تپه باستانی ساسانی آسیاآباد (اسیرآباد) در مجاورت ساوه و همچنین تپه ها و محوطه های باستانی هریسان، خرم آباد و آوه گوشه ای از اصالت تاریخی این شهر است.
ساوه در روزگار پارتیان با نام 'سواکتیه' از منازل مهم بین راهی در سده هفتم قبل از میلاد محسوب می شده و و از دژها و منازل سرزمین ماد بوده است،از وضعیت ساوه در دوران پیش از اسلام اطلاع دقیق و مستندی در دست نیست ولی از قرن دوم هجری به بعد آثار و ابنیه متنوعی برجاست که هویت این خطه را در خود دارد و دیرینه شناسان و مورخان زیادی از آن سخن گفته اند.
گفته شده با گسترش خلافت اسلامی تا مرزهای چین، حمل و نقل کاروان های زیارتی حجاج، کالا و آبادانی راه ابریشم از ساوه گذر داشته و توسعه این شهر در سده های نخستین اسلامی رونق گرفته است.
ساوه در حمله مغولان در قرن هفتم هجری صدمات زیادی دید و در دوران صفویه این خطه از قلمروهای مهم استقرار ایلات وابسته به نهاد حکومت قزلباش ها و شاهسون ها بود و در همین دوره راه ها، رباط های بین راهی، مساجد، بازار سرپوشیده و دیگر بناهای متعدد در ساوه ایجاد شد که امروز نیز آثار بسیاری از آن ها پابرجاست.
در دوران زندیه بنای معروف چهارسو در احیای مجدد بازرگانی ساوه ایجاد شد و در فاصله دوران صفویه تا قاجاریه نیز ساوه در تسلط حکام وابسته به گروه های ایلی پرنفوذ مانند خلج ها بود و با پایتخت شدن تهران کم کم بار توجه از این شهر کم شد و در حال حاضر نیز به عنوان دومین کانون جمعیتی استان مرکزی و یکی از قطب های مهم صنعت کشور نقش آفرینی دارد.
ساوه با جمعیت 250 هزار نفر همچنان شناسنامه و اصالت تاریخی خود را در کنار رشد صنعتی حفظ کرده و گردشگران نوروزی می توانند با حضور در اماکن تاریخی این خطه خاطرات خوبی را به همراه ببرند.
بازار ساوه به نوعی مرکزیت اقتصادی و تجاری این شهر محسوب می شود که از یک راسته اصلی به صورت خطی و مستقیم تشکیل شده و محدوده آن به طور کلی توسط سه گره یا میدان احاطه شده است.
محور اصلی بازار سنتی ساوه دستخوش تغییر عمده ای نشده و معماری آن دست نخورده باقی مانده است و در ترکیب این بنای دیدنی ورودی شمالی با فاصله ای اندک از خیابان امام خمینی (ره) یکی از دروازه های شهر محسوب شده و حصار قدیمی شهر نیز از امتداد آن عبور می کرده است.
ورودی جنوبی بازار ساوه نیز از میدان انقلاب به هسته اصلی و قدیمی شهر منتهی می شود و دارای سابقه ای تاریخی است.
در بازار ساوه می توان غرفه هایی که پوشاک، کیف و کفش، تنقلات و خشکبار، لوازم خانگی و انواع داروهای گیاهی را دید و رونق کسب و سرزندگی اقتصادی در آن هویداست.
مسجد جامع ساوه نیز از بنای مذهبی شاخص در ساوه است که پرصلابت خودنمایی می کند و گردشگران نوروزی را به خود فرا می خواند.
مصالح به کاررفته در ساخت این مسجد تاریخی خشت و گل است و معماری آن مشتمل بر یک صحن و گنبدی در جنوب، 2 ایوان، یک مناره، چند شبستان، محراب‌هایی متعدد و قدیمی با خطوط کوفی و 2 محراب از دوره صفویه با خط ثلث است.
زمان دقیق ساخت و شالوده اولیه این بنا تاکنون مشخص نشده اما، خصوصیت بارز این بنای تاریخی - مذهبی وجود نمادهایی از مقاطع تاریخی قبل و بعد از اسلام و دوران صفوی است و آثار و بقایای موجود بیانگر این است که در مکان مسجد فعلی در دوران ایران باستان آتشکده ای قرار داشته که در دوره اسلامی به مسجد تبدیل شده است.
