به گزارش ایرنا، خربزه محلی گرکه را این روزها می توان در میوه فروشی های عمده و خرده، دست فروشان دوره گرد و حتی پای مزرعه نیز پیدا کرد و از فاصله چند متری از محل فروش بوی خاص آن را احساس کرد.
این محصول با توجه به اینکه پس از رسیدن عمر کوتاهی دارد، در مقایسه با سایر محصولات کشاورزی از قیمت پایین تری برخوردار است و هر کیلوگرم از آن را می توان از 20 هزار ریال تا 40 هزار ریال خرید.
البته بازار این محصول نیز از ورود دلالان و افراد سودجو مصون نمانده و ورود این افراد باعث شده است تا 'گرکه' گران تر از حد معمول به دست خریدار برسد؛ اگرچه این اضافه بها به جیب کشاورز هم نمی رود.
'گرکه' را به 2 صورت دیم و آبی کشت می کنند و محصول دیم نسبت به آبی از نظر طعم و بو مرغوبیت بیشتری دارد اما نوع آبی از نظر وزن دهی و درشتی بهتر است.
گرکه را همزمان با دیگر صیفی جات در اواخر اردیبهشت ماه کشت می کنند و در مزارع دیم نیازی به کرت کشی زمین نیست اما بعد از کشت نباید بارش باران اتفاق بیافتد چون بارش باران پس از کشت 'گرکه' دیم باعث سخت شدن لایه بالایی خاک می شود و جوانه ها نمی توانند سر از خاک بیرون بیاورند.
این محصول با خیش و بذر آن به صورت سنتی و با دست در مزرعه کشت می شود و تاکنون دستگاه مکانیزه ای برای کشت این محصول ابداع نشده است.
در مزارع دیم دانه های تخم که در عمق 10 تا 15 سانتی متری سطح خاک قرار دارد، با رطوبت خاک جوانه می زند و بوته رطوبت مورد نیاز برای رشد و نمو را از هوا اطراف می گیرد و نکته جالب تر اینکه این محصول در مزارع شیب دار و مرتفع بهتر از مزارع دشت ثمر می دهد.
بوته گرکه در تمام جهت ها به اطراف خود رشد می کند و در تیرماه به گلدهی می رسد؛ نخستین گل ها به گرکه های ریز تبدیل می شود که طعم آن بسیار تلخ است و به مرور در مرداد ماه بزرگ تر می شود و در شهریور ماه با تغییر رنگ آن از سبز به زرد و نارنجی قابلیت مصرف دارد.
در این فصل هنگام گذر از کنار مزارع گرکه دیم، بوی خاص گرکه های رسیده از فاصله 100 متری به مشام می رسد و گرکه های زرد طلایی و مایل به سرخ از لای بوته های سبز رنگ نمایان می شود.
گرکه نیز مانند خربزه در قسمت میانی خود دارای چهار ردیف دانه است که دانه های آن پس از خشک شدن قابلیت مصرف دارد و در صورت نگهداری در شرایط مناسب برای سال آینده نیز به عنوان بذر از آن استفاده می شود.
در بین مردم محلی گرکه دیم دارای انواع مختلفی است و به عنوان مثال نوع «گرکه روشه» که دارای پوستی خشن و خط خطی بوده، دارای طعم شیرین مایل به ترش است.
نوع شمامه ای خوش بو با طعمی شیرین و دارای پوستی صاف با راه راه های از بالا به پایین است؛ خرچه، فاتی بور، کالکی سپی، مشهدی و قره خرچه نیز از دیگر انواع گرکه است که در مزارع به صورت دیم و در اندازه های مختلف کشت می شود.
گل دهی بوته گرکه و رشد گرکه های کوچک تا آخر شهریور ادامه دارد و از هر بوته با توجه به بزرگی و کوچکی آن می تواند پنج تا 15 گرکه 100 تا 400 گرمی را برداشت کرد.
برداشت در مزارع آبی به نسبت مزارع دیم بسیار بیشتر بوده اما کسانی که این محصول را می شناسند، در اولین نگاه می دانند که گرکه دیم است یا آبی و تمایل ها برای محصول آبی کمتر از دیم است.
