غلامحسین کرباسچی، رئیس ستاد انتخاباتی مهدی کروبی در انتخابات سال 88 گفت: براساس ارتباطی که با آقای کروبی داشتم به نظرم روال نظریات سیاسی و فعالیت سیاسی آقای کروبی (که مشوق سایرین بودند) همین روالی است که انتقاد از کجروی‌ها و عملکردهای غلط و کوتاهی‌ها در اجرای نظرات شعارهای اصلی انقلاب دارند اما هیچ‌وقت از فعالیت سیاسی و حضور در انتخابات و احزاب ناامید نشدند و خودداری نکردند، چراکه آن طرف ناامیدی، خمودگی و عدم تحرک و افراط و تندروی‌هایی است که در نهایت به ویرانی ایران و به هم خوردن اوضاع و احوال کشور منتهی می‌شود.
به گزارش جماران؛ روزنامه هم میهن نوشت: مهدی کروبی، دبیرکل پیشین حزب اعتمادملی و از چهره‌های شاخص اصلاح‌طلب که پس از اعتراضات به نتایج انتخابات 88، حصر خانگی شد و به گفته خودش به «محاق » رفت، روز جمعه به کنگره حزب اعتمادملی پیام داد. پیامی که در آن انتقادات از وضع موجود و راهکارهایی را برای برون‌رفت از آن مطرح کرد.
نگاهی به بیانیه کروبی
از ویژگی‌های مهم این پیام نقدهای درون‌ساختاری او بوده است. در ابتدای این بیانیه کروبی به نقش احزاب اشاره می‌کند و می‌گوید:«کشور بدون حزب همین می‌شود که باندها بر دولت و مجلس و کل کشور، حکومت می‌کنند و بر سر قدرت، منازعه می‌کنند. بنای انقلاب اسلامی بر تاسیس جمهوریت در ایران بود و جمهوریت بدون حزب معنایی ندارد.» او در ادامه به بدعت نظارت استصوابی و آثار منفی پیش‌ثبت‌نام‌ها که موجب یکدست‌سازی بیشتر می‌شود، اشاره کرده و گفته است:«حاکمیت با وجود ادعای دعوت به انتخابات، همه راه‌های مشارکت را بسته است و درصدد تکرار مجلس فعلی است تا بتواند در چنین مجلسی بدون حضور احزاب مخالف، هر چه به‌صورت غیرقانونی انجام می‌داد را قانونی سازد.» او در ادامه به برشمردن قوانین «ضد حقوق ملت» اشاره می‌کند و آن را در کنار «ردصلاحیت‌های گسترده»، «نشانه حذف و غیبت ملت» عنوان می‌کند. کروبی در این پیام نبود حزب را عامل «گشوده شدن راه خیابان» و «بیان مستقیم اعتراض» میداند و با تاکید بر اینکه شعارش در سال 88 «تغییر» بوده است، تاکید دارد که «این شکاف را باید با اصلاحاتی که امروز فقط جابه‌جایی در قدرت نیست، پر کرد.» و «هنوز راهی جز تغییر وجود ندارد». او همچنین با تاکید بر تغییر از طریق راه‌های مسالمت‌آمیز خطاب به حزب اعتماد ملی تاکید کرد:«در این راه باید ضمن حفظ اتحاد حزب اعتماد ملی با دیگر اصلاح‌طلبان و نیز همه مصلحان جامعه به‌خصوص جوانان و زنان و روشنفکران و جریان‌های آزادیخواه و میانه‌رو درون ایران از تکثر و تنوع در درون این حرکت دفاع کرد و راه تغییر را فقط در یک مسیر جست‌وجو نکرد. هیچ‌کس نباید دیگری را انکار کند و خود را تنها مرجع تغییر بداند. باید با ملت حرف زد و دولت و مجلس و کل حاکمیت را نقد کرد.»
