کتاب "آرامگاه خارجیان در اصفهان" سرگذشت ده‌ها خارجی مدفون در این شهر

اصفهان شهر ناشناخته نیست، این خطه شاید یکی از معدود شهرهای دنیا باشد که از پایتخت مملکتش در دنیا معروف‌تر است.

شهری که در قرن‌ها و هزاره‌ها، مهبط نظر ارباب سیاست و اصحاب کمال بوده، اهل اقتصاد را به خود جذب نموده، هنرمندان را به سرمه بینایی و معرفت مکحول نموده، بزرگ‌ترین و کارآمدترین نهادهای کشاورزی و صنعت را از ایام قدیم در حضانت خود گرفته است.

البته جای آن دارد که مورد توجه نه تنها ایرانیانف بلکه مردمان سایر کشورها قرار گیرد و کم نبوده‌اند هیات‌های سیاسی، اقتصادی و فرهنگی که ماه‌ها و سال‌ها در این شهر بزرگ بیتوته کرده‌اند و بسیاری از آن‌ها در این خاکدان غنوده‌اند.

مهم این است که شهری مثل اصفهان که یکی از مذهبی‌ترین شهرهای ایران است در حفظ آرامگاه و احترام این رهگذر که اغلب غیرمسلمان بودند کمال گشاده دستی و سعه صدر را مرعی داشته و در واقع با وجود این آثار را جزء هویت تاریخی و شناسنامه قدمت خود به شمار آورده، موقعیت جهانی بودن خود را تثبیت کرده است.

نباید تصور کرد که مرگ این همه مسافر که در خاک اصفهان خفته‌اند ناگهانی و مفاجات صورت گرفته باشد.

از اوایل قرن ۱۷ میلادی به بعد از جمع خارجیانی که پای به سرزمین ما نهادند عده‌ای از ایشان پس از درگذشت در ایران به خاک سپرده شدند.

بسیاری از آن‌ها مقیم دائم اصفهان شده‌اند و بسیاری بدان سبب به آنجا آمده‌اند که همان‌جا سر به خاک بسپارند و اغلب آرزوی مرگ در کنار زاینده‌رود را داشتند.

اصفهان شهر تاریخی دارای آن‌چنان ذخیره‌ای از فرهنگ و آثار کهن است که در هر زمانی از دوران گذشته نیاز محققان و پژوهشگران را پاسخگو بوده‌است.

از نقطه نظر تعداد و ابعاد وجودی برخی از درگذشتگان که از شخصیت‌های تاریخی محسوب می‌شوند اصفهان با دارا بودن بیش از ۲۰۰ تخته سنگ در چند نقطه شهر اهمیتی بس والا را با خود در بردارد.

نخستین سنگ قبر متعلق به "ژوهان نورتمبر" فرستاده انگلستان به دربار شاه عباس صفوی است که در سال ۱۶۲۰ و چهارم میلادی درگذشت و آخرین سنگ قبر به خانم "مری ایزاک" مدیر انگلیسی دبیرستان شبانه‌روزی دخترانه متوفی به سال ۱۹۸۶ تعلق دارد.

هدف از نگارش کتاب "آرامگاه خارجیان در اصفهان" افزودن تالیفی دیگر در معرفی شهر اصفهان و آشکار ساختن ناگفته هایی از تاریخ، عرضه سرگذشت درگذشتگان همراه با عکس سنگ قبر برخی از آنان، تشریح نقش خارجیان در اصفهان در کسوت سفیر، کنسول، کنسول‌یار، پزشک، میسیونر، نویسنده، صنعتگر، خاورشناس، نمایندگان سران کشورها، بازرگان، روسای شرکت‌ها و غیره و همچنین معرفی، حفظ و احیای این قبور به عنوان یکی از منابع غنی جذب جهانگرد و ایرانگرد است که به طور حتم مورد استقبال از اتباع کشورهای آلمان، آمریکا، انگلستان، استرالیا، روسیه، سوئیس، فرانسه، گرجستان، لبنان، لهستان و هلند که شرح حال هموطنان آنان مورد بررسی قرار گرفته‌است قرار می‌گیرد.

 درون شهر اصفهان ۲ گورستان قدیمی به چشم می‌خورد. اولین آن تخت فولاد است که قدمتی بسیار کهن دارد به گونه‌ای که نشانی از آرامگاه یکی از پیامبران بنی اسرائیل (یوشع) را در آن به چشم می‌بینیم و در جای جای آن نیز آرامگاه علما و مفاخر.

دومین گورستان که تاریخ احداثش مشخص است، آرامگاه ارامنه می‌باشد که از قرن پانزدهم میلادی ایجاد شد.

کتاب "آرامگاه خارجیان در اصفهان" توسط هوشنگ مظاهری گردآوری و تنظیم شده و همراه با یادداشت‌هایی از دکتر باستانی پاریزی و ترجمه‌ای از فریا فدایی است.

این کتاب در سال ۱۳۷۹ در ۳۳۶ صفحه با شمارگان ۲۰۰۰ جلد توسط انتشارات غزل و با همکاری حوزه هنری اصفهان به چاپ رسید.