جمهوری اسلامی ایران در سال گذشته با اطلاع رسانی گسترده، بموقع و همکاری همه جانبه مردم و مسئولان تجربه موفقی را در زمینه مبارزه و کنترل با هجوم آفت ملخ صحرایی کسب کرد و کمترین خسارت را متحمل شد اما امسال این آفت که با جمعیت چند برابر پارسال به برخی استان‌های جنوبی کشور حمله ور شدهاست در حالی است که جو روانی کشور بیشتر درگیر شیوع ویروس بیماری کرونا است که تاکنون شماری را کشته و ده‌ها نفر را مبتلا کرده‌است.
آفت ملخ همچون سال گذشته از اواخر بهمن ماه به استان‌های جنوبی کشور شامل سیستان و بلوچستان، جنوب فارس، بوشهر و هرمزگان هجوم آورده و سطح گسترده‌تری را آلوده کرده‌است، طوریکه در ۱۰ روز گذشته سطح مبارزه با این آفت به هشت هزار هکتار در کشور رسیده‌است.
هر چند جمعیت ملخ‌های مهاجم در سال جاری نسبت به سال گذشته چند برابر است و فضای روانی جامعه نیز تحت تاثیر شیوع بیماری کرونا ویروس قرار دارد اما تجربه موفق ایران در مبارزه با این آفت در سال گذشته کمک بسیار خوبی در این زمینه‌است طوریکه دستگاه‌های ذی ربط در استان بوشهر از قبل با فراهم‌آوری امکانات و تجهیزات مورد نیاز خود را برای مبارزه با ملخ‌های صحرایی آماده کرده بودند و بلافاصله با دریافت اولین خبر از ورود این آفت به برخی نقاط این استان عملیات سمپاشی را آغاز کردند.
خاستگاه دائمی ملخ‌های صحرایی و مسیر حرکت آنها
کانون‌های دائمی ملخ‌های صحرایی قاره آفریقا، کشورهای عربستان سعودی، هندوستان و پاکستان است که پس از ۴۷ سال ( در سال ۱۳۴۰) از آخرین حمله آنها به ایران دوباره در ۲ سال اخیر ( ۱۳۹۷ و ۱۳۹۸) که پس از بیش از ۱۰ سال خشکسالی وضعیت بارش‌ها وضعیت مناسبی پیدا کرده‌است، به کشور حملهور شده‌اند اما تفاوت حمله ملخ‌ها امسال با سال گذشته این است که به بدلیل شرایط آب و هوایی و تغذیه مناسب این آفت در شاخ آفریقا و مبارزه ضعیف کشورهای این منطقه از جمله کنیا، سودان، اریتره، جیبوتی و سومالی در نتیجه جمعیت آنها چند برابر افزایش یافته‌است.
در زمان حاضر در این کشورها دسته‌هایی از ملخ با ابعاد ۲۰ در۳۰ و ۵۰ در۶۰ کیلومتر و حتی براساس گزارش مستند فائو در کنیا دسته‌های ملخ با ابعاد ۶۰ در۴۰ کیلومتر وجود دارد.
با توجه به اینکه در هر یک کیلومتر ۵۰۰ میلیون ملخ دیده شدهاست با این ابعاد جمیعت ملخ امسال نسبت به پارسال که جمعیت میلیونی تخمین زده می‌شد امسال جمعیت این آفت میلیاردی شدهاست.
در اماکن تابستان گذر آفت ملخ صحرایی که شامل محدوده مرزی پاکستان و هندوستان است مبازره خوبی صورت گرفته از جمله در هندودستان به میزان ۴۰۰ هزار هکتار و در پاکستان ۱۴۰ هزار هکتار انجام شدهاست و با این سطح مبارزه قسمتی از این آفت از بین رفته و بخشی نیز به پنجاب پاکستان منتقل شده و ازاین منطقه حداقل ۱۰ تا ۱۲روز آینده به ایران وارد و به سیستان و بلوچستان، هرمزگان و احتمال دارد بخشی هم به استان بوشهر برسند.
ملخ صحرایی از شاخ آفریفا که محل زمستان گذر آنها است به سمت عربستان و حاشیه دریای سرخ حرکت می‌کنند و با توجه به دما اواخر دی و بهمن به منطقه بهاره که شامل شمال عربستان و جنوب ایران است وارد و بعد از دو نسل زندگی در این منطقه بسته به دما اوایل تیر به منطقه تابستان گذران که مرز هند و پاکستان است منتقل می شوند برهمین اساس انتظار می‌رود این آفت تا تیرسال آینده در منطقه حضور داشته باشد.
