سید قاسم یاحسینی روز پنجشنبه در نشست بررسی مبارزات شیخ حسین چاهکوتاهی در نبرد با استعمار افزود: در مورد سرداران جنوب از جمله شهید رئیسعلی چند رمان و کتاب و در مورد غضنفرالسلطنه پنج کتاب به چاپ رسیده اما برای معرفی و نقش شیخ حسین خان کوتاهی فقط یک کتاب چاپ شده که در آن تنها به خاطرات فرزندش اشاره شده است.
وی بیان کرد: در کتاب تاریخ معاصر نیر به نامهربانی از این سردار مبارز جنوب در برابر استعمار انگلیس نام برده شده است.
یاحسینی ادامه داد: شیخ حسین از خاندان دموخ چاهکوتاه است که چیز زیادی از وی نمی دانیم ولی بر اساس پرس و جوهای شفاهی قریب به ۱۳۰۰ تا ۱۴۰۰ نفر از این طایفه در چاهکوتاه ساکن هستند که در دوران مشروطیت نیز زعامت و رهبری آنجا را برعهده می گیرند.
وی گفت: در روستای چاهکوتاه طایفه های یهودی و دموخ کارنامه زیادی دارند که بخوبی به آنان پرداخته نشده است.
یاحسینی عنوان کرد: شیخ حسین چاهکوتاهی به عنوان فردی که مناسباتی بسیار نزدیکی که با حکمران بوشهر داشته به عنوان بازوی نظامی احمدخان دریابیگی مطرح بوده است.
وی همچنین با گرامیداشت یاد و خاطره شهید رئیسعلی دلواری گفت: در ارتباط با وی زیبنده نیست که با تهدیدهای زشت غیرتاریخی نگاشته شود که این شهید جیره خوار انگلیسی ها بوده است.
یاحسینی همچنین با اشاره به جنگ جهانی اول گفت: این جنگ گرچه با وجود اعلام بیطرفی ایران همراه بود ولی با این وجود از جنوب توسط انگلیس و از شمال توسط روس ها مورد تاخت و تاز قرار گرفت.
وی افزود: در این عرصه شهید رئیسعلی دلواری با همراهی مردم و مرجعیت دینی زمان خود دست به قیام علیه انگلیسی ها در جنوب ایران زد.
یاحسینی یادآور شد: تاریخ جنگ جهانی چهار ساله است ولی در بوشهر باید این جنگ را ۶ ساله قلمداد کرد چراکه در دی ماه ۱۲۹۶ انگلیسی ها وارد جنوب شدند و مناطق زیادی از شهرستان های دشتی، دشتستان و تنگستان را مورد حمله قرار دادند.
رئیس بنیاد ایران شناسی شعبه بوشهر نیز گفت: دستگاه های فرهنگی استان باید در مطالعات و پژوهش های خود تمرکز بیشتری برای معرفی چهره های ناشناخته مبارزات ضداستعماری جنوب معطوف کنند.
عبدالکریم مشایخی افزود: این استان نبرد بسط چغادک دارد که اگر ما برخوردار از چنین مبارزاتی هستیم با این حساب میراث دار بزرگانی همچون باقرخان و احمد خان تنگستانی هستیم.
وی ادامه داد: این بزرگان بدون آنکه دولت مرکزی از آنها بخواهد برابر استعمار ایستادگی کردند.
مشایخی تاکید کرد: استان بوشهر در مبارزه بااستعمار انگلیس و آمریکا شهیدانی چون رئیسعلی دلواری و نادرمهدوی در تاریخ گرانبهای خود دارد ولی با این وجود بخوبی پیرامون این شخصیت ها کار نشده است.
رئیس حوزه هنری استان بوشهر گفت: این استان در باب مبارزات ضداستعماری کارنامه ای زرین و مانا از خود برجایی گذاشته که دستگاه های فرهنگی باید به عنوان رسالت خطیر خود این رویدادها را واکاوی و تبیین کنند.
امید پارسایی فر افزود: در این راستا حوزه هنری استان بوشهر تصمیم بر این گرفته تا هر ۲۰ روز یکبار در قالب نشست ها به بررسی این مبارزات و معرفی چهره های این عرصه اقدام کند.
شیخ حسین چاهکوتاهی، معروف به شیخ حسین خان، ملقب به «سالار اسلام» از فعالان جنبش جنوب ایران و فرماندهان نیروهای تنگستان در برابر هجوم بریتانیا در جنگ جهانی اول و از همرزمان نزدیک رئیسعلی دلواری بود.
شیخ حسین خان فرزند شیخ احمد، متولد ۱۲۷۳ قمری (۱۲۳۵ خورشیدی) در چاهکوتاه حومه شهرستان بوشهر از خاندان دموخ بود که در تحولات محلی نقش داشتند.
پدر بزرگ وی شیخ حسین دموخی در ماجرای نبرد قلعه ریشهر در برابر تهاجم انگلیسی‌ها در سال ۱۲۷۳ (قمری) شرکت داشت. پدرش حاکم نواحی چاهکوتاه و احمدی بود و پس از او شیخ حسین خان جای پدر را گرفت.
۷۲۱۲/۶۰۴۵
