چهار منطقه گیلان طرح مدیریت مناطق حفاظت شده دارند

قربانعلی محمدپور روز شنبه در گفت وگوی اختصاصی با خبرنگار ایرنا بیان داشت: ماحصل تمام برآیندهای موثر بر زندگی جوامع انسانی بویژه در شهرهای بزرگ عبارت از تنش های اجتماعی بیماری های جسمی و روحی ناشی از آلودگی ها، صوتی، ترافیک و ... است و یکی از موثر ترین راهکار ها نیز برای افزایش کیفیت زندگی و سلامت افراد، برگشت به طبیعت و استفاده از کالاها و خدمات طبیعی است.
وی ادامه داد: بر این اساس اکوتوریسم با تکیه بر جاذبه ها و ویژگی های اکوسیستم های طبیعی به عنوان یک فرآیند مهم در فعل و انفعالات اجتماعی نقش ایفا می کند و مهمترین و اصلی ترین رکن ترویج فعالیت های بوم گردی، وجود مناطق بکر و تخریب نشده است و مناطق حفاظت شده که با همین هدف تشکیل شده اند، مهمترین مأوا برای تحقق فعالیت های بوم گردی هستند.
محمدپور با اشاره به مناطق حفاظت شده 21 گانه تحت مدیریت اداره کل حفاظت محیط زیست استان با مساحتی نزدیک به 15 درصد وسعت گفت: این مناطق از منظر بکر بودن و تنوع اکوسیستمی و گونه ای، جزو ارزشمندترین پهنه های کشور هستند که طیف وسیعی از مناطق دریایی ، ساحلی ، جلگه ای ، رودخانه ای و کوهستانی را در بر می گیرند .
وی یادآور شد: گرچه واژه حفاظت جزء تفکیک ناپذیر تشکیل این مناطق است ولی طبق قوانین داخلی و بین المللی، استفاده از اجزای طبیعت در درجات مختلفی از کشاورزی، سکونت ، دامداری ، صیادی تا گردشگری امکان پذیر است و لازمه تحقق چنین امری، تهیه طرح مدیریت مناطق حفاظت شده است.
مدیرکل حفاظت محیط زیست گیلان با اشاره به مطالعات انجام شده، این طرح را در پارک ملی بوجاق، پناهگاه حیات وحش امیر کلایه و منطقه حفاظت شده لیسار قابل اجرا دانست و ادامه داد: پارک ملی بوجاق که در عین حال عنوان تالاب بین المللی (عضو کنوانسیون رامسر ) را از سال 1354 به همراه دارد، اولین پارک ملی خشکی دریایی کشور است که با مساحتی معادل سه هزار و 477 هکتار در مصب رودخانه سفید رود واقع شده و علیرغم مساحت کم ، انواع اکو سیستم های دریایی، ساحلی، رودخانه ای ، تالابی و خشکی را در خود دارد.
به گفته محمدپور، این پارک یکی از مقاصد مهم زمستان گذرانی پرندگان مهاجری است که از شمال نیم کره زمین (روسیه و اروپا) به سمت جنوب می آیند ضمن اینکه پارک ملی بوجاق یکی از مقاصد مهم گردشگری استان نیز به شمار می رود ولی با وجود آنکه طرح مدیریت توجیهی آن از 10 سال قبل تهیه شده، ولی تاکنون اجرای برنامه های حفاظتی و گردشگری در آن محقق نشده است.
وی با بیان اینکه فعالیت های گردشگری در بوجاق به طور ویژه در 2 زون (فرهنگ فارسی معین ، زون بندی : قسمت بندی ) تفرج متمرکز و گسترده قابل اجراست، افزود: مساحت زون تفرج متمرکز 262 هکتار و شامل پل چوبی، جنب سفید رود، رودخانه اشمک و زون تفرج متمرکز دریایی است.
محمدپور مهمترین فعالیت های گردشگری در این زون را شامل احداث خورگشتگاه، اردوگاه، اقامت شبانه، فعالیت های تفرجی آبی در دریا و فعالیت های ورزشی در فضای باز عنوان کرد.
وی همچنین مساحت زون تفرج گسترده را 62 هکتار و شامل بخش ساحلی و علفزار ذکر و مهمترین فعالیت های گردشگری این زون را تماشای حیات وحش، اسب سواری، پیاده روی ، شنا و ماهیگیری ورزشی عنوان کرد.
محمدپور گفت: پناهگاه حیات وحش امیرکلایه نیز پهنه آبی وسیعی است که علیرغم واقع شدن در کنار دریا دارای آب شیرین است و سابقه حفاظت از این منبع ارزشمند آب شیرین به 42 سال قبل می رسد و به دلیل نقش مهم زیست گاهی به عنوان تالاب بین المللی نیز انتخاب شده است.
