به گزارش ایرنا، آنان، خشک و ممنوعه شدن دشت ها، کاهش آورد رودخانه ها و ذخیره سدها، تغییر کیفیت آب و محصولات کشاورزی، تخریب منابع و سفره های زیر زمینی، شیوع آفات و نوبت بندی با برنامه، افت فشار، قطعی و کمبود شدید را از پیامدهای خشکسالی های اخیر در بخش آب کشاورزی و آشامیدنی استان بوشهر عنوان کردند.
مدیرعامل آب منطقه ای استان بوشهر گفت: در زمان حاضر کاهش بارندگی، برداشت بی رویه از منابع زیرزمینی، تخریب منابع آب، کاهش 70 درصدی آورد رودخانه ها، ذخیره ناچیز سدهای مخزنی باعث شده تا این استان با کمبود مزمن آب روبرو شود.
شاپور رجایی افزود: در سال آبی 96-97، میزان بارندگی ها در استان بوشهر 52 درصد کاهش یافته و در 10 سال گذشته با انباشت خشکسالی‌ها 70 درصد بارندگی‌ها تحقق نیافته و این وضعیت در استان بوشهر تشدید شده است.
* بخش کشاورزی
وی با اشاره به اینکه بیشترین تاثیر بارندگی ها در استان بوشهر روی آبهای سطحی است گفت: در زمان حاضر آورد رودخانه های موند، شاپور و دالکی نسبت به درازمدت 83 درصد کاهش نشان می دهند.
رجایی اضافه کرد: همچنین 17 درصد آورد رودخانه ها در حد حقابه های زیست محیطی محقق شده است.
وی افزود: در زمان حاضر تنها 17 درصد سد رئیسعلی دلواری به عنوان تنها سد مخزنی استان بوشهر معادل 120 میلیون مترمکعب پر است که از این میزان 10 درصد به عنوان حجم پایداری و تعادلی سد و 7 درصد (کمتر از 55 میلیون مترمکعب) باید به صورت آب تنظیمی حقابه های کشاورزی زیست محیطی صرف شود.
وی یادآور شد: سد رئیسعلی دلواری سال گذشته در این بازه زمانی 131میلیون مترمکعب آب داشته است.
رجایی در باره سد کوثر استان کهگیلویه و بویر احمد که آب آشامیدنی استان بوشهر از این سد تامین می شود گفت: سد کوثر در زمان حاضر 256میلیون مترمکعب آب دارد این درحالی است که سال گذشته در این بازه زمانی 356 میلیون مترمکعب آب در پشت این سد وجود داشته است.
رجایی گفت: آبهای زیر زمینی دومین منبع آبی استان است که در اثر خشکسالی های پی درپی با مشکل روبرو شده است.
وی اضافه کرد: اگر چه منابع زیرزمینی استان بوشهر شامل جم، دشتی، تنگستان و دشتستان در سال آبی 95- 96 تغذیه مناسبی شدند اما کاهش شدید بارندگی در سال جاری و برداشت های بی رویه باعث شده دشت های استان کاهش سطح افت ایستایی داشته باشند.
وی یادآور شد: بیشترین افت در دشت دهرود تنگ ارم با 241 سانتی متر، دشت باغان 241سانتی متر، طلحه فاریاب 175سانتی متر و سرقنات 118 سانتی متر اتفاق افتاده است.
رجایی افزود: از 16 دشت موجود در استان در زمان حاضر 12 دشت ممنوعه و ممنوعه بحرانی و چهار دشت باقی مانده ساحلی و فاقد پتانسیل است.
*کاهش کیفیت آب
وی یادآور شد: علاوه بر تاثیر کمی آب، افت سطح ایستایی و کاهش ذخیره استراتژیک زیرزمینی تغییرات کیفی گسترده ای نیز در دشت های استان اتفاق افتاده است که قابل چشم پوشی نیست.
رجایی افزود: حدود 4 درصد از مساحت آبخوان های استان بوشهر قابلیت آشامیدنی و کشاورزی، 6 درصد نیز با اعمال محدودیت تنها در بخش کشاورزی و 90 درصد به دلیل هدایت الکتریکی بیش از پنج هزار 'ایی سی' ( مربوط به کیفیت آب) قابلیت استفاده مستقیم در بخش کشاورزی را ندارد و مناسب فعالیت های شورورزی و آبزی پروری است.
وی افزود: مسائل طبیعی، زمین شناسی و هجوم سفره های شور و لب شور ساحلی به سمت آبخوان های اصلی از عوامل کاهش کیفیت آب است.
رجایی یادآور شد: در چند سال اخیر به دلیل پیشروی سفره های شور، جمع شدن و کوچک شدن آبخوان ها کیفیت آنها کاهش و از حیز انتفاع برای کشاورزی و آشامیدنی خارج می شوند.
وی گفت: در این شرایط برخی از بهره برداران برای افزایش بهبود کیفیت آب اقدام به نصب آب شیرین کن روی چاه ها که ممنوع است، می کنند.
رجایی اضافه کرد: نصب آب شیرین کن روی چاه ها برداشت و تخریب بیشتر سفره های زیرزمینی را به دنبال دارد.
* سایه شدیدترین خشکسالی بر کشاورزی بوشهر
رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان بوشهر گفت: با توجه به دوره طولانی کم بارشی و مداوم چند سال اخیر در بوشهر و استان های همجوار آن، پیش بینی می شود سال زراعی 1397 شدیدترین خشکسالی در این استان رقم بخورد.
محمد تقی منوچهری افزود: هم اکنون آورد آب رودخانه شاپور به دلیل خشکسالی های پیاپی به عنوان مهمترین منبع تامین کننده آب نخیلات استان بوشهر 80 درصد کاهش یافته و متاثر از آن کیفیت منابع آبی موجود نیز پایین آمده است.
وی اظهار کرد: روند طولانی خشکسالی باعث شده وضعیت کمی و کیفی آب های سطحی و زیرزمینی دچار افت شدید شود.
