دیابت یکی از شایع‌ترین بیماری‌های متابولیک است که به علت کمبود یا نبود انسولین یا اشکال در کارکرد آن ایجاد می‌شود که هر سه نوع دیابت نوع‌یک با عامل توقف تولید انسولین، نوع ۲ با عامل مقاومت نسبت به انسولین و دیابت حاملگی خطرناک بوده و مشکلات اساسی را برای بیمار و اطرافیان در پی دارد.
دیابت نوع‌یک که حدود ۱۵ درصد بیماران مبتلا به دیابت را شامل می شود، موجب تخریب سلول‌های بتای لوزالمعده و توقف تولید انسولین می‌شود که این نوع بیشتر در کودکان و نوجوانان رخ می‌دهد.
دیابت نوع ۲ نیز نوعی از این بیماری است که بیش از ۸۵ درصد بیماران را در بر می گیرد و اغلب مبتلایان به این نوع، چاق بوده یا اضافه‌وزن داشته و در کنار آن، فعالیت بدنی اندکی را در طول روز تجربه کرده‌اند.
دیابت بارداری نیز نوعی از دیابت است که اولین بار در یک خانم باردار پدیدار می‌شود؛ در دوران بارداری قند خون بالا برای جنین و مادر مضر است ولی با شناسایی و کنترل مناسب دیابت بارداری می توان از بروز عوارض آن جلوگیری کرد.
البته در سال‌های اخیر، اقدامات بسیار موثری در راستای پیشگیری و کنترل بیماری در ایران انجام شده که آذربایجان‌غربی نیز در برخی از آنها پیشتاز بوده‌است ولی آگاهی از روش‌ها، خودداری از تداوم فاکتورهای پیش بیماری دیابت و همچنین خودمراقبتی از جمله مهمترین راه‌های پیشگیری و کنترل دیابت به شمار می رود.
رییس دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی آذربایجان‌غربی در این خصوص گفت: بیماری دیابت پیامدهای خطرناکی در کلیه‌ها، چشم‌ها، سیستم قلبی و عروقی و عصبی دارد و شیوه سالم زندگی و خود مراقبتی مهمترین عامل در پیشگیری از آن به شمار می رود.
جواد آقازاده تغذیه نامناسب و تحرک فیزیکی ناکافی را به عنوان عوامل مهم مستعدکننده به بیماری دیابت عنوان کرد و ادامه داد: خود مراقبتی یکی از اصول پیشگیری از بیماری‌هاست و اتخاذ شیوه زندگی سالم از بسیاری بیماری‌های غیرواگیر از جمله دیابت می‌کاهد.
وی اظهار کرد: یکی از مهمترین تهدیدکننده‌های مردم در خصوص بیماری دیابت، اطلاع نداشتن بخش عظیمی از مبتلایان در خصوص ابتلا به این بیماری است که امیدواریم با اطلاع‌رسانی‌های صورت گرفته این مشکل حل شود.
وی اضافه کرد: امروزه بیماری های غیر واگیر مهمترین عامل به خطر انداختن سلامت انسان‌هاست که با وجود هزینه‌های کم پیشگیری از آنها از جمله در خصوص بیماری دیابت، هزینه‌های درمان بسیار زیاد است.
رییس دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی آذربایجان‌غربی افزود: علاوه بر هزینه‌های درمان، عوارض بیماری های غیرواگیر برای افراد مبتلا و خانواده های آنها بسیار زیاد است در حالی که می توان با زندگی سالم و پیشگیری از بروز این بیماری ها، از این هزینه‌ها به میزان زیادی کاست.
آقازاده گفت: مهمترین عوارض بیماری دیابت، مشکلات کلیه، مشکلات چشمی، مشکلات رشته‌های عصبی و بیماری قلبی عروقی است.
وی افزود: دیابت یک بیماری مزمن است و زمانی بروز می کند که توانایی لوزالمعده در ترشح انسولین کم شده یا از بین رفته باشد یا بدن نتواند به طور موثر از انسولین ترشح شده توسط لوزالمعده استفاده کند.
