ایرنا مرکز آذربایجان شرقی با این نگاه، میزبان نشستی با حضور دو تن از اساتید و مدرسان علم ارتباطات در دانشگاه های تبریز و دو تن از فعالان رسانه ای آذربایجان شرقی درباره نقش و کارکرد رسانه در انتخابات پیش روی بود که خلاصه مباحث مطروحه در آن در زیر می می آید؛
- س: جایگاه رسانه ها در ترغیب رای دهندگان به مشارکت بیشتر چیست؟
مدیر مسوول روزنامه مهدی آزادی تبریز گفت: رسانه ها افکار عمومی را خلق می کنند و در انتخابات هم رسانه ها، بخصوص رسانه های مکتوب بدلیل ماندگاری و توزیع وسیع در جامعه نقش بی بدیلی دارند. در فضاسازی هر جریانی بخواهد کاری انجام شود، بوسیله رسانه می توان جامعه را آماده کرد که در این زمینه نوع حکومت ها مهم نیست؛ در زمان های گذشته حتی حکومت های دیکتاتور هم بی نیاز از مطبوعات نبودند.
سیدمسعود پیمان افزود: در جوامع مترقی و مردمسالار مطبوعات نقش بسیار موثری دارند چون در حد قانون آزادند که بنویسند و می توانند فضا را علیه کسی بشورانند یا موافق سازند.
استاد دانشگاه های تبریز در رشته علوم ارتباطات اجتماعی نیز گفت: انتخابات فارغ از اینکه امری سیاسی است، مساله ای رسانه ای است؛ از طرفی انتخابات یکی از مولفه های مدرنیزاسیون در جوامع محسوب می شود و این رسانه ها هستند که انتخابات را برای افکار عمومی مهم جلوه می دهند.
دکتر سیدحسن آذری افزود: ضمن اینکه انتخابات مظهر دموکراسی است که در آن مردم صاحب اصلی قدرت محسوب می شوند.
حسن اسدزاده، مدرس دانشگاه های تبریز نیز اظهار کرد: در اکثر جوامع انتخابات ملاک ارزیابی مردمسالاری است؛ مشارکت مردم نشان دهنده توزیع قدرت در بین مردم است و در عین حال اقتدار بین المللی نظام نیز محسوب می شود.
وی ادامه داد: به همین خاطر در کشور ما انتخابات یک رویکرد بزرگ و اساسی است که رسانه ها نیز نقشی مهم در آن دارند؛ رسانه ها رکن چهارم دموکراسی به شمار می روند و هنگامی که به بحث انتخابات می پردازند، تنور انتخابات گرم تر می شود.
مدیرمسوول پایگاه خبری- تحلیلی در 38 سال گذشته هر انتخاباتی نسبت به قبل اهمیت اش زیاد شده اثرات طولانی مدت داخلی و خارجی داشته است.
یکی از دلایل دوام و بقای جمهوری اسلامی برگزاری انتخابات است و نفوذی که در لایه های مختلف دارد. نقش رسانه بی تردید در دنیای امروز در دیپلماسی سیاسی عامل مهمی به حساب می آید و همچنان که در کودتای اخیر ترکیه نیز رسانه ها مانع از اجرای موفق کودتا شدند و اگر امروز ترامپ خودش را به عنوان رئیس جمهور توئیتری مطرح می کند،بیانگر نقش رسانه هاست.
- س: نقش رسانه ها در انتخابات از منظر کارکردهای شناخته شده کدامند؟
استاد دانشگاه های تبریز در این باره گفت: آگاهی مردم از اهمیت انتخابات و مشارکت سیاسی یکی از ملاک های تاثیرگذاری بر انتخابات است که رسانه ها نقش محوری در آن دارند.
دکتر سیدحسن آذری افزود: نکته بعدی وجود تنوع سلایق و دیدگاه ها و رقابت ها بین نامزدها و جریانات حامی نامزدهاست که وارد عمل می شوند؛ رقابت ها و کمپین های بین نامزدها را قطعا رسانه ها پوشش می دهند. از طرف دیگر بخاطر نبود احزاب و سندیکاهای قوی در جامعه، نقش آنها را رسانه ها بر عهده می گیرند.
وی ادامه داد: در بحث تحلیل و تفسیر نیز رسانه ها وارد میدان شده و جریانات را تحلیل می کنند و جایگاه بنیادی که از رسانه ها انتظار می رود، دیدگاه های نامزدها را تحلیل تطبیقی انجام می دهند؛ در بحث آموزشی نیز رسانه ها فرهنگ سیاسی را تقویت می کنند تا با مشارکت فعالانه مواجه شویم.
مدرس دانشگاه های تبریز نیز می گوید: وقتی به نظرات اولیه ارتباطات می نگریم نقش تزریقی به پیام های رسانه ای قایل اند، ولی رسانه ها اکنون آن نقش را از دست داده اند.