در گذشته گرکه را به صورت نوارهای باریک برش می دادند و پس از قراردادن در گرمای آفتاب و خشک شدن آن را در فصل زمستان مصرف می کردند و در اصطلاح محلی به آن تاسمه گرکه می گفتند.
** نبود صنایع تکمیلی و عمر کوتاه گرکه
یکی از مهمترین مشکلات کشاورزان جنوب آذربایجان غربی نبود صنایع تکمیلی و تبدیلی برای این محصول است و به همین خاطر تمام محصول باید به صورت تازه خوری مصرف شود.
عمر کوتاه این محصول پس از برداشت باعث می شود که کشاورزان در یک بازه زمانی کوتاه به فکر بازار فروش باشند و با توجه به اینکه سایر محصولات کشاورزی و باغی نیز در این فصل برداشت می شود، این امر گرکه کاران را با مشکل مواجه می کند.
نوسان قیمت و بالا بودن هزینه های حمل باعث می شود تا بسیاری از کشاورزان از این محصول به عنوان یک محصول سودآور یاد نکنند و هر ساله بخش محدودی از مزرعه را تنها برای مصرف خود به کشت گرکه اختصاص دهند.
احمد صادقی کشاورز روستای کاولان مهاباد در گفت و گو با ایرنا بیان کرد: هزینه های برداشت و حمل به شهر بسیار بالاست و بسیاری از کشاورزان این منطقه رغبت چندانی برای فروش محصول ندارند.
وی افزود: اگر اهالی روستا، مسافر یا رهگذری از این مسیر عبور کند می تواند به اندازه نیاز خود از مزرعه گرکه دیم برداشت کند.
وی بیان کرد: هر روز صبح بخشی از محصول را برداشت کرده و به منظور توزیع بین خانوارهای « ره شایی» که مزرعه ندارند یا کشاورزانی که امسال گرکه کشت نکردند، به روستا می بریم.
وی همچنین از نبود بازارهای فروش در خارج از استان انتقاد کرد و گفت: تاکنون هیچ تلاشی در این زمینه صورت نگرفته و گرکه دیم ناشناخته باقی مانده است.
** خواص طبیعی گرکه
این محصول باعث دفع مواد زاید و سموم موجود در خون می شود و به فعالیت و شست و شوی مثانه و کلیه ها کمک کرده و از احتباس ادرار و سنگ مجاری ادرار جلوگیری می کند؛ گرکه به واسطه داشتن آب زیاد، مواد قندی را به سرعت در خون جذب می کند و به همین سبب باعث بالا رفتن قند خون و رفع خستگی و گرمازدگی می شود.
این خربزه به دلیل مواد فیبری و وجود طعم و اسانس هایی که دارد، یک محرک قوی شیمیایی برای دستگاه گوارش است و مصرف آن برای مبتلایان به نقرس، رماتیسم، بواسیر و به خصوص برای کسانی که از یبوست رنج می برند، بسیار توصیه می شود چون این میوه تاثیر خاصی در تخلیه میکروب و عفونت های موجود در روده ها دارد.
با توجه به مشکل کم آبی در سال های اخیر و سرازیر شدن انواع محصولات کشاورزی به بازارها که برای تولید آنها از مواد شیمیایی و انواع سموم مختلف بهره گرفته شده، شناسایی یک نوع محصول دیم ارگانیک و فاقد سموم و مواد شیمیایی در فرآیند تولید آن باید مورد توجه بیشتر کشاورزان و مسوولان قرار گیرد.
شناساندن این محصول به عنوان یک محصول ارگانیک و مفید برای سلامتی شهروندان با برگزاری جشنواره ها و نشست های تخصصی، یافتن راهکارهای مناسب برای ترغیب بیشتر کشاورزان برای کاشت این محصول، بازاریابی داخلی و خارجی و ایجاد صنایع تبدیلی برای نگهداری و بسته بندی این محصول از جمله راهکارهای مناسب برای گسترش کشت این محصول در این منطقه است.
با توجه به نزدیکی جنوب آذربایجان غربی به بازار اقلیم کردستان عراق در صورت حمایت جهاد کشاورزی از کشت گرکه، علاوه بر تامین بازارهای داخلی امکان صادرات این محصول به کشور عراق نیز وجود دارد.
