دکتر مهدی ملت روز چهارشنبه در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود: سنگ دستگاه ادراری یکی از ناراحت کننده ترین بیماری ها است که شیوع آن به نسبت در مردان بیشتر از زنان است و بیشتر در دهه سوم تا پنجم زندگی دیده میشود.
وی با توجه به اینکه سنگ ادراری انواع مختلفی دارد و اغلب سنگ ها از جنس اگزالات کلسیم است گفت: سنگ ها در لگنچه کلیه ، حالب ، مثانه و در پیشابراه دیده می شوند که اندازه آنها از چند میلیمتر تا چند سانتی متر متغیر بوده و ممکن است منفرد و یا متعدد باشد.
دکتر ملت در خصوص پیشگیری از سنگ های ادراری گفت: خوردن آب یکی از عوامل پیشگیری از سنگ های ادراری است و چه مقدار خوردن آن مهم نیست بلکه چقدر ادرار داشتن مهم است.
وی افزود: ممکن است فردی که در محیطی گرم زندگی کند یا فعالیت روزانه اش زیاد است روزی ۸ لیوان آب بخورد اما به دلیل تعریق زیاد باز کافی نباشد بنابراین نمی شود حجم آب مصرفی را مشخص کرد و برای هر فردی متفاوت است.
فرد مبتلا به سنگ کلیه باید روزانه ۲ لیتر ادار داشته باشد
دکتر ملت با بیان اینکه فرد مبتلا به سنگ کلیه باید آنقدر آب بخورد که روزانه بیش از ٢ لیتر ادرار داشته باشد گفت: فرد مبتلا به سنگ کلیه نباید هیچ وقت احساس تشنگی کند و همیشه باید قبل از آنکه احساس تشنگی کند آب بنوشد.
وی افزایش مصرف مایعات را باعث افزایش میران ادرار و کاهش غلظت مواد محلول در ادرار و بروز کمتر سنگ دانست و گفت: مصرف آب در قبل از خواب از اهمیت بالایی برخوردار است و توصیه می شود افرادی که سابقه سنگ کلیه دارند قبل از خواب حداقل دو لیوان آب بنوشند به گونه ای که نصف شب یک بار برای ادرار کردن بیدار شوند و سپس یک لیوان دیگر آب نوشیده و مجددا بخوابند.
این پزشک متخصص در ارتباط با اینکه آیا استفاده از آب معدنی نسبت به آب شهر مزیت دارد گفت: استفاده از آب معدنی یا آب چشمه هیچ تفاوتی نسبت به آب لوله کشی شهری در پیشگیری از سنگهای ادراری ندارد و تنها مقدار مصرف آب مهم است نه نوع آن .
وی همچنین در پاسخ به این سئوال که چه مایعاتی احتمال سنگ سازی را افزایش می دهند گفت: آب گریپ فروت و نوشابه های گازدار از جمله ماءالشعیر و انواع کولا و مصرف چای و قهوه اگر چه سبب بالا رفتن میزان آب دریافتی بدن می شود اما میزان اگزالات زیادی دارند بنابراین توصیه این است که در مصرف آن ها افراط نشود.
دکتر ملت در ارتباط با اینکه مصرف زیاد پروتئین چه نقشی در بروز سنگ ادرای دارد افزود: افزایش مصرف پروتئین حیوانی یک عامل خطر برای تشکیل سنگهای اداری در مردان و در زنان بعد از سن یائسگی میباشد و کاهش آنها میتواند خطر سنگ های کلیوی عود کننده را کاهش دهد خصوصا اگر فرد، سابقه سنگ کلیه اسید اوریکی داشته باشد باید گوشت قرمز ، ماهی و مرغ کمتری بخورد اما این بدین معنا نیست که کلا از برنامه غذایی حفظ شوند بلکه فقط باید محدود شوند.
مصرف الکل مشکل سنگ کلیه را رفع نمیکند
وی همچنین افزود: برخی بر این باورند که مصرف مقدار کم آبجو در روز می تواند احتمال ابتلا به سنگ را تا حدودی کاهش دهد اما باید گفت مصرف زیاد الکل علاوه بر اینکه اثرات سوء بر قلب و کبد دارد که گاه قابل جبران نیست احتمال دچار شدن به سنگهای اسید اوریکی را نیز بالا می برد.
