جماران:آنچه که در پی می آید گفت و گوی خبرنگار جماران با معاون مالی ـ اداری موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(س) است که به دنبال طرح برخی از مباحث درباره بودجه «تقلیل یافته» موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی در سال 94 انجام گرفته است.
گفت و گو با علی اکبر «حبیب محمد مرادی» بیش از آن که گفت و گویی بودجه ای و مالی ـ اداری باشد، به گزارشی فرهنگی از آستان مقدس امام خمینی به عنوان یکی از بزرگترین پروژه های فرهنگی کشور و انبوه پروژه ها و خدمات علمی ـ فرهنگی موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی تبدیل شد.
اخیراً خبری در برخی سایتها و یک روزنامه درباره بودجه سال آینده موسسه منتشر شده است. ادعاهایی که از جانب این رسانه ها می شود، تا چه اندازه واقعیت دارد؛ آیا بودجه موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(س) افزایشی داشته است؟
در لایحه بودجه سال 1394 اعتبارات موسسه تنظیم و نشر آثار حضرت امام خمینی (س) هیچگونه افزایشی نسبت به سال 1393 ندارد و تقریبا همان اعتبارات سال 93 برای 94 تکرار شده است.(افزایش کمتر از 6 درصد معادل 700 میلیون تومان مربوط به تکالیف الزامی قانون بودجه برای افزایش حقوق و دستمزد کارکنان می باشد) با لحاظ کردن تورم، به روشنی می توانیم بگوییم اعتبارات موسسه کاهش هم یافته است.
اما مستنداتی که این رسانه ها ارائه می دهند؛ افزایش را نشان می دهد.
این افزایش اعتبار گرچه در ردیف اعتبارات موسسه صورت گرفته است؛ اما مربوط به بودجه موسسه نیست. به بیان دیگر بودجه ترویج اندیشه امام خمینی(س) هیچ افزایشی پیدا نکرده است. بخشی از رقم افزایش بودجه برای بازپرداخت وامی است که قرار شده است آستان مقدس حضرت امام(س) برای اتمام مجموعه فرهنگی ـ پژوهشی ـ رفاهی و خدماتی حرم مطهر امام خمینی(س) دریافت کند.
اساسا چرا پروژه حرم این اندازه طول کشید؟
سیاست مسوولین محترم آستان مقدس حضرت امام(س)، تا کنون فشار آوردن بر دولت برای تأمین اعتبار حرم مطهر نبوده است. این به دلیل نجابت یاران صدیق امام(س) در آستان امام(س) و همراهی آنان با دولت بوده که هیچ وقت نخواسته اند دولت خارج از توان خود برای تأمین اعتبار این پروژه یکباره اقدام کند. طبیعی است کسانی که سال ها در بیت امام و در خدمت امام(س) بوده اند؛ در راستای ترویج اندیشه حضرت امام (س) با همان نگاه صرفه جویانه ایشان عمل می کنند و راضی به آن نیستند که یک مجموعه فرهنگی منتسب به امام(س)، بار مالی بالایی برای دولت داشته باشد. من هر اندازه فکر می کنم این تنها نجابت و ملاحظه آن هاست که باعث شده است دولت های مختلف با سرعت بسیار پایینی روند تأمین اعتبار ساخت پروژه فرهنگی حرم را دنبال کنند. شاید هر کس دیگری بود؛ همان سال اول مطالبه بودجه ای کلان می کرد تا پروژه را در کمترین زمان ممکن به اتمام برساند. تنها مشکل برای ساخت مجموعه فرهنگی حرم تأمین اعتبار بسیار جزئی و کند آن در طول سال های گذشته بوده است.
پس افزایش اعتبارات در ردیف بودجه موسسه برای اتمام پروژه مجموعه فرهنگی حرم است؟
دولت تصمیم گرفته است که پروژه فرهنگی حرم را در سال 94 به پایان برساند. برای دست یابی به این هدف در سال آینده، مقرر شده به روند اجرای پروژه در سال جاری سرعت بخشیده شود. این اقدام نیازمند تأمین اعتبار ویژه ای در سال جاری از سوی دولت بود. به همین دلیل در قالب ماده 56 قانون «الحاق موادی به قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت» مقرر شد، مبلغ 40 میلیارد تومان از منابع بانکی دریافت شود و بازپرداخت این تسهیلات در ردیف بودجه موسسه در سال 94 گنجانده شود.