آذربایجان غربی با یک میلیون هکتار اراضی قابل کشت از استان های مستعد تولید انواع محصولات کشاورزی و باغی در شمال غرب کشور است.
3020/3072
انتهای پیام این محصول با توجه به اینکه پس از رسیدن عمر کوتاهی دارد، در مقایسه با سایر محصولات کشاورزی از قیمت پایین تری برخوردار است و هر کیلوگرم از آن را می توان از 20 هزار ریال تا 40 هزار ریال خرید.
البته بازار این محصول نیز از ورود دلالان و افراد سودجو مصون نمانده و ورود این افراد باعث شده است تا 'گرکه' گران تر از حد معمول به دست خریدار برسد؛ اگرچه این اضافه بها به جیب کشاورز هم نمی رود.
'گرکه' را به 2 صورت دیم و آبی کشت می کنند و محصول دیم نسبت به آبی از نظر طعم و بو مرغوبیت بیشتری دارد اما نوع آبی از نظر وزن دهی و درشتی بهتر است.
گرکه را همزمان با دیگر صیفی جات در اواخر اردیبهشت ماه کشت می کنند و در مزارع دیم نیازی به کرت کشی زمین نیست اما بعد از کشت نباید بارش باران اتفاق بیافتد چون بارش باران پس از کشت 'گرکه' دیم باعث سخت شدن لایه بالایی خاک می شود و جوانه ها نمی توانند سر از خاک بیرون بیاورند.
این محصول با خیش و بذر آن به صورت سنتی و با دست در مزرعه کشت می شود و تاکنون دستگاه مکانیزه ای برای کشت این محصول ابداع نشده است.
در مزارع دیم دانه های تخم که در عمق 10 تا 15 سانتی متری سطح خاک قرار دارد، با رطوبت خاک جوانه می زند و بوته رطوبت مورد نیاز برای رشد و نمو را از هوا اطراف می گیرد و نکته جالب تر اینکه این محصول در مزارع شیب دار و مرتفع بهتر از مزارع دشت ثمر می دهد.
بوته گرکه در تمام جهت ها به اطراف خود رشد می کند و در تیرماه به گلدهی می رسد؛ نخستین گل ها به گرکه های ریز تبدیل می شود که طعم آن بسیار تلخ است و به مرور در مرداد ماه بزرگ تر می شود و در شهریور ماه با تغییر رنگ آن از سبز به زرد و نارنجی قابلیت مصرف دارد.
در این فصل هنگام گذر از کنار مزارع گرکه دیم، بوی خاص گرکه های رسیده از فاصله 100 متری به مشام می رسد و گرکه های زرد طلایی و مایل به سرخ از لای بوته های سبز رنگ نمایان می شود.
گرکه نیز مانند خربزه در قسمت میانی خود دارای چهار ردیف دانه است که دانه های آن پس از خشک شدن قابلیت مصرف دارد و در صورت نگهداری در شرایط مناسب برای سال آینده نیز به عنوان بذر از آن استفاده می شود.
در بین مردم محلی گرکه دیم دارای انواع مختلفی است و به عنوان مثال نوع «گرکه روشه» که دارای پوستی خشن و خط خطی بوده، دارای طعم شیرین مایل به ترش است.
نوع شمامه ای خوش بو با طعمی شیرین و دارای پوستی صاف با راه راه های از بالا به پایین است؛ خرچه، فاتی بور، کالکی سپی، مشهدی و قره خرچه نیز از دیگر انواع گرکه است که در مزارع به صورت دیم و در اندازه های مختلف کشت می شود.
گل دهی بوته گرکه و رشد گرکه های کوچک تا آخر شهریور ادامه دارد و از هر بوته با توجه به بزرگی و کوچکی آن می تواند پنج تا 15 گرکه 100 تا 400 گرمی را برداشت کرد.
برداشت در مزارع آبی به نسبت مزارع دیم بسیار بیشتر بوده اما کسانی که این محصول را می شناسند، در اولین نگاه می دانند که گرکه دیم است یا آبی و تمایل ها برای محصول آبی کمتر از دیم است.
در گذشته گرکه را به صورت نوارهای باریک برش می دادند و پس از قراردادن در گرمای آفتاب و خشک شدن آن را در فصل زمستان مصرف می کردند و در اصطلاح محلی به آن تاسمه گرکه می گفتند.