از نظر سبک معماری، خیز بلند و نعلی شکل دور قوس های خشتی رواق ها تاثیر معماری پیش از اسلام (دوران ساسانی) را در ذهن تداعی می کند و در مجموع مسجد جامع ساوه از لحاظ رواق قابل مقایسه با مساجدی مانند جامع یزد، نائین و تاریخانه دامغان است.
گفته می شود این مسجد حدود هزار سال قدمت دارد که در حمله مغول به ایران آسیب دید.
مسجد سرخ ساوه نیز از جمله بناهای مذهبی شهیر است که در ضلع جنوبی میدان قدیمی این شهر واقع شده است.
قدمت مسجد سرخ با توجه به کتیبه موجود و مناره به دوره سلجوقی باز می گردد که به احتمال زیاد در دوره صفوی بر روی مسجد سلجوقی بنا شده در دوره های بعدی به ویژه قاجاریه در آن تغییراتی شده است.
مسجد سرخ ساوه در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده که در پرونده ثبتی آن زمان ساختش را به دوران سلجوقیان نسبت داده اند.
در واقع مسجد سرخ مجموعه ای است که بقایای دوره های متعدد ساخت و ساز و دگرگونی را در خود جای داده اما به طور مشخص در سه دوره سلجوقیان، صفویان و قاجاریه بیشترین تأثیر بر روی شکل گیری و توسعه این بنا اعمال شده است.
از نکات قابل توجه در بنای این مسجد محراب زیبا و با ارزش آن است که با چند کتیبه و نقش های گچبری تزئین یافته و دارای فضاهایی با نقاشی های رنگین است.
همچنین تزئینات دیگری در مسجد سرخ به کار رفته که از آن جمله کاشیکاری و کهربندی زیر قوس و لچکی ایوان ها و گچبری بالای سردرب ورودی و طرح های هندسی آجرکاری به عنوان عنصر تزئینی در بخش های مختلف بیرون و درون مسجد است.
امامزاده اسحاق واقع در ناحیه جنوب شرقی ساوه نیز از جاذبه های مذهبی این شهرستان است که روزانه شمار زیادی از مردم برای زیارت به این بارگاه می روند.
در بعضی منابع تاریخی، نسب امامزاده سید اسحاق را با سه واسطه به امام موسی کاظم (ع) منتسب می کنند اما بعضی منابع تاریخی همچون کتاب 'نزهه القلوب' نوشته حمدالله مستوفی، این امامزاده را یکی از فرزندان امام هفتم شیعیان دانسته‌اند.
بارگاه امامزاده اسحاق ساوه دارای بقعه‌ای برج مانند است و سبک ساختمان آن مانند بناهای عصر سلجوقیان در نیمه قرن هفتم هجری قمری است که در عصر صفویه نقشه گنبد به صورت کنونی درآمده و درگاه‌های آن تنگ و کوتاه است.
اهمیت این بنا بیشتر به دلیل کاربرد آجر و کاشی های فیروزه‌ای روی مقبره است که دارای خطوطی بسیار زیبا است.
ورودی اصلی به بنا نیز از طریق یک ایوان بسیار بلند و رفیع امکان‌پذیر است که در ضلع شمالی دارای چندین حجره است و سازنده نیز این بنا را با کمی چرخش در جهت شمالی - جنوبی احداث کرده است.
در ایوان شمالی که اصلی‌ترین ایوان است کاشی‌های هشت گوش فیروزه‌ای خشتی سه سانتیمتری نقش بسته شده و کتیبه موجود در این ایوان زیبایی این بقعه را 2 چندان کرده است.
گنبد خانه نیز که بر روی پلان مربع تشکیل شده با شکل و ظاهر زیبا به صورت قوس عرقچین درآمده که در زمره گنبدهای دوران صفویه است و در مرکز گنبد نیز کلمه جلاله 'الله' و در اطراف آن، طرح‌های گیاهی نقش بسته است.
لوح روی قبر، 12 کاشی با زمینه لاجوردی است که به خط ثلث روی آن اسم صاحب قبر را نوشته‌اند.
حیاط مرکزی نیز دارای 14 رواق است که از طریق شمال به آن راه دارد و در میان بقعه امامزاده، قبلا ضریحی چوبی و مشبک قرار داشت اما اکنون ضریح جدید جایگزین آن شده است.
بقعه سید علی اصغر در خیابان شهید ثلاث و محله سید علی اصغر شهر ساوه واقع شده است که مدفن شماری از بزرگان و شهدای ساوجی است.