به این ترتیب در اعتبارات مندرج در لایحه بودجه 94 موسسه، مبلغ 20 میلیارد تومان، تحت عنوان برنامه «احداث، تأمین، نگهداری و اداره اماکن و فضاهای فرهنگی» تخصیص داده شده است. اما این مبلغ، مربوط به بازپرداخت اقساط تسهیلات بانکی ای است که با هماهنگی و موافقت دولت محترم در سال جاری برای سرعت بخشیدن به روند پایان پروژه حرم مطهر از بانک ها اخذ می شود.
به این ترتیب 20 میلیارد تومان از اعتباراتی که در بودجه 94 موسسه آمده است، مربوط به بازپرداخت وام آستان مقدس امام به بانک است، نه موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(س).
بله. این اعتبارات به طور کلی هیچ ارتباطی به اعتبارات موسسه ندارد. در لایحه بودجه سال 94 این تصمیم دولت محترم بوده که اعتبارات پروژه فرهنگی حرم مطهر امام(س) اعم از بازپرداخت تسهیلات و هزینه های تکمیل و بهره برداری از مجموعه عظیم فرهنگی حرم مطهر و منور حضرت امام (س) را یکجا در ردیف بودجه موسسه بگنجاند که حق موضوع هم همین بوده است. کشور و دولت و ملت ایران مدیون حضرت امام (س) هستند و باید حرم منور و مقدس حضرت امام(س) مورد توجه جدی همه فرزندان معنوی آن رهبر گرانقدرباشد.
در سال های گذشته اعتبارات مربوط به حرم در ردیف بودجه موسسه نمی آمد؟
خیر. در سنوات گذشته کمک دولت جهت ساخت و ساز آستان در ردیف کمک های دولت می آمد نه ردیف موسسه. در لایحه بودجه سال 94 در ردیف بودجه موسسه این اعتبارات تجمیع شده است. روشن است که این موضوع نمی تواند به معنای افزایش اعتبارات موسسه باشد.
در این میان واقعیت چیست؟ بالاخره دولت اعتبارات موسسه تنظیم و نشر آثار امام(س) را افزایش داده است، یا خیر؟
اعتبارات موسسه در سال 1393 مبلغ 13 میلیارد و 200 میلیون تومان بوده که در لایحه بودجه سال 94 مبلغ 14 میلیارد تومان شده است؛ که حدود 700 میلیون تومان اضافه شده و این افزایش ناچیز هم مربوط به 14 درصد افزایش دستمزد کارکنان مجموعه در حداقل است. پس بودجه 94 موسسه نسبت به سال 93 نه تنها هیچگونه افزایشی نداشته بلکه با لحاظ کردن افزایش قیمت و تورم کاهش هم دارد. این اعتبارات ناچیز در شرایطی است که موسسه در سال 94 بهره برداری از طرحهای اجراء شده در نجف اشرف در جوار بیت حضرت امام (س) و همچنین بهره برداری از طرح اجرا شده در جوار بیت حضرت امام خمینی (س) در شهرستان خمین و برگزاری جشنواره ها و کنگره های بین المللی و اتمام طرح دانشنامه بزرگ امام خمینی (س) و اجرای طرحهای فرهنگی ، هنری و پژوهشی و مهمتر از همه هرچه با شکوهتر برگزار کردن مراسم سالگرد ارتحال حضرت امام (س) را به عنوان بزرگترین مراسم ملی و مذهبی کشور را نیز در برنامه های ویژه خود دارد.
بنابراین واقعیت این است که اعتبار پیشنهادی لایحه در قبال مسوولیت سنگین برگزاری مراسم سالگرد حضرت امام (س) و گستردگی فعالیت های فرهنگی ، هنری، آموزش و پژوهشی موسسه و بهره برداری از پروژه های موسسه برای ترویج اندیشه های حضرت امام(س) بسیار ناچیز است.
در طول دو دهه گذشته، موسسه با کمترین تجهیزات و امکانات، بزرگترین پروژه ها را در حوزه های فرهنگی، هنری، آموزشی و پژوهشی، به اجرا درآورده است. تدوین بخش بزرگی از تاریخ شفاهی انقلاب اسلامی در این موسسه انجام گرفته است. همچنین جمع آوری، نگهداری و چاپ مجموعه بزرگی از اسناد مبارزاتی بنیانگذار جمهوری اسلامی، برگزاری پربارترین کنگره های داخلی و بین المللی در حوزه ایران و اسلام، علاوه بر اجرای بزرگترین مراسم ملی و مذهبی در هر سال که در سالگرد ارتحال حضرت امام (س) برگزار می شود، بخشی از خدمات موسسه بوده است.
