سلحشوری: به دنبال تغییر اذن پدر در بحث کودک‌همسری هستیم

به گزارش جماران،اجازه خروج زنان از کشور، یکی از مطالبات زنان مطرح است که نمایندگان زن در مجلس به دنبال تسهیل آن هستند. پروانه سلحشوری، نماینده مجلس در گفت‌وگویی با «قانون » به این سوال و سوالات دیگر در حوزه زنان پاسخ داد.

خانم سلحشوری، لطفا کمی در مورد بحث تسهیل خروج زنان از کشور که در فراکسیون زنان مطرح شد، توضیح دهید. آیا این طرح فقط مربوط به قشر خاصی از زنان است؟

البته بحث خروج اضطراری زنان از کشور قبلا هم مطرح بود تا بانوانی که نیاز دارند از کشور خارج شوند و همسرشان این اجازه را از آن‌ها دریغ می‌کند، این اجازه را از دادستانی اخذ کنند. ما تصمیم داریم در مجلس کمی این امر را تسهیل کنیم. به عبارت دیگر اقشار یا نمونه‌های خاصی را که می‌توانند به دادستان یا به دادگاه صالح مراجعه کنند و اجاه خروج از کشور را کسب کنند،معرفی کردیم تا این روند نسبت به گذشته راحت‌تر شود.

با توجه به حضور پررنگ زنان در عرصه‌های گوناگون جامعه، به نظر شما آیا نیاز نیست در این زمینه اصلاحاتی صورت بگیرد؟

اجازه خروج زنان از منزل در قانون مدنی مطرح شده و اجاز خروج از کشور نیز در قانون گذرنامه آمده است. اما به اعتقاد من تا زمانی که در خانواده آرامش، امنیت و توافق وجود دارد، نیازی به قانون نیست. به عبارت دیگر تا زمانی که اختلافی میان زن و مرد وجود ندارد، شاید بحث اجازه مطرح نباشد بلکه زن با همسرش توافق می‌کند. اما زمانی، مرد محتاج این قوانین است که در زندگی با همسر خود با اختلاف مواجه شود و پس از ایجاد اختلاف، این قوانین به عنوان حربه‌ای در دست مردان قرار می‌گیرد تا اینکه بتوانند به وسیله آن زنان را تحت فشار قرار دهند. هرچند که معتقدم این اجازه در روابط کمرنگ‌تر شده‌است و اصولا خانمی که می‌خواهد به خارج از کشور سفر کند، بی‌شک با رضایت همسرش این کار را انجام می‌دهد. به عبارت دیگر در این زمینه با همسرش صحبت می‌کند. مگر اینکه اختلافی میان آن‌ها وجود داشته باشد که خانم بخواهد بدون رضایت همسر به خارج از کشور برود.اما نکته مهم این است که در مباحث خانوادگی از یک طرف این اجازه باید وجود داشته باشد ولی از طرف دیگر باید دید که این اجازه را قانون بایدتعیین کند یا خیر؟در مورد اصلاح قانون نیز باید گفت قانون مدنی در مورد روابط و مراودات درون خانواده نیز مواردی را مطرح کرده و به دلیل اینکه بسیاری از موارد بر مبنای شرع است، تاکنون در آن‌ها تغییری ایجاد نشده است. مجلس نیز طی این سال‌ها به این موضوعات ورود نکرده‌است.

اما در بحث دیه زن و مرد که در قانون مجازات اسلامی آمده بود، اصلاحاتی انجام شد.

مطابق قانون، دیه قتل زن مسلمان، خواه عمدی خواه غیرعمدی، نصف دیه مرد مسلمان است.اما پس از بحث و بررسی قرار شد که در تصادفات مابقی دیه زن از صندوق جبران خسارت پرداخت شود که این موضوع را باید یک گام به جلو دانست. تسهیل خروج زنان و پرداخت کامل دیه زنان در تصادفات، نشان‌دهنده این است که می‌توان این‌گونه قوانین را مورد بحث و بررسی قرار داد زیرا حسن فقه شیعه به پویایی آن است. به نظر من پویایی فقه شیعه، این اجازه را خواهد داد که شرایط بهتری از نظر قانونی برای زنان فراهم کنیم.