منوچهری ادامه داد: در این ارتباط تعیین تکلیف چاه های غیر مجاز، تجهیز چاه ها به کنتورهای حجمی هوشمند، تدوین الگوی کشت دردشت های کشاورزی، تغییر سیستم های آبیاری سنتی به نوین، جایگزینی محصولات آب بربا محصولات کم آب، اجرای عملیات آبخیزداری و آبخوان داری در دشت های استان ضروری است.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان بوشهر، سنتی بودن روش های آبیاری را از جمله دیگر چالش های بخش کشاورزی استان بوشهر عنوان کرد و گفت: در این شرایط نامناسب مصرف زیاد آب، پایین بودن سطح کیفی و کارایی آب و زه دار شدن زمین های کشاورزی از جمله مشکلات استفاده از شیوه های سنتی آب در این استان است.
وی تاکید کرد: تداوم خشکسالی باعث بروز آفات مختلف در محصولات کشاورزی شده و مهمترین آنها آفت چوبخوار در نخیلات است که پیش بینی می شود پنج هزار هکتار از نخیلات دشتستان و تنگستان با این مشکل روبرو باشند.
معاون بهبود تولیدات گیاهی جهاد کشاورزی استان بوشهر نیز گفت: خشکسالی، کاهش کمی و کیفی منابع آب و توسعه ریزگردها روی میزان تولید محصولات کشاورزی و عملکرد در واحد سطح و درکاهش کیفیت محصولات تولیدی تاثیر داشته است.
خسرو عمرانی افزود: خشکسالی باعث شده بخشی از نخیلات استان به نخیلات درجه سه تبدیل که به برنامه حذف، جایگزینی و نوسازی باغ ها بویژه نخیلات با ارقام پرمحصول و صادراتی نیازمند است.
وی اضافه کرد: یکی دیگر از تاثیر خشکسالی توسعه حمله آفت ها بویژه آفت چوبخوار در نخیلات استان بوشهر شده به نحوی که 2هزار هکتار از نخیلات به کانون آفات چوبخوار تبدیل و پنج هزارهکتار نیز مستعد تبدیل به کانون آلودگی آفات است.
عمرانی اظهار کرد: حمله آفات در سایر محصولات کشاورزی استان تشدید و کیفیت منابع آبی بشدت کاهش یافته و همه دشت های استان به دشت های ممنوعه تبدیل شده اند.
معاون بهبود تولیدات گیاهی جهاد کشاورزی استان بوشهر با اشاره به اینکه ادامه خشکسالی باعث از بین رفتن دیم زارهای استان می شود گفت: هرسالی که بارندگی استان 30 درصد کاهش یابد دیم زارهای استان تحت تاثیر قرار می گیرند.
وی یادآور شد: امسال دومین سالی است که گندم زارهای استان بویژه در بخش دیم به دلیل کاهش بارندگی ها و خشکسالی به محصولی نداد.
عمرانی یادآور شد: با توجه به کاهش کیفیت منابع آب تغییر رویکرد در برنامه ها با توجه به اقلیم جدید ضروری است.
معاون بهبود تولیدات گیاهی جهاد کشاورزی استان بوشهر گفت: در این شرایط حساس ناگزیربه کاهش سطح محصولات زراعی و آبی هستیم و توسعه کشت همه محصولات باید متوقف شود.
عمرانی، برضرورت تبدیل محصولات سبزی و صیفی از فضای باز به درون گلخانه ها و حذف محصولات آب بر از چرخه تولید تاکید کرد.
وی اظهار کرد: در همین ارتباط ایجاد سایه بان برای محصولات باغی بویژه مرکبات در دستور کار قرار دارد که با اجرای این طرح 30 درصد در مصرف آب صرفه جویی می شود.
* سازگاری با کم آبی تنها راهکار
مدیرعامل شرکت آب منطقه ای استنان بوشهر گفت: شرایط حساس کنونی کمبود آب را به واقعیتی غیرقابل پنهان تبدیل کرده است و همه دستگاه های دولتی و مردم و بهره برداران تنها راهکار لازم برای مدیریت شرایط پیش آمده و کاهش تاثیر های ناشی از کم آبی را سازگاری با این مشکل می دانند.
رجایی افزود: در زمان حاضر 420 میلیون مترمکعب از منابع زیرزمینی استان بوشهر برداشت می شود که 125میلیون مترمکعب از این میزان مازاد ظرفیت است و باید به 280 میلیون مترمکعب کاهش یابد.
وی افزود: یکی از راهکارها در این بخش رعایت پهنه بندی کشت است که براین اساس سطح، نوع وتاریخ کشت باید محدود، مشخص و کنترل شده باشد.
رجایی ادامه داد: براساس طرح سازگاری با کم آبی توسعه باغ ها متوقف و کشت سبزی و صیفی در فضای رو باز ممنوع و باید در قالب کشت حمایتی به گلخانه ها و فضاهای روبسته انتقال یابد.
مدیرعامل شرکت آب منطقه ای استان بوشهر گفت: همچنین باید جهت گیری به سمتی باشد که تا پایان برنامه ششم توسعه همه باغ های این استان به آبیاری نوین و تحت فشار تجهیز شوند.
* ضرورت اجرای مدیریت سبز
رجایی با بیان اینکه یکی از مصرف کننگان عمده در بخش عمومی دستگاه های اجرایی هستند بیان کرد: براساس قانون برنامه توسعه، مصوبه هیات دولت، شیوه نامه ابلاغی محیط زیست و برنامه و بودجه کشور دستگاه های اجرایی کشور ملزم به اجرای مدیریت سبز هستند که باعث صرفه جویی در مصرف آب، برق و پسماند می شود.
وی ادامه داد: براساس اطلاعات دفتر فنی مساحت خالص فضای شهری استان بوشهر 482 عرصه است و سالی 10 میلیون مترمکعب آب برای آبیاری آنها نیاز است که در زمان حاضر سالانه 2میلیون مترمکعب آب از شبکه های شهری و روستایی برداشت می شود.
وی اضافه کرد: در این زمینه جداسازی آب مصرفی فضای سبز به صورت کامل از شهری و روستایی و یا تغییر روش آبیاری از سنتی به مکانیزه است و استفاده از گونه های گیاهی مقاوم و سازگار با منطقه و کم آب برضروری است.
رجایی افزود: یکی دیگر از طرحهای قابل اجرای در طرح سازگاری با کم آبی احیای آب انبارها و احداث سیستم های سطوح آبگیر روستایی به منظور جدا سازی حداقل 50 درصد آب فضای سبز و احشام روستایی از آب شرب در سال جاری به وسیله شرکت آب و فاضلاب روستایی و بنیاد مسکن است.