اگر شرایط آب و هوایی به همین شکل مناسب باشد ممکن است تا ۱۰ سال آینده این رفت و برگشت آفت ملخ صحرایی بالدار ادامه خواهد داشت و درصورتیکه تا سال ۹۹ و ۱۴۰۰ شرایط آب و هوایی در شاخ آفریقا به نفع آفت نباشد جمعیت آن شکسته و این سیکل تمام می شود.
این آفت در ساعت ۱۵ تا ۲۰ کیلومتر و در روز ۱۵۰ تا ۴۰۰ کیلومتر پرواز کند و درصورت اینکه باد موافق باشد بال خود را به صورت گرایدر تبدیل و خود را به باد می‌دهد و می‌تواند بیش از۷۰۰ تا ۸۰۰ کیلومتر در روز پرواز کند.
ملخ صحرایی با هر سبزی خواه گیاه مرتعی، زراعی ودارویی تغذیه می‌کند و اگر سبزینه زنده‌ای به دست نیاورد این قدرت و توان را دارد که برای زنده ماندن از کاغذ و چوب تغذیه کند.
با تجربه سال گذشته به جنگ ملخ‌ها می‌رویم
مدیرمبارزه با آفات عمومی و همگانی سازمان حفظ نباتات کشور گفت: همه تلاش ما این است که آفت ملخ به باغ و مزرعه ورود نکند ولی هر جا ورود کرد سیستم سمپاشی تغییر و با آنها مقابله می‌شود.
سعید معین افزود: سم تهیه شده با کیفیت و از آفت کش‌های متداول سازمان جهانی "فائو" است و به هیچ یک از کارشناسان و مدیران اجازه نمی‌دهیم که دوز( مقدار) سم تغییر ایجاد کند و براساس فرمول باید از آن استفاده شود.
وی تاکید کرد: هرچند جمعیت ملخ‌ها امسال سه برابر سال گذشته است اما تجربه سال گذشته را داریم و انتظار می رود با استفاده از این پیشینه بتوانیم با این آفت مبارزه کنیم.
معین با اشاره به ابراز رضایت نماینده فائو از نحوه مبارزه با آفت ملخ صحرایی در سال گذشته گفت: با اتکا به نفس و همت و تلاش در کنار هم باید با این آفت مبارزه کرد.
وی یادآورشد: با توجه به تجربه مفید سال گذشته، امکانات، آمادگی و آموزش کارکنان و کمک دولت که در مرحله نخست تاکنون ۲۰ میلیارد تومان اعتبار به این امر اختصاص داده‌است این آفت قابل کنترل است.
معین افزود: انتظار می‌رود با ادامه این کمک‌ها حداقل 2تا 3 مرحله دیگر در کنار همت و همکاری کارکنان و حضور مردم تا پایان بهار بدون مشکل با این آفت مبارزه شود.
تشکیل ستاد بحران ملخ و آماده باش نیروها
معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی استان بوشهر گفت: از عصر روز پنجشنبه یکم اسفند ماه ۹ شهرستان این استان با هجوم ملخ‌های صحرایی روبرو شدهاست و در زمان حاضر 10 کانون آلوده در استان وجود دارد.
خسروعمرانی افزود: حمله گسترده ملخ‌ها از طریق دریا به استان بوشهر همچنان ادامه دارد.
وی بیان کرد: جمعیت ملخ‌هایی که وارد استان بوشهر شده به مراتب بیش از سال گذشته است و سال گذشته بجز عسلویه و کنگان سایر شهرستان‌های این استان شامل بوشهر، دشتستان،جم، دیر، دشتی، تنگستان، گناوه و دیلم به ملخ آلوده شدند اما امسال همه شهرستان‌ها به جز دیلم آلوده شدهاست البته انتظار می‌رود با توجه به پیش‌بینی جدید هواشناسی و ورود دسته جدیدی از این آفت این شهرستان نیز آلوده شود.
عمرانی با بیان اینکه در سال جاری ملخ‌ها در کانون‌های جدیدی ورود کردند گفت: سال گذشته دسته‌های ملخ تنها در عرصه‌های طبیعی استان بوشهر وارد شدند و ۱۰۴ هزار هکتار آلوده شد اما امسال علاوه بر عرصه‌های طبیعی در زمین‌های زراعی و باغی نیزوارد شده و پیش‌بینی می‌شود با توجه به هجوم ملخ‌ها سطح مبارزه سه برابر سال گذشته باشد.
معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی استان بوشهر افزود: عملیات پایش از نخستین ساعت‌های ورود این آفت به استان آغاز شده و ۲هواپیمای سمپاش و ۹ دستگاه سمپاش یو ال وی در استان تامین شدهاست.
وی با اشاره به تشکیل ستاد بحران استان بوشهر و سازمان جهاد کشاورزی و آماده باش همه نیروها گفت: با توجه به اینکه ملخ‌ها رفتار متغیری دارند و در کانون‌های آلوده باقی نمی‌مانند به همین دلیل بیشترین تاکید ما بر سمپاشی شبانه است.
عمرانی اضافه کرد: از همه کشاورزان، مردم، محیط‌بانان و سایر افراد درخواست می‌شود در صورت دیدن کانون‌های جدید آلوده به ملخ مسئولان جهاد کشاورزی منطقه خود را در جریان قرار دهند.
وی با تاکید براینکه مبارزه با حمله ملخ‌ها تنها از عهده یک سازمان برنمی‌آید ادامه داد: عملیات مقابله با هجوم ملخ‌ها درصورتی موفق خواهد بود که مانند سال گذشته هماهنگی و همکاری همه مردم و دستگاه‌های اجرایی را در این زمینه داشته باشیم.
فرصت از بین بردن ملخ‌ها 15 تا 20 روز است
عمرانی اظهار داشت: دامداران مراقب باشند دام‌های خود را به مناطقی که سمپاشی شدهاست وارد نکنند و پس از پنج روز تا یک هفته اجازه دارند در این مناطق تردد کنند.
وی گفت: همچنین زنبورداران نیز باید کندوهای خود را ۱۰ تا ۱۵ کیلومتر دورتر ازمناطق آلوده و سمپاشی شده مستقر کنند.
عمرانی اضافه کرد: تلاش مجموعه استان بوشهر براین است که کمترین آسیب به مزارع، باغ‌ها و محیط زیست وارد شود اما رسیدن به این امر مستلزم همکاری همه آحاد جامعه است.
وی گفت: همه ۵۰ اکیپ سال گذشته برای مبارزه با حمله ملخ‌ها آماده هستند و وارد کار مبارزه شدند.
عمرانی یادآور شد: ملخ‌هایی که وارد استان بوشهر شده‌اند همه بالغ هستند و فرصت مبارزه ما با این دسته‌ها ۱۵ تا ۲۰ روز است که آنها را از بین ببریم و اوج مبارزه با ملخ‌ها در اردیبهشت سال ۹۹ است.
وی گفت: هرچه مقدار مبارزه با ملخ‌ها در این فرصت بیشتر باشد کانون‌های آلوده در فروردین و اردیبهشت کمتر می‌شود.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان بوشهر گفت: جمعیت کنونی ملخ‌های صحرایی مهاجم به این استان بیش از سه برابر سال گذشته است و با وجود ۱۲۰هزار هکتار مزارع سبز گندم در صورت حمله آفت به آنها احتمال ایجاد خسارت زیادی وجود دارد.
محمد تقی منوچهری افزود: این آفت از روز پنجشنبه هفته گذشته وارد این استان شد و از ساعت‌های ابتدایی روز جمعه عملیات مبارزه در ۲ جبهه آغاز و پیگیری لازم برای فراهم شدن زمینه پیشگیری از بروز خسارت فراهم شدهاست.
وی اضافه کرد: همه امکانات و تجهیزات برای مقابله با آفت ملخ صحرایی در استان بوشهر بسیج و ۲ فروند هواپیمای سمپاش تامین شدهاست.
منوچهری بیان کرد: برای کمک به کنترل آفت ملخ صحرایی یک گروه از استان فارس و اکیپ دیگری از تهران وارد استان بوشهر شده‌اند.
ملخ‌ها خطر جدی برای نخلستان‌های بوشهر
وی با اشاره به اینکه در صورت مبارزه نکردن و کنترل نشدن این آفت در استان بوشهر امکان هجوم آنها به استان‌های همجوار وجود دارد به همین دلیل تامین تجهیزات لازم از جمله سم و سمپاش برای مقابله با این آفت ضروری است.
