مهار روان آب ها نیاز حیاتی رونق تولید

آب ضروری ترین عنصر رونق تولید در بخش های صنعت و کشاورزی به عنوان دو حوزه اصلی تولید در کشور است که مدیریت مهار روان آب ها می تواند افزون بر پیشگیری از خسارت به سرمایه های آب،خاک و زیرساخت های موجود به ذخیره آب برای مدیریت زمان خشکسالی کمک کند.
سیلاب های امسال که منجر به قربانی شدن تعدادی از هموطنان، بی خان و مان شدن عده ای دیگری و برجای ماندن میلیارد ها تومان خسارت به زیرساخت های عمرانی و اقتصادی کشور از سویی و خشکسالی های دهه اخیر که بحران آب در برخی مناطق کشوری و نابود شدن محصول هزاران هکتار از مزارع کشاورزی از حداقل پیامدهای آن بود نشان می دهد که مدیریت روان آب ها باید به شکل مطلوب تری صورت گیرد.
کارشناسان پیشگیری از فرسایش خاک، پایداری کشاورز و حیات صنعت ،امکان توسعه گردشگری را از حداقل مزایای مهار اصولی روان آب ها می دانند که طرح های آبخیزداری یکی از راهکارهای مهم کنترل روان آبهاست.
از مجموع 60 میلیون هکتار از عرصه های بیابانی و مرتعی کشور حدود 25 میلیون هکتار مستعد عملیات آبخیزداری است.
در سه دهه اخیر برای رفع معضل خشکسالی ، جلوگیری از فرسایش بادی و هدر رفت طرح های آبخیزداری در هشت میلیون هکتار از عرصه های طبیعی کشور انجام شده است.
بنا به آمار موجود اکنون سیلاب ها در کشور سالانه حدود 46 میلیون تن فرسایش خاک را با خود به همراه دارد که این میزان فرسایش خاک یعنی سالانه معادل 10 هزار هکتار زمین زراعی تخریب می شود که این مشکلات با عملیات آبخیزداری برطرف می شود.
در این میان کهگیلویه و بویراحمد 10درصد از روان آب های کشور را در خود جای داده که بخش عمده ای آن بدون استفاده از استان خارج می شود و درعین حال این استان با میانگین سالانه 690 میلی متر بارندگی از مناطق پرآب کشور است.
اگر چه بافت کهگیلویه وبویراحمد روستایی و عشایری است اما بسترهای مناسب اقتصادی و ظرفیت های بخش آب و خاک این استان با 200هزار هکتار دیمزار از طریق مهار روان آب ها و تبدیل زمین های دیم به آبی نیاز اقتصاد این استان محسوب می شود.
در این استان حدود هفت رودخانه پر آب جاری است که در مناطق مختلف ظرفیت های خوبی برای اجرای طرحهای پمپاژ آب و اجرای طرحهای توسعه باغ وجود دارد که برنامه ریزی کوتاه مدت، میان مدت و بلند مدت برای استفاده از این ظرفیت می تواند راهگشای اهداف رونق تولید باشد.
ازسطح 270 هزار هکتار زمین های زراعی کهگیلویه و بویراحمد حدود 80 هزار هکتار آبی است که این امر ضرورت برنامه ریزی برای توسعه این بخش با مهار روان آب های آن را دوچندان کرده است.
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری کهگیلویه وبویراحمد گفت: میزان فرسایش خاک در این استان 20 تن در هر هکتار است که اجرای طرح های آبخیزداری و مهار روان آب های راهکار موثری برای پیشگیری از فرسایش خاک است.
غلامحسین حکمتیان اضافه کرد: سالانه به طور میانگین 45 طرح آبخیزداری در حوزه‌های مختلف در استان اجرا می‌شود.
حکمتیان گفت: در کنار عملیات مکانیکی و آبخیزداری برای مهار خاک و روان آب‌های استان عملیات بیولوژیکی از جمله کاشت گیاهان دارویی و درختان جنگلی سالانه در نقاط مختلف استان انجام می‌شود.
وی با اشاره به اختصاص 250 میلیارد ریال از محل صندوق توسعه ملی برای اجرای طرح‌های آبخیزداری و آبخوان داری در استان عنوان کرد: باید 67 طرح آبخیزداری و آبخوان داری برای جلوگیری از فرسایش خاک اجرا شود.
حکمتیان افزود: بخش عمده‌ای از این طرح‌ها از جمله سد بند خاکی آبدهگاه باشت در دست اجراست.
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان اضافه کرد: تاکنون بیش از پنج هزار طرح آبخیزداری در سطح بیش از 300 هزار هکتار از عرصه‌های منابع طبیعی استان برای جلوگیری از فرسایش خاک اجرا شده است.
حکمتیان تصریح کرد: با اجرای این طرح‌ها علاوه بر کنترل و جلوگیری از ورود میلیون‌ها تن خاک به پشت سد‌های جنوب کشور و استان، سالانه از هدر روی 50 میلیون متر مکعب روان آب در استان جلوگیری می‌شود.
رئیس اداره آبخیزداری و حفاظت خاک اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری کهگیلویه و بویراحمد گفت: تاکنون 2 میلیون و 300 متر مکعب عملیات مکانیکی شامل بندهای رسوبگیر سنگی، ملاتی، گابیونی، بند خاکی، خشکه چین و پخش سیلاب در حوزه آبخیز داری این استان انجام شده است.
الیاس پور محراب با بیان اینکه تاکنون عملیات پنج مورد بند خاکی در این استان انجام شده است ،گفت: ارتفاع بندهای خاکی اجرا شده در این استان هشت تا 12 متر است.