بنابه گفته اهالی و متن ضریح مطلا این امامزاده به امام باقر (ع) منتسب است و عده ای وی را از فرزندان امام کاظم (ع) می دانند.
برخی محققان بر این باورند که امامزاده علی ابوالحسن معروف به علی اصغر و باقر (ع) فرزند امامزاده عبیدالله الامیر بوده و نسب وی با پنج واسطه به امام حسن مجتبی(ع) باز می گردد.
بنای بقعه سید علی اصغر (ع) حدود 45 سال پیش توسط شخصی به نام نواب بازسازی شد اما، به دلیل کمبود فضای مفید و شمار زیاد زایرین و نیز نیاز مبرم به توسعه و تعمیرات اساسی، در سال 1372 به کلی تخریب و با مساحتی بالغ بر 350 متر مربع بازسازی شد.
ساخت بنا در سال‌های اخیر با انجام عملیات کاشیکاری، آینه‌کاری و گچبری پایان یافت.
این بقعه دارای گنبد شلجمی آراسته به کاشیکاری جدید است و بر گرداگرد عنق گنبد، کتیبه‌ای با خط نسخ از آیات قرآن دیده می‌شود و در اطراف کمر گنبد، اسماء خداوند در طرح‌های لوزی وجود دارد.
محوطه بقعه از سه بخش تشکیل شده که قسمت اصلی آن را بنای امامزاده تشکیل می دهد و بخش دیگر نیز به گلزار شهدا و قبور اختصاص دارد.
قیز قلعه در 23 کیلومتری جنوب غربی ساوه و مجاور روستایی با همین نام بر فراز صخره های سربه فلک کشیده قرار دارد مه مساحتی بالغ بر سه هکتار را شامل می شود.
در شمال این قلعه بقایایی از یک آبادی و تپه وجود دارد که در آن سفالینه هایی از هزاره چهارم تا پنجم قبل از میلاد یافت شده است.
کاروانسرای باغ شیخ در هشت کیلومتری جاده شوسه شهرستان ساوه واقع شده که قدمت آن بر اساس کتیبه نصب شده در محل به 1200 هجری قمری می رسد.
این کاروانسرا به صورت مربعی با چهار ایوان مجزا ساخته شده و دارای صحنی وسیع و حیاطی چهار گوشه است که دورتادور آن را حجره ها و اصطبل های متعددی فرا گرفته است.
تزئینات این بنا شامل گره سازی سردر ورودی حجره ها، آذین های آجری چهار برج در گوشه ها، کاربندی با گچ و مقرنس های هشتی ورودی است و تزئینات آجری آن گل انداز، آجرچینی نوع ترنج و گره فرنگی است.
پل سرخده نیز در 15 کیلومتری جنوب شهر ساوه قرار دارد که در ساحل جنوبی رودخانه قره چای است، این پل دارای دهانه یک دست وسیع است و سازنده آن با آگاهی از شیب زمین منطقه به طرز زیبایی آن را بنا کرده و از ایجاد دهنه های متعدد در ساخت آن خودداری کرده است.
محوطه تاریخی الویر در 70 کیلومتری شمال غرب ساوه در بخش خرقان از یادگارهای دوره باستان است.
در تپه الویر سفال های سطحی مربوط به دوره تاریخی و اسلامی یافت شده و قلعه الویر نیز با مصالح سنگ و خشت بنا شده است و سفال های ساده و لعابدار و منقوش آن مربوط به دوره های ساسانی و اسلامی تا زمان صفویه است.
قلعه گبری نیز در 2 کیلومتری شرق الویر و در جبهه شمالی رودخانه خرقان قرار دارد که آثار باستانی آن بر روی یک صخره به وسعت یک هکتار باقیست و در آن قدمت سفال های سطحی که اغلب قرمز رنگ و منقوش است به هزاره چهارم و سوم و برخی از سفالینه ها نیز به هزاره دوم و اول قبل از میلاد تعلق دارد و سفال هایی نیز مربوط به دوران ساسانی و اسلامی تا عصر ایلخانیان در آنجا یافت شده است.
ساوه با مساحت هشت هزار و 855 کیلومتر مربع 30 درصد از کل وسعت استان مرکزی را شامل می شود.
6539/6013/
انتهای پیام ساوه در روزگار پارتیان با نام 'سواکتیه' از منازل مهم بین راهی در سده هفتم قبل از میلاد محسوب می شده و و از دژها و منازل سرزمین ماد بوده است،از وضعیت ساوه در دوران پیش از اسلام اطلاع دقیق و مستندی در دست نیست ولی از قرن دوم هجری به بعد آثار و ابنیه متنوعی برجاست که هویت این خطه را در خود دارد و دیرینه شناسان و مورخان زیادی از آن سخن گفته اند.
