به گزارش ایرنا تشنگی خلیج زیبای گرگان و تهدیدات زیست محیطی ناشی از آن به دلیل احتمال بروز پدیده ریزگردها ناشی از این خشکی، اینک ساحل نشینان، مسئولان استانی و کشوری و دوستداران محیط زیست و گردشگران را نگران کرده است.
خلیج گرگان تنها خلیج دریای خزر در محدوده جغرافیایی ایران و استان گلستان بوده که به دلیل پسروی زیاد آب و ناتوانی در اجرای طرح های مناسب و کارشناسی، فاصله چندانی با خشکی کامل ندارد.
خلیج گرگان در سال 1354 به همراه تالاب میانکاله و لپوی زاغمرز (در استانهای گلستان و مازندران) به عنوان نخستین مجموعه تالاب بین‌المللی جهان در فهرست تالاب‌های کنوانسیون رامسر به ثبت رسید تا ثابت شود نه فقط این خلیج، بلکه نواحی اطراف آن شامل شبه جزیره میانکاله (پناهگاه حیات‌وحش) و تالاب بین‌المللی گُمیشان یک مجموعه ارزشمند زیست‌محیطی است
خلیج چهار هزار هکتاری گرگان، یکی از بزرگ‌ترین مخازن آب شیرین متصل به دریای خزر است و تداوم زندگی بسیاری از جانداران در بزرگ‌ترین دریاچه زمین به اتصال این خلیج با دریا وابسته است؛ خلیجی که حالا با مشکلات متعدد دست‌وپنجه نرم می‌کند و فعالان و مسئولان محیط‌زیست معتقدند که با ادامه روند کنونی تبدیل به نسخه دیگری از دریاچه ارومیه می شود.
عمق خلیج گرگان که در نقاط عمیق به حداکثر سه متر می‌رسید، اینک در اثر رسوب‌گذاری به 1,5 متر کاهش پیدا کرده است و به‌همین‌دلیل به‌سرعت به سمت نابودی پیش می‌رود.
خلیج گرگان از لحاظ موقعیت جغرافیایی در جنوب شرقی دریای خزر و در حوزه شهرستان های بندرترکمن ، بندرگز ، نوکنده و بهشهر واقع است و از 60 کیلومتر طول و حداکثر 12 کیلومتر عرض برخوردار بوده و دارای امتداد شرقی – غربی است.
این خلیج از لحاظ اقتصادی و اکولوژیکی دارای اهمیت بالا و به عنوان مرکزی تفریحی و شیلاتی مورد استفاده ساکنان منطقه بوده و در بخش های تکثیر آبزیان، ماهیان استخوانی و ماهیان غضروفی و جذب پرندگان مهاجرزمستانی نقش مهمی دارد.
*تشکیل کارگروه نجات خلیج گرگان
مدیرعامل شرکت سهامی آب منطقه ای گلستان با اشاره به تلاش و برنامه ریزی برای نجات خلیج گرگان به ایرنا گفت: در گذشته نه چندان دور که سواحل استان گلستان و خلیج گرگان فعال بود، شناورهای 500 و 1000 هزار تنی در این سواحل پهلو می گرفتند، اما هم اکنون به دلیل پائین آمدن تراز آب دریای خزر، تردد شناورها امکان پذیر نبوده و اسکله های ساخته شده در خلیج گرگان کاربری خود را از دست داده اند.
علی نظری افزود: طبق اطلاعات دریافت شده از نوسانات تراز سطح آب دریای خزر، در سالیان اخیر پائین رفتن این تراز باعث به خطر افتادن حیات خلیج گرگان و تالاب میانکاله شده است و هم اکنون دهانه آن تنها از طریق دو کانال باریک به دریای خزر متصل است.
