ماه مبارک رمضان هجدهمین طلوعش را نیز غروب کرد و در نهایت "شب‌های قدر" از راه رسیدند. شبی که قرآن کریم در وصف آن گفته است: "لیلة القدر خیر من الف شهر؛ شب قدر بهتر از هزار ماه است".
در این شب نورانی، مقدرات یک سال انسان رقم می‌خورد و حقیقتا به واسطه‌ی شب‌زنده‌داری و راز و نیاز با حق تعالی، این مقدرات به بهترین شکل رقم خواهد خورد. صد افسوس بر قلب‌هایی که عظمت این شب لایتناهی را درک نکرده و دیدگانی که در رابطه با شب‌زنده‌داری قناعت کنند.
درک این شب باعظمت به قدری اهمیت دارد که روزه‌داران در دعای هر روز ماه مبارک رمضان از خداوند می‌طلبند: «اللهمّ ارْزُقْنی فیهِ فَضْلَ لَیْلَةِ القَدْرِ؛ خدایا در این ماه درک فضیلت شب قدر را روزیم کن».
به گزارش ایسنا، منطقه آذربایجان‌شرقی، شب قدر همان شبی است که قرآن کریم به اذن خداوندی در آن نزول پیدا کرده است. همانگونه که خداوند در سوره‌ی قدر می‌فرماید: إِنَّا أَنْزَلْنَاهُ فِی لَیْلَةِ الْقَدْرِ وَمَا أَدْرَاکَ مَا لَیْلَةُ الْقَدْرِ؛ ما در شب قدرش نازل کردیم و چه دانی که شب قدر چیست؟
طبق فرموده‌ی حق تعالی در این شب مقدس، فرشتگان و روح به فرمان پروردگارشان نازل می‌شوند و سراسر این شب تا طلوع صبح، سلام و صلح است.
امام باقر(ع) در این خصوص گفته است: شب قدر بر ما پوشیده نمى‌مانَد. فرشتگان در آن شب، گِرد ما مى چرخند.(بحار الأنوار ج 97)
امام صادق (ع) نیز شب قدر را آغازی برای سال می‌داند و می‌فرماید: آغاز سال (حساب اعمال) شب قدر است. در آن شب برنامه سال آینده نوشته می‌شود. (وسائل الشیعه، ج 7 ص 258 ح 8)
یک کارشناس مسائل مذهبی در رابطه با عظمت شب قدر در گفت‌وگو با خبرنگار ایسنا، گفت: شب قدر در طول سال صرفا یک شب بوده و به تعبیر قرآن کریم عظمت و برکات شب قدر بیش از هزار ماه است.
حجت‌الاسلام رحیم همزبان با بیان این‌که در این شب نورانی، سرنوشت و تقدیر انسان‌ها از سوی خداوند به تحریر در‌آمده و مقدرات انسان مشخص می‌شود، افزود: شب قدر، شب نزول قرآن بوده و در این شب پر از معنویت، قرآن کریم بصورت کلی به قلب پیامبر اکرم(ص) نازل می‌شود. فرشتگان الهی در این شب به محضر ولی‌الله در زمین نزول پیدا کرده و مایه‌ی رحمت و برکت زمینیان می‌شوند.
وی با بیان این‌که ملائکه در این شب تا به صبحگاه به انسان ها سلام می‌دهند، افزود: در این شب امام زمان(عج) به عنوان ولی، پرونده‌ی اعمال انسان‌ها را مورد مطالعه قرار می‌دهد.
منزلت شب‌زنده‌داری در شب‌های قدر
شب‌زنده‌داری و راز و نیاز به درگاه خداوندی از جمله اعمالی است که در شب‌های قدر مورد توجه مسلمانان قرار می‌گیرد.
پیامبر اکرم (ص) نیز در این رابطه فرموده‌اند: مَن أحیی لَیلَةَ القَدرِ حُوِّلَ عَنهُ العَذابُ إلَی السَّنَةِ القابِلَةِ؛ هر کس شب قدر را احیا بدارد، تا سال آینده عذاب از او بر داشته می‌شود. (اقبال الأعمال)
رسول خدا(ص) در شب بیست و سوم ماه رمضان به سر و روی خانواده‌اش آب می‌پاشید تا به خواب نروند (و از فضیلت بسیار این شب بهره بگیرند). مفاتیح‌الجنان
حجت‌الاسلام همزبان نیز در رابطه با منزلت اعتکاف رمضانیه نیز گفت: اصلی‌ترین اعتکاف در رمضان است و با توجه به این‌که احتمال دارد شب قدر یکی از ۱۰ شب آخر رمضان باشد، از این رو توصیه می‌شود که در این روزهای پایانی رمضان اعتکاف انجام شود.
وی با تاکید بر این‌که اعتکاف، ضوابط و شرایط خاص خود را دارد، افزود: این عمل دینی باید در مساجد عمومی انجام شود.
اعمال توصیه شده برای شب‌های قدر
حجت‌الاسلام همزبان در رابطه با اعمال توصیه شده برای شب‌های قدر نیز گفت: این شب‌ها یک سری اعمال خاص و یک سری اعمال مشترک دارد؛ اعمال مشترک در هر سه شب قدر (۱۹- ۲۱ و ۲۳ رمضان) انجام می‌شود.
