جماران: سرویس پرسش و پاسخ پرتال امام خمینی(س) در موضوعات مختلف از قبیل دیدگاه های امام خمینی، انقلاب اسلامی، موسسه تنظیم و نشر، فقه و حقوق، اخلاق و عرفان و ... پاسخگوی مخاطبان است. پرسش «نظر امام خمینی(س) درباره رابطه ایران و آمریکا چه بود؟» نیز در این بخش مطرح شده است که پاسخ آن را که توسط کارشناسان موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی تهیه شده، در ادامه می خوانید:
امام خمینی(س) در طول نهضت، حدود 4500 بار از واژه امریکا استفاده کرده اند. اولین بار به زمانی باز می گردد که فلسفه تدریس می کردند و در ذیل بحث فلسفی «توهم لزوم تکثر در علم تفصیلی» مثالی از نار (آتش) اروپا و نار امریکا و نار جهنم ذکر کردند که شاید دلیل انتخاب چنین مثالی دو بمب اتمی بود که توسط امریکا، هیروشیما و ناکازاکی را به جهنم تبدیل کرد. دو بار دیگر نیز در بحث های فلسفی از امریکا نام بردند که موضوع آن پیوستگی حرکت می باشد که از امریکا به عنوان محلی دور نام برده اند. ولی در بقیه موارد هر گاه از امریکا سخن به میان آورده اند موضوع آن سیاسی بوده و البته کمتر کسی است که نداند علت اصلی تبعید امام خمینی(س) به ترکیه و سپس به عراق این بود که امام(س) علیه مصونیت کنسولی (کاپیتولاسیون) که دولت وقت ایران تحت فشار آمریکا برای آمریکایی ها قائل شده بود و به شدت به تحقیر ملت می انجامید، سخنرانی کردند و در آن سخنرانی گفتند: «اى سران اسلام، به داد اسلام برسید... ما زیر چکمه امریکا برویم، چون ملت ضعیفى هستیم؟! چون دلار نداریم؟! امریکا از انگلیس بدتر، انگلیس از امریکا بدتر، شوروى از هر دو بدتر. همه از هم بدتر؛ همه از هم پلیدتر. اما امروز سر و کار ما با این خبیثهاست! با امریکاست. رئیس جمهور امریکا بداند- بداند این معنا را- که منفورترین افراد دنیاست پیش ملت ما. امروز منفورترین افراد بشر است پیش ملت ما. یک همچو ظلمى به دولت اسلامى کرده است، امروز قرآن با او خصم است؛ ملت ایران با او خصم است. دولت امریکا بداند این مطلب را. ضایعش کردند در ایران؛ خراب کردند او را در ایران.» (صحیفه امام، ج1، ص420)
علت اصلی توجه امام خمینی(س) به آمریکا این بود که متوجه شده بودند که سیاست خارجی آمریکا به طور روزافزون تهاجم ی تر شده و به جای منافع، دنبال مطامع غیر مشروع، حتی به قیمت جنگ افروزی است و اگر این معنا مورد توجه ملل مختلف قرار نگیرد، آینده بشریت از ناحیه امریکا آینده تاریکی خواهد بود. با پیروزی انقلاب نیز امریکا همواره در صدد براندازی نظام نوپای اسلامی بود که بخش هایی از اسناد آنها منتشر شده است. لذا امام قصد داشتند که هیمنه سیاست جهان خوارگی امریکا را بشکنند و دست آن کشور را از ایران و تا حد مقدور از کشورهای اسلامی و جهان سوم کوتاه کنند. در این زمینه می توان گفت حتی در خارج از مرزها توفیق زیادی داشتند و بسیاری از ملل دنیا از آن بهره مند شدند. اما در مورد برقراری رابطه با آمریکا فرمودند: «...با امریکا روابط ایجاد نخواهیم کرد، مگر این که آدم بشود و از ظلم کردن دست بردارد و از آن طرف دنیا نیاید در لبنان، و نخواهد دستش را به طرف خلیج فارس دراز کند. مادامى که امریکا این طور است و آفریقاى جنوبى آن طور عمل مىکند و اسرائیل هست، ما با آنها نمى توانیم زندگى بکنیم...» (صحیفه امام، ج19، ص94) بدیهی است اگر اهداف سیاست خارجی امریکا لااقل در مورد ایران به نحو مطلوب عوض شود، متناسب با شرایط جدید باید تصمیم به رابطه گرفت و با عنایت به جملات فوق می توان گفت امام(س) در این مورد منعی قائل نبوده اند. چنانکه وقتی ساختار سیاسی در افریقای جنوبی تغییر کرد، بلافاصله جمهوری اسلامی ایران با آن کشور رابطه صمیمانه برقرار نمود. البته در مورد اسرائیل، امام خمینی(س) نظر قاطع داشتند و چون آن را ذاتاً غیر مشروع می دانستند، هرگز ارتباط با آن را بر نمی تافتند.
منابع مرتبط:
سیاست های جدید آمریکا و دیدگاه امام خمینی- مقاله
مکتب فکری امام خمینی (ره) در رویارویی با انحرافات فکری و تهدیدات امریکا و صهیونیسم - مقاله
حلقه وصل تبیین اندیشه های حضرت امام از بستر کلام یادگار امام - مقاله