حسن اسدزاده افزود: رسانه ها با طرح موضوع و برجسته سازی می توانند سلامت انتخابات را تضمین کنند؛ رسانه ها با آگاهی بخشی می توانند اولویت های فکری مردم را جهت دهند و در مورد منافع کلان جامعه به مردم دیدگاه دهند.
مدیر مسوول پایگاه خبری- تحلیلی 'نصر' نیز گفت: بدنبال ضعف تحزب در کشور، رسانه ها نقش بی بدیلی در جامعه دارند، البته تفکیک رسانه های مستقل وغیر مستقل سخت است.
امیرکریم زاد شریفی افزود: بدیهی است رسانه ها هم بواسطه پشتوانه های مالی به برخی جریانات وگروه های فکری گرایش دارند، البته رسانه های مستقل نقش اساسی در انعکاس واقعیت دارند.
وی ادامه داد: البته رسانه های محلی هم در مشارکت مردم در انتخابات نقش دارند.انتخابات موعدی است که رسانه ها هویت خود را نشان می دهند.
مدیرمسوول روزنامه مهدی آزادی نیز با بیان اینکه رسانه ها محل اعتماد مردم هستند، گفت: واقعیت این است که مردم و لو با افت و خیزهایی به رسانه ها نگاه مثبت دارند و بسیاری از واقعیت ها را رسانه ها برای مردم تعریف می کنند.
سیدمسعود پیمان افزود: انتخابات نیز از جمله موضوعاتی است که در زمان برگزاری آن، اهمیت رسانه ها مضاعف می شود و همه اعم از نامزدها و رای دهندگان به رسانه ها به عنوان مرجع فکری نگاه می کنند.
- س: تاثیر رسانه ها بر رفتار انتخاباتی مردم چیست؟
استاد دانشگاه های تبریز معتقد است که به طور قطع رسانه ها در رفتار انتخابات مردم تاثیرگذارند، چون اولویت رسانه ها انتخابات است.
دکتر سیدحسن آذری افزود: در مقایسه رسانه های داخلی و خارجی، خارجی ها دیدگاه ثابتی دارند اما نکته بعدی زمینه چینی است. رسانه ها چون نقش محوری دارند، با توجه به شناخت افکار جامعه انتظار می رود نامزدها را هم بدان سمت سوق دهند.
وی اضافه کرد: از رسانه های محلی هم انتظار می رود اولویت های محلی را رصد کرده و انعکاس دهند؛ نگاه محلی در رسانه ها باید پررنگ باشد که این امر در انتخابات شوراها خیلی مهم است.
آذری تشریح کرد: رسانه های محلی باید از نامزدها برنامه بخواهند تا دیدگاه هایشان را شفاف ارائه دهند چرا که حوزه عمومی صرفا حوزه ملی نیست، بلکه حوزه عمومی محلی هم است.
وی تاکید کرد: رسانه ها نباید نگاه تجاری به انتخابات داشته باشند و باید ضمن حفظ دیدگاه، رویکرد انتقادی را نیز پررنگ کنند؛ مک لوهان به تکنولوژِی روز خیلی تاکید دارد. ویژگی و تحولات هر بافت زمانی و مکانی را رسانه های اجتماعی می توانند تشخیص دهند. امروزه روزنامه نگاری به سه مقطع روزنامه نگاری شهروندی، مردمی و تعاملی ارتقا یافته است.
استاد دانشگاه تبریز تشریح کرد: وقتی ماهیت نظارت دموکراتیزه می شود بالطبع تاثیرات زیادی خواهد داشت. در کل موافق روزنامه نگاری شهروندی هستم چون رسانه های اجتماعی حق ارتباط با مردم را افزایش می دهند. الان ماهیت نظارت عوض شده و رسانه های اجتماعی گذشته از وجوه نظارتی نهادهای انتخاباتی، خودشان نیز نظارت را افزایش می دهند.
وی ادامه داد: در انتخابات بعضی موضوعات است که رسانه های حاکم نمی توانند پرداخت کنند در حالی که رسانه های اجتماعی فعالانه وارد می شوند.
مدیرمسوول روزنامه های مهدی آزادی و کورپو گفت: همان گونه که فعالیت رسانه های جمعی بر شکل گیری و تقویت دیدگاه مخاطبان در عرصه های مختلف تاثیر غیرقابل انکار دارد، بدیهی است که این تاثیر در رفتار مردم نیز محسوب و قابل رصد است.
سیدمسعود پیمان افزود: انتخابات از مصادیق عینی تاثیر رسانه ها بر رفتار مردم است، به گونه ای که نمادهای تاثیر رفتاری رسانه ها را می توان در نمونه های تغییر نتیجه انتخابات در کشورهای مختلف در تاریخ معاصر به وفور دید.
دیگر مدرس دانشگاه های تبریز نیز می گوید: در نظریه قله جادویی به رسانه ها نقش زیادی قائل هستیم؛ بعدها گفته شد که رسانه ها بیشتر عامل تقویت هستند تا تخدیر.
