سیلاب شهری، حجم آبی است که از ظرفیت شبکه زهکشی شهر خارج شده و منجر به بروز مشکلات و خسارات زیادی در شهر می‌شود.
در شهرنشینی و توسعه شهری به علت افزایش سطوح غیرقابل نفوذ توسط ساختمان‌ها، خیابان‌ها و پیاده‌روها و انسداد کانال‌ها ، جریان سیلاب تشدید می‌شود.
اصغر بیات روز شنبه در گفت و گوی اختصاصی با خبرنگار ایرنا به اجرای طرح های آبخیزداری در استان البرزاشاره کرد و افزود: یکی از ضروری ترین طرح ها بایستی در حوضه آبخیز شهری کرج و در کوه عظیمیه اجرا شود.
وی اظهار داشت: بررسی ها نشان می دهد که با احداث خیابان طالقانی شمالی بین تقاطع غیر همسطح آزادگان تا کوه عظیمیه کرج از سال ۱۳۶۴ مسیل سیلاب ها مسدود شده که با بارش شدید باران احتمال بروز سیل در این کلانشهر دور از انتظار نیست .
بیات گفت: این خیابان در حالی شکل گرفت که در مسیر سیل بوده و مستقیم به دهانه مخروطه افکن کوه عظیمیه رفته است.
«مخروطه افکن عبارت است از محلی که سیل از دل کوه خارج شده و به صورت سیلاب در عرصه پایین دست پخش می‌شود».
وی در توضیح بیشتر این موضوع گفت: باید همیشه فاصله بین شهرسازی و مناطق مستعد بروز سیل رعایت شود تا سیلاب خارج شده از کوه فضایی را برای پخش شدن و کاهش سرعت در مسیر خود داشته باشد.
معاون آبخیزداری منابع طبیعی وآبخیزداری استان البرز ادامه داد: متاسفانه اشتباه محاسباتی مدیریت شهری کرج این بود که این فاصله را رعایت نکرده و مسیل رودخانه محدوده و خیابان را در این مسیل قرار داده است.
وی در عین حال بیان داشت : اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان البرز برای جلوگیری از بروز سیل‌های احتمالی در شمال کرج اقدام به ساخت حدود ۳۰ سازه آبخیز در ارتفاعات عظیمیه کرده است.
همچنین در سال ۱۳۹۴ در پی انعقاد یک تفاهم‌نامه با شهرداری کرج و با نظارت اداره کل منابع طبیعی ۳۰ سازه دیگر از سوی مدیریت شهری کرج در این محدوده ساخته شد.
بیات تاکید کرد که با وجود ساخت این تعداد سازه، به دلیل بارندگی و حرکت ماسه‌ها، مرتب این سازه‌ها پر شده و عملکردش در مقابل کنترل سیل کاهش می‌یابد.
وی گفت: برای بهبود عملکرد این سازه‌ها اقداماتی همچون افزایش ارتفاع سازه ها انجام شده اما ذات طبیعت رسوب است و آبخیزداری یکی از کارهایش رسوب‌گیری است ولی وقتی سازه‌ها پر از رسوب می‌شود، ۳۰ درصد کارکردش را کم خواهد کرد.
بیات با اشاره به تغییر اقلیم و تغییر زمان و نوع بارش ها، تاکید کرد: در خصوص سیل، درمان و چاره اصلی این است که مسیر گذر آب را باز کنند زیرا بروز فاجعه ای همچون سیل شیراز دور از انتظار نیست و باید منتظر اینچنین واقعه ای باشیم.
وی با بیان اینکه یکی از نکات مهم برای کنترل سیلاب کوه عظیمیه اجرای عملیات آبخیزداری است، افزود: چاره و درمان اساسی جلوگیری از بروز سیل احداث کانال و غیره است.
معاون فنی آبخیزداری و منابع طبیعی استان البرز اضافه کرد: سازه های ایجاد شده در سال های گذشته پررسوب شده و با نگاه به حوضه آبخیزشهری، در پایین دست این حوضه هیچ مسیری برای عبور سیلاب باقی نمانده و یک بارش شدید در شهر کرج، به طور قطع این شهر را با بحران مواجه می کند.