این پزشک متخصص در ادامه گفت: در مجموع به هیچ عنوان توصیه نمی شود که کسی برای جلوگیری از سنگ سازی الکل مصرف کند، چرا که تاثیر آن به اندازه مصرف آب زیاد نیست و عوارض متعددی را نیز به همراه دارد.
وی تصریح کرد: مصرف ماءالشعیر بدون الکل نیز به دلیل محتوای بالای اگزالات نه تنها احتمال سنگ سازی را کاهش نمی دهد بلکه آن را افزایش می دهد .آن احتمال سنگ سازی را نه تنها کاهش نمیدهد، بلکه افزایش نیز میدهد.
دکتر ملت در ارتباط با اینکه آیا افرادی که کلیه سنگ ساز دارند باید مصرف غذایی کلسیم دار را قطع کنند؟ گفت: برخی تفکرشان بر این است که افراد با سابقه سنگ کلیه نباید لبنیات بخورند که این تفکری غلط است چرا که اولا برخی افراد مثل زنان باردار و کسانی که دچار پوکی استخوان هستند بدنشان به کلسیم اضافه نیاز دارد، ثانیا در برخی موارد سنگ کلیه، توصیه به مصرف بیشتر کلسیم میشود .
وی افزود: مثلا در سنگهای اگزالات کلسیم، اگر فرد کلسیم بیشتری مصرف کند این کلسیم در روده به اگزالات متصل میشود و اصلا از روده جذب نمیشود و به این ترتیب یون اگزالات که افزایش آن در ادرار باعث تشکیل سنگ اگزالات کلسیم می شود، اصلا وارد بدن نمیشود .
بدن انسان روزانه به ۲واحد لبنیات نیاز دارد
این پزشک متخصص با تاکید بر این نکته که قطع مصرف لبنیات اشتباه است گفت: لبنیات بهترین منبع کلسیم مورد نیاز بدن است و اگر به بدن نرسد ، پس از مدتی خطر پوکی استخوان واسیب جدی به دندان ها را در پی دارد بنابراین هر فرد روزانه به دو واحد لبنیات احتیاج دارد که هر واحد لبنیات معادل یک لیوان شیر یا یک قوطی کبریت پنیر یا دو پیاله ماست است.
ملت افزود: مصرف داروهای حاوی مکمل های کلسیم در صورتی که تحت نظر پزشک باشد و انجام آزمایش اندازه گیری کلسیم ادرار ٢٤ ساعته باشد بلامانع است ولی توصیه می شود این داروها به همراه غذا مصرف شوند.
وی در ادامه تصریح کرد: تعیین نوع رژیم غذائی افرادی که سنگ کلیه دارند بر اساس آزمایشات خون و ادرار ۲۴ ساعته می باشد که علت سنگ سازی را مشخص می کند .
متخصص کلیه و مجاری ادراری افزود: در مواردی که دفع اگزالات ادرار بیشتر از حد طبیعی باشد بیمار باید از غذاهایی که حاوی مقدار زیاد اگزالات هستند مانند اسفناج ، چغندر ، جعفری ، شوید ، توت فرنگی ، سبوس گندم ، ریواس ، بعضی از انواع آجیل مانند بادام زمینی ، گردو ، بادام ، بنشن (لوبیا ، باقلا ) نوشابه ، شکلات و فلفل کمتر استفاده کند.
اجتناب از مصرف نمک برای افراد مبتلا به سنگ کلیه
دکتر ملت در ادامه گفت: افراد مبتلا به سنگ کلیه باید از خوردن نمک پرهیز کنند چرا که نمک عاملی است که به ساخته شدن سنگهای کلسیمی کمک می کند و افرادی که کلیه سنگ ساز دارند، نباید سر سفره به غذایشان نمک بزنند و توصیه می شود مواد شور مثل خیارشور، غذاهای کنسرو شده، سوسیس، کالباس وغذاهای آماده مصرف نکنند.
وی همچنین مصرف مقادیر بالای ویتامین C را باعث افزایش ترشح اگزالات ادرار و تشکیل سنگ دانست و گفت: مصرف بیش از اندازه قرصهای ویتامین Cمی تواند مضر باشد.
دکتر ملت کنترل وزن را در پیشگیری از عود سنگ کلیه بسیار موثر دانست و گفت: افزایش وزن باعث افزایش خطر تشکیل سنگ، بخصوص در خانم ها می شود بنابراین کنترل وزن یکی از پارامترهای مهم است که باید نسبت به آن توجه جدی داشت.