اعتبارات موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(س) در مقایسه با اعتبارات دیگر مراکز فرهنگی ناچیز است اما موسسه از ابتدا بنا نداشته دائماً در دولتهای مختلف به دنبال افزایش اعتبارات باشد و شیب افزایش اعتبارات ده سال اخیر حکایت از این ادعا دارد. حداکثر افزایش اعتبارات موسسه در ده سال اخیر سالیانه حدود 5 درصد بوده است. در برخی از سال ها بودجه در مقایسه با سال گذشته حتی کمترشده است. این در حالی است که در همه سال ها ما تورم را داشته ایم.
شما اعتبارات موسسه تنظیم و نشر آثار امام(س) را در مقایسه با اعتبارات دیگر موسسات فرهنگی ناچیز می دانید یا در مقایسه با حجم مسوولیت های موسسه؟
هر دو! برای ناچیز بودن اعتبارات فقط این نکته را در نظر بگیرید که محتوای بیش از صد عنوان اثر پژوهشی و تألیفی جدید درباره امام(س) در موسسه آماده انتشار و نیازمند تأمین اعتبار است. اگر چه کنگره ها داخلی و بین المللی محدودی با بودجه موسسه برگزار می شود؛ اما برگزاری کنگره های بزرگ تنها با مشارکت سازمان ها و موسسات دیگر امکان پذیر می شود. انبوهی از پروژه های فرهنگی و هنری موسسه در حال حاضر به دلیل عدم تأمین اعتبار، امکان اجرایی ندارند و موسسه برای اجرای آن ها از سازمان های دیگر کمک می گیرد.
اما برخی فقط منظور از «نشر آثار» را در عنوان «موسسه تنظیم و نشر آثار امام(س)»، «چاپ آثار» می بینند.
به هر حال بسیاری از پژوهشگران و روزنامه نگاران می دانند که موسسه تنها «چاپخانه» آثار امام(س) نیست. موسسه برابر قانون عهده دار مسوولیت بزرگ «نشر» به معنای «ترویج» اندیشه های امام(س) است نه «نشر، تنها به معنای چاپ»! هرچند تطبیق وانتشارهمان تألیفات امام خمینی(س) یک پروژه بزرگ پژوهشی بود که بعد از سال ها بررسی و تحقیق توسط یک تیم مبرز حوزوی، در قالب موسوعه 50 جلدی امام خمینی(س) در نمایندگی موسسه قم منتشر شد.
ارائه و گسترش اهداف و آثار امام خمینی(س) مسوولیت ترویجی مهم موسسه طبق اساسنامه است. ایجاد کتابخانه های عمومی و تخصصی، تأسیس موزه های فرهنگی و هنری، تأسیس فضاهای آموزشی شامل دانشگاه علوم اسلامی و امام شناسی، حوزه علمیه جهت آموزش و نشر و توسعه افکار و آرمان های امام خمینی(س)، تهیه و نشر مجلات و نشریات به زبان های مختلف، ایجاد مراکز فرهنگی در خارج از کشور، برگزاری نمایشگاه، سمینار و کنفرانس های علمی و فرهنگی در داخل و خارج از کشور. شرکت در مجامع فرهنگی ، هنری داخل و خارج از کشور جهت ارائه و گسترش اهداف و آثار حضرت امام(س) و ایجاد اقدامات لازم جهت حفظ و حراست و احیای مستمر افکار و اندیشه های حضرت امام(س) برابر اساسنامه و نظارت مستمر برابر قانون مصوب 26/6/69 مجلس شورای اسلامی بر آثار مکتوب و غیرمکتوب منتشره در داخل کشور با موضوع حضرت امام(س) از وظایف موسسه است.
پروژه عظیم دانشنامه امام خمینی(س) با بیش از 800 مدخل و با لحاظ کردن استانداردهای سخت دانشنامه نویسی، کاری ماندگار در تاریخ علوم اسلامی معاصر خواهد بود که با جدیت تمام حال انجام است. همچنین کنگره های عظیمی همچون کنگره اندیشه های اخلاقی ـ عرفانی امام خمینی(س) توسط این مجموعه انجام گرفت.
برخی از کنگره هایی که توسط موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(س) به اجرا درآمده، بیش از 30 عنوان آثار منتشر شده همزمان دارد که برای همیشه تولیدات علمی پر برکت آن برای پژوهشگران می ماند.