وی تصریح کرد: انجام مطالعه و اجرای طرح نجات خلیج گرگان و تالاب میانکاله در انتهای اسفند 1395 توسط سازمان برنامه و بودجه استان به شرکت آب منطقه ای گلستان ابلاغ و اقدام به تشکیل کمیته راهبری متشکل ازهمکاران شرکت، مشاوران کشوری و نمایندگان سازمان ها و نهادهای دست اندرکار همچون معاونت محیط زیست دریایی، امورعمرانی استانداری های گلستان و مازندران، بنادر و دریانوردی، مرکز ملی مطالعات و تحقیقات خزرو سازمان جنگل ها، مراتع و آبخیرداری شد.
به گفته وی؛ همچنین در نشست های کارگروه تخصصی پایش و راهبرد طرح مقرر شد، مطالعه نجات خلیج گرگان و تالاب میانکاله در دو بخش 'مطالعات شناسایی و ارزیابی راه کارهای اضطراری' و 'مطالعات جامع' انجام پذیرد.
نظری ادامه داد: به این صورت که مطالعات اضطراری در یک دوره کوتاه مدت جهت ارائه برنامه اقدامات فوری مقابله با بحران بوجود آمده و مطالعات جامع به صورت تفصیلی با در نظر گرفتن تمامی جوانب طرح اعم از اثرات زیست محیطی، اجتماعی، اقتصادی، حقوقی و به همراه نمونه برداری و پایش کمی و کیفی در یک دوره یکساله انجام شود.
* مطالعه نجات خلیج گرگان در 2 بخش اجرایی می شود
مدیر فنی شرکت آب منطقه گلستان گفت: مطالعات برای شناسایی و ارائه راهکارهای اضطراری نجات، پایش کمی و کیفی منابع آب نامتعارف استان گلستان، لایروبی و ساماندهی رودخانه های سرکلاته، باغو، ولفرا، گز وطنا، بالاجاده و کانال ششدانگه، شصت کلاته، نامن و میاندره، قره سو و نظارت برانجام عملیات اجرایی لایروبی وساماندهی رودخانه های منتهی به خلیج گرگان و پایش و ارزشیابی مطالعات نجات خلیج گرگان و تالاب میانکاله از اقدامات انجام شده در مدت کوتاه است.
محمد نوری افزود: تهیه و تدوین شرح خدمات مطالعات ارزیابی زیست محیطی طرح نجات خلیج گرگان و تالاب میانکاله، پیش نویس مطالعات جامع پایش و نجات و تهیه و تدوین شرح خدمات اندازه گیری های میدانی پارامترهای هواشناسی، هیدرو دینامیکی، رسوبی و زیست محیطی از دیگر اقدام ها در این بخش می باشد.
دراین پیوند معاون محیط زیست دریایی سازمان حفاظت محیط زیست نیز تاکید کرد که اقدام اجرایی در حوزه احیای خلیج گرگان باید براساس مطالعات و با پشتوانه علمی صورت گیرد.
پروین فرشچی در بازدید یک روزه از خلیج گرگان و جزیره آشوراده با بیان اینکه بخش زیادی از پسروی تالاب میانکاله و خلیج گرگان متاثر از نوسانات دریای خزر است، افزود که اقدامات احیای خلیج گرگان در دو بخش کوتاه مدت و درازمدت اجرا می شود.
وی اضافه کرد که برنامه جامع مدیریت خلیج گرگان و تالاب میانکاله نیز بطور جدی در دستور کار است.
معاون هماهنگی امورعمرانی استانداری گلستان نیز با ابراز نگرانی از وضعیت کنونی خلیج گرگان ومشکل آلاینده های زیست محیطی و خشکی آن گفت که خطر بزرگی در کمین خلیج گرگان و شبه جزیره میانکاله است.
رضا مروتی با بیان اینکه پسروی و پیشروی آب خزر و به تبع آن خلیج گرگان، یک دوره نوسانی 20 تا 25 ساله دارد، ادامه داد: در سال های 55 تا 57 پسروی آب به حدی بود که جزیره آشوراه به بندرخواجه نفس در شمال بندرترکمن متصل شد وحدود سال های 70 نیز پیشروی آب در حدی بود که امکان داشت جزیره آشوراده به زیر آب برود و در آن مقطع جمعیت 1800 نفری این جزیره تخلیه شدند.
