندان سلطنتی بسیار مهم بود.

از جمله ابتکار عمل های سیاسی ابتدایی این ولیعهد، جنگ در یمن بود. یکی از اعضای ارشد خاندان سلطنتی به نام «شاهزاده احمد بن عبدالعزیز» این ماه در یکی از مصاحبه های خود در لندن از محمد بن سلمان به دلیل جنگ در یمن انتقاد کرد. احمد برادر ناتنی ملک سلمان و پسر ابن سعود، بنیانگذار پادشاهی مدرن سعودی است. وی در مصاحبه خود که ویدئوی آن در این پادشاهی منتشر شده، انتقاداتی که در خفا به حضور عربستان در یمن می شود را علنی کرد.

این جنگ در حال حاضر در چهارمین سال خود است و هیچ گونه پایانی برای آن تصور نشده است. حوثی ها تاکنون بیش از 60 هزار موشک به سوی اهدافی درعربستان، و حدود 200 موشک بالستیک هم به سمت شهرهای عربستان از جمله ریاض شلیک کرده اند. نیروی هوایی عربستان سعودی و شرکای آن زیرساخت های یمن را کاملا تخریب کرده و ده ها مورد حمله علیه اهداف غیر نظامی سازماندهی کرده اند. به گفته یکی از ناظران بین المللی، یمن اکنون به «کانال مرگ» تبدیل شده است.

سازمان ملل نیز ماه جاری میلادی اعلام کرده است که سه چهارم یمنی ها در معرض خطر سوء تغذیه و بیماری هستند. 8 میلیون نفر از آنها حتی نمی دانند وعده غذایی بعدی خود را از کجاباید تهیه کنند و 5 میلیون نفر هم در معرض خطر و سوء تغذیه شدید قرار دارند. استراتژی های بن سلمان به عنوان وزیر دفاع عامل تمامی این نتایج است. این جنگ به واکنش ضد سعودی در سراسر جهان منجر شده است.

محاصره قطر هم نمونه دیگری از سقوط سیاست خارجی ولیعهد محسوب می شود. یک روحانی برجسته سعودی به دلیل انتقاد از این محاصره بازداشت شده و احتمال دارد اعدام شود. شورای همکاری خلیج فارس هم متلاشی شده است.

حال بحث دست داشتن سعودی ها در حمله 22 سپتامبر در اهواز مطرح شده است. ولیعهد سعودی علنا بارها اعلام کرده بود جنگ را به داخل مرزهای ایران می کشاند. بنابراین حمله اهواز قطعا موجب تنش های فرقه ای در سراسر منطقه و درون پادشاهی می شود.

در داخل این کشور نیز بازداشت نظام مند شاهزاده های سعودی در هتل «ریتز کارلتون» در ریاض سبب خروج سرمایه ها و کاهش سرمایه گذاری خارجی در این کشور شده است. اعتماد به اقتصاد و نحوه مدیریت امور اقتصادی توسط بن سلمان کاهش یافته است. طرح ولیعهد عربستان برای فروش سهام آرامکو نیز اکنون مُرده است و شخص پادشاه آن را کشته است. ولیعهد هر صدای اعتراضی را به سرعت خاموش می کند - حتی اگر آن صدا اعتراض در دفاع از حق رانندگی زنان باشد که شخص بن سلمان برای اجرای آن اصرار ورزیده است.

گفته می شود که وی به دلایل امنیتی شب های زیادی را در کشتی نیم میلیارد دلاری خود که در جده لنگر انداخته است، می گذراند. این کشتی، یک کاخ شناور است که طولش از یک زمین فوتبال هم بیشتر است. به علاوه، این کشتی می تواند در موقعیت مناسب وسیله ای برای فرار وی باشد.

تا زمانی که پدر وی پادشاه سعودی است، بن سلمان هم در سمت ولیعهد باقی می ماند. اگر ملک سلمان ناگهان بمیرد، ممکن است بر سر جانشینی وی نزاع و حتی جنگ خشونت آمیز درگیرد. در حال حاضر و با موفقیت بیشتر در سیاستگذاری، مشروعیت پادشاه ممکن است به پسرش برسد. اما الان نه.

روسای جمهوری آمریکا از «جان اف کندی» به طور جدی نگران ثبات عربستان سعودی نبوده اند. اما حالا باید نگران باشند. برای 50 سال این پادشاهی قابل پیش بینی و پایدار بود.

با این حال اکنون دولت دونالد ترامپ به عربستان سعودی یک چک سفید امضا داده و از جنگی که در یمن به راه انداخته پشتیبانی می کند. در واقع اقدامات بن سلمان موجب جلب توجه کاخ سفید شده است. حال آنکه این یک رویکرد احمقانه و خطرناک است.

سعودی ها نیازمند حمایت آمریکا و کمک های بین المللی برای پایان دادن به جنگ یمن هستند؛ جنگی که ماهانه 5 میلیارد دلار هزینه دارد و ثبات این پادشاهی را تضعیف می کند. در واقع ولیعهد عربستان اعتبار خود را در برابر جنگ یمن و به ارزش جان میلیون ها انسان قمار کرده است. بنابراین دوست آمریکایی او ممکن است به دنبال کسب افتخار در این جنگ باشند اما پیش از هر چیز باید چاره ای برای پایان دادن به این تراژدی بیابند.