بیکاری به‌عنوان یک معضل و چالش بزرگ در کشور شمرده شده و هرروز خبرهایی مبنی بر افزایش نرخ بیکاری در کشور شنیده می‌شود، دراین‌بین نام برخی استان‌های غربی و مرزی مثل ایلام، کرمانشاه و کردستان همواره در فهرست استان‌های بیکار به میان می‌آید.
اما گزارش اخیر مرکز ایران نیز نشان داد که بیکاری روند افزایشی داشته است به‌طوری‌که نرخ این شاخص اقتصادی برای بهار امسال ۱۲.۶ درصد اعلام شد.
این آمار نشان می‌دهد که جمعیت افراد بیکار در سن کار (۱۰ ساله و بیشتر) از ۳ میلیون و ۲۰۳ هزار و ۳۹۸ نفر در پایان سال ۹۵به ۳ میلیون و ۳۶۶ هزار و ۹۷۳ نفر در بهار ۹۶ افرایش یافته است.
به‌عبارت‌دیگر مقایسه آمار بیکاران کشورمان در سال گذشته با بهار امسال حکایت از آن دارد که طی ۳ ماهه نخست امسال ۱۶۳هزار و ۵۷۵ نفر به جمعیت بیکار کشور اضافه شده است.
بیکاری از معضل اقتصادی تا چالش اجتماعی
در حالی همچنان جوانان ایرانی بیکاری را مشکل اصلی خود اعلام می‌کنند که گزارش‌های مرکز آمار نیز می‌گوید: ۲۶.۴ درصد از فعالان گروه سنی ۱۵ تا ۲۹ ساله در بهار ۱۳۹۶ بیکار بوده‌اند که این روند افزایشی بوده است.
مرور آمارهای دیگر در سایر دستگاه‌های متولی نیز نشان‌دهنده وضعیت هشداردهنده بیکاری در کشور است به‌طوری‌که معاون وزیر کار، از ثبت‌نام بیش از ۶۰ هزار نفر واجد شرایط در سامانه کارورزی خبر داده است.
نمایندگان مردم در مجلس شورای اسلامی نیز در فرصت‌های مختلف به این چالش می‌پردازند تا جایی که یوسف داودی نماینده مردم سراب در مجلس شورای اسلامی هشدار داده است که با استمرار روند فعلی بیکاری به بحران اجتماعی تبدیل می‌شود.
باوجود ۹ میلیون جویای کار در کشور؛ بیکاری به معضلی اقتصادی تبدیل‌شده استوی با یادآوری بیکاری ۴۰ تا۵۰درصدی دانش‌آموختگان دانشگاهی در کشور گفته است: اکنون باوجود ۹ میلیون جویای کار در کشور؛ بیکاری به معضلی اقتصادی تبدیل‌شده است که اگر راه‌کارهای مناسبی برای حل آن در نظر گرفته نشود این معضل اقتصادی می‌تواند منجر به ایجاد بحران‌های اجتماعی شود.
داودی با اشاره به نقش مشکلات معیشتی در وقوع طلاق به‌عنوان یک ناهنجاری اجتماعی یادآور شد: اگر امروز ۳۰درصد ازدواج‌ها به جدایی و طلاق منجر می‌شود، در بسیاری از موارد ردپای مشکلات اقتصادی به‌وضوح نمایان است.
روند افزایشی بیکاری در غرب کشور
و اما استان‌های غربی ایران که با ظرفیت‌های کم‌نظیر مرزی باید امروز جزو استان‌های با نرخ پایین بیکاری باشند به استان‌های بیکار کشور تبدیل‌شده‌اند که این مسئله موجب شده هزاران نفر از جوانان این مناطق به سایر استان‌های کشور مهاجرت کنند.
بررسی‌ها نشان می‌دهد معضلات اجتماعی در این سه استان نیز بالاتر از میانگین‌های کشوری است که طبق گفته کارشناسان بیشترین علت آسیب‌های اجتماعی در این مناطق از بیکاری و کمبود درآمد نشات می‌گیرد.