مدیرعامل شرکت آب منطقه ای استان بوشهر اظهار کرد: در زمان حاضر 16 میلیون متر مکعب آب از آبخوان های استان بوشهر برای صنعت برداشت می شود که با توجه به پنج میلیون مترمکعب مازاد باید به 11 میلیون مترمکعب برسد.
وی اضافه کرد: براساس توافق با سازمان صنعت، معدن و تجارت استان همه واحدهای صنعتی و معدنی استان ملزم به استفاده از سیستم بازچرخانی هستند.
رجایی ادامه داد: 65 واحد صنعتی موجود در استان بوشهر سالانه حدود 3.8میلیون مترمکعب آب مصرف می کنند که از این شمار تنها پنج واحد باهزینه خود به این سیستم مجهز شده اند.
وی تاکید کرد: براساس ارزیابی های انجام شده با تجهیز واحدهای صنعتی و معدنی به سیستم بازچرخانی حداقل 80 درصد آب مصرفی آنها باید کاهش یابد.
رجایی گفت: برای تجهیز واحدهای صنعتی و معدنی به این سیستم امکان پرداخت تسهیلات با بهره پایین به متقاضیان وجود دارد برهمین اساس اولویت بندی واحدها در دست اجراست.
* تنگناهای بخش آب آشامیدنی و راهکارهای برون رفت
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب استان بوشهر با اشاره به خشکسالی های پی در پی در استان بوشهر و استان های همجوار بیان کرد: یکی از منابع تامین کننده آب آشامیدنی استان بوشهر سد کوثر در استان کهگیلویه و بویر احمد است که کاهش بارندگی‌ها سبب کاهش ذخیره آب در این سد شده و آب موجود در آن تنها 45 درصد کل ظرفیت سد است.
کیفباد یاکیده یادآور شد: 60 درصد آب آشامیدنی استان بوشهر از محل سد کوثر تامین می شود.
وی ادامه داد: رودخانه شاهپور و چشمه ساسان در کازرون یکی دیگر از منابع تامین کننده آب آشامیدنی استان بوشهر است که تامین کننده 35 درصد آب این استان است.
یاکیده افزود: در سال گذشته آورد آب رودخانه شاهپور و چشمه ساسان به ترتیب کاهش 80 و 95 درصدی داشته است.
وی اظهار داشت: 5 درصد آب آشامیدنی استان بوشهر از طریق منابع آب داخلی استان تامین می شود که با خشکسالی‌ها و کاهش بارش در این بخش نیز شاهد کم شدن قابل توجه منابع آبی هستیم.
یاکیده گفت: وضعیت کم آبی در تابستان فرا‌رو افزایش می یابد که در این ارتباط طرح‌هایی مهم تدوین شده است.
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب استان بوشهر گفت: برای اجرای طرحهای مدیریت مصرف و کاهش هدر رفت آب در این استان به ترتیب نیازمند 2 هزار میلیارد ریال اعتبار است.
یاکیده افزود: از این میزان یکهزار و 600 میلیارد ریال برای اجرای طرح های مدیریت مصرف و 400 میلیارد ریال برای کاهش هدر رفت آب است.
وی اضافه کرد: همچنین برای اجرای طرح های اضطراری تامین آب استان بوشهر نیز حداقل باید 400 میلیارد ریال تامین شود.
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب استان بوشهر گفت: هم اکنون پروژه های آب شیرین کن با ظرفیت تولید 90 هزار مترمکعب در این استان تدوین و در دست اجرا و بهره برداری ست.
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب استان بوشهر با اشاره به طول چهار هزار کیلومتری شبکه آبرسانی شهرهای استان گفت: برای کاهش هدر رفت آب بیش از یکهزار کیلومتر شبکه آبرسانی استان بوشهر نیاز به نوسازی دارد.
کیقباد یاکیده افزود: بارندگی سال آبی جاری نسبت به سال گذشته و نسبت به میانگین دراز مدت کاهش داشته و این امرنقشی مهم در کاهش ذخیره آب سدها و میزان آورد رودخانه‌ها داشته است.
وی با تاکید بر اینکه عمده منابع تامین کننده آب آشامیدنی استان بوشهر در دیگر استان‌ها قرار دارد تاکید کرد: با توجه به تکرار خشکسالی‌های پی درپی و تاثیرگذاری آن تشدید بحران آب، برای مقابله با این بحران راهکارهای کوتاه مدت طراحی شده است.
یاکیده گفت: مدیریت مصرف توسط مشترکان مورد توجه و تاکید قرار دارد که امسال با مشارکت فرمانداران، بخشداران، دهیاران و اعضای شوراها فرهنگ مدیریت مصرف در مناطق مختلف عملیاتی می شود.
وی بیان کرد: به صورت پایلوت با مشارکت وزارت نیرو میزان هدر رفت آب در 2 شهر کوچک استان از شبکه آبرسانی به کمترین حد ممکن کاهش می یابد که این مهم در سفر وزیر نیرو به استان در انعقاد تفاهم نامه ای عملیاتی می شود.
یاکیده درباره جداسازی آب فضای سبز از آب آشامیدنی گفت: برای تحقق این مهم دستگاه تصفیه خانه کوچک در مناطق مهم نصب و پساب فاضلاب برای تامین آب فضای سبز مورد توجه قرار می‌گیرد.
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب استان بوشهر با بیان اینکه کاهش بارندگی میزان ذخیره آب در سدها را تحت تاثیر قرار داده است گفت: ذخیره آب در سدهای کوثر، رئیسعلی دلواری و میزان آورد رودخانه‌ها بشدت کاهش یافته است که باید صرفه‌جویی در مصرف آب مورد توجه ویژه قرار بگیرد.
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب روستایی استان بوشهر گفت: بسیاری از روستاهای استان بوشهر دچار بحران کم آبی شده و هم اکنون 20 درصد چاه های منابع زیرزمینی استان کف شکنی و بخشی هم حفر شده است.
مسعود نصوری با بیان اینکه برای برطرف کردن مشکل کم آبی از تانکر آبرسانی روستایی استفاده می شود افزود: برای کاهش تنش کم آبی در مناطق مختلف، اجرای مدیریت مصرف از سوی مشترکان آب روستایی ضروری است.