حسن اسدزاده افزود: افراد به رسانه ای گرایش دارند که با افکارشان موافق است؛ رسانه ها بیشتر می توانند آراء خاکستری را هدایت کرده و نیز افرادی را که از حضور در انتخابات اکراه دارند، ترغیب کند. البته تحقق این امر مستلزم آن است که به دیدگاه های افراد از نظر جنسیت، طبقه شغلی و تحصیلی بنگریم.
مدیر مسوول پایگاه خبری- تحلیلی نصر نیز در این ارتباط اظهار کرد: مردم بدنبال رسانه هایی هستند که واقعیات جامعه را منعکس کنند؛ رسانه ها باید مشکلات اقتصادی و معیشتی مردم را نیز پوشش دهند.
امیر کریم زاد شریفی اضافه کرد: در جامعه ما رسانه ها اثر گذاری طلایی دارند که نمونه اش انتخابات مجلس دهم در هفت اسفند 95 و رای کامل به لیست امید بود.
وی ادامه داد: در این دوره نیز نقش رسانه های نوظهور جادویی خواهد بود و انتظار حاکمیت از رسانه ها داغ کردن تنور انتخابات است؛ در کشور ما در نبود احزاب رسانه ها نقش احزاب را بازی می کنند، ولی رسانه ها باید به دور از حب و بغض روشنگری کنند. از رسانه ها انتظار می رود ضمن آگاهی بخشی و اطلاع رسانی درست،رنگ همه چیز را به رنگ خود نشان دهند.
- س: رسانه ها با چه شیوه هایی می توانند بر انتخابات تاثیر گذارند؟
مدیرمسوول روزنامه مهد آزادی گفت: وقتی به مسائل فرهنگی می رسیم، می گوییم حرکت های فرهنگی لازم ،اما زمان بر است. بستن کمر بند در رانندگی زمان بر است ولی اگر فرهنگ سازی شو، آسان است؛ مطبوعات هم نقش اول را در فرهنگ سازی دارند، به خصوص اخلاق اجتماعی و رعایت حقوق شهروندی در انتخابات؛ رسانه ها نقش شان در فرهنگ سازی و تبیین رفتار صحیح امر انتخابات بسیار موثر است.
سیدمسعود پیمان افزود: فلسفه وجودی مطبوعات فرهنگ سازی است، ژورنالیسم خودش یک مکتب است و چون تحفه غربی است ویژگی اش را هم حفظ کرده است ولی ژورنالیسم غربی با ژورنالیسم اسلامی فرق می کند.
وی اضافه کرد: با روی کار آمدن جمهوری اسلامی یک نوع ژورنالیسم اسلامی به وجود آمد که در آن مسایل ناموسی و اسرار مردم محترم و محفوظ است.رسانه اسلامی مبادی آداب است.
استاد دانشگاه های تبریز نیز گفت: نقش رسانه ها در انتخابات به سه دوره پیش، حین و پس از انتخابات قابل تقسیم است؛ قبل از انتخابات رسانه ها به تبیین اهمیت انتخابات، ثبت نام و آرایش سیاسی احزاب می پردازند؛ حین انتخابات رسانه ها به معرفی افراد، جریانات حامی و تاثیرات نامزدها بر جامعه می پردازند.
دکتر سیدحسن آذری افزود: رسانه ها گذشته از اطلاع رسانی تحولات انتخابات، برنامه های نامزدها را نیز معرفی کرده و بازخورد بین توده مردم را تبیین می کنند و بدین سان هم عملکرد حاکمیت، عملکرد نامزدها و هم جریان یابی در بین مردم را مطرح می کنند.
وی اضافه کرد: بعد از انتخابات هم رسانه ها باید با نگاه مطالبه گرایانه اثر بخشی مشارکت مردم را رصد کرده و به مردم بگویند، هر چقدر اثر بخشی مشارکت را رسانه ها نشان دهند قطعا در انتخابات بعدی نیز اثر گذار است.رسانه ها خواسته و ناخواسته در پشت صحنه به جایی وابسته اند اما مردم مشتاق نگاه عادلانه و واقع بینانه اند.
اسدزاده، دیگر مدرس دانشگاه های تبریز نیز اظهار کرد: امروزه مردم در آنی از ثانیه همه چیز را می بینند، در عصر افزایش سرعت اطلاع رسانی رسانه ها،مطالبات مردم نیز افزایش یافته است و مردم از رسانه ها انتظار دارند واقع نگر باشند.
