همه چیز از انتشار یک فیلم شروع شد که دو کوهنورد ادعا کردند آتشفشان دماوند مواد مذاب را بیرون می‌ریزد. آن زمان بود که با اظهارنظرات مختلفی روبه‌رو شدیم. این در حالی است که دماوند یک کوه آتشفشانی مطبق و نیمه‌فعال است که عمدتا در دوران چهارم زمین‌شناسی موسوم به دوران هولوسین تشکیل شده و اولین فوران آن هزاران سال قبل رخ داده است.
همه چیز از انتشار یک فیلم شروع شد که دو کوهنورد ادعا کردند آتشفشان دماوند مواد مذاب را بیرون می‌ریزد. آن زمان بود که با اظهارنظرات مختلفی روبه‌رو شدیم.
به گزارش جماران، روزنامه «آرمان امروز» نوشت: «سیل، زلزله، فرونشست زمین و ... به این فهرست که می‌تواند بلند‌بالاتر از این باشد، می‌شود خطر جدیدی را هم اضافه کرد: فوران آتشفشان دماوند! بسیاری از ما فوران آتشفشان را فقط در فیلم‌های مستند دیده‌ایم. احتمالا این اتفاق طبیعی برایمان جالب یا حتی زیبا بوده است، اما اگر بدانیم آتشفشان مستعد فورانی درست بیخ گوشمان است دیگر خبر برایمان جالب نیست. باید این واقعیت را یک خطر بالقوه تلقی کنیم، حال آن که برای مقابله با خطرات شناخته شده‌ای مانند زلزله که ثابت شده است دیر یا زود در در تهران رخ می‌دهد هم آماده نیستیم، چه رسد به فوران آتشفشان دماوند!
همه چیز از انتشار یک فیلم شروع شد که دو کوهنورد ادعا کردند آتشفشان دماوند مواد مذاب را بیرون می‌ریزد. آن زمان بود که با اظهارنظرات مختلفی روبه‌رو شدیم. این در حالی است که دماوند یک کوه آتشفشانی مطبق و نیمه‌فعال است که عمدتا در دوران چهارم زمین‌شناسی موسوم به دوران هولوسین تشکیل شده و اولین فوران آن هزاران سال قبل رخ داده است. وجود چندین چشمه گوگردی و چشمه‌های آب گرم از شواهد نیمه فعال بودن این آتشفشان است. بیشترین و عمده‌ترین فعالیت آتشفشانی این کوه که باعث شکل‌گیری آن شده در حدود ۱۰ هزار سال قبل روی داده است. قطر دهانه این آتشفشان در حدود ۴۰۰ متر است که دریاچه‌ای از یخ آن را پوشانده است و دودخان‌هایی در اطراف آن وجود دارد. همچنین نشانه‌هایی از وجود دهانه‌های قدیمی و کاسه‌های آتشفشانی در پهلوهای جنوبی و شمالی کوه ملاحظه می‌شود که قطر کاسه شمالی به ۹ کیلومتر می‌رسد.
آتشفشان دماوند نیمه‌فعال است
روز گذشته عضو هیات علمی دانشکده علوم زمینی دانشگاه شهید بهشتی در واکنش به جدی بودن خطر فوران آتشفشان دماوند گفت: شناخت کافی نسبت به این کوه وجود ندارد. دماوند شبیه مریضی است که هیچ خبری از حالش نداریم. چند روز گذشته گزارشی از مطالعات پژوهشگران ایالات متحده درباره فعالیت‌های آتشفشانی کره زمین منتشر شد که بر اساس این گزارش دور جدیدی از فعالیت‌های آتشفشانی در راه است و یکی از قله‌های پر خطر در فهرست تهیه شده توسط این پژوهشگران نیز قله دماوند اعلام شده‌است.
فریبرز مسعودی، عضو هیات علمی دانشکده علوم زمینی دانشگاه شهید بهشتی در این باره گفت: شناخت کافی در مورد کوه دماوند وجود ندارد. دماوند شبیه مریضی است که هیچ خبری از حالش نداریم.
او ادامه داد: باید بررسی‌ها و آزمایش‌های کافی صورت بگیرد تا وقتی با چنین اخبار مثبت یا منفی در مورد آتشفشان دماوند مواجه می‌شویم، بتوانیم با قاطعیت اظهار نظر کنیم اما در حال حاضر اطلاعات ما کافی نیست.
مسعودی با بیان این که مطالعات کافی در این باره صورت نگرفته است، افزود: این مطالعات حتی هزینه زیادی هم نمی‌خواهد، بلکه فقط باید به این مساله اهمیت داد، هر چند یک سری اقدامات و مطالعات توسط سازمان زمین‌شناسی در حال انجام است. با این حال هیچ پایگاه دائمی‌ای برای مطالعه، پایش و برنامه‌ریزی طراحی نشده است.
