تحلیلگر مسائل ترکیه با بیان اینکه اختلاف‌های تهران و آنکار درقبال مسئله سوریه امر پنهانی نیست، درباره مواضع ضدایرانی مقامات ترکی و سعودی گفت: ترکیه و عربستان نمی‌توانند روابط استراتژیک بلندمدتی داشته باشند.
به گزارش جماران، رحمان قهرمانپور با اشاره به افزایش تنش‌های لفظی میان ایران و ترکیه گفت: اظهارات تند مقامات ترکیه نسبت به ایران را باید در دو سطح از تحلیل و تفکیک کرد.
اختلاف درباره سوریه میان ایران و ترکیه امر پنهانی نیست
او با اشاره به اختلافات دو کشور درباره سوریه اظهار داشت: اولین سطح تحلیل، این است که ایران و ترکیه درخصوص سوریه با یکدیگر اختلافاتی دارند و این اختلاف امر پنهان و مخفی نیست. این اختلاف از سال 2011 آغاز شده و در مقاطعی جدی و افزایش یافته و موجب تنش‌های لفظی میان مقامات آنکارا و تهران شده است.
آنکارا فکر می‌کند آمدن ترامپ موجب افزایش قدرتش شده است
این تحلیلگر مسائل ترکیه ادامه داد: سطح دیگر تحلیل، ابعاد منطقه‌ای است. تحلیل آنکارا آن است که با آمدن ترامپ زمینه برای افزایش قدرت ترکیه و متحدان منطقه‌ای آمریکا در خاورمیانه بیش از پیش شده و اظهارات اخیر مقامات ترک نیز با توجه به همین سطح از تحلیل است.
ترکیه فکر می‌کند با آمدن ترامپ موضع ایران تضعیف شده است
قهرمانپور با بیان اینکه اردوغان قبلاً هم سخنان ضد ایرانی گفته بود، تصریح کرد: حرف‌های اخیر رئیس جمهور ترکیه در کشورهای حاشیه خلیج فارس و سخنان مولود چاوش اوغلو، وزیر امور خارجه ترکیه در کنفرانس امنیتی مونیخ به دلیل آن است که آنکارا فکر می‌کند هم‌اینک موضع تهران تضعیف شده و به همین دلیل است که مشاهده می‌کنیم همزمان با او عادل الجبیر، وزیر خارجه عربستان و یک مقام اسرائیلی علیه ایران سخنان تندی را بیان می کنند.
برجام نقطه عطفی در تحولات منطقه‌ای ایجاد کرد
او با تاکید براینکه ترکیه، عربستان و رژیم صهیونیستی فکر می‌کردند اوباما انگیزه‌ای برای دخالت در خاورمیانه به نفع متحدان آمریکا نداشت، خاطرنشان کرد: برجام یک نقطه عطفی در تحولات منطقه‌ای بود که گشایش‌های زیادی برای تهران ایجاد کرد. در پی این توافق اعراب فکر می‌کردند که دیگر آن اهمیت استراتژیک سابق را برای آمریکایی‌ها ندارند و هر لحظه ممکن است واشنگتن به‌آنها پشت کنند و به تهران روی آورد.
متحدان آمریکا درصدد پیشی گرفتن از ایران در موازنه منطقه‌ای هستند
این تحلیلگر مسائل سیاست خارجی افزود: با رفتن اوباما و روی کار آمدن دولتی افراطی در آمریکا متحدان سنتی آمریکا احساس می‌کنند که باید از شرایط موجود استفاده کرده و در موازنه قدرت منطقه‌ای از ایران پیشی بگیرند.
اردوغان مانور می‌دهد تا بگوید ترکیه همچنان قوی است
قهرمانپور با بیان اینکه مقامات دولت ترکیه در اظهارات تند ضد ایرانی به دنبال تقویت جبهه موافقان تغییر نظام سیاسی در ترکیه هستند، ابراز داشت: اردوغان امیدوار است با این مانورها این پیام‌ها را به جامعه ترکیه بدهد که کشورش قوی است و قدرت منطقه‌ای آنکارا افزایش یافته و در مناطقی همچون سوریه و عراق در حال امتیازگیری از رقبایی همچون ایران است.
ترامپ به تمامی خواسته‌های ترکیه تن نمی‌دهد
او در پاسخ به این سوال که تا چه اندازه امکان همسویی ترکیه و آمریکا علیه ایران وجود دارد؟ بیان کرد: اگر تحلیل ترکیه این باشد که ترامپ به تمامی خواسته‌های آنکارا تن می‌دهد، این مسئله با واقعیت نمی‌خواند زیرا فردی در راس قدرت در آمریکا حاکم است که حرف‌هایش را مدام عوض می‌کند و ثباتی در او وجود ندارد.
