احمد عابدیان ازمحققان و نویسندگان استان البرز درگزارشی در وصف این رویداد بزرگ تاریخی نوشته است: امروزه نفت یا طلای سیاه به عنوان مؤثرترین اسلحه‌ی سیاسی ، نظامی، اقتصادی و اجتماعی یکی از ارکان مهم اقتدار دولت‌های نفت‌خیز بخصوص در جهان سوم می باشد که همواره از نفت به عنوان اساسی‌ترین منبع تحصیل ارز خارجی استفاده می‌نمایند.
از مجموع ذخایر نفتی شناخته شده در جهان، کشورهای عضو اپک بیش از 70 درصد و ممالک حوزه‌ی خلیج فارس به تنهایی حدود 60 در صد از کل این ذخایر را از آن خود دارند.
از قرن نوزدهم انرژی نفت که جایگزین سوخت‌های جامدی همچون ذغال سنگ و چوب شده بود اهمیت بیشتری پیدا کرد.
درقرن یاد شده و به دنبال انتشار خبربرخی از رسانه‌های اروپایی که مستند به تحقیقات و گزارش‌های کارشناسان نفتی مبنی بر وجود سفره‌های عظیم نفتی در جنوب و جنوب غربی ایران بود، ویلیام ناکس دارسی از طریق نماینده‌ی خود ماریوت در بهار سال 1901 با مسئولان ایرانی وارد مذاکره‌ای شد که منجر به عقد قرارداد فی مابین و اخذ امتیاز استخراج و فروش نفت و گاز استخراجی در تمام ایران به غیر از نواحی شمالی شد.
فعالیت‌های نفتی مرتبط با این قرارداد در ساعت 4 صبح پنجم خردادماه 1287 خورشیدی باعث کشف چاه شماره 1 یا اولین چاه نفتی ایران در عمق 360 متری زمین در مسجد سلیمان شد، پس از یک هفته چاه دوم که تا عمق 333 متری زمین حفر شده بود به نفت رسید و در همان سال با حفر سومین چاه نفت، شرکت بزرگ نفتی انگلیس و ایران تاسیس و ادامه‌ی فعالیت‌های اکتشافی نفتی به 30 حلقه چاه رسید.
مدت زیادی از فعالیت شرکت نفت انگلیس و ایران نگذشته بود که بین دو دولت ایران و انگلیس در رابطه با امتیاز نامه‌ی میزان استخراج و فروش نفت اختلافاتی بروز نمود، مهم‌ترین اختلافات موضوع بهره و یا سود ایران از امتیازات نفتی بر پایه فقط 16 در صد از منافع خالص شرکت بود، ضمن اینکه انگلیسی‌ها سعی داشتند بیشترین یا حداکثر سهم استخراج و فروش نفت را به خود اختصاص دهند که در این زمینه براساس متون قرار داد تحمیلی 29 آوریل 1933 که انگلیسی‌ها با ایران منعقد نموده بودند.
انگلیسی ها بیشترین نفت ایران را به یغما می‌بردند، روسیه هم که رقیب انگلیس بود با فشار به دولت ایران مترصد به دست آوردن امتیاز نفت 5 استان شمالی ایران شده بود.
با گسترش دامنه‌ی اعتراضات روز افزون مردم ایران، انگلیسی‌ها در صدد برآمدند تا با اهدای برخی امتیازات به اعتراض‌های مردم ایران پایان دهند که مهم‌ترین اقداماتشان قرارداد معروف به گس- گلشاییان بود.
