پایگاه اطلاع رسانی و خبری جماران- آنچه در پی می آید، پنجمین گفتار از «شرح مختصر دعای مکارم الاخلاق» توسط یادگار گرامی امام حجت الاسلام و المسلمین سید حسن خمینی است که در ماه مبارک رمضان به صورت روزانه منتشر خواهد شد.
گفتار پنجم. صلوات و مسئله اجابت دعا
دعای مکارم الاخلاق همانند بسیاری ادعیه دیگر، با صلوات بر محمد و آل محمد4 آغاز، و با درود و سلام به پیامبر اکرم4 و اهل بیت طاهرینشF پایان می یابد. آنچه این دعای شریف را از مناجات های دیگر متمایز می کند، تکرار بیست باره صلوات بر پیامبر گرامی و آل مطهر ایشان4 است که 19 فقره از این صلواتها در آغاز فرازهای سی گانه دعای مزبور آمده است. به عبارت دیگر این دعای شریف یکی از پرصلوات ترین دعاها در میان ادعیه و مناجات ها است.
شارحان این دعای شریف، حکمت ها و دلایل بسیاری برای این تکرار صلوات ها بیان کرده اند؛ اما آنچه به نظر دقیق تر می آید، آن است که صلواتهای مزبور، کلید استجابت دعاهای دیگر است؛ به عبارت بهتر این صلواتها، دعایی ضمن دعای دیگر، یا دعایی برای استجابت دعایی دیگر است.
مولای متقیانD می فرماید: « إِذَا کَانَتْ لَکَ إِلَى اللَّهِ سُبْحَانَهُ حَاجَةٌ فَابْدَأْ بِمَسْأَلَةِ الصَّلَاةِ عَلَى رَسُولِهِ صلى الله علیه واله ثُمَّ سَلْ حَاجَتَکَ فَإِنَّ اللَّهَ أَکْرَمُ مِنْ أَنْ یُسْأَلَ حَاجَتَیْنِ فَیَقْضِیَ إِحْدَاهُمَا وَ یَمْنَعَ الْأُخْرَى» (نهج البلاغه/ حکمت 361)؛ هنگامی که حاجت و خواسته ای از خداوند دارید، نخست درود و سلام بر پیامبر4 را از خدا بخواهید و سپس خواسته خود را مطرح کنید که خدا کریم تر از آن است که دو خواسته از او داشته باشید و یکی را اجابت و دیگری را واگذارد.
امام صادقD نیز فرموده اند: «لا یَزَالُ الدُّعَاءُ مَحْجُوبًا حَتَّى یُصَلَّى عَلَى مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ» (کافی/ ج2/ ص491)؛ هیچ دعایی به آسمان راه ندارد؛ تا آنکه با صلوات بر محمد و آل محمد4 همراه شود. با همین مضمون روایات دیگری نیز از پیامبر گرامی4 (کنزالعمال/ ج1/ ص490) و امام علیD (ثواب الاعمال/ 186/ 3) آمده است که شرط اجابت و برآورده شدن دعا را صلوات بر پیامبر گرامی 4 و آل او می داند.
نیز ابوذر غفاری از پیامبر گرامی4 نقل کرده که: «لا یزال الدعاء محجوبا حتى یصلى علیّ و علی أهل بیتی» (وسائل الشیعه/ ج7/ باب 36/ ابواب الدعاء/ حدیث5) حجاب دعا کناره نمی گیرد؛ تا آن هنگام که بر من و اهل بیتF من صلوات فرستاده شود.
امام صادقD در روایتی دیگر فرموده اند: «مَن دَعا وَ لَم یَذکُرِ النَّبیَّ رَفرَفَ الدُّعاءُ عَلی رَأسِهِ فَاِذا ذَکَرالنّبیِّ(ص) رُفعَ الدُّعاءُ» (کافی/ ج2/ ص491) به این ترتیب آنچه موجب پرواز دعا به آسمان می شود، ذکر حضرت محمد مصطفی4 است و بی یاد و نام پیامبر گرامی و آل او، ادعیه و مناجات به مقام اجابت بار نمی یابند.
در کتاب امالی (للشیخ الطوسی) مرحوم مفید روایتی را از امام صادقD نقل کرده است که «إذا دعا أحَدُکُم فَلْیَبْدَأ باِلصَّلاةِ علی النَّبی صَلی اللهُ علیه وآلهِ؛ فإنَّ الصَّلاةَ علی النَّبی صَلی اللهُ علیه وآله مَقْبُولَةٌ وَلَمْ یَکُن اللهُ لِیَقْبَلَ بَعضَ الدُّعاءِ وَیَرُدَّ بَعضاً» (امالی للطوسی/ ج1/ ص175) وقتی کسی از شما دست به دعا بر می دارد، آن را به صلوات بر پیامبر4 و آل او آغاز کند که صلوات بر پیامبر4 و آل به تحقیق مقبول است و برای خدا شایسته نیست که قسمتی از دعا را بپذیرد و بخش دیگر را نپذیرد. به این معنی صلوات بر محمد و آل بیت او4، موجب پذیرش و برآورده شدن دیگر خواسته ها و نیازهای انسان می شود.
افزون بر این، امام صادقD روایتی دیگر از پیامبر نقل کرده اند که «قال رسول الله4: صلاتکم علیّ إجابة لدعائکم وزکاة لأعمالکم» (وسائل الشیعه/ کتاب الصلوه/ ج7/ باب 36/ حدیث 15)، صلوات شما بر من، موجب اجابت دعای شما و زکات و البته رشد و باروری اعمال شماست.
پس روشن گردید که اگر مناجات و حاجات انسان، با صلوات بر پیامبر4 و اهل بیت طاهرینشF (که دعای مقبول و پذیرفته شده ای است( همراه باشد، استجابت و قبول را در پی دارد.
اما اینکه صلوات بر پیامبر4 به چه معناست و چگونه باید بر پیامبر4 و خاندانشF درود فرستاد، سخنی است که در گفتاری دیگر درباره آن به سخن خواهیم نشست.
کپی شد