** کریم زاد شریفی، مدیر مسوول پایگاه خبری-تحلیلی نصر نیز می گوید: بزرگ ترین سرمایه رسانه اعتماد مردم است، اگر رسانه ها رویکرد اصولی در تبیین واقعیات و اخبار داشته باشند بطور قطع تاثیر گذاری بیشتری خواهند داشت. اکنون در فضای مجازی، اینستالایو به فاصله یک هفته از اروپا در ایران راه اندازی شده که اتفاق بزرگی است و قریب به اتفاق روزنامه های سراسری از این فرصت استفاده خوبی می کنند. تیراژ محدود روزنامه های محلی گواه این است که نتوانسته اند رضایت مردم را جلب کنند.
- س: تفاوت و تمایز رسانه های سنتی و نوظهور چیست؟
پبمان، مدیر مسوول روزنامه مهدی آزادی در این باره گفت: پیشرفت ارتباطات ناگزیر است و نمی توان آن را نادیده گرفت ولی افسار گسیخته بودن آن خیلی خطرناک است. روزنامه نگار باید متوجه باشد چه می نویسد، آنها که در فضای مجازی می نویسند چون از کنترل خارج اند باید دقت بیشتری کنند و باید چاره اندیشی شود تا جلوی سم پاشی در فضای مجازی گرفته شود.
دکتر آذری، استاد دانشگاه های تبریز نیز بر این باور است که اکنون بواسطه تحولات فناوری و ارتباطی پاردایم ارتباطی نیز تغییر یافته است.
وی افزود: در سایه ارتباط خود گزین، هم تولید، دریافت و قدرت توزیع شهروندان افزایش یافته است. با توجه به افزایش قدرت رسانه شهروندی و توئیتری شدن انتخابات، خود شهروندان نقش ایفا می کنند. دکتر آذری اضافه کرد: در گذشته رسانه های تصویری،دیداری و شنیداری بر افکار عمومی تاثیر داشتند اما الان رسانه های اجتماعی ارتباط میان فردی را افزایش داده است و ارتباط بی واسطه مردم با یکدیگر در حال افزایش است.
وی تشریح کرد: نکته بعدی بحث جماعت سازی است؛ در افزایش مشارکت امروز گروه های مجازی تاثیرگذارند. خودشان اطلاعات را جمع آوری کرده و هویت گروهی دارند. نکته مهم تر اینکه در انتخابات جایگاه افکار عمومی پر رنگ است، الان شکل دهی افکار عمومی به کانال های خبری کشیده و مردم راسا وارد عمل شده اند و گفت و گوی عمومی سریع تر و پویاتر توسط مردم شکل گرفته است.
آذری یادآور شد: مردمی کردن اخبار و مسائل از ویژگی های شبکه های اجتماعی است. در بحث انتخابات و رسانه از سه حق می توانیم دفاع کنیم؛ حق مردم، حق نامزدها و حق رسانه؛ رسانه معلم جامعه است که باید اعتبار رسانه ای را حفظ کند و نباید بحث دو قطبی سازی را دامن زنند.
اسدزاده، مدرس دانشگاه های تبریز نیز گفت: در دهه 1370 رسانه برتر روزنامه ها بودند که برای دریافت شان در نوبت می ایستادیم، در دهه 1380با ظهور اینترنت با افول روزنامه ها مواجه بودیم و اوج شکل گیری وبلاگ نویسی در ایران بود ولی در دهه 1390 با ظهور رسانه های اجتماعی، اگر مارشال مک لوهان زنده بود، برای این دوره یک عصری تعریف می کرد.
وی افزود: رسانه های اجتماعی عامل زمان و مکان را از بین بردند و فضای بی زمانی را مطرح کردند که خدمات 724 (هفت روز هفته و 24 ساعت روز ) نامیده می شد.
اسدزاده یادآور شد: در روز دستگیری صدام حسین، حین صبح رسانه های چاپی نتوانستند آن را انعکاس دهند. ولی رسانه های مجازی در آن واحد می توانند با مخاطب تعامل داشته باشند. امروزه مردم بیشتر به دنبال اخبار ساندویچی هستند که رسانه های اجتماعی از این ویژگی برخوردارند.
کریم زاد شریفی، مدیر مسوول پایگاه نصر نیز می گوید: ویژگی فضای مجازی شفاف سازی و واقع بینی است. برخلاف اینکه فضای مجازی را مجازی تلقی می کنند؛ یکی از دلایل رغبت مردم به شبکه های مجازی عیان و واقعی بودن مطالب است.
وی اضافه کرد: ارتباط دو سویه نیز از دیگر مزایای شبکه های اجتماعی است، در دهه 1360 ما مجبور بودیم به دو شبکه تلویزیون نگاه کنیم. در شبکه های اجتماعی نظرات مخاطب بر سمت و سوی رسانه اثر گذار بوده است. شبکه های اجتماعی به افکار عمومی خط می دهند و کارکردشان این است که مردم فقط مطلع می شوند و زمانی که رسانه های مکتوب یا دیداری منعکس کنند تبدیل به واقعیت می شود.
دوازدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری، پنجمین دوره انتخابات شوراهای شهر و روستا و انتخابات میان دوره ای مجلس دهم 29 اردیبهشت ماه جاری برگزار می شود.