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب روستایی استان بوشهر گفت: از سه هزار و 300 کیلومتر شبکه آبرسانی روستایی در استان 40 درصد آن فرسوده است که برای اصلاح شبکه آبرسانی روستایی استان 980 میلیارد ریال اعتبار نیاز است.
وی اضافه کرد: با توجه به انتقال آب با خطوط طولانی به استان بوشهر، ترمیم این خطوط نیازمند سرمایه گذاری قابل توجهی است که باید در اولویت برنامه های تخصیص اعتباری قرار گیرد.
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب روستایی استان بوشهر گفت: کاهش میزان هدر رفت آب در استان نیازمند تخصیص اعتبار است که پایش خطوط انتقال و کاهش هدر رفت آب در بخش اعتبارات نگاه ویژه ای می طلبد.
نصوری افزود: با هدف هماهنگی و انسجام بخشی در فعالیت های حوزه آبرسانی روستایی کارگروه استانی سازگاری با کم آبی در این شرکت فعال شد واین کارگروه زیرمجموعه کارگروه ملی سازگاری با کم آبی و تعادل منابع و مصارف آب است که در مناطق مختلف کشور فعال و سعی دارد تا با پیش بینی ساز و کار مناسب و با استراتژی مورد نیاز در هر منطقه زمینه گذر بحران کمبود آب تابستان استان بوشهر را فراهم کند.
وی بیان کرد: اولویت بندی برای نحوه توزیع کمبود آب مصرف بخش های مختلف (شامل شرب و بهداشت، صنعت، کشاورزی، فضای سبز و محیط زیست) در چارچوب منابع آب تخصیص یافته توسط وزارت نیرو از از هدف های اصلی کارگروه استانی سازگاری با کم آبی به شمار می رود.
نصوری ادامه داد: در سال گذشته با وجود کمبود شدید منابع آبی استان بوشهر تابستان موفقی را پشت سرگذاشت که در سال جاری نیز با توجه به کاهش چشمگیر بارش نزولات آسمانی و تداوم خشکسالی چندین ساله مصمم هستیم با کمترین چالش ممکن آب روستاهای استان بوشهر تامین شود.
وی با تاکید بر ضرورت استفاده از ظرفیت رسانه ها اظهار کرد: یکی از کارکردهای اصلی کارگروه سازگاری با کم آبی استفاده از ظرفیت رسانه ها برای آگاه سازی بیش از پیش مردم به مقوله کم آبی و تبیین راه های مقابله با آن است.
نصوری ادامه داد: با تخصیص مناسب اعتبار شرکت آب و فاضلاب روستایی استان بوشهر در موضوع نوسازی شبکه های انتقال و افزایش شمار روستاهای برخوردار از شبکه آبرسانی اقداماتی قابل توجه انجام شد که انتظار است با توجه به اهمیت موضوع آب در سال جاری نیز شاهد تکرار تخصیص حداکثری اعتبارات این حوزه باشیم.
مدیرعامل شرکت آب منطقه ای استان بوشهر گفت: با توجه به اینکه استان بوشهر در حوزه های اصلی و پایاب قرار دارد و آب آشامیدنی این استان از سد کوثر تامین و صنایع موجود در استان نیز آب مورد نیاز خود را از دریا برداشت و کمتر به آب زیرزمینی وابستگی دارند شرایط بهتری را دارد اما بازهم از تاثیر خشکسالی در امان نبوده است.
رجایی گفت: نمک زدایی و شیرین سازی آب دریا از برنامه های سازگاری با کم آبی و راهکارهای جبران و تولید آب بیشتر است که تا پایان برنامه ششم توسعه حداقل 30 درصد و افق 1404 حدود 45 درصد آب شرب این استان باید از دریا تامین شود.
وی افزود: با وجود اینکه سالانه 125میلیون مترمکعب آب آشامیدنی از محل منابع داخلی و استان های همجوار برای استان بوشهر تامین می شود ولی به دلیل بد مصرف کردن برخی از مشترکان و هدر رفت غیر متعارف با کمبود و بخش هایی متعددی از این استان با قطعی و کاهش فشار آب روبرو هستند.
رجایی اضافه کرد: براساس گزارش های دریافتی 43 درصد جمعیت شهری و 61 درصد جمعیت روستایی استان بوشهر در معرض تنش و کمبود آب قرار دارند.
مدیرعامل شرکت آب منطقه ای استان بوشهر گفت: در این شرایط خاص اجرای برنامه سازگاری با کم آبی تنها راهکار حل این مشکل است که در همین ارتباط کمیته ملی سازگاری با کم آبی در دولت تشکیل و در استان ها نیز شورای حفاظت آب این کمیته را مدیریت می کند.
وی یادآور شد: برهمین اساس برای جلوگیری از مشکلات و تعارض اجتماعی راهکارهایی پیشنهاد و بسته ای با عنوان برنامه عملیاتی سازگاری با کم آبی برای مصارف مختلف تهیه و به مسئولان استان عرضه و پس از تصویب به کارگروه ملی سازگاری با کم آبی دولت ارائه می شود.
رجایی گفت: نمک زدایی و شیرین سازی آب دریا از جمله راهکارهای جبران کم آبی و تولید آب بیشتر است که تا پایان برنامه ششم توسعه حداقل 30 درصد و تا افق 1404 حدود 45 درصد تامین آب استان باید از محل آب دریا باشد.
وی، کاهش هدر رفت آب در شبکه های توزیع و جداسازی بخشی از مصارف غیرضروری و قابل جایگزین از شبکه شرب و حتی تفکیک آب شرب و بهداشتی در تعدادی از شهرها و روستاهای استان به صورت پایلوت را از جمله دیگر طرح های این بسته عنوان کرد.
وی افزود: تلاش می شود درنیمه اول امسال طرح جداسازی آب آشامیدنی و بهداشتی در بخش مرکزی شهرستان جم اجرا شود.
رجایی، با توجه به پرداخت یارانه قابل توجه دولت برای خرید آب از بخش خصوصی یادآور شد: پارسال دولت 510میلیارد ریال برای خرید آب پرداخت کرد و امسال 590 میلیارد ریال و برای سال آینده یکهزار و 460 میلیارد ریال اعتبار پیش بینی شده است.
