از آنجایی که فضای شهر بیشترین ارتباط را با مردم و محیط زندگی برقرار می‌سازد، در نتیجه نقش بسزایی در احساس شادی و آرامش به شهروندان دارد.
به گزارش خبرنگار ایلنا،احساس شادی به‌عنوان یک پدیده روانشناختی و اجتماعی، تحت تأثیر تجربه‌های مستقیم و غیرمستقیم افراد از شرایط متفاوت اجتماعی است که انسان‌ها برای دستیابی به زندگی سالم و تداوم روابط اجتماعی نیازمند آن هستند.
در واقع نشاط و شادی به‌عنوان یکی از مهمترین نیازهای بشری است که او را جهت مقابله با پیچیدگی‌ها و مشکلات دنیای امروز مهیا می‌گرداند.
از آنجایی که فضای شهر بیشترین ارتباط را با مردم و محیط زندگی برقرار می‌سازد، در نتیجه نقش بسزایی در احساس شادی و آرامش به شهروندان دارد.
شهرسازی منطبق بر معماری معنوی و بومی، برنامه‌ریزی و طراحی اصولی شهری و صدها عامل دیگر می‌تواند در شکل‌گیری نشاط اجتماعی مؤثر باشند.
ریشه بسیاری از مشکلات روحی ساکنین شهرهای امروزی را باید در ساختار شهرها جستجو کرد، در عصر حاضر مشکلات ناشی از نوسانات روحی و روانی زندگی ماشینی هزینه‌های مادی و معنوی بسیاری برای جامعه درپی‌خواهد داشت که وجود نشاط اجتماعی در شهرها می‌تواند این مشکلات روحی روانی را به حداقل برساند.
ایجاد نشاط و سرزندگی در میان ساکنان شهر باید یکی از محورهای راهبردی مدیریت شهری باشد که شناخت مسئولان ذیربط شهری از این موضوع، راهکارها و راه‌حل‌های آنها برای نیل به این هدف و ابزارها و امکانات باید مورد بررسی قرار گرفته و پس از ارزیابی نقطه نظرات توسط کارشناسان و صاحبنظران برنامه‌هایی در این زمینه اجرایی شود.
بنابراین سرزندگی و نشاط شهری از منظر جامعه شناسی شهری با محور«نگاه مدیریت شهری به نشاط و سرزندگی شهرنشینان، فرصت‌ها و هزینه‌های ایجاد نشاط شهری، راهکارهای توسعه نشاط شهری (کالبدی، فرهنگی و اجتماعی)» باید مورد بررسی قرار گیرد.
همچنین «سرزندگی و نشاط در شهر» از منظر طراحی شهری با محورهای ˈجایگاه فضاهای شهری و عرصه‌های عمومی در افزایش سر زندگی جمعی، جنبه‌های زیباشناسی سیما و منظر شهری، جشن‌ها و آیین‌ها و فضاهای شهری مرتبط با آنها و زیباسازی و طراحی فضاهای شهری با رویکرد افزایش سرزندگی و نشاطˈ باید مورد ارزیابی و بررسی ویژه در مدیریت شهری باشد.
یک هزار دوره آموزشی برای ارتقای نشاط شهروندی در دستور کار شهرداری ها
به گفته جابر کریمی کارشناس فرهنگی اجتماعی شهرداری‌های مازندران 1000 دوره آموزش حقوق شهروندی و ارتقای نشاط شهروندان در دستور کار شهرداری‌های استان قرار گرفته است.
وی با بیان این مطلب اظهار کرد: شهرداریها می‌بایست در جهت احیای حقوق شهروندی و افزایش نشاط اقدامات مناسبی انجام دهند ازاینروتفاهم نامه بین دفتر امورشهری ، اموراجتماعی و فرهنگی و امور بانوان استانداری مازندران به نمایندگی از شهرداریها با هدف آموزش حقوق شهروندی و ارتقای نشاط شهروندان تا پایان سال 98 در دستور کار شهرداری ها قرار گرفت و شهرداریها نیز بر این اساس آموزش‌های مختلف از جمله تفکیک زباله از مبدا، مشاوره وغیره را دربرنامه های خود لحاظ کردند.