وی عنوان کرد: اما امروز سرعت پسروی شدت بیشتری یافته وازعمده دلایل این مساله، قطع سهم آبه دریا از رودخانه های کشورهای همسایه بوده که سدهای زیادی بر روی رودخانه های خود احداث کرده اند.
مروتی با بیان اینکه براساس آمار و ارقام موجود، 95 درصد آب دریای خزر ار رود ولگا در روسیه تامین می شود و مابقی کشورهای حاشیه خزر تنها 5 درصد در تامین آب آن نقش دارند، گفت: به دلیل تغییرات جوی و گرمایش بالای زمین، سرعت تبخیر بیشتر شده بطوری که اگر پیش از این عرصه ای از منابع آبی طی هشت ماه خشک و یا پسروی می کرد، امروزه این مدت به 10 روز کاهش یافته است.
به گفته وی؛ از سوی دیگر تبخیر باعث بلند شدن غبار ناگهانی، ریزگردها و نمک و حرکت آنها به سمت مناطق مسکونی و جنگل های اطراف و تهدید این عرصه ها می شود.
وی همچنین یکی از مسائل نگران کننده را، تراکم بالای جمعیت منطقه نسبت به گذشته و افزایش آلاینده های زیست محیطی بیان کرد.
مروتی؛ انجام مطالعات اکولوژیک خلیج گرگان، لایروبی دوره ای کانال های ورودی دهانه خلیج، بازگشایی کانال خزینی از طریق خاکبرداری و لایروبی، احداث سازه های حفاظتی سنگی محافظ کانال های ورودی و انتقال آب از دریا به خلیج گرگان را از راهکارهای نجات بیان کرد.
به گفته وی؛ یکی از راهکارها برای نجات خلیج گرگان نیز انتقال آب از دریا و بازکردن تنگه 'چپ اوقلی' و هدایت آب به این سمت است.
مروتی افزود که کمک تشکل های غیردولتی، سمن ها و کمپین های حمایتی از خلیج گرگان در راستای کاهش آسیب ها و نجات آن موثر است.
6204/1648
گزارش: علی اصغر تیموریان ** انتشار: پری سالارنیا
انتهای پیام خلیج گرگان تنها خلیج دریای خزر در محدوده جغرافیایی ایران و استان گلستان بوده که به دلیل پسروی زیاد آب و ناتوانی در اجرای طرح های مناسب و کارشناسی، فاصله چندانی با خشکی کامل ندارد.
خلیج گرگان در سال 1354 به همراه تالاب میانکاله و لپوی زاغمرز (در استانهای گلستان و مازندران) به عنوان نخستین مجموعه تالاب بین‌المللی جهان در فهرست تالاب‌های کنوانسیون رامسر به ثبت رسید تا ثابت شود نه فقط این خلیج، بلکه نواحی اطراف آن شامل شبه جزیره میانکاله (پناهگاه حیات‌وحش) و تالاب بین‌المللی گُمیشان یک مجموعه ارزشمند زیست‌محیطی است
خلیج چهار هزار هکتاری گرگان، یکی از بزرگ‌ترین مخازن آب شیرین متصل به دریای خزر است و تداوم زندگی بسیاری از جانداران در بزرگ‌ترین دریاچه زمین به اتصال این خلیج با دریا وابسته است؛ خلیجی که حالا با مشکلات متعدد دست‌وپنجه نرم می‌کند و فعالان و مسئولان محیط‌زیست معتقدند که با ادامه روند کنونی تبدیل به نسخه دیگری از دریاچه ارومیه می شود.
عمق خلیج گرگان که در نقاط عمیق به حداکثر سه متر می‌رسید، اینک در اثر رسوب‌گذاری به 1,5 متر کاهش پیدا کرده است و به‌همین‌دلیل به‌سرعت به سمت نابودی پیش می‌رود.