نظرات اخیر رهبران اصلاحات
طی ماه‌های اخیر به‌ویژه پس از اعتراضات در پی مرگ مهسا امینی و طرح موضوعات اجتماعی، اقتصادی و سیاسی مبتلابه جامعه رهبران اصلاح‌طلب به بیان مواضع و نوع نگاه خود پرداخته‌اند. این اظهارنظرها در پی انتقادات بر رویه‌ها و روندی که در مسیر کشورداری از سوی مسئولان در پی گرفته شد؛ به‌عنوان راهکارهای پیشنهادی جریان اصلاحات به ساختار سیاسی مورد توجه و ارزیابی تحلیلگران قرار گرفت. میرحسین موسوی و سیدمحمد خاتمی به مناسبت چهل‌وچهارمین سالگرد پیروزی انقلاب هر یک بیانیه مفصلی دادند؛ اگرچه به نظر میرسید موسوی در بیانیه خود به جمع‌بندی نهایی نرسیده اما بیانیه 15ماده‌ای خاتمی با صحبتهای بعدی‌اش در نگاه بسیاری از چهره‌های شاخص اصلاح‌طلب از جمله بهزاد نبوی «مانیفست اصلاح‌طلبی» بود. در همین زمان مقایسه‌هایی میان بیانیه‌های این دو چهره اتفاق افتاد و حالا هم پیام اخیر مهدی کروبی از دو منظر قابل توجه است؛ هم از آن سو که او در جایگاه ترسیم تصویری از آینده و بیان راهکارها بوده است و هم از همین زاویه که قابلیت مقایسه را فراهم می‌کند.
تشابهات و تفاوتهای نگاه موسوی، خاتمی و کروبی
سیدمحمد خاتمی، میرحسین موسوی و مهدی کروبی هر سه به‌عنوان چهره‌های شاخص اصلاح‌طلب در بیانیه ها و پیامهایشان اشتراکاتی داشتند.
اول؛ هر سه به وضعیت نامطلوب جامعه اشاره داشته اند.
دوم؛ هر سه نسبت به یکدست شدن حاکمیت و انحصارطلبی ایجادشده هشدار داده و از این اتفاق ابراز نگرانی و نارضایتی کرده‌اند.
سوم؛ هر سه خشونت‌پرهیز و خواهان رفتار مسالمت‌آمیز و نگاه دموکراتیک بودند.
چهارم؛ هر سه تحول‌خواهی و ضرورت «تغییر» را مطرح کرده‌اند.
البته در این بین بیانیه‌های اخیر موسوی و خاتمی هر دو ناامید از وضع موجود است اما اگر میرحسین موسوی را منتهی‌الیه نگاه رادیکال اصلاح‌طلبی بدانیم، اصلاحات مطرح‌شده از سوی او به راهکارهای خارج از نظام و تاکید بر «رفراندوم» منتهی می‌شود. خاتمی در میانه راه است و اگرچه او هم به نظر می‌رسد بنا بر تجارب گذشته معتقد است روند تحول‌خواهی به نوعی به بن‌بست رسیده است اما توصیه و تاکیدش بر «خوداصلاحی» نظام و جلوگیری از «خودبراندازی» است.
در این بین کروبی اما هنوز معتقد است برخی ساختارها مانند «احزاب» و حذف «نظارت استصوابی» در روند تغییر در جامعه و فضای فعلی کشور می‌تواند نقش اساسی و راه‌گشا داشته باشد. البته هم کروبی و هم خاتمی درباره اینکه جمهوری اسلامی که در 57 مدنظر بود با آنچه امروز شاهدیم متفاوت است؛ تاکید دارند. چنانچه کروبی با تاکید بر همان اهمیت احزاب در بیانیه اخیر خود گفته است که «در جمهوری اسلامی قرار نبود چنین اتفاقی بیفتد اما در عمل امروز یک جریان واحد بر کشور حکومت می‌کند که در غیاب ملت با کمک آرای باطله و در رقابت با آن مجلس و دولت را علاوه بر نهادهای انتصابی به‌دست آورده است و زیر سایه رئیس مادام‌العمر شورای نگهبان هر روز جریانی را از قطار انقلاب پیاده می‌کند.» در این میان البته تغییر مدنظر کروبی بنا بر همین پیام قابلیت چنین تفسیری دارد که او بیشتر نوستالژی دهه‌های 70 و 80 را به میان آورده است و او به استناد شعار «تغییر» که در سال 88 مطرح می‌کند؛ بر این تحول تاکید دارد.