وی اضافه کرد: دولت 90 درصد این مبلغ را به صورت یارانه و 10 درصد را مشترکان پرداخت می کنند.
6047/6043**
انتهای پیام مدیرعامل آب منطقه ای استان بوشهر گفت: در زمان حاضر کاهش بارندگی، برداشت بی رویه از منابع زیرزمینی، تخریب منابع آب، کاهش 70 درصدی آورد رودخانه ها، ذخیره ناچیز سدهای مخزنی باعث شده تا این استان با کمبود مزمن آب روبرو شود.
شاپور رجایی افزود: در سال آبی 96-97، میزان بارندگی ها در استان بوشهر 52 درصد کاهش یافته و در 10 سال گذشته با انباشت خشکسالی‌ها 70 درصد بارندگی‌ها تحقق نیافته و این وضعیت در استان بوشهر تشدید شده است.
* بخش کشاورزی
وی با اشاره به اینکه بیشترین تاثیر بارندگی ها در استان بوشهر روی آبهای سطحی است گفت: در زمان حاضر آورد رودخانه های موند، شاپور و دالکی نسبت به درازمدت 83 درصد کاهش نشان می دهند.
رجایی اضافه کرد: همچنین 17 درصد آورد رودخانه ها در حد حقابه های زیست محیطی محقق شده است.
وی افزود: در زمان حاضر تنها 17 درصد سد رئیسعلی دلواری به عنوان تنها سد مخزنی استان بوشهر معادل 120 میلیون مترمکعب پر است که از این میزان 10 درصد به عنوان حجم پایداری و تعادلی سد و 7 درصد (کمتر از 55 میلیون مترمکعب) باید به صورت آب تنظیمی حقابه های کشاورزی زیست محیطی صرف شود.
وی یادآور شد: سد رئیسعلی دلواری سال گذشته در این بازه زمانی 131میلیون مترمکعب آب داشته است.
رجایی در باره سد کوثر استان کهگیلویه و بویر احمد که آب آشامیدنی استان بوشهر از این سد تامین می شود گفت: سد کوثر در زمان حاضر 256میلیون مترمکعب آب دارد این درحالی است که سال گذشته در این بازه زمانی 356 میلیون مترمکعب آب در پشت این سد وجود داشته است.
رجایی گفت: آبهای زیر زمینی دومین منبع آبی استان است که در اثر خشکسالی های پی درپی با مشکل روبرو شده است.
وی اضافه کرد: اگر چه منابع زیرزمینی استان بوشهر شامل جم، دشتی، تنگستان و دشتستان در سال آبی 95- 96 تغذیه مناسبی شدند اما کاهش شدید بارندگی در سال جاری و برداشت های بی رویه باعث شده دشت های استان کاهش سطح افت ایستایی داشته باشند.
وی یادآور شد: بیشترین افت در دشت دهرود تنگ ارم با 241 سانتی متر، دشت باغان 241سانتی متر، طلحه فاریاب 175سانتی متر و سرقنات 118 سانتی متر اتفاق افتاده است.
رجایی افزود: از 16 دشت موجود در استان در زمان حاضر 12 دشت ممنوعه و ممنوعه بحرانی و چهار دشت باقی مانده ساحلی و فاقد پتانسیل است.
*کاهش کیفیت آب
وی یادآور شد: علاوه بر تاثیر کمی آب، افت سطح ایستایی و کاهش ذخیره استراتژیک زیرزمینی تغییرات کیفی گسترده ای نیز در دشت های استان اتفاق افتاده است که قابل چشم پوشی نیست.
رجایی افزود: حدود 4 درصد از مساحت آبخوان های استان بوشهر قابلیت آشامیدنی و کشاورزی، 6 درصد نیز با اعمال محدودیت تنها در بخش کشاورزی و 90 درصد به دلیل هدایت الکتریکی بیش از پنج هزار 'ایی سی' ( مربوط به کیفیت آب) قابلیت استفاده مستقیم در بخش کشاورزی را ندارد و مناسب فعالیت های شورورزی و آبزی پروری است.
وی افزود: مسائل طبیعی، زمین شناسی و هجوم سفره های شور و لب شور ساحلی به سمت آبخوان های اصلی از عوامل کاهش کیفیت آب است.
رجایی یادآور شد: در چند سال اخیر به دلیل پیشروی سفره های شور، جمع شدن و کوچک شدن آبخوان ها کیفیت آنها کاهش و از حیز انتفاع برای کشاورزی و آشامیدنی خارج می شوند.
وی گفت: در این شرایط برخی از بهره برداران برای افزایش بهبود کیفیت آب اقدام به نصب آب شیرین کن روی چاه ها که ممنوع است، می کنند.
رجایی اضافه کرد: نصب آب شیرین کن روی چاه ها برداشت و تخریب بیشتر سفره های زیرزمینی را به دنبال دارد.
* سایه شدیدترین خشکسالی بر کشاورزی بوشهر
رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان بوشهر گفت: با توجه به دوره طولانی کم بارشی و مداوم چند سال اخیر در بوشهر و استان های همجوار آن، پیش بینی می شود سال زراعی 1397 شدیدترین خشکسالی در این استان رقم بخورد.
محمد تقی منوچهری افزود: هم اکنون آورد آب رودخانه شاپور به دلیل خشکسالی های پیاپی به عنوان مهمترین منبع تامین کننده آب نخیلات استان بوشهر 80 درصد کاهش یافته و متاثر از آن کیفیت منابع آبی موجود نیز پایین آمده است.
وی اظهار کرد: روند طولانی خشکسالی باعث شده وضعیت کمی و کیفی آب های سطحی و زیرزمینی دچار افت شدید شود.
منوچهری ادامه داد: در این ارتباط تعیین تکلیف چاه های غیر مجاز، تجهیز چاه ها به کنتورهای حجمی هوشمند، تدوین الگوی کشت دردشت های کشاورزی، تغییر سیستم های آبیاری سنتی به نوین، جایگزینی محصولات آب بربا محصولات کم آب، اجرای عملیات آبخیزداری و آبخوان داری در دشت های استان ضروری است.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان بوشهر، سنتی بودن روش های آبیاری را از جمله دیگر چالش های بخش کشاورزی استان بوشهر عنوان کرد و گفت: در این شرایط نامناسب مصرف زیاد آب، پایین بودن سطح کیفی و کارایی آب و زه دار شدن زمین های کشاورزی از جمله مشکلات استفاده از شیوه های سنتی آب در این استان است.