وی در ادامه افزود: غسل کردن، اقامه‌ی دو رکعت نماز مخصوص، قرائت دعاهای مربوطه که در مفاتیح الجنان ذکر شده، لعن قاتلان امیرالمومنین(ع)، استغفار کردن، قرائت زیارت امام حسین(ع)، قرآن به سر گرفتن، قرائت دعای جوشن کبیر و دعا کردن از جمله اعمال مشترک این شب‌های نورانی است.
این استاد حوزه و دانشگاه تاثیرات معنوی اعمال و مستحبات شب‌های قدر بر وجود انسان را بسیار دانست و تاکید کرد: وقتی انسان عبادت می‌کند، این معنویات تاثیرات فراوانی بر روح و وجود وی می‌گذارد.
امام صادق(ع) نیز در حدیثی در این رابطه فرموده است: هر کس دو سوره عنکبوت و روم را در ماه رمضان، در شب بیست و سوم بخواند، به خدا قسم ـ اى ابو محمّد ـ او از اهل بهشت است.(تهذیب الأحکام، جلد ۳)
برخی اعمال مشترک شب‌های قدر
نماز ۲ رکعتی شب قدر: در شب قدر دو رکعت نماز خوانده می‌شود که در هر رکعت بعد از حمد، هفت مرتبه سوره «قُل هُوَ اللَّه» را تلاوت کرده و بعد از پایان نماز، هفتاد مرتبه می‌گوییم: اسْتَغْفِرُ اللَّهَ وَ أَتُوبُ الَیْهِ.
در روایتی از رسول خدا صلی الله علیه و آله آمده است: کسی که این عمل را بجا آورد، از جای خویش برنخیزد مگر این‌که خداوند متعال او و پدر و مادرش را بیامرزد.
قرآن به سر گرفتن و خداوند متعال را به ۱۴ معصوم سوگند دادن: طبق فرموده امام صادق(ع) قرآن مجید را بر سر گذارده و می‌گوییم: «اللَّهُمَّ بِحَقِّ هذَا الْقُرْآنِ، وَ بِحَقِّ مَنْ ارْسَلْتَهُ بِهِ...؛خدایا به حق این قرآن و به حق آنکس که او را بدین قرآن فرستادی ...»آنگاه ۱۰ مرتبه می‌گوییم: بِکَ یا اللَّهُ و ۱۰ مرتبه بِمُحَمَّدٍ صلی الله علیه و آله و ده مرتبه بعَلِیٍّ علیه السلام و ۱۰ مرتبه بِفاطِمَةَ علیها السلام و ۱۰ مرتبه بِالْحَسَنِ علیه السلام و ۱۰ مرتبه بِالْحُسَیْنِ علیه السلام و ۱۰ مرتبه بِعَلِیِّ بْنِ الْحُسَیْنِ علیهما السلام و ۱۰ مرتبه بِمُحَمَّدِ بْنِ عَلِیٍّ علیهما السلام و ۱۰ مرتبه بِجَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ علیهما السلام و ۱۰ مرتبه بِمُوسَی بْنِ جَعْفَرٍ علیهما السلام و ۱۰ مرتبه بِعَلِیِّ بْنِ مُوسی علیهما السلام و ۱۰ مرتبه بِمُحَمَّدِ بْنِ عَلِیٍّ علیهما السلام و ۱۰ مرتبه بِعَلِیِّ بْنِ مُحَمَّدٍ علیهما السلام و ۱۰ مرتبه بِالْحَسَنِ بْنِ عَلِیٍّ علیهما السلام و ۱۰ مرتبه بِالْحُجَّةِ علیه السلام؛ در پایان هر حاجتی که داریم از خداوند طلب کرده و در تمام این اذکار، نهایت حضور قلب و توجّه به درگاه خدا را حفظ کنیم.
نماز صد رکعتی شب قدر: شایسته است که در این شب صد رکعت نماز گزارده شود(هر دو رکعت به یک سلام) چراکه فضیلت بسیار دارد و افضل آن است که اگر توانایی داشته باشیم در هر رکعت بعد از حمد، ۱۰ مرتبه سوره قل هو اللَّه خوانده شود.
خواندن دعایی از امام زین العابدین (ع): مرحوم «شیخ کفعمی» در «مصباح» نقل کرده است که امام زین العابدین علیه السلام این دعا را در شب‌های نوزدهم، بیست و یکم و بیست و سوم در حالت ایستاده و نشسته و در رکوع و سجود میخواندند:«اللَّهُمَّ انّی امْسَیْتُ لَکَ عَبْداً داخِراً، لا امْلِکُ لِنَفْسی نَفْعاً وَلا ضَرّاً...؛خدایا من شام کردم در حالی که بنده خواری هستم که مالک سود و زیانی برای خویش نیستم...»