منوچهری، برضرورت همکاری دهیاران، شوراها، شهرداری‌ها، نیروهای نظامی و انتظامی با سازمان جهاد کشاورزی برای تامین تجهیزات ایمنی و ردیابی آفت در استان تاکید کرد
نخیلات استان در تهدید آفت ملخ هستند
رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان بوشهر گفت: در یک منطقه از استان به صورت یکجا ۲۸ هزار هکتار نخیلات وجود دارد که به صورت زیرساخت‌های آنها به صورت سنتی است و در صورت ورود آفت به این نخیلات کار مبارزه بسیار سخت می‌شود.
وی تاکید کرد: تمام تلاش نیروهای مردمی و جهاد کشاورزی ممانعت از ورود آفت به نخیلات و مزارع گندم است که امروز این مزارع سبز و منبع تغذیه خوبی برای آفت به شمار می‌رود.
منوچهری گفت: امسال هم اکیپهای منابع طبیعی در کنار جهاد کشاورزی قراردارند و افزون براین گروه‌هایی نیز از استان‌های فارس و خوزستان به کمک گرفتیم تا در کار سمپاشی به استان کمک کنند.
وی تاکید کرد: با توجه به تخصیص اعتبار ملی و کمک اعتباری استان مشکلی در زمینه تامین اعتباربرای تامین تجهیزات مورد نیاز برای مبارزه با آفت وجود ندارد.
منوچهری اضافه کرد: سال گذشته حتی یک مورد هم تلفات دامی و یا حتی پرندگان در اثر سمپاشی صورت گرفته برای مبارزه با آفت نداشتیم امسال نیز انتظار می‌رود در این بخش کمک شود و آسیبی به این بخش وارد نشود.
وی ادامه داد: تنها درخواست استان از سازمان حفظ نباتات کشور تامین تجهیزات ایمنی از جمله ماسک و دست‌کش برای کارکنانی است که در خط مقدم قرار دارند و باید کار سمپاشی را انجام دهند.
اختصاص 20 میلیارد تومان برای مبارزه با ملخ‌ها
معاون کنترل آفات سازمان حفظ نباتات کشور گفت: سال گذشته عملیات مبارزه با ملخ صحرایی در سطح ۷۵۰ هزار هکتار انجام شد اما امسال پیش بینی می‌شود این میزان به یک میلیون هکتار بسته به شرایط افزایش یابد.
علیمراد سرافرازی افزود: در این ارتباط کار مبارزه با ملخ صحرایی در زمان حاضر در سطح هشت هزار هکتار در استان‌های درگیر از جمله خوزستان، بوشهر و هرمزگان انجام شدهاست.
وی بیان کرد: امسال جمعیت آفت ملخ صحرایی در مبدا آن که شرق آفریقا است شامل کشور کنیا در ۷۰ سال گذشته و در کشورهای اریتره و اتیوپی در۲۵ سال گذشته بی‌سابقه بوده‌است و با توجه به اینکه مسیر حرکت جمعیت این آفت با باد است وارد عربستان و پس از آن به سمت ایران می‌آید برهمین اساس انتظار می‌رود سطح مبارزه گسترش پیدا کند.
سرافرازی اضافه کرد: احتمال می‌رود در صورتی که کار مبارزه دراستان‌های ورودی ملخ صحرایی به قوت انجام نشود احتمال نفوذ آنها به استان‌های شمالی‌تر و آلوده شدن استان‌های بیشتری در کشور وجود دارد.
وی یادآور شد: امسال آفت ملخ صحرایی درمنطقه سیریک و جاسک استان هرمزگان از مناطق تابستان گذران هند و پاکستان وارد شدهاست و کار مبارزه با آنها در حال انجام است.
معاون کنترل آفات سازمان حفظ نباتات کشور گفت: همچنین هفته گذشته در جریان باد شدیدی که از سمت جنوب غرب ایران اتفاق افتاد هجوم بخشی از آفت ملخ صحرایی از شبه جزیره عربستان به ایران را نیز داشتیم که بخش‌هایی از استان‌های هرمزگان درمنطقه پارسیان، بوشهر و منطقه مهر و لامرد در استان فارس جمعیت به نسبت بالایی رسد شدهاست.
وی افزود: با توجه به شرایط آب وهوایی و اقلیمی حاکم بر منطقه و پیش‌بینی هواشناسی در آینده بسیار نزدیک شاهد هجوم گسترده ملخ صحرایی از عربستان باشیم.