وی تاکید کرد: تداوم خشکسالی باعث بروز آفات مختلف در محصولات کشاورزی شده و مهمترین آنها آفت چوبخوار در نخیلات است که پیش بینی می شود پنج هزار هکتار از نخیلات دشتستان و تنگستان با این مشکل روبرو باشند.
معاون بهبود تولیدات گیاهی جهاد کشاورزی استان بوشهر نیز گفت: خشکسالی، کاهش کمی و کیفی منابع آب و توسعه ریزگردها روی میزان تولید محصولات کشاورزی و عملکرد در واحد سطح و درکاهش کیفیت محصولات تولیدی تاثیر داشته است.
خسرو عمرانی افزود: خشکسالی باعث شده بخشی از نخیلات استان به نخیلات درجه سه تبدیل که به برنامه حذف، جایگزینی و نوسازی باغ ها بویژه نخیلات با ارقام پرمحصول و صادراتی نیازمند است.
وی اضافه کرد: یکی دیگر از تاثیر خشکسالی توسعه حمله آفت ها بویژه آفت چوبخوار در نخیلات استان بوشهر شده به نحوی که 2هزار هکتار از نخیلات به کانون آفات چوبخوار تبدیل و پنج هزارهکتار نیز مستعد تبدیل به کانون آلودگی آفات است.
عمرانی اظهار کرد: حمله آفات در سایر محصولات کشاورزی استان تشدید و کیفیت منابع آبی بشدت کاهش یافته و همه دشت های استان به دشت های ممنوعه تبدیل شده اند.
معاون بهبود تولیدات گیاهی جهاد کشاورزی استان بوشهر با اشاره به اینکه ادامه خشکسالی باعث از بین رفتن دیم زارهای استان می شود گفت: هرسالی که بارندگی استان 30 درصد کاهش یابد دیم زارهای استان تحت تاثیر قرار می گیرند.
وی یادآور شد: امسال دومین سالی است که گندم زارهای استان بویژه در بخش دیم به دلیل کاهش بارندگی ها و خشکسالی به محصولی نداد.
عمرانی یادآور شد: با توجه به کاهش کیفیت منابع آب تغییر رویکرد در برنامه ها با توجه به اقلیم جدید ضروری است.
معاون بهبود تولیدات گیاهی جهاد کشاورزی استان بوشهر گفت: در این شرایط حساس ناگزیربه کاهش سطح محصولات زراعی و آبی هستیم و توسعه کشت همه محصولات باید متوقف شود.
عمرانی، برضرورت تبدیل محصولات سبزی و صیفی از فضای باز به درون گلخانه ها و حذف محصولات آب بر از چرخه تولید تاکید کرد.
وی اظهار کرد: در همین ارتباط ایجاد سایه بان برای محصولات باغی بویژه مرکبات در دستور کار قرار دارد که با اجرای این طرح 30 درصد در مصرف آب صرفه جویی می شود.
* سازگاری با کم آبی تنها راهکار
مدیرعامل شرکت آب منطقه ای استنان بوشهر گفت: شرایط حساس کنونی کمبود آب را به واقعیتی غیرقابل پنهان تبدیل کرده است و همه دستگاه های دولتی و مردم و بهره برداران تنها راهکار لازم برای مدیریت شرایط پیش آمده و کاهش تاثیر های ناشی از کم آبی را سازگاری با این مشکل می دانند.
رجایی افزود: در زمان حاضر 420 میلیون مترمکعب از منابع زیرزمینی استان بوشهر برداشت می شود که 125میلیون مترمکعب از این میزان مازاد ظرفیت است و باید به 280 میلیون مترمکعب کاهش یابد.
وی افزود: یکی از راهکارها در این بخش رعایت پهنه بندی کشت است که براین اساس سطح، نوع وتاریخ کشت باید محدود، مشخص و کنترل شده باشد.
رجایی ادامه داد: براساس طرح سازگاری با کم آبی توسعه باغ ها متوقف و کشت سبزی و صیفی در فضای رو باز ممنوع و باید در قالب کشت حمایتی به گلخانه ها و فضاهای روبسته انتقال یابد.
مدیرعامل شرکت آب منطقه ای استان بوشهر گفت: همچنین باید جهت گیری به سمتی باشد که تا پایان برنامه ششم توسعه همه باغ های این استان به آبیاری نوین و تحت فشار تجهیز شوند.
* ضرورت اجرای مدیریت سبز
رجایی با بیان اینکه یکی از مصرف کننگان عمده در بخش عمومی دستگاه های اجرایی هستند بیان کرد: براساس قانون برنامه توسعه، مصوبه هیات دولت، شیوه نامه ابلاغی محیط زیست و برنامه و بودجه کشور دستگاه های اجرایی کشور ملزم به اجرای مدیریت سبز هستند که باعث صرفه جویی در مصرف آب، برق و پسماند می شود.
وی ادامه داد: براساس اطلاعات دفتر فنی مساحت خالص فضای شهری استان بوشهر 482 عرصه است و سالی 10 میلیون مترمکعب آب برای آبیاری آنها نیاز است که در زمان حاضر سالانه 2میلیون مترمکعب آب از شبکه های شهری و روستایی برداشت می شود.
وی اضافه کرد: در این زمینه جداسازی آب مصرفی فضای سبز به صورت کامل از شهری و روستایی و یا تغییر روش آبیاری از سنتی به مکانیزه است و استفاده از گونه های گیاهی مقاوم و سازگار با منطقه و کم آب برضروری است.
رجایی افزود: یکی دیگر از طرحهای قابل اجرای در طرح سازگاری با کم آبی احیای آب انبارها و احداث سیستم های سطوح آبگیر روستایی به منظور جدا سازی حداقل 50 درصد آب فضای سبز و احشام روستایی از آب شرب در سال جاری به وسیله شرکت آب و فاضلاب روستایی و بنیاد مسکن است.
