خروج جنگل نشینان از جنگل آری یا نه

به گزارش ایرنا، در شهرستان جنگلی سیاهکل با دارا بودن 42 هزار هکتار جنگل 82 آبادی و روستای واقع در دل جنگل تا کنون ساکنان حدود 50 آبادی واقع در قلب جنگل به واسطه تسهیلات دریافتی از جنگلبانی به مناطق مناسب کوچ کرده اند .
اما طبق برنامه ریزی جنگلبانی برای جنگل نشینان قرار بود آنان در چهار منطقه لیشک ، خرارود، چالشم و سلش خرارود ، با زمین و محوطه لازم برای دامداری و زندگی روستایی اسکان داده شوند که در کل حدود 300 هکتار از اراضی این 4 منطقه برای جنگل نشینان کوچ داده شده فراهم شده بود که تعدادی در این مناطق هنوز هم اسکان دارند ولی عده زیادی خصوصا در روستای لیشک زمین واگذار شده را به بهای اندک به افراد خارج از استان فروختند و به شهر آمدند تا به فهرست بیکاران اضافه شوند اینکار باعث افزایش فقر آنان می شود جنگل نشینانی که زمانی با دام و دامداری روزگار می گذراندند اکنون باید منتظر کمک های کمیته امداد یا یارانه اندک دولت باشند.
*حضور جنگل نشینان به جنگل آسیب می رساند
رئیس اداره جنگلبانی و آبخیزداری شهرستان سیاهکل در گفت و گو با ایرنا اظهار داشت: 321 خانوار از جنگل نشینان طی سالهای گذشته تا کنون از مناطق جنگلی کوچ داده شده و حدود 274 خانوار دیگر هنوز در جنگل باقی مانده اند که برای کوچ آنان باتوجه به میزان زمین تحت تسلط و مستثنیات و تعداد احشام ، حدود 3 میلیارد و 140 میلیون تومان اعتبار لازم است .
علی شفیعی ادامه داد کوچ خانوارهای باقی مانده از جنگل به ویژه تک خانوارها امری ضروری است چون وجود تک خانوارها یا چند خانواده در جنگل به صورت پراکنده به علت نداشتن امکانات اولیه زندگی برای آنان سخت بوده و برای تهیه سوخت مجبور به قطع درختان می شوند و وجود دامها در مناطق جنگلی که از درختان تغذیه می کنند و سبب شاخه زنی و تاج بری درختان شده که در نهایت از زادآوری درختان جلوگیری می کنند در حالی که با تجمیع خانوارهای پراکنده در یک روستا میتوان امتیازات بیشتری برای آنها در نظر گرفت .
وی بابیان اینکه حضور جنگلنشینان به جنگلها آسیب میزند افزود : گذشته از وجود دام در جنگل که از رشد و زادآوری درختان جلوگیری می کند ، آنها با کت زدن درختان سبب خشک شدن درخت و در نهایت تخریب جنگل منجر می شوند علاوه بر این که پراکنده بودن احشام در جنگل و چرای آنها مانع تجدید حیات جنگل می شود .
شفیعی درمورد حفاظت از جنگل خاطرنشان کرد: باتوجه به اینکه تعدادی از افراد باتجربه بازنشسته شده اند و با توجه به اجرای طرح تنفس جنگلها در سیاهکل و تعطیلی طرح های جنگلداری در سیاهکل حفاظت از کلیه عرصه های جنگلی و مرتعی توسط کارمندان منابع طبیعی و به ویژه یگان حفاظت شهرستان با کمترین امکانات صورت می گیرد .
رئیس اداره جنگلبانی و آبخیزداری شهرستان سیاهکل اظهار داشت: همچنین قرار است شرکت حفاظتی در روزهای آتی به این اداره معرفی شود ضمن اینکه کلیه ی قرقبانان شرکتهای طرح های جنگلداری اکنون در داخل جنگل حضور فعال دارند که با گشت های یگان حفاظت همراهی می کنند .
شفیعی ادامه داد برای جلوگیری از قاچاق چوب از جنگل هر روز گشت ویژه توسط یگان حفاظت از کارکنان اداره جهت گشت در مسیر های مختلف آماده باش است . همچنین در منطقه خرارود ایجاد پاسگاه جهت کنترل منطقه و ایست و بازرسی از محموله های جنگلی ایجاد شده است و در منطقه نارنجدارک و چالشم هم در حال احداث پاسگاه هستیم ضمن اینکه هر هفته گشت مشترک یگان حفاظت استان به همراه شهرستان سیاهکل در روز و شب های نامعلوم از عرصه های جنگلی شهرستان بازدید می کند.