دولت‌های گذشته تعهدات و برنامه‌های مختلفی برای ایجاد اشتغال در این سه استان طراحی و اجرا کردند ولی متأسفانه این اقدامات جوابگو نبوده است، در دولت یازدهم نیز تاکنون از ظرفیت‌های مختلف این سه استان برای اشتغال به‌خوبی استفاده‌نشده است.
مرکز آمار ایران با اعلام نرخ بیکاری کشور به تفکیک استان‌ها، بازهم کرمانشاه، را جزو بیکارترین‌های کشور اعلام کرد.
در آخرین آمار مرکز آمار ایران، کرمانشاه با ۲۰.۲ در صدر جدول بیکارترین استان‌های ایران قرارگرفته است، بیکاری کرمانشاه ۸.۶ درصد از میانگین کشور بالاتر بوده و این معضل اقتصادی در شرایط بحرانی قرار دارد.
آمار بیکاری کرمانشاه رشد داشته است
عبدالرضا مصری رئیس مجمع نمایندگان استان کرمانشاه دراین‌باره معتقد است: انتظار داریم دولت یک برنامه ویژه برای استانی که بالاترین آمار بیکاری را دارد و در زمان دفاع مقدس بیشترین سختی را به لحاظ هم‌مرز بودن با دشمن کشیده است داشته باشد.
وی تأکید کرد: هر کاری هم که از دست ما نمایندگان استان بربیاید به توفیق اینکه دولت برای بیکاری و اشتغال برنامه‌ریزی کند انجام خواهیم داد.
مصری گفت: این استان رتبه اول بیکاری را دارد و تا دیروز رتبه اول جنگیدن با دشمن را داشته است.
آیت‌الله مصطفی علما نماینده ولی‌فقیه در استان و امام‌جمعه کرمانشاه هم گفت: ایجاد اشتغال با توجه به استعدادهای موجود مهم‌ترین نیاز استان کرمانشاه و سریع‌ترین راه برطرف کردن بیکاری در این استان است.
وی در نشست با رئیس و برخی اعضای کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی، رئیس اتاق بازرگانی کشور و جمعی از مسئولان استانی مربوطه اظهار داشت: امروز بزرگ‌ترین دغدغه استان کرمانشاه بحث بیکاری بالای آن است که نیازمند توجه ویژه و خاص به این موضوع است.
وی افزود: ایجاد اشتغال‌های صنعتی هزینه بالایی را در بر خواهد داشت اما ایجاد اشتغال با توجه به استعدادهای استان مانند استعدادهای کشاورزی، دام‌پروری و صنایع تبدیلی آن می‌تواند سریع‌ترین راه و مؤثرترین راه ایجاد اشتغال در این استان باشد.
وضعیت بیکاری در کرمانشاه به‌گونه‌ای است که مسئولان در سازمان تأمین اجتماعی نیز از مشکلات ناشی از این معضل خبر می‌دهند.
۳ هزار و ۸۰۰ کارگران شاغل اخراج شدند که ماهیانه حدود ۴ میلیارد و ۳۹۰ میلیون تومان ماهیانه بیمه بیکاری به آن‌ها پرداخت می‌شودمدیرکل تأمین اجتماعی استان کرمانشاه در این رابطه گفته است: ۳ هزار و ۸۰۰ کارگران شاغل اخراج شدند که ماهیانه حدود ۴ میلیارد و ۳۹۰ میلیون تومان ماهیانه بیمه بیکاری به آن‌ها پرداخت می‌شود.
فلاحی یکی از چالش‌ها را که بیشترین لطمه را به استان زده بیکاری اعلام کرد و گفت: تا الآن ۱۱۰ میلیارد تومان از کارفرمایان طلب داریم.
وی ابراز داشت: علی‌رغم اینکه تلاش کردیم حوزه تأمین اجتماعی را در استان توسعه دهیم اما به دلیل بالا بودن نرخ بیکاری، تعطیلی بخش صنایع، پایین بودن درآمدها و ... مانع این کار شد و ما حتی نتوانستیم طلب خود را از بخش خصوصی وصول کنیم.