بیات با بیان اینکه متاسفانه این موضوع از سوی شهرداری جدی گرفته نمی شود، ادامه داد: کوهستان عظیمیه حدود ۲۰۰ هکتار وسعتی با شیب زیاد دارد که مستقیم به بلوار طالقانی منتهی می شود و شهرداری بر این تصور است که این منطقه خارج از محدوده شهری است در حالیکه اینگونه نیست و تغییرکاربری ها وضعیت طبیعی حوضه را برهم زده است.
اختصاص اعتبار ۴۴ میلیارد تومانی برای طرح های آبخیزداری
معاون آبخیزداری منابع طبیعی و آبخیزداری استان البرز در ادامه به اجرای طرح های آبخیزداری در اراضی ملی استان اشاره کرد و گفت: امسال از محل صندوق توسعه ملی ۴۴ میلیارد تومان اعتبار برای اجرای طرح های مکانیکی، بیومکانیکی و کاداستر اختصاص یافته است.
وی افزود: در سال جاری اجرای طرح های آبخیزداری در ۴۷ هزار هکتار از مناطق بحرانی استان مصوب شده که ۳۳ هزار هکتار آن از محل اعتبارات ملی و مابقی از محل اعتبارات استانی اجرا می شود. طرح مکانیکی همچون ساخت سازه های خاکی و گابیونی ۸۰ درصد و طرح های بیولوژیک همچون بذرکاری، کپه کا ری و جنگل کاری نیز بیش از ۸۰ درصد پیشرفت فیزیکی داشته است.
بیات به اجرای مناطق تحت پوشش این طرح ها اشاره کرد و گفت:در شهرستان کرج در حوزه های کندر، ارنگه، نشترود، تکیه سپهسالار و آزادبر، در شهرستان ساوجبلاغ در حوزه های مشرف به شهر که پیش از این درگیر سیل شده بودند همچون سرهه، کوشک زرد، تالیان و کردان و در شهرستان اشتهارد نیز در روستاهای ایپک و قره ترپاق طرح اجرا شده است.
وی با بیان اینکه طرح هایی نیز در شهرک صنعتی اشتهارد و شهرک دارویی برکت در حال اجرا است، افزود: در شهرک صنعتی اشتهارد و شهر اشتهارد مطالعات پخش سیل انجام می شود. در شهرستان طالقان نیز در حوزه های زرکش، لمبران، مهران، جوستان گراپ و ناریان دهدر اجرا شده است.
معاون آبخیزداری منابع طبیعی و آبخیزداری استان البرز به اعتبار استانی اجرای طرح های آبخیزداری اشاره کردو گفت: متاسفانه برای ۱۴ هزار هکتار طرح استانی فقط ۷۰۰ میلیون تومان آن هم به تازگی اختصاص یافته است.
وی خاطرنشان کرد: در کاری مشارکتی با بنیاد مسکن در حال اجرا است که تاکنون حدود ۵۰۰ تا ۶۰۰ میلیون تومان طرح های سازه های مکانیکی گابیونی و سنگی ملاتی اجرا کرده اند که کار نظارت با منابع طبیعی و اجرا با بنیاد است و به زودی در حدود ۴۰۰ تا ۵۰۰ میلیون تومان دیگر نیز اجرای طرح خواهند داشت.
گلایه از دستگاه های خدمات رسان
مهدی حاجی قاسمی، رییس کمیسیون عمران شورای اسلامی شهر کرج با گلایه از دستگاه های خدمات رسان البرز گفت : برخی دستگاه های اجرایی وظایف محوله ی خود به گردن مدیریت شهری می اندازند.
وی افزود: شهرداری و شورای اسلامی شهر کرج طرح های آبخیزداری را مطالعه کرده اند و منابعی در این خصوص نیز اختصاص یافته که انجام داده اند.
حاجی قاسمی بیان داشت : حفر چاه های جذبی، احداث کلکتور ها از جمله اقداماتی است که برای پشگیری از سیل در این کلانشهر صورت گرفته است.
وی با تاکید بر اینکه دستگاه های خدمات رسان می بایست بر وظایف خود اهتمام داشته باشند، خاطرنشان کرد: شهرداری کرج در خصوص پیشگیری از سیل و سایر خدمات به شهروندان کرجی پیشرو بوده و از هرگونه خدماتی فروگذار نمی کند.
استان البرز دارای ۴۳۰ هزار هکتار اراضی ملی و منابع طبیعی است.