آثار کنگره بین المللی بزرگ مبانی فقهی امام خمینی(س) (نقش زمان و مکان در اجتهاد)، قلمروی دین و کرامت انسان، اجزا در تقیه مداراتی، شرایط اجتهاد از دیدگاه امام(س)، خطابات قانونیه، کنگره بیستمین سالگرد شهادت آیت الله سید مصطلفی خمینی امروز منبع و مرجع برخی از مهمترین تحقیقات و پژوهش های فقهی معاصر است. حتی همایش های ترویجی همچون همایش ترویجی تحریرالوسیله اهمیت زیادی برای مجامع علوم اسلامی داشت.صدها اثر علمی و پژوهشی و نشریات مختلفی از نشریه خاطره انگیز حضور و نشریه علمی ـ پژوهشی متین گرفته تا مجلات کودک و خردسال و نوجوان دوست در موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(س) تولید می شود.
واقعیت این است که بخشی از دانش علوم انسانی و اسلامی معاصر بر اساس دیدگاه امام خمینی (س) در قالب پروژه ها و کنگره ها و معاونت پژوهشی موسسه یا نمایندگی ها و یا پژوهشکده امام خمینی(س) و انقلاب اسلامی شکل می گیرد. امروز هیچ پژوهشگری در حوزه فقه سیاسی و حکومت اسلامی در حوزه اندیشه شیعی نیست که بتواند خود را بی نیاز از مجموعه مقالات کنگره عظیم امام خمینی(س) و حکومت اسلامی بداند. کنگره تبیین انقلاب اسلامی یا احیای تفکر دینی با وجود گذشت سال ها از آن هنوز مورد مراجعه پژوهشگران است. کنگره امام خمینی(س) و فرهنگ عاشورا یکی از با ارزش ترین اقدامات علمی ـ ترویجی در راستای فرهنگ عاشورا بود.
موسسه طبق قانون، ناظر و رصد کننده تمامی آثاری است که در داخل و خارج از کشور در مورد امام خمینی(س) منتشر می شود و این مسوولیت مربوط به امروز و فردا نیست همچنانکه مسوولیت ترویج اندیشه امام(س) مسوولیتی همیشگی برای موسسه است.
معاونت بین الملل در راستای مسوولیت های خارجی موسسه برخی از آثار امام خمینی(س) را به بیش از 25 زبان دنیا ترجمه کرده است. مجموعه 22 جلدی صحیفه امام(س) و تفسیر 5 جلدی قرآن برگرفته از آثار امام(س) به زبان های عربی، اردو و انگلیسی، ترجمه شده، آرشیو تخصصی و کاربردی به زبان های غیرفارسی از کلیه منابع متنی، صوتی و تصویری و مولتی مدیایی تولید شده، حتی نامه هایی که از اقصی نقاط دنیا برای حضرت امام(س) ارسال شده، مجموعه سازی شده؛ اما مسئله مهم این است که انتشار این آثار نقطه آغاز مسوولیت های اصلی و مهم تر موسسه است. موسسه بعد از چاپ آثار، مسوولیت بزرگ ترویج آن ها را بر عهده دارد و برابر با اساسنامه باید در مجامع علمی مختلف برای ترویج آن ها اقدام کند.
شاید تمامی بودجه ای که در ردیف موسسه آمده است هم تنها برای انجام مسوولیت های ترویجی موسسه در بخش بین الملل کافی نباشد. توجه کنید که تمامی کنگره های بین المللی موسسه تا کنون در داخل کشور برگزار شده است.
برقراری ارتباط با مراکز فرهنگی و عملی، مشارکت در نمایشگاه های کتاب داخل و خارج از کشور و مسئولیت ستاد خارجی بزرگداشت حضرت امام(س)، هزینه های فراوانی را دربخش بین الملل دربردارد؛ به همین دلیل باید توجه کنیم که فاصله فراوانی میان واقعیت و تصوری که برخی سعی می کنند از موسسه به عنوان یک چاپخانه آثار امام خمینی(س) ارائه بدهند وجود دارد و مشخص نیست چرا برخی سعی می کنند؛ جایگاه موسسسه ای که مسولیت پژوهش و ترویج اندیشه امام(س) و نظارت را عهده دار است؛ تقلیل دهند.
در عین حال ما باید در نظر بگیریم که در باره موسسه ای سخن می گوییم که به دستور شخص حضرت امام(س) و با مدیریت یادگار امام تأسیس شده است و اگر در مجموعه نظام بخواهیم دین خود را به امام خمینی(س) ادا کنیم؛ موسسه تنظیم و نشر آثار امام(س) نخستین جایی است که می توانیم خدمتگذار آن باشیم.
یکی از رسانه ها هزینه چاپ هر کتاب را یک میلیون و چهارصد هزار تومان عنوان کرده بود.
همانطور که گفتیم؛ معضل مهم این است که برخی سعی می کنند موسسه تنظیم و نشر اثار امام خمینی(س) را یک چاپخانه آثار امام(س) توصیف کنند. به این نکته توجه کنید که عناوین برنامه را در لایحه بودجه ضرورتا دستگاه ها تعیین نمی کنند. بسیاری از عناوین به صورت سنتی در لایحه درج شده و هر سال همین عناوین تکرار می شوند.