مدیرعامل شرکت آب منطقه ای استان بوشهر اظهار کرد: در زمان حاضر 16 میلیون متر مکعب آب از آبخوان های استان بوشهر برای صنعت برداشت می شود که با توجه به پنج میلیون مترمکعب مازاد باید به 11 میلیون مترمکعب برسد.
وی اضافه کرد: براساس توافق با سازمان صنعت، معدن و تجارت استان همه واحدهای صنعتی و معدنی استان ملزم به استفاده از سیستم بازچرخانی هستند.
رجایی ادامه داد: 65 واحد صنعتی موجود در استان بوشهر سالانه حدود 3.8میلیون مترمکعب آب مصرف می کنند که از این شمار تنها پنج واحد باهزینه خود به این سیستم مجهز شده اند.
وی تاکید کرد: براساس ارزیابی های انجام شده با تجهیز واحدهای صنعتی و معدنی به سیستم بازچرخانی حداقل 80 درصد آب مصرفی آنها باید کاهش یابد.
رجایی گفت: برای تجهیز واحدهای صنعتی و معدنی به این سیستم امکان پرداخت تسهیلات با بهره پایین به متقاضیان وجود دارد برهمین اساس اولویت بندی واحدها در دست اجراست.
* تنگناهای بخش آب آشامیدنی و راهکارهای برون رفت
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب استان بوشهر با اشاره به خشکسالی های پی در پی در استان بوشهر و استان های همجوار بیان کرد: یکی از منابع تامین کننده آب آشامیدنی استان بوشهر سد کوثر در استان کهگیلویه و بویر احمد است که کاهش بارندگی‌ها سبب کاهش ذخیره آب در این سد شده و آب موجود در آن تنها 45 درصد کل ظرفیت سد است.
کیفباد یاکیده یادآور شد: 60 درصد آب آشامیدنی استان بوشهر از محل سد کوثر تامین می شود.
وی ادامه داد: رودخانه شاهپور و چشمه ساسان در کازرون یکی دیگر از منابع تامین کننده آب آشامیدنی استان بوشهر است که تامین کننده 35 درصد آب این استان است.
یاکیده افزود: در سال گذشته آورد آب رودخانه شاهپور و چشمه ساسان به ترتیب کاهش 80 و 95 درصدی داشته است.
وی اظهار داشت: 5 درصد آب آشامیدنی استان بوشهر از طریق منابع آب داخلی استان تامین می شود که با خشکسالی‌ها و کاهش بارش در این بخش نیز شاهد کم شدن قابل توجه منابع آبی هستیم.
یاکیده گفت: وضعیت کم آبی در تابستان فرا‌رو افزایش می یابد که در این ارتباط طرح‌هایی مهم تدوین شده است.
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب استان بوشهر گفت: برای اجرای طرحهای مدیریت مصرف و کاهش هدر رفت آب در این استان به ترتیب نیازمند 2 هزار میلیارد ریال اعتبار است.
یاکیده افزود: از این میزان یکهزار و 600 میلیارد ریال برای اجرای طرح های مدیریت مصرف و 400 میلیارد ریال برای کاهش هدر رفت آب است.
وی اضافه کرد: همچنین برای اجرای طرح های اضطراری تامین آب استان بوشهر نیز حداقل باید 400 میلیارد ریال تامین شود.
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب استان بوشهر گفت: هم اکنون پروژه های آب شیرین کن با ظرفیت تولید 90 هزار مترمکعب در این استان تدوین و در دست اجرا و بهره برداری ست.
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب استان بوشهر با اشاره به طول چهار هزار کیلومتری شبکه آبرسانی شهرهای استان گفت: برای کاهش هدر رفت آب بیش از یکهزار کیلومتر شبکه آبرسانی استان بوشهر نیاز به نوسازی دارد.
کیقباد یاکیده افزود: بارندگی سال آبی جاری نسبت به سال گذشته و نسبت به میانگین دراز مدت کاهش داشته و این امرنقشی مهم در کاهش ذخیره آب سدها و میزان آورد رودخانه‌ها داشته است.
وی با تاکید بر اینکه عمده منابع تامین کننده آب آشامیدنی استان بوشهر در دیگر استان‌ها قرار دارد تاکید کرد: با توجه به تکرار خشکسالی‌های پی درپی و تاثیرگذاری آن تشدید بحران آب، برای مقابله با این بحران راهکارهای کوتاه مدت طراحی شده است.
یاکیده گفت: مدیریت مصرف توسط مشترکان مورد توجه و تاکید قرار دارد که امسال با مشارکت فرمانداران، بخشداران، دهیاران و اعضای شوراها فرهنگ مدیریت مصرف در مناطق مختلف عملیاتی می شود.
وی بیان کرد: به صورت پایلوت با مشارکت وزارت نیرو میزان هدر رفت آب در 2 شهر کوچک استان از شبکه آبرسانی به کمترین حد ممکن کاهش می یابد که این مهم در سفر وزیر نیرو به استان در انعقاد تفاهم نامه ای عملیاتی می شود.
یاکیده درباره جداسازی آب فضای سبز از آب آشامیدنی گفت: برای تحقق این مهم دستگاه تصفیه خانه کوچک در مناطق مهم نصب و پساب فاضلاب برای تامین آب فضای سبز مورد توجه قرار می‌گیرد.
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب استان بوشهر با بیان اینکه کاهش بارندگی میزان ذخیره آب در سدها را تحت تاثیر قرار داده است گفت: ذخیره آب در سدهای کوثر، رئیسعلی دلواری و میزان آورد رودخانه‌ها بشدت کاهش یافته است که باید صرفه‌جویی در مصرف آب مورد توجه ویژه قرار بگیرد.
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب روستایی استان بوشهر گفت: بسیاری از روستاهای استان بوشهر دچار بحران کم آبی شده و هم اکنون 20 درصد چاه های منابع زیرزمینی استان کف شکنی و بخشی هم حفر شده است.
مسعود نصوری با بیان اینکه برای برطرف کردن مشکل کم آبی از تانکر آبرسانی روستایی استفاده می شود افزود: برای کاهش تنش کم آبی در مناطق مختلف، اجرای مدیریت مصرف از سوی مشترکان آب روستایی ضروری است.
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب روستایی استان بوشهر گفت: از سه هزار و 300 کیلومتر شبکه آبرسانی روستایی در استان 40 درصد آن فرسوده است که برای اصلاح شبکه آبرسانی روستایی استان 980 میلیارد ریال اعتبار نیاز است.
