چالشتر یکی از شهرهای کهن و تاریخی استان چهارمحال‌وبختیاری به فاصله 6 کیلومتری غرب شهرکرد(مرکز استان) واقع است. این محل از مراکز بافت قالی و صنایع فلزی از جمله قفل‌سازی بوده که این دو صنعت و هنر شهره جهانی دارند. آثار و ابنیه تاریخی به جای مانده در این شهر عبارتند از: بقایای برج و بارو، خانه آزاده، مسجد جامع و قلعه‌خانی.
قلعه خانی: مجموعه قلعه شامل: اندرونی، حمام، اعیانی خانی، سردر و باربند توسط خدارحم‌خان و براساس کتیبه سرستون به سال 1323(هجری قمری) ساخته شده است.
سردر قلعه:
ورودی اصلی دارای هشت ستون سنگی منقوش، ازارههای حجاری شده، نگهبانان سنگی طرفین در ورودی و فرشتگان بالدار بالای در می‌باشد.
تنوع و زیبایی نقوش حجاری سردر و مجموعه قلعه، خیره‌کننده و متنوع است. درخت انگور با خوشه‌های برجسته به صورت پیچان که از ابتدای دو جفت ستون تا انتهای آنها ادامه دارد، نقوش هندسی لوزی در سطوح دو جفت ستون دیگر، صحنه‌های شکار، سوارکاری، شیر و خورشید، حجاری‌ها با مضامین تاریخی و فرهنگی از جمله شکارگری بهرام گور پادشاه ساسانی وبالا بردن گوساله‌ای از پله‌های قصر در پشت گردن‌زنی افسانه‌ای از جمله نقوش حجاری شده بر سنگهای ازاره هشتی ورودی سردر قلعه چالشتر است.
اعیان‌خانی
حیاط بزرگ مرکزی با حوض سنگی بیضوی در میان آن، سه ایوان ستوندار سنگی و اعیانی دو طبقه ضلع شمالی تشکیل دهنده این بخش از مجموعه قلعه است که با عبور از دالان کوتاه متصل به هشتی سردر به آن ورد آن می‌شوند.
این قسمت از قلعه که محل بارعام‌خان و اطراق مراجعه‌کنندگان از روستاها و آبادی‌های تحت مالکیت ایشان بوده دارای تزئینات گچ‌بری، نقاشی هنر چوب‌کاری است که تا اوایل دهه هفتاد شمسی کاملا تخریب و از سال 1378 تا 1392 عملیات بازسازی و احیای آن انجام شده است.
ازارههای سنگی منقوش در بدنه ایوان‌های شرقی، غربی و جنوبی، ستونهای سنگی کار شده در بدنه زیرزمین شمالی از ویژگی‌ها و زیبایی‌های این بخش از مجموعه محسوب می‌شوند. دقت در ریزه‌کاری‌ها بخصوص گل و گلدان‌های برجسته در ضلع شمالی حیرت‌انگیز است.
اندرونی:
اندرونی علاوه بر راه مجزا به معبر عمومی، از طریق دالانی به اعیانی خانی ارتباط دارد محل سکونت و زندگی خانواده و محارم خان بوده است. اندرونی دارای حیاط مرکزی و حوض بیضوی سنگی منقوش و اعیانی دو طبقه در ضلع شمالی می‌باشد. ازارههای سنگی بدنه بیرونی طبقه پایین با اندک تفاوت در محتوا و کیفیت کار شبیه ضلع شمالی حیاط اعیانی خانی است. آنچه به این بخش از ساختمان اهمیت داده طبقه فوقانی آن است.
طبقه فوقانی دارای ایوان ستوندار سنگی با قوس‌های هلالی باز آجری و آجر و کاشی معرق‌کاری شده در پیشانی و پشت بغل‌ها، سرستون‌های منقوش و کتیبه قرآنی آیه‌الکرسی با تاریخ 1323 ه.ق بر سطح خشت سرستون‌هاست.
نقاشی و سایر تزئینات:
تمامی سطوح ایوان طبقه فوقانی اندرونی با نقوش معروف به شیر و شکر تزئین شده است. به طوری که بر روی زمینه گچی سفید به صورت سایه روشن نقوش گیاهی، چدنی، قاب و گل و بوته، گل و گلدان و مرغ ایجاد شده است.
سقف ایوان با قاب و تخته با رنگهای آبی، سبز و طلائی تزئین شده و طبقه فوقانی دارای اتاقهای نقاشی است. اتاق مرکزی پنج دری در وسط قرار دارد، دو اتاق کوچک در طرفین و اتاقهای بزرگ در ابتدا و انتها، بدنه اتاق مرکزی پنج دری و اتاقهای طرفین آن با نقوش مختلف و سبک‌های متفاوت کاملا تزئین شده است.
اتاقهای نقاشی:
تنوع رنگ و نقش، همخوانی رنگهای بکار رفته و نقوش ایجاد شده، آمیختگی و ارتباط مضامین نقوش و گستردگی آنها که شامل نقوش لندنی، سبک ایرانی، کتیبه‌های قرآنی، نقوش و گلدان، گل و مرغ، صحنه‌های افسانه‌ای و شاعرانه از جمله لیلی و مجنون، خسروشیرین، درویش‌عاشق، شاهزاده و دختر و مناظرطبیعی، ساختمان‌ها و نمای معماری پل و کلیسا و مردم کوچه و بازار از دیگر و نماها و ...از دیگر ویژ‌گیهای این نقاشی‌هاست.
46
