مردم ترکیه از دقایقی پیش برای اعلام نظر خود نسبت به تغییر نظام سیاسی این کشور از پارلمانی به ریاستی پای صندوقهای رای رفتند.
به گزارش جماران به نقل از رویترز؛ همهپرسی اصلاح قانون اساسی ترکیه امروز صبح درحالی آغاز شد که رای مثبت مردم برای تحکیم قدرت سیاسی "رجب طیب اردوغان"، رئیس جمهور این کشور، حائز اهمیت حیاتی است. در این همهپرسی مردم تصمیم میگیرند نظام سیاسی کشورشان از پارلمانی به ریاستی تغییر کند یا نه.
درصورتیکه مردم ترکیه به اصلاح قانون اساسی رای دهند، قدرت اجرایی کشور از نخستوزیر به رییسجمهور منتقل میشود و بزرگترین تغییر از زمان بنیانگذاری نظام حکومتی ترکیه در سال 1923 شکل خواهد گرفت.
حدود 18 اصلاحیه در قانون اساسی ترکیه به همهپرسی گذاشته شده است و سرنوشت این کشور را در بسیاری از حوزهها مانند چگونگی روابط ترکیه با اتحادیه اروپا تعیین خواهد کرد. 167 هزار و 140 حوزه انتخاباتی برای برگزاری این همهپرسی درنظر گرفته شده است و 55 میلیون نفر واجد شرایط شرکت در آن هستند.
همهپرسی در ساعت 7 صبح به وقت محلی (4 بامداد به وقت گرینویچ) آغاز شد و 5 بعدازظهر (14 به وقت گرینویچ) به کار خود خاتمه میدهد. اتباع ترکیهای که خارج از کشور زندگی میکنند نیز قادر به شرکت در همهپرسی هستند و اتفاقا اردوغان بر روی رای این افراد حساب ویژهای باز کرده است.
برگه رای به دو بخش ساده "آری" و "خیر" تقسیم شده است. هیچ سوالی روی برگه های رای نوشته نشده و فرض بر این است که مردم می دانند به چه چیزی رای میدهند. در ترکیه نظرسنجی پس از انداختن برگه رای به صندوق رسما انجام نمی گیرد و رسانه ها اجازه ندارند نتایج رای گیری را قبل از آنکه هیئت انتخابات در ساعت 18 به وقت گرینویچ یا زودتر ممنوعیت اعلان نتایج را لغو کند، اعلام کنند.
باتوجه به آنکه نظرسنجیها نشان میدهد فاصله اندکی میان موافقان و مخالفان اصلاح قانون اساسی ترکیه وجود دارد، پیشبینی میشود نتیجه همهپرسی موجب بروز شکاف و دو دستگی در میان مردم ترکیه شود.
حامیان این همهپرسی می گویند تغییرات پیشنهادی برای برقراری نظام ریاست جمهوری قوی موجب قدرت و ثبات ترکیه خواهد شد اما مخالفان معتقدند این تغییرات اختیارات بیش از حدی را به رئیس جمهور خواهد داد و سازوکارهای پادمانی چندانی برای مهار رئیس جمهور وجود نخواهد داشت.
اگر این تغییرات در همه پرسی به تصویب برسد اختیارات اجرایی را که اکنون در دست نخست وزیر است به رئیس جمهور خواهد داد. نهاد نخست وزیری نیز منحل خواهد شد. رئیس جمهور این قدرت را خواهد داشت که وزیران را برکنار کند، پارلمان را منحل کند، فرمان اجرایی صادر کند، وضع فوق العاده اعلام کند و مسئولان منصب های عالی را معرفی کند. رئیس جمهور رئیس قوه مجریه و همزمان رئیس دولت خواهد بود و رئیس جمهور نیز با رای مستقیم مردم انتخاب خواهد شد.
رئیس جمهور را میتوان برای دو دوره متوالی پنج ساله انتخاب کرد. با این حال، برخی ناظران میگویند دعوت به برگزاری انتخابات زودهنگام در دوره دوم ریاست جمهوری زمان را به عقب خواهد کشید و به رئیس جمهور اجازه خواهد داد برای یک دوره دیگر نامزد شود. ( به این معنی که اردوغان ممکن است تا سال 2029 و پس از آن رئیس جمهور باشد.)
ترکیه به تازگی بحران امنیتی کودتای نافرجام را پشت سر گذاشته است و از آن زمان 40 هزار نفر بازداشت و 120هزار نفر از کار اخراج شدهاند. مقامات امنیتی ترکیه تمام توان و نیروی خود را به کار بستهاند تا مانع از ایجاد اختلال در زمان برگزاری همهپرسی امروز شوند.
"سلیمان سویلو"، وزیر کشور ترکیه، در این باره گفت: بیش از 250 هزار افسر پلیس و نزدیک به 130 هزار پلیس شبه نظامی روز یکشنبه به خدمت گرفته میشوند و افزون بر آنها حدود 6000 نیروی نظامی نیز در حالت آماده باش کامل هستند.