پور محراب اظهار داشت: عملیات بیولوژیکی آبخیزداری در 295 هزار هکتار از حوزه آبخیزداری این استان شامل علوفه کاری، بذر پاشی و کپه کاری نهالکاری، حفاظت و قرق، مراقب و آبیاری انجام شده است.
وی با بیان اینکه هم اکنون اجرای این طرح در همه شهرستان های کهگیلویه و بویراحمد در دست اجراست ،گفت: وسعت کل مطالعه انجام شده حوزه آبخیزداری این استان 620 هزار هکتار است.
پور محراب بهره وری مناسب از منابع آب و خاک، تعذیه سفره های زیر زمینی، ایجاد اشتغال، کنترل فرسایش و سیلاب، مدیریت و بهره وری بهینه از منابع آب و توسعه اقتصادی جوامع محلی را از اهداف اجرای طرح آبخیزداری عنوان کرد.
وی اظهار داشت: ارزیابی 18 هزار و 200 هکتار از طرح‌های آبخیزداری اجرا شده در استان از سوی کارشناسان منابع طبیعی و آبخیزداری کهگیلویه و بویراحمد انجام شده است.
معاون آبخیزداری اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری کهگیلویه و بویراحمد بیان کرد: هدف از اجرای این طرح‌ها ذخیره نزولات آسمانی، افزایش سطح آب سفره‌های زیرزمینی، کنترل فرسایش خاک و جلوگیری از پرشدن مخازن سدهاست.
خدابخش جنگلی ابراز داشت: به منظور مقابله با خشکسالی و کنترل سیلاب ها در استان لازم است به مدیریت جامع حوزه‌های آبخیز پرداخته شود.
وی آبخیزداری را مهمترین راه مقابله با خشکسالی دانست و گفت: با کنترل روان آب‌ها و هرزاب‌ها سطح آب سفره‌های زیرزمینی تقویت می‌شود.
کارشناس اداره کل هواشناسی کهگیلویه و بویراحمد گفت: از ابتدای سال زراعی جاری تاکنون 1077.4میلیمتر باران در یاسوج باریده است.
ولی بهره ‌مند اظهار داشت: میزان بارندگی سال زراعی 97-98 به ترتیب در سی سخت 948.4، دهدشت 774.8، امامزاده جعفر 708.5دوگنبدان 642.9، لیکک 673.6 میلیمتر بوده است.
وی افزود: میانگین میزان بارندگی در استان کهگیلویه و بویراحمد در سال زراعی 97-98 تاکنون 804.3 میلیمتر بوده است.
کارشناس اداره کل هواشناسی کهگیلویه و بویراحمد تصریح کرد: درصد تفاوت بارندگی سال زراعی جاری نسبت به کل بارندگی بلند مدت در این استان 56 درصد بوده است.
سال هایی که کمتر از میانگین بلند مدت در منطقه ای باران ببارد را خشکسالی و بیشتر از این میانگین را ترسالی می خوانند.
مدیرکل مدیریت بحران استانداری کهگیلویه و بویراحمد گفت: سیلاب چند روز اخیر باعث خسارت به زیرساخت های عمرانی از جمله راههای ارتباطی در این استان شده است.
وحید محمدی تبار اظهار داشت: در پی سیلاب های اخیر خسارت های گسترده ای به زیرساخت های حوزه شیلات، باغداری و سایر بخش های کشاورزی استان وارد شده است.
وی مدیریت رهاسازی آب 2 سد بزرگ کوثر و شاه قاسم را از اقدامات خوب مدیریت بحران برای کنترل سیلاب اخیر در استان عنوان کرد.
مدیرعامل آب منطقه‌ای کهگیلویه و بویراحمد با اشاره به وجود 2 سازه بزرگ سدی در این استان گفت: مدیریت مهار آب های روان در این 2 سد به ویژه سد کوثر باعث تامین آب آشامیدنی بیش از 2 میلیون نفر از مردم استان های جنوبی کشورمان شد.
علی داوودی مهر افزود: تلاش شد در سیلاب های اخیر با مدیریت رهاسازی ضمن ذخیره سازی آب خسارت های ناشی از آن کنترل شود.
مدیر اداره بهره برداری و نگهداری سد کوثر گچساران نیز گفت: بارش باران سال زراعی جاری سبب ورود 420 میلیون متر مکعب آب در پشت سد کوثر در این شهرستان شد که از این میزان 320 میلیون متر مکعب آن ذخیره شده است.
اکبرخدری میزان بارش باران از ابتدای سال زراعی جاری تاکنون در ایستگاه هواشناسی سد کوثر را 584 میلیمتر ذکر کرد.
وی گنجایش مخزن سد کوثر را 580 میلیون متر مکعب اعلام کرد و گفت: هم اکنون بیش از 520 میلیون متر مکعب آب پشت سد کوثر وجود دارد.
خدری تصریح کرد: آب سد کوثر از رودخانه خیرآباد تأمین می‌شود که این رودخانه از رودهای شاه بهرام و دهدشت به وجود می‌آید.
این سد سالانه آب آشامیدنی 20 شهرستان و 2 هزار روستای استان‌های هرمزگان، فارس، خوزستان، کهگیلویه و بویراحمد و بوشهر را تأمین می‌کند.
سد کوثر در فاصلهٔ 60 کیلومتری شمال غربی شهر دوگنبدان، مرکز شهرستان گچساران در استان این استان یک درصد مساحت کشور را در اختیار دارد.
کهگیلویه و بویراحمد با مساحتی حدود 16 هزار و 249 کیلومترمربع، سرزمینی مرتفع و کوهستانی با اقلیم سردسیری و گرمسیری در جنوب غربی ایران قرار دارد.
این استان یک درصد مساحت کشور را در اختیار دارد.
8143/6110