برخی از اعمال مخصوص شب‌های قدر
شب نوزدهم
اول: صد مرتبه اَستَغفُرِاللهَ رَبی وَاَتوبُ اِلَیه
دوم: صد مرتبه اَللّهُمَّ العَن قَتَلَةَ اَمیرَالمومنینَ
سوم: بخواند دعای؛ یَا ذَا الَّذِی کَانَ قَبْلَ کُلِّ شَیْءٍ ثُمَّ خَلَقَ کُلَّ شَیْءٍ ثُمَّ یَبْقَى وَ یَفْنَى کُلُّ شَیْءٍ
یَا ذَا الَّذِی لَیْسَ کَمِثْلِهِ شَیْءٌ وَ یَا ذَا الَّذِی لَیْسَ فِی السَّمَاوَاتِ الْعُلَى وَ لاَ فِی الْأَرَضِینَ السُّفْلَى
وَ لاَ فَوْقَهُنَّ وَ لاَ تَحْتَهُنَّ وَ لاَ بَیْنَهُنَّ إِلَهٌ یُعْبَدُ غَیْرُهُ
لَکَ الْحَمْدُ حَمْداً لاَ یَقْوَى عَلَى إِحْصَائِهِ إِلاَّ أَنْتَ فَصَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ صَلاَةً لاَ یَقْوَى عَلَى إِحْصَائِهَا إِلاَّ أَنْتَ
چهارم: بخواند دعای؛ اللَّهُمَّ اجْعَلْ فِیمَا تَقْضِی وَ تُقَدِّرُ مِنَ الْأَمْرِ الْمَحْتُومِ وَ فِیمَا تَفْرُقُ مِنَ الْأَمْرِ الْحَکِیمِ فِی لَیْلَةِ الْقَدْرِ وَ فِی الْقَضَاءِ الَّذِی لا یُرَدُّ وَ لا یُبَدَّلُ أَنْ تَکْتُبَنِی مِنْ حُجَّاجِ بَیْتِکَ الْحَرَامِ الْمَبْرُورِ حَجُّهُمْ الْمَشْکُورِ سَعْیُهُمْ الْمَغْفُورِ ذُنُوبُهُمْ الْمُکَفَّرِ عَنْهُمْ سَیِّئَاتُهُمْ وَ اجْعَلْ فِیمَا تَقْضِی وَ تُقَدِّرُ أَنْ تُطِیلَ عُمْرِی وَ تُوَسِّعَ عَلَیَّ فِی رِزْقِی وَ تَفْعَلَ بِی کَذَا وَ کَذَا.
شب بیست و یکم
این شب فضیلتش از شب نوزدهم بیشتر است و باید اعمالی چون غسل، احیاء، زیارت و نماز هفت قل هو الله، قرآن به سرگرفتن، دعای جوشن کبیر و... در این شب انجام دهد.
خواندن دعای شب بیست و یکم ماه مبارک رمضان؛ دعایی است که در «مصباح المتهجّد» و «کافی» نقل شده است که در شب بیست و یکم خوانده می شود: «یا مُولِجَ اللَّیْلِ فِیالنَّهارِ، وَمُولِجَ النَّهارِ فِی اللَّیْلِ...ای فروبرنده شب در روز و ای فروبرنده روزدر شب...»
لعن بر قاتل امیرالمومنین(ع)؛ به فرموده «شیخ مفید»، در این شب بر ظالمان و غاصبان حقوق آلمحمّد صلی الله علیه و آله و همچنین بر قاتل امیرمؤمنان علیه السلام بسیار لعن و نفرین فرستید.
دعا برای سلامتی و تعجیل در ظهور امام زمان (عج)؛ دعا برای وجود مبارک امام زمان علیه السلام و فرج آن حضرت، یکی دیگر از اعمال این شب است.
شب بیست و سوم
با توجّه به اهمیت شب بیست و سوم، غسل، احیا و زیارت امام حسین(ع) در این شب فضیلت بسیار دارد و همچنین خواندن صد رکعت نماز که مشترک میان همه شب‌های قدر است. لیکن غیر از اعمال مشترک شب‌های قدر، اعمال دیگری نیز وارد شده است.
خواندن سوره های عنکبوت ، روم و دُخان و همچنین خواندن هزار بار سوره قدر
خواندن دعای «اللَّهُمَّ امْدُدْ لی فی عُمْری، وَاوْسِعْ لی فی رِزْقی...؛خدایا دراز کن عمرم را و فراخ کن روزیم را.. ».
خواندن دعای مخصوص شب بیست و سوم؛ «یا رَبَّ لَیْلَةِ الْقَدْرِ وَجاعِلَها خَیْراً مِنْ الْفِ شَهْرٍ...؛ای پروردگار شب قدر و قرار دهنده آن بهتر از هزار ماه...»
خواندن دعای "اَللّهَمَّ اجعَل فیما تَقضی وَ..." و همچنین خواندن دعای فرج در شب بیست و سوم رمضان
و در حالی که دستان خود را به سوی آسمان بلند می کنیم بخوانیم: یا مُدَبِّرَ الْأُمُورِ، یا باعِثَ مَنْ فِی الْقُبُورِ...؛ ای تدبیر کننده کارها ای برانگیزنده هر که در گورها است...».
گردآورنده؛ مهری هاشم‌زاده
انتهای پیام
کپی شد