کریمی افزود:سطح نشاط شهروندان باید به گونه‌ای باشد که زمینه‌هایی برای ایجاد فضای بروز خلاقیت‌ها و بهره‌مندی از استعدادهای شهر و شهروندان فراهم شود .
کارشناس امورفرهنگی اجتماعی شهرداری‌های مازندران گفت: با هماهنگی‌های صورت گرفته بنا شد تا شهرداریها برای افزایش نشاط اجتماعی برنامه‌های متعددی را برای تحقق نشاط شهروندی اجرا کرده و گام‌های جدی در این راستا بردارند که می توان به موضوعات فیلم و رسانه، کتاب و کتابخوانی با هدف ارتقای شادابی و نشاط اجتماعی اشاره کرد.
کریمی با اشاره به اینکه تامین آرامش و آسایش شهروندان، ایجاد امید، جلب مشارکت شهروندان به منظور شکوفایی استعدادهای شهر در دستورکار شهرداریها قرار گرفته است، برگزاری جشنواره انار دربهشهر، بهار نارنج در بابل، توت‌فرنگی در بهنمیرو جشنواره نور؛ پایتخت ساحلی ایران را شمار اقدامات شهرداری های استان درجهت افزایش نشاط اجتماعی بیان کرد.
وی در ادامه به نقش روابط عمومی‌های شهرداری به عنوان پل ارتباطی میان شهروندان و کارکنان اشاره کرد وگفت: روابط عمومی‌ها می‌توانند با جلب اعتماد مردم به عنوان سرمایه‌های اجتماعی درارتقای شادابی و نشاط شهروندان نقش موثری داشته باشند.
ایجاد نشاط و امید به زندگی رسالت حوزه فرهنگی، اجتماعی شهرداری
وحید قاسمی با بین اینکه تهدیدهای زیست محیطی ، مشکلات ترافیک، سبک زندگی، الگوهای مسکن و معماری، ایمنی فضاها و مکانها، اقتصاد و مدیریت فضای شهری، تأثیر مستقیمی بر آرامش شهروندی دارد،اظهار کرد: شهرساری با سه هزار و 500 هکتار در سه منطقه شهری ،20 ناحیه و 74 محله تقسیم بندی شده است و با الحاق 10 روستا به محدوده شهری جمعیت مرکز استان به 350 هزارنفرافزایش پیدا کرده است که در سه منطقه شهری سکونت دارند و مجموع خدمات شهرداری تحت عنوان فعالیت‌های شهری یا عمرانی که از سوی این نهاد خدمات‌رسان انجام می‌شود به نوعی برتقویت روحیه و سلامت شهروندی موثر است .
وی ،رسالت اصلی حوزه فرهنگی و اجتماعی شهرداری را ارتقای فرهنگ شهروندی ،توجه به سلامت اجتماعی ، ایجاد نشاط و امید به زندگی برای شهروندان و احیای فرهنگ بومی دانست وافزود: خوشبختانه با توجه به نگاه و تاکید مدیریت شهرداری این حوزه در بسیاری از برنامه‌های فرهنگی، اجتماعی و ورزشی با هدف ارتقای نشاط در شهروندان گام‌های موثری برداشته است که می‌توان به تورهای مختلف گردشگری وبازدید از امکان دیدنی و تاریخی ساری اشاره کرد ،این تورضمن آشنایی گردشگران با اماکن و جاذبه‌های دیدنی شهرساری در افزایش نشاط و شادابی گردشگران تاثیر بسزایی دارد،همچنین بر اساس آمار ارائه شده استقبال مردم از این تورها بی‌نظیر بوده است.
رئیس اداره اجتماعی و مشارکت‌های مردمی سازمان فرهنگی ، اجتماعی و ورزشی شهرداری ساری توجه به سیما و منظر شهری را در افزایش سرزندگی و شادابی شهروندان موثر دانست و گفت: اقدام شهرداری ساری درپروژه‌هایی نظیر پارک ملل، بوستان ولایت ، زیر گذر و روگذرها و غیره که علاوه بر ارائه سیمای مطلوب از شهر به ایجاد تعادل روحی، اجتماعی و آرامش شهروندان و تحقق امر حقوق شهروندی کمک می‌کند .