وضعیت بیکاری در کرمانشاه در حالی است که ظرفیت های اقتصادی متعددی در این استان مرکزی وجود دارد. به گفته کیوان کاشفی رئیس اتاق بازرگانی استان کرمانشاه این استان در تولید نخود رتبه اول، تولید جو و ذرت رتبه دوم را داراست. ۵۱۷ واحد صنعتی فعال، ۲۲ شهرک صنعتی ۵ نیروگاه در دست بهره‌برداری در استان داریم و ۳ نیروگاه دیگر نیز در دست احداث است.
رئیس اتاق بازرگانی کرمانشاه با اشاره به وجود ۳ پتروشیمی فعال در استان کرمانشاه گفت: یک پتروشیمی دیگر نیز در حال احداث است که ظرفیتی برای صنایع تولیدی است و متأسفانه در بحث ایجاد صنایع تبدیلی دچار محرومیت هستیم.
۵۰ درصد بیکاران استان ایلام دارای تحصیلات تکمیلی هستند
و اما بیکاری در ایلام نیز به یک چالش و بحران بزرگ تبدیل‌شده است، این استان به‌رغم جمعیت کم و دارا بودن منابع غنی نفت و گاز، مرز مهران و ...بازهم با بیکاری مواجه است.
حشمت‌الله عسگری معاون امور اقتصادی استانداری ایلام در این رابطه اظهار داشت: امروز شرایط بیکاری در کشور به‌گونه‌ای شده که بخش زیادی از این افراد را جوانان تحصیل‌کرده و به‌ویژه با درجات تحصیلات عالی تشکیل می‌دهد.
وی ادامه داد: متأسفانه در سالیان گذشته روند جذب دانشجویان به شکلی بوده که ظرفیت‌های بسیاری برای رشته‌هایی که در بازار کار متقاضی ندارند ایجاد شد که اکثر آن‌ها در رشته‌های حوزه علوم انسانی هستند و امروز پس از فراغت از تحصیل شرایط برای ورود آن‌ها به بازار کار فراهم نیست.
بر اساس آمارهای رسمی ۵۰ درصد بیکاران ایلام که تعداد آن‌ها به ۱۲ هزار و ۳۰۰ نفر می‌رسد دارای تحصیلات تکمیلی هستندمعاون امور اقتصادی استانداری ایلام از وجود ۲۴ هزار نیروی فاقد کار در استان ایلام خبر داد و یادآور شد: بر اساس آمارهای رسمی ۵۰ درصد بیکاران این استان که تعداد آن‌ها به ۱۲ هزار و ۳۰۰ نفر می‌رسد دارای تحصیلات تکمیلی هستند.
عسگری بهبود وضعیت تولید، افزایش سرمایه‌گذاری و رونق فضای کسب‌وکار را تنها را اشتغال‌زایی عنوان کرد و بر لزوم اجرای برنامه‌های راهبردی در این حوزه تأکید کرد.
وی با اشاره به نام‌گذاری سال جاری از سوی رهبر معظم انقلاب مبنی بر سال تولید و اشتغال، اضافه کرد: دولت برای ایجاد یک‌میلیون شغل برنامه‌ریزی کرده که سهم استان ایلام در این زمینه کمتر از یک درصد معادل ۱۰ هزار شغل است.
معاون استاندار ایلام از تلاش مسئولان استان برای جذب اعتبار موردنیاز تحقق این میزان اشتغال‌زایی خبر داد و گفت: در صورت هماهنگی ارگان‌های مسئول تحقق این مقدار اشتغال‌زایی قابل‌دسترس است.
عسگری اظهار داشت: یکی از مهم‌ترین برنامه دولت در استان ایلام ایجاد ۱۰ هزار شغل طی سال جاری است.