وی اضافه کرد: اختلال یا عدم ترشح انسولین توسط کبد یا نبود فعالیت مناسب انسولین یا هر دو عامل باعث افزایش قند خون (هایپر گلایسمی) و دیگر اختلالات متابولیکی می شود که اگر هایپرگلایسمی به خوبی کنترل نشود، ممکن است موجب عوارض جدی شود.
معاون امور بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی آذربایجان‌غربی هم در این خصوص گفت: می توان با بهبود روش و سبک زندگی به‌ویژه دوری از اقدامات زمینه‌ساز بیماری دیابت از جمله کاهش اضطراب و نگرانی‌های روزمره زندگی و استفاده از خوردنی‌ها و نوشیدنی‌های دارای کالری کم، چربی و قند مناسب روند بروز بیماری دیابت را کنترل یا زمینه پیشگیری از بروز این بیماری را فراهم کرد.
رسول انتظارمهدی افزود: دیابت به عنوان ششمین علت مرگ و میر در استان طی سال گذشته بوده که این امر لزوم توجه ویژه به این بیماری خطرناک را نشان می‌دهد.
وی اظهار داشت: طبق آمار، ده‌ها هزار نفر در آذربایجان‌غربی به بیماری دیابت مبتلا هستند ولی تعداد زیادی از این افراد، از بیماری خود خبر ندارند و همین امر مشکلات افراد را دوچندان می کند.
وی اضافه کرد: آشنایی با اصول پیشگیری و اجرای این اصول در زندگی روزمره می تواند تا میزان زیادی از بروز بیماری دیابت در افراد مختلف بکاهد و این امر نیازمند همراهی همه شهروندان است.
دکتر علی افشانی کارشناس بهداشتی نیز در گفت و گو با خبرنگار ایرنا با اشاره به لزوم توجه به علائم دیابت گفت: دیابت ممکن است سال‌ها مخفی باقی بماند و تشخیص داده نشود ولی شایع‌ترین علایمی که می‌تواند در بیمار دیابتی دیده شود، شامل پرنوشی، پرخوری، پرادراری و کاهش وزن شدید غیر قابل توجیه است.
وی افزود: تشخیص دیابت، آزمایشگاهی است و ساده‌ترین راه، اندازه‌گیری قند پلاسمای خون وریدی به صورت ناشتا (حداقل هشت ساعت) است در صورتی که در ۲ نوبت اندازه گیری، قند خون مساوی یا بیشتر از ۱۲۶ میلی‌گرم در دسی‌لیتر باشد، تشخیص دیابت قطعی است.
وی در خصوص عوارض دیابت نیز اظهار کرد: بیماری‌هـای قلبی عروقی، فشار خون بالا، انـواع نـارسایی‌های قلبی، بیماری های چشمی، بیماری های کلیوی، بیماری های دستگاه عصبی و پای دیابتی از جمله این عوارض به شمار می روند.
افشانی اضافه کرد: هر چند داروهای خوراکی پایین آورنده قند خون و انسولین در اختیار هستند ولی رکن اساسی و کلیدی درمان دیابت، تحرک بدنی، رعایت توصیههای تغذیه‌ای و کاهش وزن در افراد دارای اضافه‌وزن یا چاقی است.
وی گفت: افراد چاق، افراد کم‌تحرک، کسانی که سابقه دیابت در یکی از افراد درجه یک خانواده شامل پدر، مادر، خواهر، برادر دارند، افرادی که تغذیه نادرست دارند و بیش از حد از غذاهای شیرین و چرب استفاده می کنند، افرادی که دچار بیماری فشار خون بالا هستند، خانم های باردار در هر گروه سنی، بانوانی که سابقه ۲ بار یا بیشتر سقط خود به خودی دارند و بانوانی که سابقه دیابت حاملگی در یکی از بارداری‌های قبلی داشته‌اند، در معرض خطر ابتلا بوده و ریسک فاکتور این بیماری در آنها وجود دارد.
وی افزود: تغییر سبک زندگی و استفاده نکردن از غذاهای آماده، شیرینی‌ها و غذاهای شیرین از جمله موارد پیشگیری به شمار می رود که رعایت آن برای همه مردم ضروری است.