وی در پایان گفت: افزایش برداشت از چوب باعث بحران جبران ناپذیری در عرصه جنگلی می شود به طوری که در سالهای گذشته با برداشت بیش از اندازه از جنگل حتی خارج از توان جنگل برداشت می شد که به ویژه در جنگلهای حوزه ملکرود و خرارود که البته اکنون هیچ گونه چوبی از جنگل به جز مستثیات مردم قطع نمی شود.

اما گذشته از همه ی این حرف ها چه قاچاق چوب و چه وجود جنگل نشینان آنچه که جنگل را تهدید می کند وجود شرکت های برداشت چوب بوده است که کاری که یک جنگل نشین شاید در طول عمر یک سوم آن را هم نمیتوانست انجام دهد اما این شرکت ها در عرض ده دقیقه این کار را انجام می دادند.
به نظر می رسد راه های رفته در خروج جنگل نشینان از جنگلها حداقل در معیشت آنان چندان موفق نبوده جز اینکه قشری بیکار را روانه شهرها کرده اند و اکنون بهتر است تدابیرمناسب تری حداقل برای آن دسته از افرادی که هنوز در قلب جنگلها زندگی می کنند اندیشیده شود .
حامد زال نژاد ، کارشناس ارشد منابع طبیعی و جنگلداری در این باره گفت: جنگل نشینان قبلا هم در جنگل می زیستند ولی به نحو صحیح از جنگل برای نیازهای خود بهره می بردند.
وی خاطرنشان کرد: گرچه دام به جنگل ضربه می زند، به نهالهای کف جنگل آسیب می رساند ، دامدار از شاخ و برگ درختان برای تهیه علوفه دام استفاده می کند ولی طرح خروج دام از جنگل برای جنگلهای شمال بدون برنامه مدون اجرا شده
و متاسفانه آسیبهایش بالطبع بیشتر بوده است.
زال نژاد تصریح کرد : بسیاری از افرادی که دامدار واقعی نبودند از این طرح استفاده کردند ، افرادی که پروانه چرا داشتند جهت خروج دام از جنگل پروانه را واگذار کرده و به جای آن مزایای ما به ازا نظیر گرفتن زمین و مبلغ برای دام سبک و سنگین دریافت کردند.
به اعتقاد این محقق و کارشناس ارشد منابع طبیعی و جنگلداری بهترین راهکار این است که دامدارو جنگل نشین مانند قبل در جنگل می ماندند ولی امکانات رفاهی برای روستاییان بیشتر فراهم میشد تا به جای تامین هیزم از جنگل برای سوخت گرمایش و پخت و پز نفت و مواد سوختی توزیع میشد یا امکان استفاده از انرژی خورشیدی برایشان فراهم می شد.
جنگل های شمال با 90 گونه درختی ، 211 گونه درختچه ای و یک هزار و 558 گونه علفی از نظر تعداد ، گونه درختی و درختچه ای جزو جنگل های غنی از لحاظ گونه محسوب می شود.
به گفته کارشناسان افزایش جمعیت در مناطق جنگلی ، توسعه افقی روستاهای جنگل نشین ، تغییر کاربری ، تصرف عرصه های جنگلی ، چرای بی رویه دام ، قاچاق چوب ، بهره برداری غیرمتعارف، پروژه های عمرانی ناسازگار با جنگل ، اکتشاف و بهره برداری از معدن ، گردشگری نادرست و عدم توجه کافی سیاستگزاران کلان کشور به بحث حفاظت از جنگل و منابع طبیعی از جمله خطرات متوجه حیات جنگلها است.
احیاء جنگل های نیمه مخروبه و نیمه مرغوب، جلوگیری از قاچاق چوب و آتش سوزی و تصرف جنگل، رعایت تعادل دام و مرتع و اجرای طرح مرتع داری، آموزش از طریق رسانه ها و دیگر نهادهای مرتبط برای حفاظت از جنگل ها و منابع طبیعی و استفاده از همیاران طبیعت از جمله راهکارها برای حراست از جنگل هاست.
علاوه بر نقش بسیار مهم جنگل ها در تامین هوای سالم و مطلوب برای انسان ها درختان و درختچه‌ها و به طور کلی پوشش گیاهی در حفظ و پایداری خاک و افزایش قابلیت نفوذ پذیری آن و جلوگیری از بروز سیلاب نقش موثری دارند.
از حدود دو میلیون هکتار جنگل های هیرکانی حدود 646 هزار هکتار در استان گیلان واقع است؛ جنگل هایی که اگر توجه کافی به حفاظت از آنها نشود در آینده ای نه چندان دور از بین خواهند رفت .
گزارشگر : لیدا حاجی پور **انتشار دهنده: بابایی
7297 /6030