بیکاری دغدغه مهم مردم کردستان
در استان کردستان نیز وضعیت مشابهی وجود دارد؛ عبدالمحمد زاهدی استاندار کردستان نیز معتقد است: بیکاری یکی از دغدغه‌های اصلی مردم استان است و همه دستگاه‌های اجرایی باید برای توسعه استان تلاش کرده تا با افزایش فرصت‌های شغلی از میزان بیکاری استان کاسته شود.
وی عنوان کرد: به دلایل مختلف در گذشته استان کردستان در مقایسه با دیگر استان‌های توسعه‌یافته کشور از توسعه لازم برخوردار نشده و این امر مشکلات فراوانی را برای مردم به وجود آورده که تخصیص اعتبارات جهشی می‌تواند روند توسعه استان را تسریع بخشد.
وی اظهار داشت: با توجه به رایزنی‌های صورت گرفت با مقامات اقلیم کردستان عراق امیدواریم به‌زودی شاهد افتتاح رسمی مرزی سیرانبد بانه باشیم.
حسین فیروزی معاون هماهنگی امور اقتصادی و توسعه منابع استاندار کردستان نیز گفت: استان ما سهم ۳.۷ درصدی در اجرای طرح اشتغال فراگیر در سطح کشور را دارد.
وی عنوان کرد: این اشتغال در سه بخش شامل اهداف و سیاست‌های کلی اقتصادی، طرح‌های مختلف اشتغال‌زایی (طرح کارورزی دانش‌آموختگان دانشگاهی) و کسب‌وکار اشتغال‌زایی حمایتی ایجاد می‌شود.
وی ادامه داد: برای اجرای بخش نخست این طرح حدود هشت هزار میلیارد ریال اعتبار در نظر گرفته‌شده است.
معاون هماهنگی امور اقتصادی و توسعه منابع استاندار کردستان افزود: دولت متعهد شده که در این بخش ۶۵۱ هزار و ۹۰۰ شغل ایجاد کند که سهم کردستان از این بخش حدود ۲۱ هزار شغل است.
فیروزی با بیان اینکه در بخش طرح‌های مختلف اشتغال‌زایی نیز ۲۲۸ هزار شغل ایجاد می‌شود، اظهار داشت: طرح کاج (کارانه اشتغال جوانان) و طرح کارورزی دانش‌آموختگان دانشگاهی مهم‌ترین بخش در اولویت طرح‌های مختلف اشتغال‌زایی کشور است.
وی بیان کرد: سهم کردستان از اشتغال‌زایی‌ها پنج هزار شغل است و تاکنون ۶ هزار و ۸۵۰ نفر متقاضی و ۱۲۲ بنگاه اقتصادی از استان در سایت کارورزی ثبت‌نام کرده‌اند.
وی افزود: از تعداد متقاضیان ثبت‌نام کننده یک هزار و ۳۶۶ نفر از دانش‌آموختگان تحصیلات دانشگاهی واجد شرایط طرح کارورزی شناخته شدند.
با وجود این اظهارات مسئولان دولتی کردستان دبیر کمیسیون برنامه‌ریزی، هماهنگی و نظارت بر مبارزه با قاچاق کالا و ارز کردستان می‌گوید: در چند سال اخیر قاچاق موجب بیکاری بیش از هزار نفر در استان به دلیل تعطیلی واحدهای تولیدی شده است.
این امر نشان می‌دهد از ظرفیت های مرزی در این استان به درستی استفاده نشده است. در میان مرزهای استان کردستان، تنها مرز باشماق مریوان دارای پایانه مرزی مسافربری بوده و امکان ورود و خروج مسافر از آن فراهم‌شده است.
مدیرکل پایانه‌ها و حمل‌ونقل کردستان در گفت‌وگو با خبرنگار مهر گفت: سایت موقت مسافربری در سیرانبند بانه از سال ۹۲ آماده‌شده است.