مدیرکل حفاظت محیط زیست گیلان با اشاره به تصرف های حاشیه نشینان به این تالاب، مساحت کنونی آن را کمتر از یک هزار هکتار ذکر و بیان کرد: بمنظور جلوگیری از تصرف بیشتر، دور تالاب کانال حفر شده که این امر سبب می شود عرصه خشکی در تالاب وجود نداشته باشد از این رو توسعه فعالیت های گردشگری در تالاب مستلزم مشارکت جوامع محلی از طریق توسعه زیر ساخت ها در زمین های حاشیه تالاب یا در واحدهای اقامتی روستاهای پیرامون تالاب میسر می شود.
وی خاطرنشان کرد: طی فرایند زون بندی حدود یک هکتار از حاشیه تالاب برای برای ساخت و توسعه زون تفرج در زمینه های سایت پرنده نگری، احداث واحدهای اقامتی بوم گردی در حاشیه مرزی تالاب، قایق سواری ، ماهی گیری ورزشی ، پیاده روی ، احداث سایت چشم انداز در داخل تالاب و برج دیده بانی پیش بینی شده است.
محمدپور در مورد منطقه حفاظت شده لیسار نیز گفت: این منطقه مساحتی معادل 31 هزار هکتار دارد و ارتفاع آن از منهای 24 متر از سطح دریای آزاد تا سه هزار و 165 متر در بخش ارتفاعات نئور در نوسان است که وجود چنین اختلاف ارتفاعی، طیف وسیعی از اکوسیستم های طبیعی و شیوه های مختلف معیشت مردم را رقم زده است.
وی افزود: نیمی از این منطقه جنگلی است و این موضوع، سیمای لیسار را اکوسیستمی جنگلی قلمداد می کند ضمن آنکه این منطقه علاوه بر 2 رودخانه بزرگ تیلرود و خطبه سرا ، دارای 2 تالاب جوکندان در مجاورت دریا و نئور در ارتفای بالای سه هزار متر است.
به گفته مدیرکل محیط زیست استان گیلان، وجود مراتع زیبای سوباتان، برزبیل ، داش باشی و مناطق جنگلی مهمی چون جهنم دره ، آثار تاریخی مثل قلعه صلصال و ... مقصد گردشگری بسیاری از گردشگران به شمار می رود ضمن اینکه مجاورت با دریا، عبور جاده اصلی از درون منطقه و عبور راه آهن در آینده ای نزدیک می تواند زمینه های مساعد توسعه گردشگری این منطقه باشد.
محمدپور ادامه داد: یکی دیگر از جاذبه های طبیعی منحصربفرد گیلان، رویش اثر ملی گل سوسن چلچراغ در ارتفاعات داماش رودبار و چند منطقه دیگر استان است.
به گزارش ایرنا سوسن چلچراغ با نام علمی Lilium ledebourii یکی از گونه‌های تیره سوسن است که ارتفاع آن بین 50 تا 150 سانتیمتر است، تنها گونه ایرانی جنس سوسن است که از لحاظ زیبایی هم ردیف اکثر گونه‌های شناخته شده و پرورش یافته این جنس است، نمونه‌هایی از آنکه بیشتر از 15 گل دارند، نیز دیده شده‌ اما معمولاً دارای چهار تا 10 گل است که قطعات گل پوش آن حدود هفت سانتیمتر طول دارند. رویش این گونه در خارج از ایران نیز تنها در شهرستان لنکران جمهوری آذربایجان دیده شده‌ است.
در منطقه حفاظتی داماش گیلان هم اکنون حدود 2000 نمونه در یک ناحیه کوچک از جنگل‌های مخروبه راش و در ارتفاع 1700 تا 1900 متری وجود دارد. سوسن چلچراغ برای مدت کوتاهی حدود 2 ماه (خرداد و تیر) گل دارد؛ این گیاه از میانه‌های خرداد گل می‌دهد و گل‌های آن تا نیمه تیرماه پایدار می‌ماند، تنها شمار اندکی از این گیاه باقیمانده و تحت تدابیر ویژه توسط محیط زیست نگهداری می‌شود و امروزه به دلیل زینتی بودن و برداشت بی‌رویه، نسل این گل در حال انقراض است و تاکنون تلاش همه‌ کسانی که خواسته‌اند آن را در مکان‌های دیگر پرورش دهند، بیهوده مانده ‌است.
این گیاه که نادرترین گونه سوسن به‌شمار می‌رود، در نواحی بسیار محدودی از استان‌های اردبیل و مازندران نیز می‌روید. سوسن چلچراغ از سوی شورای عالی محیط‌ زیست در گروه آثار زیست‌محیطی ملی کشور به ثبت رسید. این گل، تنها گلی است که در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده ‌است.
6070 / 2007