اردوغان به دنبال استرداد گولن از امریکا است
این کارشناس مسائل بین‌الملل با بیان اینکه ترکیه به دنبال مقابله با ایران نیست چرا که این مسئله واقع‌بینانه هم محسوب نمی‌شود، یادآور شد: ترکیه در شرایط کنونی دو هدف را در رابطه با آمریکا به شدت دنبال می‌کند؛ نخست، استرداد فتح‌الله گولن است که به مسئله‌ای حیثیتی برای اردوغان تبدیل شده و حتی او در سخنرانی‌اش بیان کرد که آینده روابط ترکیه و آمریکا به این مسئله بستگی دارد هرچند که دولت اوباما نسبت به این مسئله مقاومت کرد و معاون وقت رئیس جمهور آمریکا در دیدار با اردوغان گفت که کشورش باید ادعاهای ترکیه را بررسی کند.
مسئله گولن برای اردوغان حیاتی شده است
قهرمانپور افزود: این مسئله برای اردوغان حیاتی شده است زیرا مردم ترکیه فکر می‌کنند او حرفی را زده است که امکان عملیاتی شدن ندارد. اگر اردوغان بتواند ترامپ را مجاب به استرداد گولن کند، این مسئله دستاورد بزرگی است.
اردوغان به دنبال کاهش حمایت امریکا از کردها است
او مسئله کردها را دومین هدف آنکارا در روابط با واشنگتن در دوران ترامپ دانست و عنوان کرد: ترکیه در شرایط کنونی به شدت از قدرت‌گیری کردها نگران است. امریکا در زمان اوباما رویکرد حمایتی را نسبت به کردها اعمال می‌کرد و این حمایت موجب تقویت گروه‌های کردی شده است و اگر واشنگتن حمایتش را از کردها کاهش دهد، دست کردها را برای مانور بیشتر می‌بندد و موجب تضعیف گروه‌های کردی همچون پ.ک.ک خواهد شد و این مسئله، به نفع آنکارا است.
ترکیه و عربستان نمی‌توانند روابط استراتژیک بلندمدتی داشته باشند
این کارشناس مسائل ترکیه درخصوص روابط میان آنکارا و ریاض علیه تهران هم گفت: یک نوع همسویی موقت میان این دو کشور در عرصه مسائل منطقه‌ای مشاهده می‌شود که نمی‌تواند موجب همکاری‌های استراتژیک بلندمدت میان ترکیه و عربستان شود. ترک‌ها در وهله اول، درصدد جذب سرمایه و دلارهای نفتی اعراب به ترکیه هستند به ویژه آنکه پس از تنش میان ترکیه با اتحادیه اروپا و امریکا، آنکارا با بحران اقتصادی هم روبه‌رو شد.
روابط ایران و ترکیه براساس رقابت و همکاری بوده است
قهرمانپور در پاسخ به این سوال که ایران در شرایط کنونی چه سیاستی را باید در برابر ترکیه در پیش بگیرد؟ اظهار داشت: آنچه در کلیت می‌توان گفت، این است که روابط تهران و آنکارا همواره مبتنی بر رقابت و همکاری بوده و ضروری است تا مناسبات دو کشور بر همین اساس پیش برود.
تهران و آنکارا نمی‌توانند یکدیگر را نادیده بگیرند
او اضافه کرد: نه ایران می‌تواند ترکیه را نادیده بگیرد و نه آنها می‌توانند ما را نادیده بگیرند. در عین منافع مشترک در همکاری، دو کشور رقابت‌های جدی با یکدیگر دارند. ما باید در برخی از مسائل، رقابت را در اولویت قرار بدهیم و در برخی مسائل همکاری را. تصمیم‌گیری در این مورد نیز برعهده سیاستگذاران است.
تنش‌ها هرگاه افزایش یافته، ایران و ترکیه به خویشتنداری روی آورده‌اند
این تحلیلگر مسائل سیاست خارجی با یادآوری روابط ایران و ترکیه در دهه‌های گذشته تصریح کرد: تجربه نشان داده است که هرگاه تنش میان ایران و ترکیه افزایش یافته است، هر دو کشور پس از مدتی به خویشتنداری روی آورده‌اند. به طور مثال در اواخر دهه 90 میلادی، تنش‌ها میان دو کشور جدی شد اما دو کشور پس از مدتی خویشتنداری را در دستورکارشان قرار دادند. هم‌اینک دو کشور در خصوص سوریه و عراق با یکدیگر اختلافاتی جدی دارند ولی در کلیت روابط نیز، نه تهران و نه آنکارا تمایلی برای برهم زدن ثبات و روابط با یکدیگر را هم ندارند.