همه کسانی که دستی در تدوین بودجه دارند؛ می دانند که برخی از عناوین بودجه به صورت کلی در لایحه درج می شود. امکان شرح و توضیح برنامه های سالیانه به صورت ریز و جداگانه نیست. به عنوان مثال اجرای مراسم ملی و مذهبی بزرگداشت حضرت امام(س) یک عنوان برنامه و فعالیت کلی در بودجه است که با اعتبار مشخصی در ردیف موسسه آمده است. اما این به معنای آن نیست که اعتبار مورد نظر، فقط برای اجرای یک مراسم در طی چند روز تخصیص داده شده است. از همین ردیف ضمن برگزاری بزرگترین مراسم ملی و مذهبی کشور در ایام سالگرد ارتحال ملکوتی و جانسوز حضرت امام(س)، صد ها برنامه فرهنگی و هنری و پژوهشی وبخشی ازکنگره های داخلی و خارجی تأمین اعتبار می شود.
اعتباراتی که در بودجه به عنوان برنامه «نشر کتاب» هم اختصاص پیدا کرده است، چنین است. در واقع بخش مهمی از فعالیت های موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(س) از اعتبارات اختصاص یافته تحت همین عنوان تأمین می شود؛ ازجمله حقوق کارکنان موسسه و نمایندگی های قم، خمین، نجف و اصفهان و هزینه های جاری از همین منبع می شود. بنابراین نمی توان از روی عناوین مندرج در لایحه به قیمت تمام شده محصولات فرهنگی، هنری و پژوهشی پرداخت و قضاوت کرد. این مسئله تنها در مورد موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(س) مطرح نیست، بلکه در مورد همه دستگاه های فرهنگی و هنری می تواند مطرح باشد و با مطالعه اجمالی دوستان پاسخ این سوال را می توانند دریافت نمایند که شرح و تفصیل بیشتر این بحث ها از حوصله این گفت و گو خارج است.
پرتال امام خمینی(س) در چه وضعیتی از نظر بودجه قرار دارد؟
اگر در نظر بگیرید که آرشیو موسسه 270 هزار رکورد اطلاعاتی دیجیتال دارد که همه آن ها باید روی این پرتال قرار گیرند؛ صرف نظر از هزینه های بارگذاری و کانورت آن ها که برخی داده ها باید با چند فرمت بارگذاری شوند؛ متوجه می شویم که با چه حجم فعالیت بزرگی در فضای مجازی مواجه هستیم.
علاوه بر این که این مبلغ مربوط به 5 سایت پرتال فارسی، پرتال انگلیسی، عربی و اردو و سایت های دیگری است که در حوزه نشر آثار امام(س) فعالیت می کنند. این در حالی است که بیشترین تهمت ها و تحریف ها علیه امام خمینی(س) و دهه نخست انقلاب اسلامی از طریق فضای وب عرضه می شود و حجم فعالیت در این زمینه حتی از حجم انبوه فعالیت هایی که در شبکه های ماهواره ای صورت می گیرد، بیشتر است. یکی از دلایل آن این است که فضای وب ماندگار است و همیشه می تواند مورد مراجعه پژوهشگران قرار گیرد. در چنین فضایی روشن است که کاستن از حجم سرمایه گذاری هایی که ما می توانیم در فضای مجازی داشته باشیم، بدترین تخریب ها را به دنبال خواهد داشت و رسما می توان آن را یک خیانت بزرگ به امام و انقلاب و اسلام خواند.
در حال حاضر هزاران موسسه ایران شناسی، اسلام شناسی و شرق شناسی در آمریکا و اروپا فعال است که اطلاعات و پژوهش های آن ها همواره در هر حرکت دیپلماتیک و نظامی مورد سوء استفاده دشمنان ما قرار می گیرد. ده ها هزار مقاله و کتاب درباره امام خمینی(س) در این موسسات به نگارش درآمده است و ما به دلیل برخی از تنگ نظری ها و یا شاید خصومت ورزی های کسانی که با ظاهر دفاع از امام(س)، در عرصه عمومی رخ می نمایند؛ اعتبار اجرای برخی از ضروری ترین پروژه های پژوهشی و ترویجی اندیشه امام(س) را نداریم. پرتال امام خمینی(س) در حال حاضر مهمترین رسانه ی موسسه است که کاستن از بودجه آن و کاهش اعتبارات آن لطمه بزرگی به مجموعه وارد می کند.