رییس جهاد دانشگاهی آذربایجان‌غربی نیز که نخستین درمانگاه تخصصی دیابت را در ارومیه راه اندازی کرده است، در این خصوص گفت: دیابت یک بیماری کشنده و پنهان است و بر اساس غربالگری‌های به عمل آمده حدود ۵۰ درصد مردم مبتلا به دیابت در استان از بیماری خود بی‌خبر هستند که بر اساس میانگین کشوری درصد ابتلا به دیابت در استان ۱۷ صدم (۰.۱۷) درصد بیشتر از میانگین کشوری است.
امین رستم زاده افزود: با ارائه خدمات پانسمان زخم پای دیابتی در استان و مراجعه بیماران تاکنون از قطع عضو ۲۵۰ نفر از بیماران دیابتی جلوگیری شده است.
وی با بیان اینکه هزینه درمان دیابت جزء پرهزینه‌ترین بیماری‌هاست و رویکرد جهاد دانشگاهی بر پیشگیری کنترل و سپس درمان مبتنی است، اظهار کرد: جهاد دانشگاهی بر اساس رسالت جهادی و تخصصی وارد حوزه درمان و ترمیم زخم پای دیابتی به صورت علمی شده است که با این رویکرد، تنها مرکز تخصصی دیابت در شمال‌غرب کشور به شمار می رود.
وی بیان کرد: به مناسبت سی و نهمین سالگرد تاسیس جهاد دانشگاهی درمانگاه تخصصی پزشکی دیابت و زخم پای دیابتی به مدت یک هفته، همه خدمات خود را با ۳۰ درصد تخفیف ارایه می کند.
رستم‌زاده اظهار داشت: مرکز تخصصی پزشکی دیابت واحد جهاددانشگاهی از امروز /۱۲ مرداد/ خدمات پزشکی، پانسمان زخم پای دیابتی، ویزیت و سایر خدمات را ارائه می کند.
وی ادامه داد: خدمات ویزیت تخصصی برای بیماران تحت پوشش بیمه‌ای خدمات درمان تامین اجتماعی و بیمه نیروهای مسلح و آزاد و همچنین خدمات پرستاری و ترمیم و پانسمان زخم بیماران دیابتی در این مرکز ارائه می‌شود.
وی ادامه داد: خدمات مشاوره تغذیه جهت بیماران دیابتی در روزهای پنج‌شنبه به صورت رایگان در مرکز تخصصی دیابت و زخم پای بیماران دیابتی صورت می‌گیرد.
وی اضافه کرد: همچنین طرح‌های رایگان تست قند خون و فشار خون غربالگری در روزهای پنج‌شنبه در این مرکز به صورت رایگان صورت می‌گیرد.
رییس جهاد دانشگاهی آذربایجان غربی افزود: خدمات پرستاری از جمله تزریقات سرم تراپی پانسمان نوین طبق ترمیم‌های به روز در درمانگاه و منزل جهت رفاه حال بیماران ارائه می شود.
رستم زاده گفت: درمانگاه تخصصی دیابت شمال‌غرب کشور با تلاش های این نهاد، کار خود را در سال ۱۳۹۵ در ارومیه آغاز کرد و این درمانگاه در راستای ارائه خدمات به بیماران دیابتی به صورت تخصصی ایجاد و راه‌اندازی شده است.
طی سال‌های اخیر افزایش شیوع بیماری دیابت در جهان، این بیماری را به بزرگترین اپیدمی تاریخ تبدیل کرده است؛ طبق پیش بینی ها تا سال ۲۰۴۰ بیش از ۶۴۰ میلون نفر در دنیا به این بیماری مبتلا می شوند.
این بیماری در ایران نیز نظیر دیگر کشورهای جهان، مسیر صعودی را طی می کند که در صورت بی توجهی مراکز بهداشتی، درمانی و همچنین همه افراد جامعه زمینه رشد روزافزون آن فراهم شده و به مشکلی اساسی در حوزه سلامت کشور بدل می شود؛ امری که می تواند دیگر بخش ها به ویژه حوزه کار و فعالیت را نیز تحت تاثیر قرار دهد.
بدیهی است که پیشگیری از این امر می تواند ضمن کاهش هزینه های درمانی، از بروز مشکل در دیگر زمینه های مرتبط نیز بکاهد که این امر نیازمند همت همگانی است.
۸۱۳۷/۲۰۹۳