نگارش: نعمت مرادپور**انتشاردهنده: محمد عزیزی راد
6132/518
انتهای پیام - س: جایگاه رسانه ها در ترغیب رای دهندگان به مشارکت بیشتر چیست؟
مدیر مسوول روزنامه مهدی آزادی تبریز گفت: رسانه ها افکار عمومی را خلق می کنند و در انتخابات هم رسانه ها، بخصوص رسانه های مکتوب بدلیل ماندگاری و توزیع وسیع در جامعه نقش بی بدیلی دارند. در فضاسازی هر جریانی بخواهد کاری انجام شود، بوسیله رسانه می توان جامعه را آماده کرد که در این زمینه نوع حکومت ها مهم نیست؛ در زمان های گذشته حتی حکومت های دیکتاتور هم بی نیاز از مطبوعات نبودند.
سیدمسعود پیمان افزود: در جوامع مترقی و مردمسالار مطبوعات نقش بسیار موثری دارند چون در حد قانون آزادند که بنویسند و می توانند فضا را علیه کسی بشورانند یا موافق سازند.
استاد دانشگاه های تبریز در رشته علوم ارتباطات اجتماعی نیز گفت: انتخابات فارغ از اینکه امری سیاسی است، مساله ای رسانه ای است؛ از طرفی انتخابات یکی از مولفه های مدرنیزاسیون در جوامع محسوب می شود و این رسانه ها هستند که انتخابات را برای افکار عمومی مهم جلوه می دهند.
دکتر سیدحسن آذری افزود: ضمن اینکه انتخابات مظهر دموکراسی است که در آن مردم صاحب اصلی قدرت محسوب می شوند.
حسن اسدزاده، مدرس دانشگاه های تبریز نیز اظهار کرد: در اکثر جوامع انتخابات ملاک ارزیابی مردمسالاری است؛ مشارکت مردم نشان دهنده توزیع قدرت در بین مردم است و در عین حال اقتدار بین المللی نظام نیز محسوب می شود.
وی ادامه داد: به همین خاطر در کشور ما انتخابات یک رویکرد بزرگ و اساسی است که رسانه ها نیز نقشی مهم در آن دارند؛ رسانه ها رکن چهارم دموکراسی به شمار می روند و هنگامی که به بحث انتخابات می پردازند، تنور انتخابات گرم تر می شود.
مدیرمسوول پایگاه خبری- تحلیلی در 38 سال گذشته هر انتخاباتی نسبت به قبل اهمیت اش زیاد شده اثرات طولانی مدت داخلی و خارجی داشته است.
یکی از دلایل دوام و بقای جمهوری اسلامی برگزاری انتخابات است و نفوذی که در لایه های مختلف دارد. نقش رسانه بی تردید در دنیای امروز در دیپلماسی سیاسی عامل مهمی به حساب می آید و همچنان که در کودتای اخیر ترکیه نیز رسانه ها مانع از اجرای موفق کودتا شدند و اگر امروز ترامپ خودش را به عنوان رئیس جمهور توئیتری مطرح می کند،بیانگر نقش رسانه هاست.
- س: نقش رسانه ها در انتخابات از منظر کارکردهای شناخته شده کدامند؟
استاد دانشگاه های تبریز در این باره گفت: آگاهی مردم از اهمیت انتخابات و مشارکت سیاسی یکی از ملاک های تاثیرگذاری بر انتخابات است که رسانه ها نقش محوری در آن دارند.
دکتر سیدحسن آذری افزود: نکته بعدی وجود تنوع سلایق و دیدگاه ها و رقابت ها بین نامزدها و جریانات حامی نامزدهاست که وارد عمل می شوند؛ رقابت ها و کمپین های بین نامزدها را قطعا رسانه ها پوشش می دهند. از طرف دیگر بخاطر نبود احزاب و سندیکاهای قوی در جامعه، نقش آنها را رسانه ها بر عهده می گیرند.
وی ادامه داد: در بحث تحلیل و تفسیر نیز رسانه ها وارد میدان شده و جریانات را تحلیل می کنند و جایگاه بنیادی که از رسانه ها انتظار می رود، دیدگاه های نامزدها را تحلیل تطبیقی انجام می دهند؛ در بحث آموزشی نیز رسانه ها فرهنگ سیاسی را تقویت می کنند تا با مشارکت فعالانه مواجه شویم.
مدرس دانشگاه های تبریز نیز می گوید: وقتی به نظرات اولیه ارتباطات می نگریم نقش تزریقی به پیام های رسانه ای قایل اند، ولی رسانه ها اکنون آن نقش را از دست داده اند.
حسن اسدزاده افزود: رسانه ها با طرح موضوع و برجسته سازی می توانند سلامت انتخابات را تضمین کنند؛ رسانه ها با آگاهی بخشی می توانند اولویت های فکری مردم را جهت دهند و در مورد منافع کلان جامعه به مردم دیدگاه دهند.