پیام تغییر؟
اگرچه بیانیه های گذشته کروبی همراه با انتقادات و اعتراضات بسیار تندی بودهاست؛ و برخی تحلیلگران مسیری که کروبی در پیش گرفته بود را به سمت خروج از چارچوبهای نظام و مخالف آن تلقی کرده بودند؛ اما براساس این پیام مسیری که کروبی در نظر دارد و در این بیانیه ترسیم می‌کند، بیشتر از آنچه خاتمی و موسوی گفته‌اند نزدیک به هسته سخت قدرت است و می‌توان گفت که ملایمتی در این بیانیه وجود دارد که کمتر باعث عصبانیت نزدیکان به هسته سخت قدرت در این فضا می‌شود. بنا بر آنچه از ترسیم تصویر از سوی این سه چهره مبتنی بر اظهارنظرات و پیام‌ها و بیانیه‌هایشان به دست میآید؛ خاتمی و موسوی در یک‌سو و نزدیک‌تر به هم قرار دارند و نگران از دیرشدنها هستند و کروبی با نگاه اصلاح از درون و تغییر از طریق مواردی مانند «حذف نظارت استصوابی» و «تقویت احزاب» در سوی دیگر طیف گسترده اصلاح‌طلبان و اصلاح‌خواهان در کشور قرار گرفته است. البته در نهایت این پیام چنین سوالی را در اذهان مردم ایجاد می‌کند که کروبی به دنبال ترسیم راه میانه‌ای برای حاکمیت و مردم بوده یا در میانه راهی قرار دارد که ممکن است با گذر زمان و افزایش ناامیدی از اصلاحات او هم ضرورت‌ها را اصلاحات تند و تیزتری بداند.
اسماعیل گرامی‌مقدم قائم‌مقام حزب اعتماد ملی: موضع کروبی در انتخابات 1400 مشخص شد
اسماعیل گرامی‌مقدم، قائم‌مقام حزب اعتماد ملی در گفت‌وگو با هم‌میهن، تحلیل خود درباره پیام اخیر مهدی کروبی، به کنگره حزب اعتماد ملی را مطرح کرد که در ادامه می‌خوانید.
آقای کروبی در بخشی از پیام خود که به کنگره حزب اعتماد ملی دادند، تاکید داشتند که هنوز هم راهی جز تغییر وجود ندارد. راهکارهای این تغییر را چه می‌بینید و چگونه باید این تغییر را ایجاد کرد؟
نتیجه کارکرد نظام جمهوری اسلامی در شرایط کنونی روشن است و کارکرد نظام در بخش‌های بسیاری مطلوب نیست و فاصله زیادی از اهداف آرمانی انقلاب وجود دارد. شاید روشن‌ترین فاصله فضای اجتماعی کشور است که ملت ایران دچار یک ناامیدی جمعی هستند. وقتی هر انسان دلسوزی این شرایط را احساس می‌کند و با آن زندگی می‌کند، متوجه این شرایط می‌شود. از طرفی کسانی که مسبب این ناامیدی شده‌اند آن را سیاه‌نمایی اعلام می‌کنند که شدت ناامیدی را افزایش می‌دهد. انقلاب اسلامی دو وجه جمهوریت و اسلامیت دارد که آقای کروبی در پیام خود به درستی آن را مطرح کردند؛ مبنی بر اینکه مردم در سال ۵۷ با امید و آرزو برای ایرانی سربلند انقلاب کردند تا هم اسلام حفظ شود و هم ملی‌گرایی با مذهب آن‌ها که اسلام است همگرایی داشته باشد. از طرفی جمهوریت باید با انتخابات دموکراتیک انتخاب شود و نظام برمبنای رای مردم و مشارکت مردم ادامه پیدا کند. اما این اتفاق رخ نداده و وقتی سیاست‌های یک کشور نتایج غلطی به بار می‌آورد که بازخورد در حوزه اقتصادی، اشتغال‌زایی، در روابط بین‌المللی، عدم رهایی از چنگ تحریم‌ها و غیره می‌بینیم، اینها نتایجی است که از سیاست‌هایی ناشی شده که یا غلط بوده و یا نتیجه آن این بوده است. وقتی سیاستی نتیجه مطلوب نمی‌دهد باید تغییر کند و این همان چیزی است که آقای کروبی به آن اشاره کرده‌اند. تغییر اساساً یک حرکت و کنش در همه نظام‌های سیاسی است که آن را به وضع مطلوب می‌رساند. وقتی هر نظام سیاسی با مشکلاتی مواجه است که بازخورد سیاست‌های خود است، دست به تغییر می‌زند و تغییر می‌تواند امید را به مردم بازگرداند تا کشور به شرایطی دچار نشود که انفجار ناامیدی در خیابان‌ها صورت بگیرد و بیرون مرزها نیز کسانی که بدخواه نظام و ملت هستند، اظهار خرسندی کنند. اسلامیت و جمهوریت نظام و رسیدن به اهداف آن با محوریت ملی‌گرایی، می‌تواند مردم را امیدوار کند و باعث رشد و توسعه کشور شود. در حال حاضر خروج نخبگان و مهاجرت از کشور شدت بیشتری گرفته و به استناد آمار، دو مهاجرت معنادار از کشور داریم که یک مورد بعد از وقایع سال ۸۸ و دیگری اعتراضات سال ۱۴۰۱ بوده است و اینها نشانه ناامیدی‌ها است که با مشارکت مردم در قدرت و امور کشور امکان کاهش آن وجود دارد. دو رکن نظام قوه مقننه و مجریه، می‌توانند مشارکت را براساس قانون اساسی در اختیار مردم بگذارند و منتخبین خود را انتخاب کنند و بقیه ارکان نظام که باید از ثبات بیشتری برخوردار باشند، از گرایش‌های سیاسی رهایی داشته باشند و مردم اعتماد کنند و امید داشته باشند که می‌توانند به این دو رکن اتکا کنند.