سرافرازی گفت: تاکنون خسارتی به محصولات زراعی و باغی در مناطق درگیر وارد نشده‌است و تلاش می‌شود با همکاری همه ارگان‌های ذیربط از ورود ملخ‌های صحرایی به مزارع و باغ‌ها جلوگیری شود.
وی ادامه داد: تفاوت امسال با سال گذشته در سرمایه‌های نیروی انسانی و امکاناتی است که نسبت به سال گذشته به مراتب بهتر شدهاست و اعتبارات خوبی که با حمایت سازمان برنامه و بودجه تاکنون ۲۰ میلیارد تومان اعتبار تخصیص و در اختیار ۱۰ استان درگیر توزیع و تاکید وزارت کشور در زمینه همکاری استانداران جای دغدغه و نگرانی وجود ندارد.
وی تاکیدکرد: در ارتباط با آفت کشی سازمان حفظ نباتات هیچ محدودیتی ندارد و به اندازه کافی سم تامین شدهاست و در بحث سوخت نیز حسب نامه‌ای که به استانداران نوشته شده به اندازه کافی در اختیار سازمان‌های جهاد کشاورزی قرار گرفته‌است.
سرافرازی گفت: با توجه به امکانات پشتیبانی که وجود دارد انتظار می‌رود هیچ مشکلی در مورد اعتباری نخواهیم داشت در صورت رویارویی با جمعیت بیشتر امکان کمک مالی بیشتری وجود دارد.
حمله ملخ‌ها امسال مبارزه بیشتری می‌طلبد
معاون کنترل آفات سازمان حفظ نباتات کشور گفت: امسال شرایط بارندگی، آب و هوایی و دما به نفع ملخ صحرایی است به همین دلیل از لحاظ جمعیتی به مراتب بیش از سال گذشته است این نشان می‌دهد بحران جدی است و کنترل و مبارزه بیشتری را می‌طلبد.
سرافرازی اضافه کرد: هرچند دامنه هجوم ملخ‌ها به کشور زیاد است اما در عین اینکه باید با جدیت وارد عمل شویم حفظ جنبه‌ها و سلامت روانی جامعه نیز ضروری است.
مزارع و باغات خط قرمز سازمان حفظ نباتات در جریان مبارزه با آفت ملخ است
وی ادامه داد: امروز خط قرمز سازمان حفظ نباتات کشور ورود آفت ملخ صحرایی به مزارع و باغات است که به هیچ عنوان پذیرفتنی نیست و هر مدیر حفظ نباتاتی با این خسارت روبرو شود باید خود خسارت باغداران و کشاوزان را پرداخت کند.
سرافرازی تاکید کرد: برهمین اساس تحت هیچ شرایطی ملخ نباید وارد مزارع و باغ‌های کشاورزان شود.
سمپاشی هوایی ملخ‌ها مطلوب نیست
وی از مسئولان استان‌ی خواست در سمپاشی برای مبارزه با ملخ‌ها بر سمپاشی هوایی تاکید نکنند زیرا این شیوه سمپاشی تنها هزینه بر است و کاری که با سمپاشی هوایی می‌شود انجام داد را می‌توان با هزینه‌ای کمتر با هشت سمپاش زمینی و عملکردی بهتر و بیشتر انجام داد.
سرافرازی گفت: سال گذشته 700 هزار هکتار سمپاشی علیه آفت ملخ صحرایی در کشور انجام شد که از این میزان تنها 10 درصد هوایی و با افتخار می‌گوئیم که 90 درصد سمپاشی به صورت زمینی انجام شد و آفت نیز وارد مزارع نشد.
وی تاکید کرد: تلاش ما بر این است که کشاورز کمترین خسارت را ببیند برهمین اساس روی سمپاشی زمینی متمرکز می‌شویم.
مقابله با هجوم ملخ‌ها باید همگانی شود
معاون کنترل آفات سازمان حفظ نباتات کشور گفت: سال گذشته در موضوع مقابله با آفت ملخ صحرایی و همه افراد، مسئولان، بسیج، سپاه و بخش خصوصی پای کار بودند و کار با موفقیت انجام شد.
وی یادآور شد: اگر می‌خواهیم امسال نیز این بحران را پشت سر بگذاریم و کشاورز و محصولات کشاورزی آنها که در امنیت غذایی کشور بسیار موثر هستند آسیب نبینند همه باید پای کار باشند.
