در خیابان اصلی شهر در حال قدم زدم هستم، پوشش رنگی و محلی چند زن میانسال که با فاصله، لهجه ایی خواص و سفره‌ایی که از تاس، تسبیح، استخوان و مهره‌هایی رنگی و عجیب در مقابل خود در کف پیاده رو پهن کرده اند، توجه ام را به خود جلب کرد ناخداگاه به سمت شان می‌روم
فاصله چند ۱۰ متری در کوتاه ترین زمان ممکن می گذرد و یکباره خود را نشسته در مقابل زنی می‌بینم که با گویش عربی به زبان فارسی می‌گوید: کف دستت رو بده تا بگم چی در این بخت بلندت نوشته، عجب بخت بلندی داری و خوشبختی منتظرت نشسته تا من بهت بگم باید چطور پیدایش کنی، تنها با همین کلمات ساده و پیش پا افتاده لبخند میزنم و می گویم خَب دیگه چی!
اتفاقی ساده که در یک لحظه رخ می‌دهد و گویی انسان امروزی با همه معلومات و دانش عصر جدید، بازهم تشنه گوش دادن به دروغ‌هایی است که از قبل می‌داند حقیقت ندارد و فقط یک کلاهبرداری ساده است اما بازهم حسی از دورن او را میخکوب شنیدن میکند.
حکایتی که از آن سخن آمد، شرح حال کسانی که با همه آگاهی به رمالان و دلالان دروغ های شیرین، کف دست خود را برای بخت گشایی به کسانی سپرده اند که خود از بخت بد، شهر به شهر، خانه به خانه، خیابان به خیابان و کوچه به کوچه آواره هستند که شاید لقمه نانی برای شب داشته باشند.
شروع و پایان فصل داغ بخت‌گشایی هر سال از اوایل مرداد شروع و تا اواخر شهریور هم ادامه دارد، در این روزها و ساعت های داغ تابستانی کمتر کسی به این موضوع فکر می کند که چرا این افراد خود را به زحمت انداخته در کف خیابان، برای جذب مشتری و بخت گشایی در تلاش هستند، آیا نمی‌توانستند ابتدا بخت و اقبال خود را از این نوع زندگی تغییر دهند.
ساعات نفس گیر و داغ تابستان هر انسانی را به ناچار وادار میکند خود را از گزند آفتاب نجات دهد حال اینکه این مردان و زنان رمال با پوشیدن انبوهی از لباس‌های محلی و رنگی، در کف خیابان ها و مسیرهای پر رفت و آمد مردم در شهر بیجار بساط خود را پهن کرده و با وعده های فریبنده و زبان چرب مشتریان را فرا می‌خوانند.
بخت گشایی و سحر و جادو را نمی‌توان تنها مختص این افراد و این روزها دانست، اما ورود یکباره و دسته جمعی چنین افرادی با پوشش‌های و لهجه های خاص در یک زمان، توجه ها را به خود جلب می کند در یک لحظه خود را مشتری یکی از آنها می بینید که می گوید، بده دستت تا ببینم که چه بخت بلندی داری؟
از آنجا که رمّالی و آینده نگری بر اساس حدس و گمان صورت می‌گیرد، آمار شیادی و کلاهبرداری از مردم با روش های مختلف نیز افزایش یافته و بسیاری از افراد که از این طریق مورد کلاهبرداری قرار گرفته اند بخاطر حفظ آبرو هیچگاه حاضر به طرح شکایت نیستند.
ضعف‌های دینی و اعتقادی
یک روانشناس بیجاری به خبرنگار ایرنا گفت: عدم آشنایی والدین از معارف، آموزه های دینی و مهارت های زندگی در حل مشکلات، مسایل و عدم توانایی تصمیم گیری در رویارویی با اتفاقات دلیل اصلی مراجعه مردم به فالگیرها است.
صادق بهاری می گوید: در این میان دختران جوان تحصیلکرده گرایش بیشتری به این مساله دارند که یکی از مهمترین دلایل آن را می توان ضعف روحی و روانی زنان نسبت به مردان دانست.
وی افزود: موقعیت اجتماعی ضعیف تر زنان در مقایسه با مردان منجر به کم شدن اعتماد به نفس آنها در مقابله با مشکلات زندگی می شود و بحران تصمیم گیری، فقدان افق روشن برای رسیدن به اهداف در آینده و استرس از رویارویی با آینده ای نا معلوم فرد را وادار به کمک گرفتن از قوای دیگر می کند و اینگونه افراد معمولا برای فایق آمدن بر نگرانی خود به سمت رمال ها کشیده می شوند.