آقای کروبی در این بیانیه به جریان اصلاحات تاکید دارند که متحد باشند. راهکارهای ایجاد این اتحاد، با توجه به اینکه چنددستگی در سال‌های اخیر بین اصلاح‌طلب‌ها وجود داشته را چه می‌بینید؟
در این بخش از پیام آقای کروبی که حزب را خطاب قرار دادند تا با اصلاح‌طلبان کار کنند و تشکیل حزب را به معنی شکستن انحصار در اصلاح‌طلب‌ها مطرح کردند، توصیه مبنی بر اینکه به اتحاد و انسجام اصلاح‌طلبان کمک کنید، پیشنهاد و توصیه بسیار درستی است و امیدوارم کسانی که دست‌اندرکار اصلی جبهه اصلاحات هستند مورد توجه قرار دهند تا باعث نشود در جبهه اصلاحات با چنددستگی و انشقاق و عمیق شدن اختلافات مواجه شویم.
در بخش دیگری از پیام آقای کروبی برتغییر بدون خشونت و به دست مردم تاکید شده است، درحالی‌که در یک سال اخیر و بعد از اعتراضات، چه در داخل کشور و چه در خارج از کشور، شاهد خشونت بوده‌ایم. از طرفی سایر رهبران اصلاحات هم بر آن تاکید داشتهاند؛ این تاکیدات را چگونه تحلیل می‌کنید، تغییر باید از راه صندوق رای و بدون خشونت ایجاد شود؟
آقای کروبی در زمان شاه سال‌های متمادی در زندان بوده و یکی از مبارزان همراه انقلاب، مردم ایران بود. ایشان ملی‌گرایی، دوست داشتن ملت و فدای ملت بودن را جزو زندگی لاینفک خود قرار داده بود. بعد از انقلاب نیز همین مسیر را ادامه داده و چنین شخصیتی قطعاً با همه فشارهایی که وجود دارد و بدون ترس در انفرادی می‌ماند، با این حال اینکه توصیه می‌کند بدون خشونت تغییر باید انجام شود، هم به مردم، همه به جریانات سیاسی و هم به حاکمیت اشاره دارد چراکه ایشان انسجام ملت ایران و سرفرازی کشور را می‌خواهد و برای جلوگیری از آسیب دیدن از حوادث تلخ، راهکار تغییر بدون خشونت و مسالمت‌آمیز را می‌دهد و این موضع قبلا هم از ایشان روشن بود، وقتی در سال ۱۴۰۰ آقای کروبی مردم را دعوت کرد تا به آقای همتی رای دهند، از همین منظر به موضوع نگاه کردند و از راه‌های مسالمت‌آمیز می‌خواستند نقش ایفا کنند. اما کسانی که عدم مشارکت در انتخابات را تقویت کردند و تصور می‌کردند با روش براندازانه می‌توانند کار را پیش ببرند، مشاهده کردند که به جز نزاع و خون‌ریزی از هر دو طرف و داغدار شدن خانواده‌‌ها چیزی نصیب نشد، از طرفی خشونتی که به کار گرفته شد، روشی است که پاسخگوی حکومت و مردم نیست. در نتیجه به کارگیری روش مسالمت‌آمیز و دستیابی به تغییر صرفاً باید با کنار گذاشتن سیاست‌های غلط توسط جریانات سیاسی درون کشور، چه اصلاح‌طلب و چه اصولگرا باشد، می‌توان با روش‌های مسالمت‌آمیز شاهد تغییر و تحول بود؛ ایجاد تغییرات در صلح به صورت مسالمت‌آمیز، امید را برمی‌گرداند و حاصل آن نتایج مطلوبی برای ملت خواهد داشت.