به تعداد زیاد موسسات پژوهشی ایران شناسی و اسلام شناسی و شرق شناسی در اروپا و آمریکا و دیگر کشورها اشاره کردید؛ اهمیت تأمین اعتبار پژوهشکده «امام خمینی(س) و انقلاب اسلامی» را چگونه ارزیابی می کنید؟
همین اندازه بس که بدانید بودجه پژوهشی پژوهشکده امام خمینی(س) و انقلاب اسلامی در مملکتی که امام خمینی(س) بنیانگذار نظام سیاسی آن بوده، در سال های گذشته بسیار ناچیز بوده است. ما هر اندازه که در حوزه های پژوهشی هزینه کنیم باز هم با مجموعه های عظیمی که در دنیا در حال آموزش و پژوهش در این زمینه هستند؛ فاصله زیادی داریم.
پژوهشکده امام خمینی(س) در واقع یک دانشکده فعال در چارچوب استانداردهای وزارت آموزش عالی است که در سطوح تحصیلات تکمیلی در 5 رشته فقه و مبانی حقوق اسلامی، اندیشه سیاسی، جامعه شناسی انقلاب اسلامی، تاریخ انقلاب اسلامی و عرفان اسلامی در دو مقطع کارشناسی ارشد و دکتری فعالیت دارد.
پیش از این گفتید که در سال های گذشته اعتبارات مربوط به حرم در ردیف بودجه موسسه نمی آمد؛ و امسال این اعتبارات هم در همین ردیف گنجانده شد؛ شما با این موضوع مخالفتی نداشتید؟
خیر! دلیلی ندارد که مخالفت کنیم. این اقدام دولت خودش به نوعی به معنای اهمیت یافتن اتمام پروژه فرهنگی حرم مطهر برای دولت است. در طول سال های گذشته دائما کمک جهت ساخت و اتمام بنای حرم مطهر مورد تأکید مقام معظم رهبری و دولت محترم و نمایندگان محترم مجلس شورای اسلامی بود. انتظار همه شیفتگان امام(س) این است که این پروژه زودتر تمام شود. به همین دلیل رویکرد دولت در جهت تسریع روند اتمام این پروژه است که بسیار ارزشمند است؛ هم در جهت بهره برداری از طرح و هم در راستای منطق سیاست های اقتصاد مقاومتی، زیباترین شکل کار این است که هر چه سریعتر پروژه های عمرانی کشور به بهره برداری برسد. بنابراین موسسه هیچ مخالفتی با این موضوع نداشت و ندارد.
اگر چه جریان رسانه ای معترض به افزایش بودجه حرم، خود را به نوعی مدعی اصلی امام(س) و انقلاب می داند؛ اما اگر پرسش آن ها این باشد که چرا باید حرم در این سطح ساخته شود؛ چه پاسخی می توان به آن داد؟
در این صورت آن ها هم باید به این سوال پاسخ دهند که چرا از توسعه یک مجموعه فرهنگی مرتبط با امام خمینی(س) این نگرانی را دارند. اگر ضد انقلاب نگران این موضوع باشد؛ طبیعی است، اما کسانی که مدعی حمایت از نظام هستند؛ اساسا چرا باید این پرسش داشته باشند؟
به هر حال این پرسش می تواند پاسخی داشته باشد؛ اگر ما منطق پرسشگری خود امام(س) را مد نظر قرار دهیم، چه توضیحی درباره حرم مطهر دارید؟
این که، حرم، تنها حرم نیست. همچنان که موسسه تنها «چاپخانه نیست»!
منظورتان این است که یک مجموعه فرهنگی است؟
همه شیفتگان و ارادتمندان حضرت امام(س) می دانند؛ این مکان، تنها حرم نیست یک مجموعه عظیم خدماتی فرهنگی ملی است. این مجموعه منتسب به شخصیت بزرگی است که صرف نظر از این که یک رژیم دیکتاتوری مستحکم را شکست داد و در عرصه بین الملل به تعبیر بسیاری از مفسرین، جهان را تکان داد؛50 جلد کتاب در حوزه های مختلف فقهی، اصولی، تفسیری، فلسفی و عرفانی دارد. این صرف نظر از تقریرات امام(س) خمینی و 20 جلد آثار شفاهی و سخنرانی های امام خمینی(س) (در قالب صحیفه امام(س)) و انبوه آثاری است که درباره او نوشته شده است. امام(س) در برخی از این حوزه ها بنیان گذار سبک هایی جدید است. او یک فقیه اصولی بسیار بزرگ و صاحب سبک و ماندگار در تاریخ اندیشه اسلامی است. علاوه بر همه این ها، او شخصیت برجسته ای در عرفان نظری و عرفان عملی است. امام(س) تنها یک مرجع تقلید برجسته جهان تشیع هم نیست؛ بلکه عارف بزرگی هم هست که این مکان مقدس منتسب به این شخصیت بزرگ در حال حاضر پذیرای هزاران زائر از سراسر جهان است. ما از حرم بزرگترین انسان قرن های معاصر، بنیانگذار نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران سخن می گوییم که مورد تکریم ملت بزرگ ایران و تمامی ملل آزدیخواه جهان است.