قرارداد یاد شده میان نماینده‌ی انگلیس به نام نویل گس با عباسقلی گلشاییان وزیر دارایی ایران بود، در نتیجه‌ی این قرارداد که در واقع به عنوان قرارداد الحاقی 1933 میلادی یا 1312 خورشیدی تلقی می شد ، سهم ایران از استخراج و فروش نفت افزایش می‌یافت، این قرارداد در مجلس پنجم مطرح ولی چون دوره‌ی این مجلس رو به اتمام بود قرارداد مورد بحث در مجلس ششم بررسی ولی با تصویب آن هماهنگی به عمل نیامد مضافا این که آیت الله کاشانی برای جلوگیری از تصویب این قرارداد نفتی پیشاپیش طی اعلامیه‌ای مخالفت خود را با ملت ایران در میان گذاشته بود, متعاقب این اعلامیه در اجتماع بزرگی که در مسجد شاه سابق برگزار شد، تعدادی از سخنران‌ها خواستار نقض قرارداد مذکورشده بودند.
اولین طرح ملی شدن صنعت نفت در 4 آذر 1329 از جانب چندین نماینده که اعضای اصلی تشکیل دهنده‌ی کمیسیون نفت بودند و دکتر محمد مصدق هم از امضا کننده‌های آن طرح بود به مجلس شورای ملی ارائه، ولی این پیشنهاد با مخالفت دولت رزم‌آرا نخست‌وزیر وقت مواجه شد.
در 16 اسفند 1329 رزم آرا که برای شرکت در مجلس ختم آیت الله فیض رهسپار مسجد شاه شده بود توسط خلیل طهماسبی از گروه فداییان اسلام به ضرب گلوله از پای در آمد. خلیل طهماسبی 5 سال بعد و در سال 1334 دستگیر و در 27 دی ماه همان سال محکوم به اعدام شد.
در 24 اسفند 1329 ماده‌ی واحده‌ی مربوط به ملی شدن صنعت نفت از تصویب نمایندگان مجلس شورای ملی گذشت و سرانجام در 29 اسفند 1329 مجلس سنا مصوبه‌ی نمایندگان شورای ملی مبنی بر ملی شدن صنعت نفت ایران را تأیید کرد و چنین روزی به عنوان روز تاریخی ملی شدن صنعت نفت در حافظه‌ی ملت قهرمان ایران باقی ماند.
با تصویب این قانون، دولت بریتانیا از طریق دیوان بین المللی لاهه خواستار ابطال این مصوبه بود که دیوان لاهه در این پرونده، طرح شکایت دولت بریتانیا را رد و به نفع ایران رأی داد.
6155/1535انتشار دهنده : محمد عزیزپور
انتهای پیام از مجموع ذخایر نفتی شناخته شده در جهان، کشورهای عضو اپک بیش از 70 درصد و ممالک حوزه‌ی خلیج فارس به تنهایی حدود 60 در صد از کل این ذخایر را از آن خود دارند.
از قرن نوزدهم انرژی نفت که جایگزین سوخت‌های جامدی همچون ذغال سنگ و چوب شده بود اهمیت بیشتری پیدا کرد.
درقرن یاد شده و به دنبال انتشار خبربرخی از رسانه‌های اروپایی که مستند به تحقیقات و گزارش‌های کارشناسان نفتی مبنی بر وجود سفره‌های عظیم نفتی در جنوب و جنوب غربی ایران بود، ویلیام ناکس دارسی از طریق نماینده‌ی خود ماریوت در بهار سال 1901 با مسئولان ایرانی وارد مذاکره‌ای شد که منجر به عقد قرارداد فی مابین و اخذ امتیاز استخراج و فروش نفت و گاز استخراجی در تمام ایران به غیر از نواحی شمالی شد.
فعالیت‌های نفتی مرتبط با این قرارداد در ساعت 4 صبح پنجم خردادماه 1287 خورشیدی باعث کشف چاه شماره 1 یا اولین چاه نفتی ایران در عمق 360 متری زمین در مسجد سلیمان شد، پس از یک هفته چاه دوم که تا عمق 333 متری زمین حفر شده بود به نفت رسید و در همان سال با حفر سومین چاه نفت، شرکت بزرگ نفتی انگلیس و ایران تاسیس و ادامه‌ی فعالیت‌های اکتشافی نفتی به 30 حلقه چاه رسید.