او گزارش مذکور را جدی ندانست و گفت: تحولات زمین‌شناسی همواره وجود داشته است و مطالعاتی که انجام می‌شود، نشان می‌دهد گاه فعالیت‌ها حادتر می‌شود و همین بی‌اطلاعی از شرایط دماوند است که موجب شده تا خبری مطرح شود و برخی شروع به اظهار نظر کنند که در چنین شرایطی از نظر روحی و روانی به مردم فشار می‌آید.
او در پاسخ به این سوال که آیا امکان غافلگیری نسبت به فوران آتشفشان در دماوند وجود دارد یا خیر، گفت: وقتی اطلاعات نداریم نمی‌توانیم با قاطعیت آن را رد یا تایید کنیم. متاسفانه هر اتفاقی که می‌افتد مثل زلزله یا انتشار گاز آن را به فوران آتشفشان دماوند ربط می‌دهند و ما توانایی اظهارنظر نداریم.
فریبرز مسعودی با بیان این که آتشفشان دماوند نیمه فعال است، به ایلنا گفت: این نیمه فعال بودن به این معنا نیست که گدازه ایجاد میکند اما اثرات و تبعات دیگری همچون تاثیرگذاری روی زلزله، آب شدن برف‌ها و ایجاد سیلاب و تولید گاز دارد و از همه مهم‌تر این است که به علت نزدیکی به پایتخت دارای اثرات روانی بوده و همین ضرورت مطالعه روی دماوند را افزایش می‌دهد.
طرح خودتان یا طرح مساله؟
عضو شورای شهر تهران، درباره احتمال فوران آتشفشان در دماوند در گفت‌و‌گو با «آرمان» می گوید: برخی مرتبا دغدغه و نگرانی در مردم تهران ایجاد می کنند. در واقع این مطالب به گونه‌‌ای مطرح نمی‌شود که منجر به حرکت، اقدام و تحولی در روند برنامه ساخت و سازها، ایمنی ساختمان ها و آماده باش جامعه شود.
محمود میرلوحی می‌افزاید: برخی وقتی مطلبی را مطرح می کنند بیشتر برای طرح خودشان است تا طرح مساله. بنابراین اگر برای این قضایا دلایل و مدارکی دارند به وزارت کشور منعکس کنند. تازه این مساله مربوط به شهر تهران هم نیست که بگوییم ستاد بحران تهران وارد عمل شود. ضمن این که بعید می دانم دوستان از نزدیک و با بررسی علمی و کارشناسی به این جمع‌بندی رسیده باشند. اگر هم رسیده‌اند، باید سازمان زمین شناسی و موسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران در این باره اظهار نظر کنند. من دامن زدن به این مطالب را صلاح نمی‌دانم.
این عضو شورای شهر تهران بیان میکند: مدت‌هاست که وقتی حادثه ای مانند رلزله پیش می آید، شاهد مطرح شدن چنین نظراتی هستیم. ممکن است یک نفر در یک گروه تلگرام یا در جلسه محدودی نظری بدهد. منتشر کردن این نظرات مفید نیست. اگر فایده ای برای طرح این مسائل باشد، باید نیروهای مربوط به حوزه‌های اسکان، امداد و نجات و ارتباطات وارد میدان شده و در این زمینه پیش‌بینی و فعالیت کنند. وگرنه نباید یک نفر در یک جایی مطلبی را منعکس و منتشر کند و به این طریق استرس و نگرانی در جامعه ایجاد شود.
او عنوان می کند: اکنون در آستانه عید نوروز هستیم. برخی اجازه نمی‌دهند که مردم لحظاتی را شادمان باشند و احساس راحتی کنند.
از او در مورد پایگاه‌های مطالعه و پایش می پرسیم که می گوید: در دنیا که شرایط امکانات پایش بهتر است، مکررا بزرگان علم زمین شناسی می گویند که حرکات زمین قابل پیش‌بینی نیست و نمی‌توان زلزله و آتشفشان را پیش‌بینی کرد. فقط باید تدبیر، برنامه ریزی و پیشگیری کرد تا آسیب‌های چنین حوادثی کاهش یابند.
این عضو شورای شهر تهران، ری و تجریش خاطرنشان می کند: کاهش آسیب‌ها به دست دوستانی که این خبرها را تولید می‌کنند، نیست. به دست سازندگان، مهندسان و مجموعه شهرداری هاست که باید همگی تلاش کنند تا نظام ساخت و ساز، اسکان و ساماندهی شهرها مورد توجه قرار گیرد.
او ادامه می دهد: بالاخره هر جا کوه است، احتمال فوران آتشفشان هست و نمی توان به مردم گفت که از کنار کوه ها متفرق شوند تا از فوران آتشفشان در امان باشند. در واقع کوه مرکز مبدا همه آبادی ها و بارش هاست و نمی توان مردم را از آن جدا کرد.
این عضو شورای شهر تهران، اظهار میکند: تقریبا تا جایی که ما از صاحبنظران و دانشمندان علوم زمین شناسی، زلزله شناسی و حوادث شنیده ایم، می‌گویند چنین حوادثی قابل پیش‌بینی نیست.