بهاری تاکید کرد: فال گیری و طالع بینی اگر چه ممکن است در پژوهش های اجتماعی کمتر مورد توجه واقع شود اما باید گفت یک واقعیت اجتماعی است و نمی توان آن را انکار کرد.
این روانشناس اجتماعی یادآور شد: ضعف اعتقادی و ایمان واقعی به قادر مطلق سبب می شود انسان غیر از حریم امن الهی خواستار رسیدن به آرامش و اطمینان روحی از طریق رمالی کسب نماید که این آسیب اجتماعی تبعات منفی مختلفی در اقشار مختلف مردم دارد و اعتیاد به فال و آینده نگری، موجب ایجاد مشکلات روحی و روانی، از هم پاشیدگی خانواده ها، کلاه برداری و ضرر های مالی و آسیب های جانی خواهد شد.
ناآگاهی علمی و دینی
کارشناس مسائل خانواده و آسیب های اجتماعی هم به خبرنگار ایرنا گفت: در گذشته دعا نویسان به علت استفاده از آیات و رویات قرآنی توانستند اعتماد مردم را به خود جلب نمایند امّا در حال حاضر برای سود استفاده بیشتر و کلاهبرداری، به روش ها و کتب خود ساخته روی آورده اند که از اصل گذشته خود فاصله زیادی دارد.
محسن لطفالهی افزود: در قرن پیشرفت علم و آگاهی عمومی، مراجعات مردم به این افراد تعجب برانگیز و قابل تأمل است، این سوال که چرا انسان امروز در پای بساط کسانی مشتری می شوند که از نقاط جهل آنها به راحتی کسب درآمدهای هنگفتی دارند.
وی اضافه کرد: منابع و کتبی که توسط این افراد با عنوان آیات و روایات قرآنی مطرح می شود، قابل استناد و رمز گشایی نیست زیرا از علامت ها و کلماتی استفاده می شود که توسط افراد قابل ترجمه و کشف نخواهد بود، زیرا رمز آلود بودن یک موضوع برای مردم بسیار جذاب است.
این کارشناس مسائل خانواده و آسیب های اجتماعی تاکید کرد: خلع های دینی و اعتقادی مردم در مقبولیت کسانی که ادعای دعا نویسی و رمالی دارند تاثیر بسزایی دارد زیرا بیشترین کسانی که به این سمت و سو کشیده می شوند از بحران های اجتماعی و اقتصادی رنج می برند و ارتباط مناسبی با روحانیت و دین ندارند و از نظر علمی ارتباطات به روزی ندارند و دچار شکست های روحی و بحران هویتی شده اند.
وی افزود: انسان هایی که در حل مسائل زندگی دچار سر خوردگی شده اند و تنها راه حل مشکلات خود و افراد زندگی را در گرو یافتن کوتاه ترین راه ممکن که همان دعا، سحر و جادو است می بیند و از سوی دیگر آغوش باز افراد سود جو و کلاهبردار برای آنها باز است.
لطف الهی گفت: ویزیت رمالان و دعا نویسان گاهاً از قیمت های یک میلیون ریال تا چند صد میلیون ریال برخوردار است که چندین برابر هزینه مراجعه به پزشک، روانشناس و روحانیت بر خوردار است و بدون شک این بازار پر سود بیش از هر بنگاه اقتصادی مورد توجه چنین افرادی قرار خواهد گرفت.
او با اشاره به خلع های قانونی که در مقابله یا نظارت بر اماکنی که به دعا نویسی و رمالی اشتغال دارند اظهار داشت: اگر در قوانین کشور، تشکیلات و دستگاهی موظف بر نظارت بر چنین کسبه هایی وجود داشته باشد، می توان بر جلوگیری از فعالیت و اخاذی کسانی که با روح و روان مردم بازی می کنند برخورد و کنترل گردد.
این کارشناس مسائل خانواده و آسیب های اجتماعی تاکید کرد: خلع قانونی موضوع مهمی در چراغ سبز نشان دادن برای افرادی است که عموماً از ضریب هوشی بالایی برخودار هستند و با استفاده از ناآگاهی و احساسات و نیازهای مردم سوء استفاده می کنند که برای جلوگیری از این خطر اجتماعی، تصویب قانون نظارت، افزایش فعالیت های روحانیت، روانشناسان و رسانه های ملی و اجتماعی در آگاهی بخشی جامعه نیازی جدی به شمار می رود.