خلیج گرگان از لحاظ موقعیت جغرافیایی در جنوب شرقی دریای خزر و در حوزه شهرستان های بندرترکمن ، بندرگز ، نوکنده و بهشهر واقع است و از 60 کیلومتر طول و حداکثر 12 کیلومتر عرض برخوردار بوده و دارای امتداد شرقی – غربی است.
این خلیج از لحاظ اقتصادی و اکولوژیکی دارای اهمیت بالا و به عنوان مرکزی تفریحی و شیلاتی مورد استفاده ساکنان منطقه بوده و در بخش های تکثیر آبزیان، ماهیان استخوانی و ماهیان غضروفی و جذب پرندگان مهاجرزمستانی نقش مهمی دارد.
*تشکیل کارگروه نجات خلیج گرگان
مدیرعامل شرکت سهامی آب منطقه ای گلستان با اشاره به تلاش و برنامه ریزی برای نجات خلیج گرگان به ایرنا گفت: در گذشته نه چندان دور که سواحل استان گلستان و خلیج گرگان فعال بود، شناورهای 500 و 1000 هزار تنی در این سواحل پهلو می گرفتند، اما هم اکنون به دلیل پائین آمدن تراز آب دریای خزر، تردد شناورها امکان پذیر نبوده و اسکله های ساخته شده در خلیج گرگان کاربری خود را از دست داده اند.
علی نظری افزود: طبق اطلاعات دریافت شده از نوسانات تراز سطح آب دریای خزر، در سالیان اخیر پائین رفتن این تراز باعث به خطر افتادن حیات خلیج گرگان و تالاب میانکاله شده است و هم اکنون دهانه آن تنها از طریق دو کانال باریک به دریای خزر متصل است.
وی تصریح کرد: انجام مطالعه و اجرای طرح نجات خلیج گرگان و تالاب میانکاله در انتهای اسفند 1395 توسط سازمان برنامه و بودجه استان به شرکت آب منطقه ای گلستان ابلاغ و اقدام به تشکیل کمیته راهبری متشکل ازهمکاران شرکت، مشاوران کشوری و نمایندگان سازمان ها و نهادهای دست اندرکار همچون معاونت محیط زیست دریایی، امورعمرانی استانداری های گلستان و مازندران، بنادر و دریانوردی، مرکز ملی مطالعات و تحقیقات خزرو سازمان جنگل ها، مراتع و آبخیرداری شد.
به گفته وی؛ همچنین در نشست های کارگروه تخصصی پایش و راهبرد طرح مقرر شد، مطالعه نجات خلیج گرگان و تالاب میانکاله در دو بخش 'مطالعات شناسایی و ارزیابی راه کارهای اضطراری' و 'مطالعات جامع' انجام پذیرد.
نظری ادامه داد: به این صورت که مطالعات اضطراری در یک دوره کوتاه مدت جهت ارائه برنامه اقدامات فوری مقابله با بحران بوجود آمده و مطالعات جامع به صورت تفصیلی با در نظر گرفتن تمامی جوانب طرح اعم از اثرات زیست محیطی، اجتماعی، اقتصادی، حقوقی و به همراه نمونه برداری و پایش کمی و کیفی در یک دوره یکساله انجام شود.
* مطالعه نجات خلیج گرگان در 2 بخش اجرایی می شود
مدیر فنی شرکت آب منطقه گلستان گفت: مطالعات برای شناسایی و ارائه راهکارهای اضطراری نجات، پایش کمی و کیفی منابع آب نامتعارف استان گلستان، لایروبی و ساماندهی رودخانه های سرکلاته، باغو، ولفرا، گز وطنا، بالاجاده و کانال ششدانگه، شصت کلاته، نامن و میاندره، قره سو و نظارت برانجام عملیات اجرایی لایروبی وساماندهی رودخانه های منتهی به خلیج گرگان و پایش و ارزشیابی مطالعات نجات خلیج گرگان و تالاب میانکاله از اقدامات انجام شده در مدت کوتاه است.