با توجه به افزایش ازدواج کودکان، در مجلس قرار بود سن ازدواج تغییر یابد و در این زمینه از مراجع تقلید نیز استفتا گرفته شد. در حال حاضر تغییر سن ازدواج در چه مرحله‌ای است؟

در مورد موضوع کودک همسری، برخی مراجع از جمله آقای مکارم شیرازی بحث بلوغ عقلی را مطرح کردند که با توجه به بلوغ عقلی می‌توان سن ازدواج را از 13 سال به 15 سال تغییر داد. هرچند که در حال حاضر کودک زیر 13 سال هم می‌تواند با اذن پدر ازدواج کند. در این زمینه مطالعاتی با همکاری مرکز پژوهش‌های مجلس انجام دادیم و تلاش داریم با کمک مراجع ذی‌صلاح و استفتا از مراجع تقلید، بتوانیم سن ازدواج را بالاتر ببریم. امروز ما باکودکان مطلقه یا بیوه در کشور مواجه هستیم که آن‌ها می‌توانند مشکلاتی برای جامعه ایجاد کنند. برای مثال دختری که در 9 سالگی ازدواج کند و در 10 سالگی طلاق بگیرد، زندگی اسف‌باری خواهد داشت. اما تنها دلیل عدم تغییر سن ازدواج، تطابق قانون و شرع است. اگرچه در مجلس ششم سن ازدواج دختران از 9 سال به 13 سال افزایش یافت اما در مجلس کنونی نیز احتمال افزایش این سن به 15 سال وجود دارد. زیرا طبق بحث‌های فیزیولوژی بچه دار شدن زن در سن کمتر از 18 سال، هم به بدن او آسیب خواهد رساند هم اینکه بچه وی با مشکلاتی مواجه خواهد شد. هرچند که در مورد سن ازدواج هنوز طرحی در مجلس نوشته نشده است امااین امر را می‌توانیم با توجه به پویایی فقه شیعه و نیاز جامعه انجام دهیم.

در حال حاضر کودک زیر 13 سال نیز می‌تواند با اذن پدر ازدواج کند. آیا شرط اذن پدر همچنان قرار است پابرجا بماند؟

خیر ، در مجلس به دنبال تغییر اذن پدر در بحث کودک‌همسری هستیم .یعنی کودک زیر 13 سال حتی با اذن پدر هم نتواند ازدواج کند.

چرا برخی لوایح که نیاز روز جامعه هم هستند، سال‌ها در مجلس خاک می‌خورند و به تصیوب نمی‌رسند؟

در مجلس کار بسیار زیاد است اما روند کار مجلس کند است. نکته این است که مجلس نیاز به یک برنامه‌ریزی و سیستمی کارآمدتر دارد. به نظر من این مجلس کارآمد نیست .به همین دلیل نیز برخی لوایح چند سال در مجلس معطل مانده و مورد بررسی قرار نگرفته‌اند. لایحه حمایت از کودکان پنج سال در مجلس است و هنوز در کمیسیون‌ها مورد بررسی قرار نگرفته است. یا لایحه حمایت ازحیوانات که با توجه به موارد زیاد حیوان آزاری در کشور، نیاز است که هرچه سریع‌تر به تصویب برسد.

یکی‌از موضوعاتی که جامعه نسبت به آن حساس شده، بحث آزار جنسی کودکان است. به نظر شما برای جلوگیری از تکرار این موضوع چه اقداماتی باید انجام شود؟ آیا قوانین در این زمینه به اصلاح نیازندارند؟

آزار جنسی کودکان موضوع جدیدی نیست و تازه جامعه نسبت به آن حساس شده است. من به عنوان یک جامعه‌شناس همواره تاکید داشتم که جامعه باید نسبت به وقایع و پدیده‌هایی که در آن رخ می‌دهد، حساس باشد و از حالت بی‌تفاوتی خارج شود. وقتی جامعه به این موضوعات حساس می‌شود مواردی مانند تعرض و قتل آتنا و ستایش و... را متوجه می‌شویم. موضوع کودک آ‍‌زاری از سال‌ها پیش در کشور مطرح بوده و برخی کودکان در خانه که جای امن کودک است، مورد آزار و اذیت قرار گرفته‌اند.

به اعتقاد بنده وقتی زن فقط به عنوان یک ابزار فرزندآوری مطرح می‌شود یعنی موجودیت زن در این مورد خلاصه می‌شود، نگاه‌ جامعه نیز به این سمت هدایت می‌شود که این موضوع جامعه را پرخطر می‌کند و زن به عنوان شی و ابزارمطرح می‌شود.وقتی برای تبلیغ حجاب در جامعه او را با یک ماشین که یک شی است، مقایسه می‌کنند و گفته می‌شود چطور برای ماشین روکش می‌گذاری اما زنت چادر سرش نمی‌گذارد، شأن زن در یک جامعه تنزل پیدا می‌کند.