گفته شده با گسترش خلافت اسلامی تا مرزهای چین، حمل و نقل کاروان های زیارتی حجاج، کالا و آبادانی راه ابریشم از ساوه گذر داشته و توسعه این شهر در سده های نخستین اسلامی رونق گرفته است.
ساوه در حمله مغولان در قرن هفتم هجری صدمات زیادی دید و در دوران صفویه این خطه از قلمروهای مهم استقرار ایلات وابسته به نهاد حکومت قزلباش ها و شاهسون ها بود و در همین دوره راه ها، رباط های بین راهی، مساجد، بازار سرپوشیده و دیگر بناهای متعدد در ساوه ایجاد شد که امروز نیز آثار بسیاری از آن ها پابرجاست.
در دوران زندیه بنای معروف چهارسو در احیای مجدد بازرگانی ساوه ایجاد شد و در فاصله دوران صفویه تا قاجاریه نیز ساوه در تسلط حکام وابسته به گروه های ایلی پرنفوذ مانند خلج ها بود و با پایتخت شدن تهران کم کم بار توجه از این شهر کم شد و در حال حاضر نیز به عنوان دومین کانون جمعیتی استان مرکزی و یکی از قطب های مهم صنعت کشور نقش آفرینی دارد.
ساوه با جمعیت 250 هزار نفر همچنان شناسنامه و اصالت تاریخی خود را در کنار رشد صنعتی حفظ کرده و گردشگران نوروزی می توانند با حضور در اماکن تاریخی این خطه خاطرات خوبی را به همراه ببرند.
بازار ساوه به نوعی مرکزیت اقتصادی و تجاری این شهر محسوب می شود که از یک راسته اصلی به صورت خطی و مستقیم تشکیل شده و محدوده آن به طور کلی توسط سه گره یا میدان احاطه شده است.
محور اصلی بازار سنتی ساوه دستخوش تغییر عمده ای نشده و معماری آن دست نخورده باقی مانده است و در ترکیب این بنای دیدنی ورودی شمالی با فاصله ای اندک از خیابان امام خمینی (ره) یکی از دروازه های شهر محسوب شده و حصار قدیمی شهر نیز از امتداد آن عبور می کرده است.
ورودی جنوبی بازار ساوه نیز از میدان انقلاب به هسته اصلی و قدیمی شهر منتهی می شود و دارای سابقه ای تاریخی است.
در بازار ساوه می توان غرفه هایی که پوشاک، کیف و کفش، تنقلات و خشکبار، لوازم خانگی و انواع داروهای گیاهی را دید و رونق کسب و سرزندگی اقتصادی در آن هویداست.
مسجد جامع ساوه نیز از بنای مذهبی شاخص در ساوه است که پرصلابت خودنمایی می کند و گردشگران نوروزی را به خود فرا می خواند.
مصالح به کاررفته در ساخت این مسجد تاریخی خشت و گل است و معماری آن مشتمل بر یک صحن و گنبدی در جنوب، 2 ایوان، یک مناره، چند شبستان، محراب‌هایی متعدد و قدیمی با خطوط کوفی و 2 محراب از دوره صفویه با خط ثلث است.
زمان دقیق ساخت و شالوده اولیه این بنا تاکنون مشخص نشده اما، خصوصیت بارز این بنای تاریخی - مذهبی وجود نمادهایی از مقاطع تاریخی قبل و بعد از اسلام و دوران صفوی است و آثار و بقایای موجود بیانگر این است که در مکان مسجد فعلی در دوران ایران باستان آتشکده ای قرار داشته که در دوره اسلامی به مسجد تبدیل شده است.
از نظر سبک معماری، خیز بلند و نعلی شکل دور قوس های خشتی رواق ها تاثیر معماری پیش از اسلام (دوران ساسانی) را در ذهن تداعی می کند و در مجموع مسجد جامع ساوه از لحاظ رواق قابل مقایسه با مساجدی مانند جامع یزد، نائین و تاریخانه دامغان است.
گفته می شود این مسجد حدود هزار سال قدمت دارد که در حمله مغول به ایران آسیب دید.
مسجد سرخ ساوه نیز از جمله بناهای مذهبی شهیر است که در ضلع جنوبی میدان قدیمی این شهر واقع شده است.
