ترفند پانزی یک روند سرمایه‌گذاری کلاهبردارانه است که سود‌هایی را از همان پول سرمایه‌گذاری شدهکه بوسیله ی سرمایه‌گذار بعدی پرداخت شده‌است، به سرمایه‌گذار قبلی خودش پرداخت می‌کند و این سیکل تا توقف سرمایه گذاری توسط افراد جدید ادامه می یابد.
به گزارش جماران، پانزی که برگرفته از نام چارلز پانزی است و به ترفندی گفته می شود که بدون حصول سود واقعی، از طریق سرمایه مشتریان آینده یک شرکت، به افراد فعلی سود پرداخت می شود.
چارلز پانزی بدون هیچ سرمایه ای و تنها با قرض گرفتن از یک صراف معتبر طرح خود را شروع کرد و طولی نکشید که به یکی از ثروتمندترین افراد آمریکا تبدیل شد به طوری که سراسر آمریکا او را می‌شناختند.
مسلما تا زمانی که مدام سرمایه های جدید وارد شود، طراح می‌تواند از سود افراد جدید این طرح را زنده نگه دارد ولی زمانی که سرمایه گذاری ها متوقف شود این طرح نابود می‌شود.
پلیس فتا در تعریف خود از کلاه برداری پانزی آورده است:
معمولاً کلاهبرداری ترفند پانزی سوژه های جدید خود را با نمایش سود‌هایی که دیگر سرمایه‌گذاری‌ها نمی‌توانند پرداخت کنند فریب می دهند. بنابه گفته کلاهبردران سودهای پرداختی به‌طور غیرعادی با دوام و مقدار آن زیاد می باشد. برای حفظ حیات سیستم پانزی و این عایدی و پرداخت سود به سرمایه‌گذاران می بایست روند جذب افراد جدید ادامه دار باشد.
به علت پرداخت سود واقعی کم این سیستم کلاهبرداری (اگر سودی در کار باشد)، فروپاشی این سیستم قریب الوقوع می باشد. همچنین معمولا قبل از فروپاشی این سیستم بعلت درگیر شدن سرمایگزاران بیشتر و فروش اسناد بدون اعتبار و یا ثبت نشده، توجه مراجع قانونی را به خود جلب کرده و مورد سوءظن قرار خواهند گرفت.