وی اضافه کرد: با توجه به انتقال آب با خطوط طولانی به استان بوشهر، ترمیم این خطوط نیازمند سرمایه گذاری قابل توجهی است که باید در اولویت برنامه های تخصیص اعتباری قرار گیرد.
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب روستایی استان بوشهر گفت: کاهش میزان هدر رفت آب در استان نیازمند تخصیص اعتبار است که پایش خطوط انتقال و کاهش هدر رفت آب در بخش اعتبارات نگاه ویژه ای می طلبد.
نصوری افزود: با هدف هماهنگی و انسجام بخشی در فعالیت های حوزه آبرسانی روستایی کارگروه استانی سازگاری با کم آبی در این شرکت فعال شد واین کارگروه زیرمجموعه کارگروه ملی سازگاری با کم آبی و تعادل منابع و مصارف آب است که در مناطق مختلف کشور فعال و سعی دارد تا با پیش بینی ساز و کار مناسب و با استراتژی مورد نیاز در هر منطقه زمینه گذر بحران کمبود آب تابستان استان بوشهر را فراهم کند.
وی بیان کرد: اولویت بندی برای نحوه توزیع کمبود آب مصرف بخش های مختلف (شامل شرب و بهداشت، صنعت، کشاورزی، فضای سبز و محیط زیست) در چارچوب منابع آب تخصیص یافته توسط وزارت نیرو از از هدف های اصلی کارگروه استانی سازگاری با کم آبی به شمار می رود.
نصوری ادامه داد: در سال گذشته با وجود کمبود شدید منابع آبی استان بوشهر تابستان موفقی را پشت سرگذاشت که در سال جاری نیز با توجه به کاهش چشمگیر بارش نزولات آسمانی و تداوم خشکسالی چندین ساله مصمم هستیم با کمترین چالش ممکن آب روستاهای استان بوشهر تامین شود.
وی با تاکید بر ضرورت استفاده از ظرفیت رسانه ها اظهار کرد: یکی از کارکردهای اصلی کارگروه سازگاری با کم آبی استفاده از ظرفیت رسانه ها برای آگاه سازی بیش از پیش مردم به مقوله کم آبی و تبیین راه های مقابله با آن است.
نصوری ادامه داد: با تخصیص مناسب اعتبار شرکت آب و فاضلاب روستایی استان بوشهر در موضوع نوسازی شبکه های انتقال و افزایش شمار روستاهای برخوردار از شبکه آبرسانی اقداماتی قابل توجه انجام شد که انتظار است با توجه به اهمیت موضوع آب در سال جاری نیز شاهد تکرار تخصیص حداکثری اعتبارات این حوزه باشیم.
مدیرعامل شرکت آب منطقه ای استان بوشهر گفت: با توجه به اینکه استان بوشهر در حوزه های اصلی و پایاب قرار دارد و آب آشامیدنی این استان از سد کوثر تامین و صنایع موجود در استان نیز آب مورد نیاز خود را از دریا برداشت و کمتر به آب زیرزمینی وابستگی دارند شرایط بهتری را دارد اما بازهم از تاثیر خشکسالی در امان نبوده است.
رجایی گفت: نمک زدایی و شیرین سازی آب دریا از برنامه های سازگاری با کم آبی و راهکارهای جبران و تولید آب بیشتر است که تا پایان برنامه ششم توسعه حداقل 30 درصد و افق 1404 حدود 45 درصد آب شرب این استان باید از دریا تامین شود.
وی افزود: با وجود اینکه سالانه 125میلیون مترمکعب آب آشامیدنی از محل منابع داخلی و استان های همجوار برای استان بوشهر تامین می شود ولی به دلیل بد مصرف کردن برخی از مشترکان و هدر رفت غیر متعارف با کمبود و بخش هایی متعددی از این استان با قطعی و کاهش فشار آب روبرو هستند.
رجایی اضافه کرد: براساس گزارش های دریافتی 43 درصد جمعیت شهری و 61 درصد جمعیت روستایی استان بوشهر در معرض تنش و کمبود آب قرار دارند.
مدیرعامل شرکت آب منطقه ای استان بوشهر گفت: در این شرایط خاص اجرای برنامه سازگاری با کم آبی تنها راهکار حل این مشکل است که در همین ارتباط کمیته ملی سازگاری با کم آبی در دولت تشکیل و در استان ها نیز شورای حفاظت آب این کمیته را مدیریت می کند.
وی یادآور شد: برهمین اساس برای جلوگیری از مشکلات و تعارض اجتماعی راهکارهایی پیشنهاد و بسته ای با عنوان برنامه عملیاتی سازگاری با کم آبی برای مصارف مختلف تهیه و به مسئولان استان عرضه و پس از تصویب به کارگروه ملی سازگاری با کم آبی دولت ارائه می شود.
رجایی گفت: نمک زدایی و شیرین سازی آب دریا از جمله راهکارهای جبران کم آبی و تولید آب بیشتر است که تا پایان برنامه ششم توسعه حداقل 30 درصد و تا افق 1404 حدود 45 درصد تامین آب استان باید از محل آب دریا باشد.
وی، کاهش هدر رفت آب در شبکه های توزیع و جداسازی بخشی از مصارف غیرضروری و قابل جایگزین از شبکه شرب و حتی تفکیک آب شرب و بهداشتی در تعدادی از شهرها و روستاهای استان به صورت پایلوت را از جمله دیگر طرح های این بسته عنوان کرد.
وی افزود: تلاش می شود درنیمه اول امسال طرح جداسازی آب آشامیدنی و بهداشتی در بخش مرکزی شهرستان جم اجرا شود.
رجایی، با توجه به پرداخت یارانه قابل توجه دولت برای خرید آب از بخش خصوصی یادآور شد: پارسال دولت 510میلیارد ریال برای خرید آب پرداخت کرد و امسال 590 میلیارد ریال و برای سال آینده یکهزار و 460 میلیارد ریال اعتبار پیش بینی شده است.
وی اضافه کرد: دولت 90 درصد این مبلغ را به صورت یارانه و 10 درصد را مشترکان پرداخت می کنند.
6047/6043**
کپی شد