مدیر مسوول پایگاه خبری- تحلیلی 'نصر' نیز گفت: بدنبال ضعف تحزب در کشور، رسانه ها نقش بی بدیلی در جامعه دارند، البته تفکیک رسانه های مستقل وغیر مستقل سخت است.
امیرکریم زاد شریفی افزود: بدیهی است رسانه ها هم بواسطه پشتوانه های مالی به برخی جریانات وگروه های فکری گرایش دارند، البته رسانه های مستقل نقش اساسی در انعکاس واقعیت دارند.
وی ادامه داد: البته رسانه های محلی هم در مشارکت مردم در انتخابات نقش دارند.انتخابات موعدی است که رسانه ها هویت خود را نشان می دهند.
مدیرمسوول روزنامه مهدی آزادی نیز با بیان اینکه رسانه ها محل اعتماد مردم هستند، گفت: واقعیت این است که مردم و لو با افت و خیزهایی به رسانه ها نگاه مثبت دارند و بسیاری از واقعیت ها را رسانه ها برای مردم تعریف می کنند.
سیدمسعود پیمان افزود: انتخابات نیز از جمله موضوعاتی است که در زمان برگزاری آن، اهمیت رسانه ها مضاعف می شود و همه اعم از نامزدها و رای دهندگان به رسانه ها به عنوان مرجع فکری نگاه می کنند.
- س: تاثیر رسانه ها بر رفتار انتخاباتی مردم چیست؟
استاد دانشگاه های تبریز معتقد است که به طور قطع رسانه ها در رفتار انتخابات مردم تاثیرگذارند، چون اولویت رسانه ها انتخابات است.
دکتر سیدحسن آذری افزود: در مقایسه رسانه های داخلی و خارجی، خارجی ها دیدگاه ثابتی دارند اما نکته بعدی زمینه چینی است. رسانه ها چون نقش محوری دارند، با توجه به شناخت افکار جامعه انتظار می رود نامزدها را هم بدان سمت سوق دهند.
وی اضافه کرد: از رسانه های محلی هم انتظار می رود اولویت های محلی را رصد کرده و انعکاس دهند؛ نگاه محلی در رسانه ها باید پررنگ باشد که این امر در انتخابات شوراها خیلی مهم است.
آذری تشریح کرد: رسانه های محلی باید از نامزدها برنامه بخواهند تا دیدگاه هایشان را شفاف ارائه دهند چرا که حوزه عمومی صرفا حوزه ملی نیست، بلکه حوزه عمومی محلی هم است.
وی تاکید کرد: رسانه ها نباید نگاه تجاری به انتخابات داشته باشند و باید ضمن حفظ دیدگاه، رویکرد انتقادی را نیز پررنگ کنند؛ مک لوهان به تکنولوژِی روز خیلی تاکید دارد. ویژگی و تحولات هر بافت زمانی و مکانی را رسانه های اجتماعی می توانند تشخیص دهند. امروزه روزنامه نگاری به سه مقطع روزنامه نگاری شهروندی، مردمی و تعاملی ارتقا یافته است.
استاد دانشگاه تبریز تشریح کرد: وقتی ماهیت نظارت دموکراتیزه می شود بالطبع تاثیرات زیادی خواهد داشت. در کل موافق روزنامه نگاری شهروندی هستم چون رسانه های اجتماعی حق ارتباط با مردم را افزایش می دهند. الان ماهیت نظارت عوض شده و رسانه های اجتماعی گذشته از وجوه نظارتی نهادهای انتخاباتی، خودشان نیز نظارت را افزایش می دهند.
وی ادامه داد: در انتخابات بعضی موضوعات است که رسانه های حاکم نمی توانند پرداخت کنند در حالی که رسانه های اجتماعی فعالانه وارد می شوند.
مدیرمسوول روزنامه های مهدی آزادی و کورپو گفت: همان گونه که فعالیت رسانه های جمعی بر شکل گیری و تقویت دیدگاه مخاطبان در عرصه های مختلف تاثیر غیرقابل انکار دارد، بدیهی است که این تاثیر در رفتار مردم نیز محسوب و قابل رصد است.
سیدمسعود پیمان افزود: انتخابات از مصادیق عینی تاثیر رسانه ها بر رفتار مردم است، به گونه ای که نمادهای تاثیر رفتاری رسانه ها را می توان در نمونه های تغییر نتیجه انتخابات در کشورهای مختلف در تاریخ معاصر به وفور دید.
دیگر مدرس دانشگاه های تبریز نیز می گوید: در نظریه قله جادویی به رسانه ها نقش زیادی قائل هستیم؛ بعدها گفته شد که رسانه ها بیشتر عامل تقویت هستند تا تخدیر.