نعمت‌الله خواجه‌ای عنوان کرد: هنوز زمین مدنظر ما تأمین نشده، به‌محض تأمین و تحویل زمینی بدون معارض ملکی و بعد از موافقت دولت مرکزی عراق و اعلام آن به وزارت امور خارجه و سپس به سازمان راهداری، استارت ایجاد پایانه مرزی در این مرز هم زده می‌شود.
وی عنوان کرد: تا زمانی که دولت مرکزی عراق موافقت نکند امکان صدور مجوز هیچ کاری در مرز سیرانبند امکان‌پذیر نیست.
نماینده مردم شهرستان‌های سقز و بانه در مجلس شورای اسلامی هم در گفت‌وگو با خبرنگار مهر در ارتباط با وضعیت مرز سیرانبند بانه و بازارچه سیف سقز گفت: حضور استاندار سلیمانیه اقلیم کردستان عراق در تیرماه امسال در کردستان ایران و اعلام رسمی شدن مرز سیرانبند بانه در مردم ما توقع ایجاد کرده و آن‌ها همچنان منتظر فراهم شدن شرایط تردد از این مرز هستند.
تاکید معاون اول رئیس جمهور بر استفاده از ظرفیت های مرزی
«مرز» یکی از مهم‌ترین ظرفیت‌های هر کشوری محسوب می‌شود و به‌عنوان فرصتی طلایی در بهبود فضای کسب‌وکار و رونق اقتصاد با مبادلات تجاری و اقتصادی به شمار رفته و می‌رود، مرز هم چون کاتالیزوری است که می‌تواند سرعت توسعه و اشتغال در استان‌های مرزی را افزایش دهد و می‌طلبد که از این فرصت برای کمک به استان‌های مرزی به شکل بهتری استفاده شود.
با اینکه همچنان از ظرفیت کنونی مرزهای سه استان کردستان، کرمانشاه و ایلام برای ایجاد اشتغال و رفع بیکاری استفاده نشده است، هیئت دولت در جلسه روز چهارشنبه خود با ایجاد تعدادی بازارچه‌های مشترک مرزی، حذف بازارچه‌های غیرفعال از فهرست بازارچه‌های مشترک مرزی و ادغام بازارچه‌های هم‌جوار با گمرکات اجرایی موافقت کرد.
به‌موجب این مصوبه، بازارچه مرزی «تیله کوه» واقع در استان کرمانشاه و نیز بازارچه‌های «چیلات» و «شهابی» واقع در استان ایلام که دارای مرز مشترک با کشور عراق، ایجاد می‌شوند.
داشتن مرز مشترک با کشور همسایه می‌تواند به کانون خوبی برای توسعه استان تبدیل شوداسحاق جهانگیری معاون اول رئیس‌جمهور نیز در دیدار با مجمع نمایندگان استان کردستان با بیان اینکه داشتن مرز مشترک با کشور همسایه می‌تواند به کانون خوبی برای توسعه استان تبدیل شود، تصریح کرد: دولت امیدوار است تا تصویب منطقه آزاد بانه و مریوان در مجلس شورای اسلامی بخشی از مسائل مرزی در کردستان حل‌وفصل شود.
وی سپس به موضوع کولبری در استان اشاره کرد و با ابراز تأسف از رواج این شغل طاقت‌فرسا به دلیل مشکلات معیشتی، اظهار داشت: دیدن تصاویر مردم منطقه که برای امرارمعاش از طریق کولبری بارهای سنگین و حجیمی را بر دوش حمل می‌کنند دردآور است و باید برای کمک به آن‌ها چاره‌ای اندیشیده شود.
جهانگیری با تأکید بر اینکه استاندار و نمایندگان مجلس باید برای ساماندهی و حل‌وفصل این موضوع طرح‌هایی نظیر ایجاد بازارچه‌های مرزی ارائه کنند، گفت: دولت برای حل این مسئله از ایده‌ها و طرح‌های جایگزین و حتی کمک مادی به‌منظور برطرف کردن نیازهای این قشر از جامعه حمایت می‌کند تا کولبری به‌عنوان یک شغل از حیات اجتماعی کردستان رخت بربندد.
46