مدت زیادی از فعالیت شرکت نفت انگلیس و ایران نگذشته بود که بین دو دولت ایران و انگلیس در رابطه با امتیاز نامه‌ی میزان استخراج و فروش نفت اختلافاتی بروز نمود، مهم‌ترین اختلافات موضوع بهره و یا سود ایران از امتیازات نفتی بر پایه فقط 16 در صد از منافع خالص شرکت بود، ضمن اینکه انگلیسی‌ها سعی داشتند بیشترین یا حداکثر سهم استخراج و فروش نفت را به خود اختصاص دهند که در این زمینه براساس متون قرار داد تحمیلی 29 آوریل 1933 که انگلیسی‌ها با ایران منعقد نموده بودند.
انگلیسی ها بیشترین نفت ایران را به یغما می‌بردند، روسیه هم که رقیب انگلیس بود با فشار به دولت ایران مترصد به دست آوردن امتیاز نفت 5 استان شمالی ایران شده بود.
با گسترش دامنه‌ی اعتراضات روز افزون مردم ایران، انگلیسی‌ها در صدد برآمدند تا با اهدای برخی امتیازات به اعتراض‌های مردم ایران پایان دهند که مهم‌ترین اقداماتشان قرارداد معروف به گس- گلشاییان بود.
قرارداد یاد شده میان نماینده‌ی انگلیس به نام نویل گس با عباسقلی گلشاییان وزیر دارایی ایران بود، در نتیجه‌ی این قرارداد که در واقع به عنوان قرارداد الحاقی 1933 میلادی یا 1312 خورشیدی تلقی می شد ، سهم ایران از استخراج و فروش نفت افزایش می‌یافت، این قرارداد در مجلس پنجم مطرح ولی چون دوره‌ی این مجلس رو به اتمام بود قرارداد مورد بحث در مجلس ششم بررسی ولی با تصویب آن هماهنگی به عمل نیامد مضافا این که آیت الله کاشانی برای جلوگیری از تصویب این قرارداد نفتی پیشاپیش طی اعلامیه‌ای مخالفت خود را با ملت ایران در میان گذاشته بود, متعاقب این اعلامیه در اجتماع بزرگی که در مسجد شاه سابق برگزار شد، تعدادی از سخنران‌ها خواستار نقض قرارداد مذکورشده بودند.
اولین طرح ملی شدن صنعت نفت در 4 آذر 1329 از جانب چندین نماینده که اعضای اصلی تشکیل دهنده‌ی کمیسیون نفت بودند و دکتر محمد مصدق هم از امضا کننده‌های آن طرح بود به مجلس شورای ملی ارائه، ولی این پیشنهاد با مخالفت دولت رزم‌آرا نخست‌وزیر وقت مواجه شد.
در 16 اسفند 1329 رزم آرا که برای شرکت در مجلس ختم آیت الله فیض رهسپار مسجد شاه شده بود توسط خلیل طهماسبی از گروه فداییان اسلام به ضرب گلوله از پای در آمد. خلیل طهماسبی 5 سال بعد و در سال 1334 دستگیر و در 27 دی ماه همان سال محکوم به اعدام شد.
در 24 اسفند 1329 ماده‌ی واحده‌ی مربوط به ملی شدن صنعت نفت از تصویب نمایندگان مجلس شورای ملی گذشت و سرانجام در 29 اسفند 1329 مجلس سنا مصوبه‌ی نمایندگان شورای ملی مبنی بر ملی شدن صنعت نفت ایران را تأیید کرد و چنین روزی به عنوان روز تاریخی ملی شدن صنعت نفت در حافظه‌ی ملت قهرمان ایران باقی ماند.
با تصویب این قانون، دولت بریتانیا از طریق دیوان بین المللی لاهه خواستار ابطال این مصوبه بود که دیوان لاهه در این پرونده، طرح شکایت دولت بریتانیا را رد و به نفع ایران رأی داد.
6155/1535انتشار دهنده : محمد عزیزپور
کپی شد