حسن اسدزاده افزود: افراد به رسانه ای گرایش دارند که با افکارشان موافق است؛ رسانه ها بیشتر می توانند آراء خاکستری را هدایت کرده و نیز افرادی را که از حضور در انتخابات اکراه دارند، ترغیب کند. البته تحقق این امر مستلزم آن است که به دیدگاه های افراد از نظر جنسیت، طبقه شغلی و تحصیلی بنگریم.
مدیر مسوول پایگاه خبری- تحلیلی نصر نیز در این ارتباط اظهار کرد: مردم بدنبال رسانه هایی هستند که واقعیات جامعه را منعکس کنند؛ رسانه ها باید مشکلات اقتصادی و معیشتی مردم را نیز پوشش دهند.
امیر کریم زاد شریفی اضافه کرد: در جامعه ما رسانه ها اثر گذاری طلایی دارند که نمونه اش انتخابات مجلس دهم در هفت اسفند 95 و رای کامل به لیست امید بود.
وی ادامه داد: در این دوره نیز نقش رسانه های نوظهور جادویی خواهد بود و انتظار حاکمیت از رسانه ها داغ کردن تنور انتخابات است؛ در کشور ما در نبود احزاب رسانه ها نقش احزاب را بازی می کنند، ولی رسانه ها باید به دور از حب و بغض روشنگری کنند. از رسانه ها انتظار می رود ضمن آگاهی بخشی و اطلاع رسانی درست،رنگ همه چیز را به رنگ خود نشان دهند.
- س: رسانه ها با چه شیوه هایی می توانند بر انتخابات تاثیر گذارند؟
مدیرمسوول روزنامه مهد آزادی گفت: وقتی به مسائل فرهنگی می رسیم، می گوییم حرکت های فرهنگی لازم ،اما زمان بر است. بستن کمر بند در رانندگی زمان بر است ولی اگر فرهنگ سازی شو، آسان است؛ مطبوعات هم نقش اول را در فرهنگ سازی دارند، به خصوص اخلاق اجتماعی و رعایت حقوق شهروندی در انتخابات؛ رسانه ها نقش شان در فرهنگ سازی و تبیین رفتار صحیح امر انتخابات بسیار موثر است.
سیدمسعود پیمان افزود: فلسفه وجودی مطبوعات فرهنگ سازی است، ژورنالیسم خودش یک مکتب است و چون تحفه غربی است ویژگی اش را هم حفظ کرده است ولی ژورنالیسم غربی با ژورنالیسم اسلامی فرق می کند.
وی اضافه کرد: با روی کار آمدن جمهوری اسلامی یک نوع ژورنالیسم اسلامی به وجود آمد که در آن مسایل ناموسی و اسرار مردم محترم و محفوظ است.رسانه اسلامی مبادی آداب است.
استاد دانشگاه های تبریز نیز گفت: نقش رسانه ها در انتخابات به سه دوره پیش، حین و پس از انتخابات قابل تقسیم است؛ قبل از انتخابات رسانه ها به تبیین اهمیت انتخابات، ثبت نام و آرایش سیاسی احزاب می پردازند؛ حین انتخابات رسانه ها به معرفی افراد، جریانات حامی و تاثیرات نامزدها بر جامعه می پردازند.
دکتر سیدحسن آذری افزود: رسانه ها گذشته از اطلاع رسانی تحولات انتخابات، برنامه های نامزدها را نیز معرفی کرده و بازخورد بین توده مردم را تبیین می کنند و بدین سان هم عملکرد حاکمیت، عملکرد نامزدها و هم جریان یابی در بین مردم را مطرح می کنند.
وی اضافه کرد: بعد از انتخابات هم رسانه ها باید با نگاه مطالبه گرایانه اثر بخشی مشارکت مردم را رصد کرده و به مردم بگویند، هر چقدر اثر بخشی مشارکت را رسانه ها نشان دهند قطعا در انتخابات بعدی نیز اثر گذار است.رسانه ها خواسته و ناخواسته در پشت صحنه به جایی وابسته اند اما مردم مشتاق نگاه عادلانه و واقع بینانه اند.
اسدزاده، دیگر مدرس دانشگاه های تبریز نیز اظهار کرد: امروزه مردم در آنی از ثانیه همه چیز را می بینند، در عصر افزایش سرعت اطلاع رسانی رسانه ها،مطالبات مردم نیز افزایش یافته است و مردم از رسانه ها انتظار دارند واقع نگر باشند.
** کریم زاد شریفی، مدیر مسوول پایگاه خبری-تحلیلی نصر نیز می گوید: بزرگ ترین سرمایه رسانه اعتماد مردم است، اگر رسانه ها رویکرد اصولی در تبیین واقعیات و اخبار داشته باشند بطور قطع تاثیر گذاری بیشتری خواهند داشت. اکنون در فضای مجازی، اینستالایو به فاصله یک هفته از اروپا در ایران راه اندازی شده که اتفاق بزرگی است و قریب به اتفاق روزنامه های سراسری از این فرصت استفاده خوبی می کنند. تیراژ محدود روزنامه های محلی گواه این است که نتوانسته اند رضایت مردم را جلب کنند.