دعا، استخاره و حرز نویسی از آموزه های دینی است
استاد حوزه علمیه امام صادق (ع) می گوید: در آیه ۵۵ سوره اعراف خدای متعال بندگان را به مناجات و خواندن خویش فرا می‌خواند، نکته‌ای که وجود دارد این است که از واژه «رب» استفاده شده نشان دهنده مقام ربوبیت پروردگار متعال بوده که انسان به این صفت پروردگار متعال توجه داشته باشد که پرورش دهنده و تمام امور انسان به دست قدرت خدای متعال است.
حجت الاسلام مهدی کرمی افزود: از این آیه شریفه استفاده می‌شود که خدای متعال به دعا و خواندن ذکر با حالت تضرع، خضوع و خشوع امر فرموده است، در سیره اهل بیت (ع) نیز دیده می‌شود که بکاء و خشوع در مناجات و دعا در رفتار آن بزرگواران دیده می‌شود.
وی ادامه داد: این که در این آیه شریفه فرموده: «خداوند معتدین را دوست ندارد.» بیان کننده این نکته است که شخص دعاکننده باید دعا را با حالت التجاء بخواند و دعا برای مقاصد ناصحیح نکند، لذا در روایات آمده است که علیه دیگران دعا نکنید، دعا علیه دیگران یکی از مصادیق اعتداء است، دعا باید در جهت مصالح شخصی و در جهت مصالح امت اسلامی باشد.
استاد حوزه علمیه امام صادق (ع) تاکید کرد: انسان نباید دعای شر کند و دعای شر یکی از مصادیق اعتداء است و انسان باید همواره خواسته‌های خیر داشته باشد، در روایات آمده است که یک دعای پنهانی برابر هفتاد دعای آشکار و علنی است.
او باز و بسته کردن بخت دختران و پسران را کلاهبرداری به نام اسلام اعلام کرد و اظهار داشت: اصل مساله دعانویسی در طلب حاجت از پروردگار مورد تأیید اسلام است، در زمان اهل بیت (ع) افرادی به آن بزرگواران مراجعه می‌کردند و برای نیازهای مختلف مادی و معنوی خودشان از آن حضرات (ع) کمک می‌خواستند و ائمه (ع) نیز به آن افراد دعای خاصی می‌دادند.
حجت الاسلام کرمی افزود: گاهی ائمه (ع) به افراد، دعا برای شفای بیماری خاصی می‌دادند، لذا اصل دعانویسی البته اگر توسط شخص مهذب و خودساخته‌ای صورت بگیرد، مورد تأیید است، اگر بنده، مطیع محض پروردگار باشد، خدای متعال به او عنایت خاصی میکند، حدیث قدسی داریم که خدای متعال فرموده است: «عبدی اطعنی حتی اجعلک مثلی؛ بنده من، مرا اطاعت کن تا تو را مثل خودم قرار دهم.» بالاترین منصب رسول اکرم (ص)، عبودیت ایشان بوده است، لذا زمین و آسمان، گوش به فرمان حضرت رسول (ص) بوده است.
دلالان بخت برگشته
یک منبع آگاه هم به خبرنگار ایرنا گفت: بسیاری از دعا نویسان و رمالانی که در ایام تابستان در بیجار حضور دارند از شهرهای جنوبی کشور هستند و شهر به شهر برای کسب درآمد سفر می کنند و محل زندگی ثابت و آدرس مشخصی هم ندارند.
او می گوید: این افراد که به صورت تیم های سه تا پنج نفره وارد شهرها می شوند، همچون آوارگان زندگی می‌کنند زیرا شرایط کاری آنها همواره با کلاهبرداری و مهاجرت سریع شهر به شهر است و هیچگاه رنگ زندگی آرام و بی درد سر را ندیده اند.
وی ادامه داد: بسیاری از این افراد کلاهبردار در مسافرخانه های حاشیه شهرها سکونت دارند و در کنار رمالی و دعا نویسی، به بهانه فروش گیاهان دارویی، به توزیع مواد مخدر و ارتباط نامشروع نیز اشتغال دارند تا از پس هزینه های اقامتی و تهیه غذا و دیگر مسایل خود بر آیند.
این منبع آگاه یادآور شد: افرادی که این روزها در شهر بیجار به رمالی و فالگیری اشتغال دارند، حدود یک دهه است در این ایام به منطقه می آیند و پس از گذشت مدتی به صورت ناگهانی از شهر خارج می‌شوند تا شاهد نتیجه اقدامات خود نباشند.
او توضیح داد: در استان کردستان، فقط مردم شهرهای قروه و بیجار به چنین افرادی اجازه فعالیت می‌دهند.
شهرستان بیجار با ۸۹ هزار و ۱۶۲ نفر جمعیت در ۱۴۲ کیلومتری شمال شرق سنندج قرار دارد.
۹۹۴۳/۹۱۰۲