علاوه بر این، آستان مقدس حضرت امام(س) در جوار مجموعه بهشت زهرا(س) به عنوان یکی از بزرگترین پروژه های خدماتی فرهنگی کشور با ایجاد فضای سبز گسترده در منطقه و تأسیس یک قطب علمی ـ دانشگاهی و مراکز بزرگ فرهنگی و نمایشگاهی، خدمات رفاهی ، درمانی مستمری را به شهروندان حاضر در منطقه، همین طور خانواده های معظم شهدا و میلیونها نفر از مردم تهران که در طول سال و شبهای جمعه برای زیارت قبورعزیزان خود حاضر می شوند، ارائه می دهد. یادآور می شوم در حال حاضر فقط چندین هزاردانشجو در دانشگاه شاهد واحد دانشگاه یادگار امام - دانشگاه آزاد اسلامی در جوار حرم مطهر حضرت امام (س) مشغول به تحصیل می باشند.
با یک نگاه اجمالی به همین اعتبار ناچیز می توان به گستردگی و عظمت کار پی برد و به این ترتیب دیگر ابهامی برای تأمین مبلغ یازده میلیارد تومان اعتباری که برای جبران بخش کوچکی از همه خدمات تأمین شده می باشد باقی نمی گذارد و از این همه امکانات ایجاد شده در منطقه و احداث این بنای عظیم، که مرکز بزرگترین اجتماعات ملت ایران است و حداقل سالی یکبار پذیرای حضور میلیونی عاشقان امام(س) و رهبری است؛ فقط معاندین نظام و وهابیت می توانند به شدت نگران باشند ولاغیر!
پروژه های فرهنگی حرم امام(س) شامل چه بخش ها و زیرمجموعه هایی است؟
هر یک از آن گنبدهای فیرزه ای یک پروژه فرهنگی بزرگ ملی است. بزرگترین کتابخانه تخصصی امام خمینی(س) و انقلاب اسلامی و بزرگترین کتابخانه عمومی کشور در این مجموعه با زیربنای بیش از 7 هزار متر مربع ساخته می شود. همچنین بزرگترین موزه کشور با عنوان موزه ملی امام(س)، انقلاب و دفاع مقدس با 23 هزار متر مربع در قالب مجموعه حرم به اتمام می رسد. نمایشگاه دائمی عرضه آثار امام(س)، درباره امام(س) و انقلاب اسلامی و پژوهش های منتشر شده در پژوهشکده امام خمینی(س) و انقلاب اسلامی، بخشی از این پروژه است.
پژوهشکده امام خمینی(س) و انقلاب اسلامی در همین مجموعه با 20 هزار متر مربع احداث شده است. در واقع مجموعه فرهنگی حرم، خدمات دهنده به انبوهی از پژوهشگران در این حوزه است. 6 هزار متر مربع زیربنای سرویس های بهداشت، رختشورخانه و حمام های مجموعه است. 8500 متر مربع زیربنای مجموعه های درمانی و بیمارستان، 6 هزار متر مربع زیربنای فروشگاه هاست. رستوران ها، مهانپذیر، مراکز امنیتی سپاه و نیروی انتظامی، مجموعه های خدماتی بانک ها، اداره پست، مخابرات، پست های برق، کلانتری، پاویون و تشریفات و ساختمان اداری هریک سطوح وسیعی را در این مجموعه به خود اختصاص می دهند. تنها 5500 متر مربع زیربنای موتورخانه و تأسیسات سرمایشی و گرمایشی مجموعه است.
بقیه اعتبارات جدید تخصیص یافته در بودجه 94 به چه منظوری پیش بینی شده است؟ درباره اعتبارات تجهیز و بهره برداری مجموعه فرهنگی آستان که به آن اشاره کردید؛ توضیح می دهید؟
مبلغ یازده میلیارد تومان از اعتبارات ردیف 114030 موسسه، بابت تجهیز و بهره برداری از مجموعه فرهنگی آستان مقدس حضرت امام (س) است. در واقع اعتبارات تملک دارائیهای سرمایه ای آستان در سال 94 حذف و در جهت بهره برداری از مجموعه و خدمات رسانی به زائران و حفظ و نگهداری از این بنای عظیم این مبلغ ناچیز پیش بینی شده است. به طور کلی سیاست تجمیع اعتبارات موسسه و آستان برآمده از نگاه دوستان و همکاران سازمان مدیریت و برنامه ریزی بوده و موسسه نیز مخالفتی با آن ندارد.