قدمت مسجد سرخ با توجه به کتیبه موجود و مناره به دوره سلجوقی باز می گردد که به احتمال زیاد در دوره صفوی بر روی مسجد سلجوقی بنا شده در دوره های بعدی به ویژه قاجاریه در آن تغییراتی شده است.
مسجد سرخ ساوه در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده که در پرونده ثبتی آن زمان ساختش را به دوران سلجوقیان نسبت داده اند.
در واقع مسجد سرخ مجموعه ای است که بقایای دوره های متعدد ساخت و ساز و دگرگونی را در خود جای داده اما به طور مشخص در سه دوره سلجوقیان، صفویان و قاجاریه بیشترین تأثیر بر روی شکل گیری و توسعه این بنا اعمال شده است.
از نکات قابل توجه در بنای این مسجد محراب زیبا و با ارزش آن است که با چند کتیبه و نقش های گچبری تزئین یافته و دارای فضاهایی با نقاشی های رنگین است.
همچنین تزئینات دیگری در مسجد سرخ به کار رفته که از آن جمله کاشیکاری و کهربندی زیر قوس و لچکی ایوان ها و گچبری بالای سردرب ورودی و طرح های هندسی آجرکاری به عنوان عنصر تزئینی در بخش های مختلف بیرون و درون مسجد است.
امامزاده اسحاق واقع در ناحیه جنوب شرقی ساوه نیز از جاذبه های مذهبی این شهرستان است که روزانه شمار زیادی از مردم برای زیارت به این بارگاه می روند.
در بعضی منابع تاریخی، نسب امامزاده سید اسحاق را با سه واسطه به امام موسی کاظم (ع) منتسب می کنند اما بعضی منابع تاریخی همچون کتاب 'نزهه القلوب' نوشته حمدالله مستوفی، این امامزاده را یکی از فرزندان امام هفتم شیعیان دانسته‌اند.
بارگاه امامزاده اسحاق ساوه دارای بقعه‌ای برج مانند است و سبک ساختمان آن مانند بناهای عصر سلجوقیان در نیمه قرن هفتم هجری قمری است که در عصر صفویه نقشه گنبد به صورت کنونی درآمده و درگاه‌های آن تنگ و کوتاه است.
اهمیت این بنا بیشتر به دلیل کاربرد آجر و کاشی های فیروزه‌ای روی مقبره است که دارای خطوطی بسیار زیبا است.
ورودی اصلی به بنا نیز از طریق یک ایوان بسیار بلند و رفیع امکان‌پذیر است که در ضلع شمالی دارای چندین حجره است و سازنده نیز این بنا را با کمی چرخش در جهت شمالی - جنوبی احداث کرده است.
در ایوان شمالی که اصلی‌ترین ایوان است کاشی‌های هشت گوش فیروزه‌ای خشتی سه سانتیمتری نقش بسته شده و کتیبه موجود در این ایوان زیبایی این بقعه را 2 چندان کرده است.
گنبد خانه نیز که بر روی پلان مربع تشکیل شده با شکل و ظاهر زیبا به صورت قوس عرقچین درآمده که در زمره گنبدهای دوران صفویه است و در مرکز گنبد نیز کلمه جلاله 'الله' و در اطراف آن، طرح‌های گیاهی نقش بسته است.
لوح روی قبر، 12 کاشی با زمینه لاجوردی است که به خط ثلث روی آن اسم صاحب قبر را نوشته‌اند.
حیاط مرکزی نیز دارای 14 رواق است که از طریق شمال به آن راه دارد و در میان بقعه امامزاده، قبلا ضریحی چوبی و مشبک قرار داشت اما اکنون ضریح جدید جایگزین آن شده است.
بقعه سید علی اصغر در خیابان شهید ثلاث و محله سید علی اصغر شهر ساوه واقع شده است که مدفن شماری از بزرگان و شهدای ساوجی است.
بنابه گفته اهالی و متن ضریح مطلا این امامزاده به امام باقر (ع) منتسب است و عده ای وی را از فرزندان امام کاظم (ع) می دانند.
برخی محققان بر این باورند که امامزاده علی ابوالحسن معروف به علی اصغر و باقر (ع) فرزند امامزاده عبیدالله الامیر بوده و نسب وی با پنج واسطه به امام حسن مجتبی(ع) باز می گردد.
بنای بقعه سید علی اصغر (ع) حدود 45 سال پیش توسط شخصی به نام نواب بازسازی شد اما، به دلیل کمبود فضای مفید و شمار زیاد زایرین و نیز نیاز مبرم به توسعه و تعمیرات اساسی، در سال 1372 به کلی تخریب و با مساحتی بالغ بر 350 متر مربع بازسازی شد.