وی در توضیح این مطلب افزود: پارک ملل با امکانات ورزشی و تفریحی ، بوستان ولایت با ویژگی‌های فرهنگی و اجتماعی از جمله پروژه‌های مهمی است که ضمن افزایش رضایتمندی مردم شور و نشاط شهروندی را بر اساس نظرسنجی‌های صورت گرفته به همراه داشته است.
قاسمی تصریح کرد:در کنار اجرای برنامه‌های اولویت دار فرهنگی و اجتماعی کارهای عمرانی شهرداری نیز شتاب گرفته و توزیع متوازن عمران شهری همراه با ارائه خدمات مساوی شهروندی به ساکنان مناطق مختلف موجب افزایش رضایت عمومی از خدمات شهروندی است.
توزیع متوازن خدمات شهروندی ازسیاست‌های کلان شهرداری است
وی یکی ازاستراتژی‌های کلان شهرداری را توازن خدمات در بخش‌های عمرانی ،فرهنگی ، اجتماعی وخدمات شهری برای شهروندان دانست ،گفت: زیبا سازی و منظره آرایی حوزه شهری با محوریت محلات از دیگر خدمات به شهروندان است.
قاسمی ادامه داد: درحوزه محله‌محوری شهرداری در سه منطقه شهری با همکاری شهرداری نواحی مناطق مشکلات و معضلات موجود را رصد کرده و در جهت رفع آن اقدامات لازم را انجام می‌دهد.
وی به روند رو به رشد فعالیت فرهنگی در حوزه معاونت اجتماعی شهرداری ساری اشاره و تعامل و همکاری با هنرمندان از اقدامات شایسته این معاونت نام برد و افزود: احداث سالن آمفی تئاتر چهار هزار نفره بوستان ولایت برای اجرای برنامه فرهنگی نیز گامی درجهت ارتقای نشاط شهروندی بوده است.
مسئول امور اجتماعی سازمان فرهنگی ، اجتماعی و ورزشی شهرداری ساری با بیان اینکه نصب المان های شهری و کمک گرفتن از ابزارهایی نظیر نور و رنگ در تزئین شهرها از عوامل مهمی برای ایجاد محیط سالم و با نشاط زندگی برای شهروندان است، ادامه داد: بهداشت روان و توسعه آن از طریق ایجاد محیط مناسب شهری از اقدامات دیگر این حوزه به شمار می آید.
وی مدیریت شهری و شهرداری را در ایجاد سلامت روان شهروندان موثر دانست و گفت: نصب المان‌ها و زیباسازی در شهر نقش موثری در روان شهروندان ایفا کرده است.
قاسمی از آسیب‌های اجتماعی به عنوان معضلی مهم در جامعه اشاره وتوجه به این بخش را از کارکردهای مهم این سازمان بیان کرد و گفت: براین اساس بهبود فضای فیزیکی مناطق حاشیه‌نشین در دستور کار شهرداری قرار گرفت ، از اینرو قرارگاه جهادی مرکز فرهنگی در مناطق آسیب‌پذیر و حاشیه‌نشین راه اندازی شد و به عنوان پل ارتباطی میان شهروندان و شهرداری فعالیت می‌کند .
وی با بیان اینکه ما باید شهری بسازیم که همه اقشار با برابری و عدالت به تسهیلات و امکانات دسترسی داشته باشند.ادامه داد: برای زیباشدن سیمای مناطق حاشیه‌نشین ساختمان‌های مخروبه تخریب ونخاله‌های موجود پاکسازی شد چرا که تغییر و تحول در مسیر بهبود فضای فیزیکی و عمومی در مناطق حاشیه نشین به ارتقای فرهنگی ساکنان آن منجر می‌شود،ضمن اینکه نگاه عمرانی برابر در توزیع امکانات و تجهیز فضاها و رسیدگی به وضعیت عمومی و فیزیکی مناطق حاشیه‌نشین همانند تمام مناطق مرکزی شهرها وجود دارد.