** نبود صنایع تکمیلی و عمر کوتاه گرکه
یکی از مهمترین مشکلات کشاورزان جنوب آذربایجان غربی نبود صنایع تکمیلی و تبدیلی برای این محصول است و به همین خاطر تمام محصول باید به صورت تازه خوری مصرف شود.
عمر کوتاه این محصول پس از برداشت باعث می شود که کشاورزان در یک بازه زمانی کوتاه به فکر بازار فروش باشند و با توجه به اینکه سایر محصولات کشاورزی و باغی نیز در این فصل برداشت می شود، این امر گرکه کاران را با مشکل مواجه می کند.
نوسان قیمت و بالا بودن هزینه های حمل باعث می شود تا بسیاری از کشاورزان از این محصول به عنوان یک محصول سودآور یاد نکنند و هر ساله بخش محدودی از مزرعه را تنها برای مصرف خود به کشت گرکه اختصاص دهند.
احمد صادقی کشاورز روستای کاولان مهاباد در گفت و گو با ایرنا بیان کرد: هزینه های برداشت و حمل به شهر بسیار بالاست و بسیاری از کشاورزان این منطقه رغبت چندانی برای فروش محصول ندارند.
وی افزود: اگر اهالی روستا، مسافر یا رهگذری از این مسیر عبور کند می تواند به اندازه نیاز خود از مزرعه گرکه دیم برداشت کند.
وی بیان کرد: هر روز صبح بخشی از محصول را برداشت کرده و به منظور توزیع بین خانوارهای « ره شایی» که مزرعه ندارند یا کشاورزانی که امسال گرکه کشت نکردند، به روستا می بریم.
وی همچنین از نبود بازارهای فروش در خارج از استان انتقاد کرد و گفت: تاکنون هیچ تلاشی در این زمینه صورت نگرفته و گرکه دیم ناشناخته باقی مانده است.
** خواص طبیعی گرکه
این محصول باعث دفع مواد زاید و سموم موجود در خون می شود و به فعالیت و شست و شوی مثانه و کلیه ها کمک کرده و از احتباس ادرار و سنگ مجاری ادرار جلوگیری می کند؛ گرکه به واسطه داشتن آب زیاد، مواد قندی را به سرعت در خون جذب می کند و به همین سبب باعث بالا رفتن قند خون و رفع خستگی و گرمازدگی می شود.
این خربزه به دلیل مواد فیبری و وجود طعم و اسانس هایی که دارد، یک محرک قوی شیمیایی برای دستگاه گوارش است و مصرف آن برای مبتلایان به نقرس، رماتیسم، بواسیر و به خصوص برای کسانی که از یبوست رنج می برند، بسیار توصیه می شود چون این میوه تاثیر خاصی در تخلیه میکروب و عفونت های موجود در روده ها دارد.
با توجه به مشکل کم آبی در سال های اخیر و سرازیر شدن انواع محصولات کشاورزی به بازارها که برای تولید آنها از مواد شیمیایی و انواع سموم مختلف بهره گرفته شده، شناسایی یک نوع محصول دیم ارگانیک و فاقد سموم و مواد شیمیایی در فرآیند تولید آن باید مورد توجه بیشتر کشاورزان و مسوولان قرار گیرد.
شناساندن این محصول به عنوان یک محصول ارگانیک و مفید برای سلامتی شهروندان با برگزاری جشنواره ها و نشست های تخصصی، یافتن راهکارهای مناسب برای ترغیب بیشتر کشاورزان برای کاشت این محصول، بازاریابی داخلی و خارجی و ایجاد صنایع تبدیلی برای نگهداری و بسته بندی این محصول از جمله راهکارهای مناسب برای گسترش کشت این محصول در این منطقه است.
با توجه به نزدیکی جنوب آذربایجان غربی به بازار اقلیم کردستان عراق در صورت حمایت جهاد کشاورزی از کشت گرکه، علاوه بر تامین بازارهای داخلی امکان صادرات این محصول به کشور عراق نیز وجود دارد.
آذربایجان غربی با یک میلیون هکتار اراضی قابل کشت از استان های مستعد تولید انواع محصولات کشاورزی و باغی در شمال غرب کشور است.
3020/3072
کپی شد