- س: تفاوت و تمایز رسانه های سنتی و نوظهور چیست؟
پبمان، مدیر مسوول روزنامه مهدی آزادی در این باره گفت: پیشرفت ارتباطات ناگزیر است و نمی توان آن را نادیده گرفت ولی افسار گسیخته بودن آن خیلی خطرناک است. روزنامه نگار باید متوجه باشد چه می نویسد، آنها که در فضای مجازی می نویسند چون از کنترل خارج اند باید دقت بیشتری کنند و باید چاره اندیشی شود تا جلوی سم پاشی در فضای مجازی گرفته شود.
دکتر آذری، استاد دانشگاه های تبریز نیز بر این باور است که اکنون بواسطه تحولات فناوری و ارتباطی پاردایم ارتباطی نیز تغییر یافته است.
وی افزود: در سایه ارتباط خود گزین، هم تولید، دریافت و قدرت توزیع شهروندان افزایش یافته است. با توجه به افزایش قدرت رسانه شهروندی و توئیتری شدن انتخابات، خود شهروندان نقش ایفا می کنند. دکتر آذری اضافه کرد: در گذشته رسانه های تصویری،دیداری و شنیداری بر افکار عمومی تاثیر داشتند اما الان رسانه های اجتماعی ارتباط میان فردی را افزایش داده است و ارتباط بی واسطه مردم با یکدیگر در حال افزایش است.
وی تشریح کرد: نکته بعدی بحث جماعت سازی است؛ در افزایش مشارکت امروز گروه های مجازی تاثیرگذارند. خودشان اطلاعات را جمع آوری کرده و هویت گروهی دارند. نکته مهم تر اینکه در انتخابات جایگاه افکار عمومی پر رنگ است، الان شکل دهی افکار عمومی به کانال های خبری کشیده و مردم راسا وارد عمل شده اند و گفت و گوی عمومی سریع تر و پویاتر توسط مردم شکل گرفته است.
آذری یادآور شد: مردمی کردن اخبار و مسائل از ویژگی های شبکه های اجتماعی است. در بحث انتخابات و رسانه از سه حق می توانیم دفاع کنیم؛ حق مردم، حق نامزدها و حق رسانه؛ رسانه معلم جامعه است که باید اعتبار رسانه ای را حفظ کند و نباید بحث دو قطبی سازی را دامن زنند.
اسدزاده، مدرس دانشگاه های تبریز نیز گفت: در دهه 1370 رسانه برتر روزنامه ها بودند که برای دریافت شان در نوبت می ایستادیم، در دهه 1380با ظهور اینترنت با افول روزنامه ها مواجه بودیم و اوج شکل گیری وبلاگ نویسی در ایران بود ولی در دهه 1390 با ظهور رسانه های اجتماعی، اگر مارشال مک لوهان زنده بود، برای این دوره یک عصری تعریف می کرد.
وی افزود: رسانه های اجتماعی عامل زمان و مکان را از بین بردند و فضای بی زمانی را مطرح کردند که خدمات 724 (هفت روز هفته و 24 ساعت روز ) نامیده می شد.
اسدزاده یادآور شد: در روز دستگیری صدام حسین، حین صبح رسانه های چاپی نتوانستند آن را انعکاس دهند. ولی رسانه های مجازی در آن واحد می توانند با مخاطب تعامل داشته باشند. امروزه مردم بیشتر به دنبال اخبار ساندویچی هستند که رسانه های اجتماعی از این ویژگی برخوردارند.
کریم زاد شریفی، مدیر مسوول پایگاه نصر نیز می گوید: ویژگی فضای مجازی شفاف سازی و واقع بینی است. برخلاف اینکه فضای مجازی را مجازی تلقی می کنند؛ یکی از دلایل رغبت مردم به شبکه های مجازی عیان و واقعی بودن مطالب است.
وی اضافه کرد: ارتباط دو سویه نیز از دیگر مزایای شبکه های اجتماعی است، در دهه 1360 ما مجبور بودیم به دو شبکه تلویزیون نگاه کنیم. در شبکه های اجتماعی نظرات مخاطب بر سمت و سوی رسانه اثر گذار بوده است. شبکه های اجتماعی به افکار عمومی خط می دهند و کارکردشان این است که مردم فقط مطلع می شوند و زمانی که رسانه های مکتوب یا دیداری منعکس کنند تبدیل به واقعیت می شود.
دوازدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری، پنجمین دوره انتخابات شوراهای شهر و روستا و انتخابات میان دوره ای مجلس دهم 29 اردیبهشت ماه جاری برگزار می شود.
نگارش: نعمت مرادپور**انتشاردهنده: محمد عزیزی راد
6132/518
کپی شد