غلامحسین کرباسچی رئیس ستاد انتخاباتی مهدی کروبی در انتخابات سال 88: کروبی همان است که بود
غلامحسین کرباسچی، رئیس ستاد انتخاباتی مهدی کروبی در انتخابات سال 88، فعال سیاسی اصلاح‌طلب، مطبوعاتی و مدیرمسئول روزنامه هم میهن در گفت‌وگو با هم‌میهن، درباره پیام مهدی کروبی به کنگره حزب اعتماد ملی و مواضعی که او در این پیام داشته، سخن گفته است که در ادامه می‌خوانید.
روز جمعه مهدی کروبی به کنگره حزب اعتماد ملی پیامی داد و در آن انتقادات و راهکارهایی را مطرح کرد. با توجه به آشنایی شما از ایشان تحلیل شما از این پیام چیست و به نظر شما تغییری در نگاه سیاسی آقای کروبی در این مطلب وجود دارد؟
دیدگاه آقای کروبی همیشه همین بوده و در همه این سال‌هایی که می‌گذرد، تغییری در دیدگاه ایشان ایجاد نشده است. ایشان با وجود همه مشکلاتی که طی ۱۳ سال گذشته در حصر داشتند، اما اصولی را از ابتدا در کار سیاسی خود در نظر داشتند که این بیانیه نیز مبتنی بر همان اصول مطرح شده است. درباره تغییر و تحولات، (البته به غیر از کسانی که راه‌حل مشکلات کشور را براندازی می‌دانند) کسانی که در داخل هستند هم به صورت مبهم از تعابیری مثل اصلاحات ساختاری سخن میگویند اما آقای کروبی اشکال را در مجریان قانون اساسی و مسئولینی که وظیفه خود را به درستی انجام نمی‌دهند می‌بیند و تاکید ایشان این است که اصول انقلاب و مواضعی که از زمان امام در پاریس و تهران شنیده شده و برآن تاکید داشته، اگر براساس همان موازین عمل شود، بسیاری از مشکلات حل و مسائل کشور سامان بهتری پیدا می‌کند. چراکه آقای کروبی معتقد است بسیاری از گرفتاری‌ها ناشی از انحراف از شعارها و حرف‌هایی است که رهبر انقلاب در روزهای آغازین انقلاب گفته‌اند و متاسفانه الان بسیاری از آن‌ها به فراموشی سپرده شده است. از نظر من تفاوت آقای کروبی با برخی از شخصیت‌های دیگری که اظهارنظرهای سیاسی می‌کنند، به‌ویژه آن‌هایی که در قالب جریان اصلاحات نظرات مختلف سیاسی می‌دهند، در همین مواردی است که اشاره کردم.