ساخت بنا در سال‌های اخیر با انجام عملیات کاشیکاری، آینه‌کاری و گچبری پایان یافت.
این بقعه دارای گنبد شلجمی آراسته به کاشیکاری جدید است و بر گرداگرد عنق گنبد، کتیبه‌ای با خط نسخ از آیات قرآن دیده می‌شود و در اطراف کمر گنبد، اسماء خداوند در طرح‌های لوزی وجود دارد.
محوطه بقعه از سه بخش تشکیل شده که قسمت اصلی آن را بنای امامزاده تشکیل می دهد و بخش دیگر نیز به گلزار شهدا و قبور اختصاص دارد.
قیز قلعه در 23 کیلومتری جنوب غربی ساوه و مجاور روستایی با همین نام بر فراز صخره های سربه فلک کشیده قرار دارد مه مساحتی بالغ بر سه هکتار را شامل می شود.
در شمال این قلعه بقایایی از یک آبادی و تپه وجود دارد که در آن سفالینه هایی از هزاره چهارم تا پنجم قبل از میلاد یافت شده است.
کاروانسرای باغ شیخ در هشت کیلومتری جاده شوسه شهرستان ساوه واقع شده که قدمت آن بر اساس کتیبه نصب شده در محل به 1200 هجری قمری می رسد.
این کاروانسرا به صورت مربعی با چهار ایوان مجزا ساخته شده و دارای صحنی وسیع و حیاطی چهار گوشه است که دورتادور آن را حجره ها و اصطبل های متعددی فرا گرفته است.
تزئینات این بنا شامل گره سازی سردر ورودی حجره ها، آذین های آجری چهار برج در گوشه ها، کاربندی با گچ و مقرنس های هشتی ورودی است و تزئینات آجری آن گل انداز، آجرچینی نوع ترنج و گره فرنگی است.
پل سرخده نیز در 15 کیلومتری جنوب شهر ساوه قرار دارد که در ساحل جنوبی رودخانه قره چای است، این پل دارای دهانه یک دست وسیع است و سازنده آن با آگاهی از شیب زمین منطقه به طرز زیبایی آن را بنا کرده و از ایجاد دهنه های متعدد در ساخت آن خودداری کرده است.
محوطه تاریخی الویر در 70 کیلومتری شمال غرب ساوه در بخش خرقان از یادگارهای دوره باستان است.
در تپه الویر سفال های سطحی مربوط به دوره تاریخی و اسلامی یافت شده و قلعه الویر نیز با مصالح سنگ و خشت بنا شده است و سفال های ساده و لعابدار و منقوش آن مربوط به دوره های ساسانی و اسلامی تا زمان صفویه است.
قلعه گبری نیز در 2 کیلومتری شرق الویر و در جبهه شمالی رودخانه خرقان قرار دارد که آثار باستانی آن بر روی یک صخره به وسعت یک هکتار باقیست و در آن قدمت سفال های سطحی که اغلب قرمز رنگ و منقوش است به هزاره چهارم و سوم و برخی از سفالینه ها نیز به هزاره دوم و اول قبل از میلاد تعلق دارد و سفال هایی نیز مربوط به دوران ساسانی و اسلامی تا عصر ایلخانیان در آنجا یافت شده است.
ساوه با مساحت هشت هزار و 855 کیلومتر مربع 30 درصد از کل وسعت استان مرکزی را شامل می شود.
6539/6013/
کپی شد
![استقبال آمریکا و تروئیکای اروپا از بیانیه شورای حکام علیه ایران: نگران واکنش ایران [به این قطعنامه] هستیم/ تهران موظف است به طور کامل با آژانس بین المللی انرژی اتمی همکاری کند](https://static1.jamaran.news/thumbnail/QAfxYDRMKJ4H/HNXPOu-gYQi9PM1Rxi22rRIn6bITTjj6UdynQ5r3FmdjkVC3MBhkVVtSB9AgNbzjl8nzXJ4PIP5O-ANjYbVvXIpNqvny7HsISOkcNSWEUQWm2Rwt3ohCvg,,/%D8%AA%D9%88%D8%A7%D9%81%D9%82+%D9%87%D8%B3%D8%AA%D9%87+%D8%A7%DB%8C+%D8%A8%D8%B1%D8%AC%D8%A7%D9%85.jpg)