در مورد قتل آتنا و بنیتا مشخص شد که مجرمان سابقه‌دار بودند. با توجه به اینکه تشکیل پرونده شخصیت در قانون آیین دادرسی برای مجرمان خطرناک آمده است، به نظر شما چرا باز شاهد چنین حوادث دلخراشی هستیم؟

بله من هم اعتقاد دارم اگر اقدامات تامینی امنیتی در مورد این فرد اجرا شده بود، شاهد مرگ آتناها نبودیم. در حال حاضر مجازات متعرضان و کسانی که مرتکب جرم کودک آزاری یا آزار جنسی کودکان می‌شوند، کافی نیست. برای مثال هرچند قاتل آتنا قبلا نیز مرتکب چنین جرمی شده بود اما پنج سال بدون اینکه مراقبتی از وی به عمل آید راحت زندگی کرده است .در قانون مجازات اسلامی بحث اقدامات تامینی تربیتی مطرح شده که متاسفانه در مورد این فرد اجرا نشده است و به دلیل اینکه پرونده شاکی خصوصی داشته و این شاکی رضایت داده، وی آزاد شده پس مطمئنا جرم ثابت شده‌است.

البته نمایندگان مجلس تمایل داشتند به این بحث ورود کنند اما این موارد در لایحه امنیت که توسط دولت تدوین شد، لحاظ شده است و قرار است این لایحه به مجلس بیاید و ما منتظریم که آن لایحه هرچه سریع‌تر به مجلس ارسال شود.

یکی از موضوعاتی که امروز به عنوان مطالبه از سوی خانم‌ها مطرح می‌شود، بحث ورود آن‌ها به ورزشگاه‌هاست. در این زمینه چه اقداماتی از سوی چه نهادهایی باید صورت بگیرد؟

البته مدت‌هاست این مطالبه از سوی خانم‌ها مطرح می‌شود و ما نمایندگان مجلس نیز از طرف آن‌ها این موضوع را مطرح می‌کنیم. زیرا در همه جای دنیا ورزشگاه به عنوان مکان تفریحی بوده و خانم‌ها نیز از حق ورود به آن برخوردارند. هرچند که در کشور ما نیز زمینه ورود بانوان به ورزشگاه برای تماشای مسابقات والیبال تا حدودی فراهم شده و در دوره‌های مختلف برخی خانم‌ها توانسته‌اند به ورزشگاه‌ها بروند. هرچند که دفعه اول تعدادی خانم با پوشش چادر و به تعداد کمتر بودند، برای بار دوم و سوم خانم‌هایی با پوشش متفاوت و تعداد بیشتر در ورزشگاه حاضر شدند.

آیا خود شما تمایلی برای حضو ر در ورزشگاه‌ها دارید؟ به نظر شما امکان ورود زنان به استادیوم فوتبال نیز محقق خواهد شد؟

در مورد حضور زنان در ورزشگاه‌های فوتبال باید گفت هرچه در حوزه زنان به آن برسیم، به این هم خواهیم رسید. اما در مورد رفتن خودم به ورزشگاه نیز من بارها گفته‌ام تا زمانی که از رانت برخوردار باشم، به ورزشگاه نخواهم رفت. البته بحث بازدید با دیدن مسابقه متفاوت است و در حال حاضر نیز اگر اراده کنم، می‌توانم به ورزشگاه بروم. اما وجدان من چطور قبول می‌کند وقتی که یک دختری که علاقه به دیدن مسابقه دارد نتواند به ورزشگاه برود و محروم باشد،من از طریق رانت که برای مدت کوتاهی هم می‌توانم از آن استفاده کنم، برای تماشای والیبال به ورزشگاه بروم؟

این مشکل بیشتر از اینکه فرهنگی باشد، به نظام مردسالاری مربوط است. اما نکته مهم این است که زمان پیغمبر نیز زنان با ایشان بیعت می‌کردند و حتی در حادثه عاشورا نیز زنان حضور پررنگی داشتند که البته این مسائل مربوط به زمانی است که اعراب دختران را زنده به گور می‌کردند و در اروپا نیز فقط فرزند اول ارث می‌برد. اما در همان زمان و در اوج جهل اعراب، اسلام نصف ارث را برای دختر درنظر گرفته است که این امر به عنوان انقلاب بزرگی در آن زمان تلقی می‌شود. همچنین اسلام آن زمان به زنان حق رای و بیعت کردن را داد یا اینکه در قرآن مجید داستان ملکه سبا، زنی که پادشاه کشور خود بوده را همه شنیده‌ایم. اما حالا تفسیر بحث رجل سیاسی به گونه‌ای است که زنان نمی‌توانند رییس جمهور شوند. بنده معتقدم اگر به قرآن وفادار بودیم، وضع خیلی بهتر بود.زیرا قرآن حافظ آزادی و اراده انسان‌ها اعم از زن و مرد است .