در واقع شما یک ثبات شخصیتی سیاسی از ایشان را تعریف می‌کنید اما در سال ۹۸ به بعد، صحبت‌هایی که از طرف اطرافیان او درباره نظر و رویکردهای او مطرح می‌شد که به نظر می‌آمد از لحاظ سیاسی رادیکال‌تر از قبل شده و حتی در این نقلقولها حمله به ساختارها را هم می‌دیدیم، اما در این پیام باردیگر مسئله حذف نظارت استصوابی و تقویت احزاب به‌عنوان راه‌حل مطرح می‌شود. آیا می‌شود گفت که در شخصیت سیاسی آقای کروبی فراز و فرود وجود دارد؟
فکر می‌کنم در سال ۹۸ هم غیر از این بیان و صحبتی نداشتند. آقای کروبی همیشه تاکید داشتند که باید از راه‌های مسالمت‌آمیز تحول و تغییر و اصلاحات را ایجاد کنیم و به دنبال براندازی و به‌هم‌ریختن و ویرانگری کشور نیستیم. تعبیری که در این بیانیه نیز به آن اشاره شده است. در سال ۹۸ هم با همه اعتراضی که به شورای نگهبان و دستگاه‌های نظارتی و اجرایی برای ردصلاحیت بسیاری از نمایندگان داشتند، اما در عین حال تعبیر ایشان همیشه این بوده که با صندوق رای و انتخابات نباید فاصله بگیریم چراکه معتقد بودند اگر سازوکارهای اشتباهی داریم که انتخابات را از نظر نظارت و اجرا تضعیف می‌کند و مردم را ناامید می‌کند، یا اینکه خودمان بخواهیم انتخابات را کنار بزنیم و در آن شرکت نکنیم، دیگر هیچ راهی برای مداخله مردم و نظارت مردم و حضور نمایندگان مردم نداریم. به همین دلیل در سال ۹۸ نیز با وجود نگرانی آقای کروبی از شرایط ایجادشده در زمنیه انتخابات، اما تاکید ایشان همیشه بر حضور بوده و در سال ۱۴۰۰ نیز تاکید داشتند تا مردم در انتخابات رای دهند و حضور داشته باشند (با وجود اینکه کاندیدای مدنظر چندان موقعیتی نداشت). گمان می‌کنم رویه ایشان تغییری نداشته اما ممکن است لحن بیانات او در مقاطعی، شدیدتر یا آرام‌تر بشود. اما اصل دیدگاه‌های آقای کروبی در مجموع تفاوتی نکرده است. حتی در سال ۷۵ و ۷۶، زمانی که بسیاری از سیاسیون اصلاح‌طلب ناامید بودند که بشود کاری انجام داد، کسی که بیشترین نقش را در به وجود آمدن دوم خرداد داشت و رایزنی‌های متفاوت می‌کرد و سخنرانی‌ها و فعالیت‌های زیادی برای حضور و کاندیداتوری آقای خاتمی داشت، آقای کروبی بود. در همان سال بسیاری از افراد که شرایط موجود را نمی‌پسندیدند ناامید بودند، حتی می‌توانم بگویم خود آقای خاتمی هم از حضور در انتخابات و کسب رای ناامید بود اما کسی که از ایشان دفاع کرد و برای رای آوردن او مبارزه و فعالیت بسیاری کرد، آقای کروبی بود. اصولاً رویه آقای کروبی این است که نباید هیچ‌وقت از فعالیت سیاسی ناامید شد و تلاش برای بهبود شرایط کشور، حضور نیروهای بهتر در مدیریت کشور و انتقاد از عملکردهای غلط در نهادهای مختلف که ایشان در این بیانیه نیز به آن اشاره کردند و اشکالات جدی به مجریان و ناظران انتخابات وارد دانستند، باید انجام گیرد. ایشان همیشه منتقد خیلی جدی رویه‌ای است که در انتخابات به کار گرفته می‌شود. در مجموع باید گفت آقای کروبی همیشه از فعالیت سیاسی، تشکیل و حضور احزاب در انتخابات حمایت کرده است.
در سال ۸۸ و اعتراضاتی که پس از انتخابات اتفاق افتاد، تصویری که از فضای سیاسی رهبران اصلاح‌طلب به وجود آمد، این بود که آقایان کروبی و موسوی چهره‌های نزدیک‌تر به هم و آقای خاتمی چهره ملایم‌تری از نظر سیاسی است. اما پیام‌ها و بیانیه‌هایی که طی یک سال گذشته صادر می‌شود این تقسیم‌بندی از نگاه افراد مختلف متفاوت شده است، براساس این پیام، تصویر شما از این سه چهره چیست؟
براساس ارتباطی که با آقای کروبی داشتم به نظرم روال نظریات سیاسی و فعالیت سیاسی آقای کروبی (که مشوق سایرین بودند) همین روالی است که انتقاد از کجروی‌ها و عملکردهای غلط و کوتاهی‌ها در اجرای نظرات شعارهای اصلی انقلاب دارند اما هیچ‌وقت از فعالیت سیاسی و حضور در انتخابات و احزاب ناامید نشدند و خودداری نکردند، چراکه آن طرف ناامیدی، خمودگی و عدم تحرک و افراط و تندروی‌هایی است که در نهایت به ویرانی ایران و به هم خوردن اوضاع و احوال کشور منتهی می‌شود. درباره آقای موسوی هم من ارتباطی خدمت ایشان نداشته‌ام و بنابراین نظری درباره تحولات نگاه سیاسی‌شان ندارم.
