استان البرز حدود ۵۱۶ هزار هکتار وسعت دارد که ۴۳۰ هزار هکتار آن را عرصه های ملی و منابع طبیعی تشکیل می دهد.
از این مقدار عرصه ملی ۳۷۳ هزار هکتار عرصه های مرتعی است که به دلیل قرارگرفتن در دامنه های جنوبی رشته کوه های البرز این مراتع بسیار غنی بوده و به همین دلیل جزو معدود مناطق در کشور است که زنجیره مرتعی کامل دارد.
مهدی فتحی روز چهارشنبه در گفت وگو با خبرنگار ایرنا با بیان اینکه به طور معمول دیگر استان ها چنین ظرفیتی ندارند، افزود: در مراتع این استان ۳۰۹ سامانه عرفی وجود دارد.
وی اظهار داشت: در استان البرز ۲۰۰ هزار و ۸۷۸ راس دام مجاز دارای پروانه چرا داریم ولی تا قبل از اجرای پروژه نوین مدیریت چرا (تا سال ۱۳۹۳) افزون بر ۳۷۵ هزار راس دام در این مراتع چرا می کردند ، اکنون با همکاری مرتعداران و انجمن صنفی مرتعداران این تعداد به ۸۹ هزار راس رسیده است.
البرز رتبه اول کشوری را در اجرای پروژه نوین مدیریت چرا دارد
فتحی با بیان اینکه استان در کشور رتبه اول را در پروژه نوین مدیریت چرا کسب کرده، گفت: به این معنی نیست که فشاری از لحاظ دام در مراتع استان وجود ندارد بلکه هنوز در برخی از مراتع به خصوص در جاده کرج - چالوس فشار به مراتع داریم زیرا ظرفیت مراتع آنچنان رعایت نشده ولی تلاش براین است تا این مشکلات هم برطرف شود.
وی افزود: وجود مراتع علاوه بر نقش در تعلیف دام ها می توان بهره برداری های دیگری همچون در بحث گردشگری، تولید گیاهان دارویی و ... را داشت ولی متاسفانه در استان البرز و کشور مرتع بیشتر با دید علوفه دیده می شود که یکی از اشکالات فرهنگی جاافتاده در کشور است که باید اصلاح شود.
معاون فنی منابع طبیعی و آبخیزداری استان البرز ادامه داد: جاهایی که دام به مرتع نمی رود مشکل زادآوری و رویش گیاهان داریم به این دلیل که بعضی از بذرها هستند که باید چرخه هضم دام را طی کنند تا بتوانند به بهره برداری برسند یا جاهایی که دام نداریم طغیان موش داریم زیرا وقتی خاک کوبیده نمی شود جای رشد برایشان مهیا می شود که آسیب زا است.
وی به وابستگی مرتع به دام اشاره کرد و گفت: هیچ مرتعی را بدون دام نمی خواهیم ولی هر میهمانی باید آداب میهمانی را رعایت کند و آداب میهمانی این است که به موقع داخل شده و به موقع نیز خارج شود.
وی افزود: زمانی که دام بیش از حد در مرتع بماند آثار منفی و زیانباری در پی خواهد داشت که نمونه آن از بین رفتن پوشش گیاهی و حذف آن از مراتع و در پی آن تبدیل بارش ها به روان آب به جای جذب آب و در نهایت ایجاد سیلاب ها است.
فتحی اضافه کرد: این اتفاق در مناطقی که پیش از آن پوشش گیاهی داشته و از بین رفته به مراتب بیش از مناطقی است که بستر سنگی دارد.
وی تصریح کرد: در جاهایی که پوشش از بین می برد چون خاک لخت داریم، خاک با جریان آب حرکت می کند و جریانش خیلی بیش از آب زلال و تقریبا ۲.۵ برابر است که بنابراین مهم است پوشش گیاهی مراتع حذف نشود.
معاون فنی منابع طبیعی و آبخیزداری استان البرز گفت: ظرفیتی به نام مرتع در روستاها داریم که دهیاران می توانند از این ظرفیت به درستی و با درک اینکه این مرتع یک بهره بردار عرفی دارد با رعایت حقوق بهره برداران از آن استفاده کنیم.
وی افزود: در مراتع روستایی می توانیم موضوعاتی همچون گردشگری، بوم گردی، زنبورداری و گیاهان دارویی ... را راه اندازی کنیم تا در عوض فشار دام بر مراتع کم شود.
فتحی اظهار داشت: در جایی که حقوق محیط زیست و منابع طبیعی را رعایت نکنیم تبعات زیادی را شاهد خواهیم بود مثل تبعاتی که با انتقال آب کرج به تهران می افتد و زمانی که آب کرج می رود، ریزگردهایش هم به سمت تهران حرکت می کند.
وی با اشاره به ایجاد ایستگاه های کنترل دام توسط یگان حفاظت استان، گفت:ایجاد این ایستگاه ها برای کنترل ورود دام به مراتع استان بسیار مفید بوده تا دام های اضافی وارد نشده که برای اینکار تمام گلوگاه های ورودی استان را شناسایی کرده ایم.
معاون فنی منابع طبیعی وآبخیزداری استان البرز اضافه کرد: برای اجرای درست پروژه مدیریت نوین چرا پروانه های چرای دام باید ساماندهی شودند که نیاز به کمک دهیاران داریم زیرا تعدادی از افرادی که پروانه چرا دارند فوت کرده اند.