اما این اعتبار برای تأمین کلیه هزینه های جاری، فرهنگی، خدمات به زائران و تجهیز و بهره برداری از 220 هزار متر مربع بنای مجموعه فرهنگی حرم در سال 94 است که شامل 23 هزار متر مربع موزه و کتابخانه تخصصی و عمومی و 30 هزار متر مربع فضاهای فرهنگی و خدماتی، پیش ورودی ها و شبستان ها و صحن اصلی، درمانگاه و بیمارستان و فضاهای اداری و امنیتی و خدماتی و تأسیسات گرمایشی و سرمایشی، هزینه دستمزد کارکنان و حق الزحمه شرکت هایی است که بابت خدمات رسانی در حرم مطهر مستقر هستند و حفظ و نگهداری از فضاهای سبز محدوده آستان و دیگر بخش های خدماتی است. عزیزان با نگاهی اجمالی قضاوت خواهند کرد که این اعتبار بسیارناچیزی برای این مجموعه بزرگ فرهنگی کشور و خدمات رسانی به زائرین عزیز داخلی و خارجی و انجام امور فرهنگی حرم است.از دولت محترم و نمایندگان بزرگوار مجلس شورای اسلامی مثل همیشه انتظار داریم انشاءالله عنایت ویژه نسبت به حل مشکلات اعتباری بهره برداری از استان مقدس حضرت امام(س) را داشته باشند.
برای اماکن منتسب به امام(س) چه مبلغی اختصاص داده شده است؟
مبلغ 2 میلیارد و 200 میلیون تومان کل اعتباری است که برای حفظ ، نگهداری، مرمت و بازسازی کل اماکن منتسب به حضرت امام (س) اعم از اماکن منتسب و ساختمانهای وابسته در استانهای تهران، اصفهان، مرکزی (شهرستان خمین)، قم و کشور عراق (نجف اشرف) اختصاص داده شده است با عنایت به حجم پروژه ها و مخارج توضیح داده شود؛ متوجه می شویم؛ این مبلغ حداقل اعتبار برای حفظ این بناهاست. توجه کنیم که موسسه در این بخش تنها مسوولیت نگهداری را ندارد؛ بلکه مسئول فعالیت ها اعم از خرید ، مرمت ، بازسازی و تجهیزات سرمایه ای نیز می باشد. با اعتبارات اندکی که تا کنون در این بخش دریافت شده، موسسه بیشترین فعالیت عمرانی را در داخل و خارج از کشور (نجف اشرف) انجام داده است. در سال جاری تجهیز اماکن بهره برداری شده نیز از همین منبع باید صورت گیرد.
چرا از خانه امام(س) در فرانسه و ترکیه در این میان اسمی نمی برید؟
خانه امام(س) در فرانسه خریداری شده است. اما فقط خریداری شده، بازسازی و مرمت و تبدیل آن به یک مرکز فرهنگی هزینه بالایی می برد که تا به امروز اعتبار آن برای موسسه تأمین نشده است.
ترکیه چطور؟
علی رغم پیگیرهای موسسه در سنوات گذشته هنوز اعتبار آن تأمین نشده است.
خانه ای که امام(س) در قم در آن دستگیر شدند هم هنوز خریداری نشده است؟
خیر! هنوز بسیاری از اماکن منتسب خریداری نشده اند، اما اهمیت خانه بورسای ترکیه موضوع دیگری است. برخی از مکان های جماران هم باید بازسازی شود.
بهره برداری از مجموعه فرهنگی نجف هم، ظاهرا هنوز منتظر تأمین اعتبار است؟
بیت امام(س) در نجف خریداری، بازسازی و مرمت شد. اما برای بهره برداری و تجهیز کتابخانه تخصصی امام(س) در نجف و مجموعه فرهنگی آن اعتباری در دست نیست. مجموعه های فرهنگی دیگری هم در دیگر اماکن منتسب به امام(س) هست که نیازمند تأمین اعتبار است.
مثلاً؟
7 هزار متر مربع مجموعه فرهنگی در جنب بیت بازسازی شده حضرت امام خمینی(س) در شهرستان خمین در چند سال اخیر احداث شد که به دلیل عدم اعتبارات مورد بهره برداری کامل قرار نگرفته است.