محمد نوری افزود: تهیه و تدوین شرح خدمات مطالعات ارزیابی زیست محیطی طرح نجات خلیج گرگان و تالاب میانکاله، پیش نویس مطالعات جامع پایش و نجات و تهیه و تدوین شرح خدمات اندازه گیری های میدانی پارامترهای هواشناسی، هیدرو دینامیکی، رسوبی و زیست محیطی از دیگر اقدام ها در این بخش می باشد.
دراین پیوند معاون محیط زیست دریایی سازمان حفاظت محیط زیست نیز تاکید کرد که اقدام اجرایی در حوزه احیای خلیج گرگان باید براساس مطالعات و با پشتوانه علمی صورت گیرد.
پروین فرشچی در بازدید یک روزه از خلیج گرگان و جزیره آشوراده با بیان اینکه بخش زیادی از پسروی تالاب میانکاله و خلیج گرگان متاثر از نوسانات دریای خزر است، افزود که اقدامات احیای خلیج گرگان در دو بخش کوتاه مدت و درازمدت اجرا می شود.
وی اضافه کرد که برنامه جامع مدیریت خلیج گرگان و تالاب میانکاله نیز بطور جدی در دستور کار است.
معاون هماهنگی امورعمرانی استانداری گلستان نیز با ابراز نگرانی از وضعیت کنونی خلیج گرگان ومشکل آلاینده های زیست محیطی و خشکی آن گفت که خطر بزرگی در کمین خلیج گرگان و شبه جزیره میانکاله است.
رضا مروتی با بیان اینکه پسروی و پیشروی آب خزر و به تبع آن خلیج گرگان، یک دوره نوسانی 20 تا 25 ساله دارد، ادامه داد: در سال های 55 تا 57 پسروی آب به حدی بود که جزیره آشوراه به بندرخواجه نفس در شمال بندرترکمن متصل شد وحدود سال های 70 نیز پیشروی آب در حدی بود که امکان داشت جزیره آشوراده به زیر آب برود و در آن مقطع جمعیت 1800 نفری این جزیره تخلیه شدند.
وی عنوان کرد: اما امروز سرعت پسروی شدت بیشتری یافته وازعمده دلایل این مساله، قطع سهم آبه دریا از رودخانه های کشورهای همسایه بوده که سدهای زیادی بر روی رودخانه های خود احداث کرده اند.
مروتی با بیان اینکه براساس آمار و ارقام موجود، 95 درصد آب دریای خزر ار رود ولگا در روسیه تامین می شود و مابقی کشورهای حاشیه خزر تنها 5 درصد در تامین آب آن نقش دارند، گفت: به دلیل تغییرات جوی و گرمایش بالای زمین، سرعت تبخیر بیشتر شده بطوری که اگر پیش از این عرصه ای از منابع آبی طی هشت ماه خشک و یا پسروی می کرد، امروزه این مدت به 10 روز کاهش یافته است.
به گفته وی؛ از سوی دیگر تبخیر باعث بلند شدن غبار ناگهانی، ریزگردها و نمک و حرکت آنها به سمت مناطق مسکونی و جنگل های اطراف و تهدید این عرصه ها می شود.
وی همچنین یکی از مسائل نگران کننده را، تراکم بالای جمعیت منطقه نسبت به گذشته و افزایش آلاینده های زیست محیطی بیان کرد.
مروتی؛ انجام مطالعات اکولوژیک خلیج گرگان، لایروبی دوره ای کانال های ورودی دهانه خلیج، بازگشایی کانال خزینی از طریق خاکبرداری و لایروبی، احداث سازه های حفاظتی سنگی محافظ کانال های ورودی و انتقال آب از دریا به خلیج گرگان را از راهکارهای نجات بیان کرد.
به گفته وی؛ یکی از راهکارها برای نجات خلیج گرگان نیز انتقال آب از دریا و بازکردن تنگه 'چپ اوقلی' و هدایت آب به این سمت است.
مروتی افزود که کمک تشکل های غیردولتی، سمن ها و کمپین های حمایتی از خلیج گرگان در راستای کاهش آسیب ها و نجات آن موثر است.
6204/1648
گزارش: علی اصغر تیموریان ** انتشار: پری سالارنیا
کپی شد
