شرکت‌های هواپیماسازی ایرباس و بویینگ طی دو دهه گذشته در رقابت شمار سفارش‌های سالانه، مکررا عنوان برتری را با یکدیگر رد و بدل کرده اند و معمولاً روشن بوده که کدام یک در رقابت شدید در بازار ۱۲۰ میلیارد دلاری سالانه هواپیماهای جت برتری داشته است.
جی پلاس، چهارشنبه هفته گذشته زمانی که ایرباس اعلام کرد مجموعا ۷۳۱ سفارش برای سال ۲۰۱۶ ثبت کرده است، عنوان برتری در بازار هواپیماسازی را حفظ کرد زیرا آمار این شرکت اروپایی بالاتر از رکورد ۶۶۸ سفارشی بود که بوئینگ برای سال ۲۰۱۶ ثبت و یک هفته قبل گزارش کرد.
اما عامل غیرمعمولی که میان این دو غول غربی قرار داشت، ایران بود که سال گذشته میلادی از چند دهه تحریم خارج شد و سفارش‌های جدیدی به ارزش میلیاردها دلار به شرکت‌های هواپیماسازی داد.
به دلیل تقاضای ضعیف در سایر نقاط جهان، بازگشت ایران به بازار تاثیر غیرمعمولی داشت. در حالی که ایرباس از ۱۰۰ فروند سفارش دریافتی از ایران، به جز دو فروند، همه را در آمار سفارش‌های سال گذشته ثبت کرد، اما رقیب آمریکایی وی ۸۰ فروند هواپیمایی که به این کشور فروخت را در سفارش‌های خود به حساب نیاورد.
معلوم نیست چرا ایرباس سفارش‌های ایران را به طور رسمی گزارش کرده، در حالی که بوئینگ چنین کاری را انجام نداده است و چه معیاری از سوی هر یک از این دو شرکت در این تصمیم‌گیری مد نظر بوده است.
ایرباس در فرآیند فروش جلوتر قرار دارد و ایران نخستین هواپیمای ایرباس خود را روز چهارشنبه 22 دی‌ماه تحویل گرفت، در حالی که هواپیماهای بوئینگ از سال ۲۰۱۸ تحویل داده خواهند شد.
هیچ یک از این دو هواپیماساز در این باره حاضر به اظهارنظر به رویترز نشد.
به گفته یک منبع آگاه از امور بوئینگ، هنوز سردرگمی در این شرکت هواپیماسازی آمریکایی وجود دارد و به همین دلیل ایرباس توانسته همه سفارش‌های ایران را ثبت کند. منابع آگاه در ایرباس که مایل نبودند نامشان فاش شود، به رویترز اظهار کردند: آمار پایان سال این شرکت به دقت مورد حسابررسی قرار می‌گیرد.
تحلیلگران می‌گویند تصمیمات برای ثبت رسمی چنین سفارش‌هایی در آمار سالانه تا حدودی به وضعیت مجوز صادرات آمریکا بستگی دارد که هر دو شرکت به دلیل اتکای سنگین به استفاده از قطعات تولید آمریکا به دریافت این مجوزها نیاز دارند.
به گفته منابع آگاه از این قراردادها، اگرچه هر دو شرکت هواپیماسازی مجوزهای صادرات آمریکا برای فروش به ایران را دریافت کردند، ولی تنها شماری از این مجوزها کل دوره تحویل تا سال ۲۰۲۸ را پوشش می‌دهند. هر دو شرکت باید برای بخشی از سفارش خود درخواست تمدید مجوز کنند.
به گفته تحلیلگران، حتی اگر بوئینگ در جنگ شمار سفارش‌ها بازنده شده باشد و اگر بتواند از حضور رقیبش در ایران به عنوان دلیلی برای اجرای قرارداد خود در برابر مخالفت سیاسی جمهوری‌خواهان آمریکا استفاده کند، ممکن است از ایرباس در فروش هواپیما به ایران پیش بیفتد.
به نوشته رویترز، در طول تبلیغات انتخاباتی دونالد ترامپ، رییس جمهور منتخب آمریکا منتقد توافق هسته‌ای با ایران بود که به لغو تحریم‌ها علیه این کشور منجر شد.
بر اساس این گزارش، سفارش‌های ایران برای ایرباس و بوئینگ که با کندی تقاضا برای هواپیماهای جدید روبه‌رو هستند و مجموع سفارش‌های جدید آنها برای نخستین‌بار از سال ۲۰۰۹ کمتر از شمار هواپیماهای تحویل داده شده بود، فرصت مغتنمی به شمار می‌رود.
منبع: ایسنا
