زندگینامه معصومه ابتکار

معصومه ابتکار از دانشجویان حاضر در تسخیر لانه جاسوسی بوده است، و از فعالین سیاسی پس از پیروزی انقلاب است، او مسئولیت های مختلفی از جمله ریاست سازمان محیط زیست را در کارنامه خود دارد، و اولین زنی است که پس از پیروزی انقلاب اسلامی به کابینه دولت راه یافته است. 

در 30 شهریور ماه سال 1339 نیلوفر ابتکار معروف به معصومه ابتکار در تهران به دنیا آمد، پدرش دکتر تقی ابتکار دومین رئیس سازمان محیط زیست ایران پس از پیروزی انقلاب اسلامی، و مادرش خانم فاطمه برزگر بود. او  به مدت 6 سال تا سن 9 سالگی به دلیل ادامه تحصیل پدرش در رشته دکترای مکانیک در شهرهای فیلادلفیا و ماساچوست آمریکا زندگی کرده است. 

ابتکار پس از بازگشت به ایران تحصیلاتش را در مدرسه بین المللی ایران زمین ادامه داد، و در سال 1356 در رشته مهندسی پتروشیمی به دانشکده پلیتکنیک رفت، و در سال 1360 پس از تغییر رشته در رشته تکنولوژی پزشکی از دانشگاه شهید بهشتی فارغ التحصیل شد، او فوق لیسانس و دکترایش را نیز در رشته ایمونولوژی (ایمنی شناسی) از دانشگاه تربیت مدرس اخذ کرد. ابتکار در سال 1395 از سوی دانشگاه مطالعات خارجی هانکوک کره جنوبی برای دریافت دکترای افتخاری علوم سیاسی دعوت شد.

در دوران دانشجویی ایشان به عنوان سخنگوی دانشجویان مسلمان پیرو خط امام شناخته می شد، یکی از دلایل اختصاص این عنوان تسلط او به زبان انگلیسی بود، و بعدها نیز همین تخصص او موجب سپرده شدن مسئولیت سردبیری روزنامه کیهان انگلیسی در دوران مدیرمسئولی سیدمحمد خاتمی  به مدت 2 سال به او شد. 

در جریان ماجراهای تسخیر لانه جاسوسی معصومه ابتکار با مهندس سیدمحمد هاشمی از دانشجویان پیرو خط امام و فعالین سیاسی سابق  ازدواج کرده است و حاصل ازدواجشان دو فرزند پسر به نام های طاها و عیسی است. 

ابتکار بعد از نمایندگی دولت جمهوری اسلامی ایران در سومین کنفرانس جهانی زن در نایروبی تصمیم گرفت نشریه ای تخصصی برای زنان راه اندازی کند و در سال 1372 توانست با همراهی جمعی از بانوان مرکز مطالعات و تحقیقات مسایل زنان را تاسیس کرد و اولین نشریه مطالعات و تحقیقات مسایل زنان به نام فصلنامه "فرزانه" را به دو زبان فارسی و انگلیسی منتشر کرد.

او در سال 1374 در آستانه برگزاری چهارمین کنفرانس جهانی زن مسئول دفتر هماهنگی سازمان های غیردولتی زنان را برعهده داشت و نایب رئیس کمیته ملی این کنفرانس بود. او در سال 1375 نیز پس از تشکیل شبکه سازمان های غیردولتی زنان در ایران به عنوان رئیس این شبکه برگزیده شد. 

در سال های 1376 تا 1384 معصومه ابتکار به عنوان اولین بانوی راه یافته به هیئت دولت در جمهوری اسلامی معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان حفاظت محیط زیست بود، و در همان زمان در دانشگاه تربیت مدرس نیز به تدریس می پرداخت او هم اکنون دانشیار گروه ایمونولوژی دانشکده علوم پزشکی این دانشگاه است.

در سال 1384 به پیشنهاد و با تلاش خانم ابتکار مرکز صلح و محیط زیست به عنوان سازمانی غیردولتی با هدف ایجاد زمینه تبادل نظر و گفت و گو در خصوص مسایل محیط زیست در سطوح ملی، منطقه ای و بین المللی و برقرار ارتباط با متخصصان و علاقه مندان محیط زیست تاسیس شد، او ریاست هیات مدیره مرکز صلح و محیط زیست را برعهده دارد. 

در همان سال دکتر ابتکار به سبب تلاش در مقام ریاست سازمان حفاظت محیط زیست ایران و نقش موثرش برای بهبود همکاری های منطقه ای و جهانی به عنوان یکی از هفت "قهرمان زمین" در سال 2006 سازمان ملل متحد برگزیده شد.

ایشان در سال 1385 به عنوان عضو سومین دوره شورای اسلامی شهر تهران از سوی مردم برگزیده شد، او کمیته محیط زیست را در این شورا برای نخستین بار با حدود 20 کارگروه تخصصی راه اندازی کرد و مسئولیت این کمیته را برعهده گرفت.

دکتر معصومه ابتکار از سوی بنیاد جهانی انرژی در سال 1392 به عنوان بانوی محیط زیست جهان معرفی شد و جایزه معنوی یک عمر دستاورد را به دلیل "تعهد و مسئولیت در قبال حفظ کره زمین" دریافت کرد. 

او در همان سال از سوی دکتر حسن روحانی به عنوان معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان حفاظت محیط زیست منصوب شد. 

او در سال 1392 در مراسمی در شهرداری رم، جایزه "مینروا" ایتالیا را به سبب دستاوردهای علمی و به عنوان زنی موفق در عرصه سیاست دریافت کرد، 

او همچنین عضو چندین نهاد علمی و اجتماعی از جمله آکادمی علوم زنان برای جهان سوم، عضو هیات موسس و امنای موسسه مطالعات و تحقیقات زنان، عضو هیات امنای موسسه گفت و گوی تمدن ها، عضو هیات امنای بنیاد زینب کبری، عضو شورای دستور کار جهانی گفت و گوی اسلام و غرب مجمع جهانی اقتصاد است.

تنها کتابی که از وقایع درون سفارت تسخیر شده آمریکا در تهران به زبان انگلیسی نگارش یافته است، کتاب معصومه ابتکار است که توسط انتشارات تالون بوکز در کانادا با عنوان  Takeover in Tehran به چاپ رسیده است. این کتاب به زبان های فارسی و عربی نیز ترجمه شده و با نام های "تسخیر" و "صراع فی طهران" در تهران و بیروت منتشر شده است. 

دومین کتاب وی با نام "خوشه های شهریور" حاوی وقایع و اتفاقات ایران در سالهای 1376 تا 1384 است که با نگاه ویژه به روندهای زیست محیطی و سیاسی آن دوران اشاره می کند.

کتاب "صلح و اخلاقیات طبیعی" او نیز به زبان انگلیسی و با عنوان "Natural Peace& Ethics" در خصوص محیط زیست و صلح انتشار یافته است.

همچنین از دکتر معصومه ابتکار 60 مقاله علمی ISI در سایت Scopus قابل مشاهده است.

خانم ابتکار در دولت دوازدهم نیز از سوی رئیس جمهور به عنوان معاون رئیس جمهور در امور زنان و خانواده منصوب شد.