قاسمی ایجاد سرای تداوم با هدف آموزش پیرامون مسائل اجتماعی و مشاوره به شهروندان، احداث سرای جهان‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌دیدگان، برگزاری کلاس‌های مشاوره برای شهروندان و برگزاری ورزش صبحگاهی و عصرگاهی را از جمله اقدامات واحد فرهنگی شهرداری ساری بیان کرد که در رشد و ارتقای آرامش و نشاط شهروندی نقش بسزایی داشته‌اند.
وی همچنین از برگزاری ورزش‌های همگانی با محوریت ارتقای نشاط شهروندی وتجهیز پارک ها به امکانات ورزشی از سوی شهرداری ساری خبر داد و گفت:برگزاری مسابقات ورزشی بین کارکنان مناطق را از دیگراقدامات این حوزه برشمرد.
فضای سبز یکی از مهمترین نمودهای عملکرد شهری
زارع به اهمیت فعالیت سازمان فضای سبز در ارتقای نشاط شهروندان پرداخت و افزود:فضای سبز شهری خصوصاً پارکهای شهری دارای نقش اجتماعی، اقتصادی و اکولوژیکی هستند، با مزایایی چون درمان بیماریهای روحی، محیطی مطلوب برای پرورش کودکان، ایجاد یکپارچگی اجتماعی، حفظ آسایش و ...، که در عین حال شاخصی برای ارتقای کیفیت فضای زندگی و توسعه جامعه محسوب می‌شوند.
وی فضای سبز را یکی از مهمترین نمودهای عملکرد شهری خواند و تصریح کرد: در حوزه فضای سبز نگاه شهرداری ساری نگاه مبتنی بر حفظ فضای سبز موجود و همچنین توسعه این فضا است بنابراین فضای سبز شهری علاوه بر زیبایی بخشیدن به منظر شهری در تقویت روحیه و شادابی شهروندان و حفظ محیط زیست تاثیر‌گذار است.
مدیرعامل سازمان سیما، منظر وفضای سبز شهری شهرداری ساری ایجاد و یا ارتقاء فرهنگ نگهداری فضای سبز را بسیار حائز اهمیت دانست و گفت: ایجاد انواع پارک ها نظیر پارک منطقه ای ، محله ای و پارک جنگلی به همان ترتیب افزایش سرانه فضای سبزاز عمکردهای این سازمان در جهت افزایش شور و نشاط شهروندی است.
وی افزود:از آنجایی که فضای شهر بیشترین ارتباط را با مردم و محیط زندگی برقرار می‌سازد، در نتیجه نقش بسزایی در احساس شادی و آرامش به شهروندان دارد ازاینرو اقداماتی دراین زمینه برنامه ریزی و طراحی می‌شود منطبق با ارتقای نشاط شهروندی است.
کاشت گونه‌های جنگلی ماندگار در قالب پروژه جنگل کاری شهری
زارع با اعلام اینکه از سال 92 تاکنون تعداد پارک های ساری از 12 پارک به 31 پارک ارتقاء یافته است کاشت انواع گونه‌های جنگلی در معابر عمومی شهری را از اقدامات این سازمان برشمرد و در توضیح این خبر گفت: در سه سال اخیر 30 هزارگونه‌های جنگلی شمال کشور درقالب پروژه جنگل‌کاری شهری در معابر تمامی فضاهای عمومی شهری مرکز مازندران غرس شد ضمن ماندگاری می‌تواند در نشاط شهروندان موثر باشد.
وی با تاکید بر اینکه وجود فضاهای سبز و تأثیـرآنها در شهرها اجتناب ناپذیراست، به طوری که بدون وجود این فضاها، ممکن نیست که شهرها پایدار باقی بمانند، ادامه داد: وجود فضاهای سبز تأثیر فراوانی روی سطح رضایت از زندگی، شرایط زندگی، سلامت، شادکامی و رفاه درونی داشته و نقش شایان توجهی در ارتقای کیفیت زندگی بازی می‌کند.
نقش پیاده روها در نشاط شهروندان
در دنیای امروز، با ورود خودروها به شهرها، رفته رفته نقش پیاده‌رو در شکل‌گیری فضاهای شهری کمرنگ شده و نقش انسان‌ها و حیات و زندگی آنها در بین خیابان‌های شلوغ به فراموشی سپرده شده است.
بنابراین ضرورت دارد تا به عابران پیاده و مسیرهای ویژه آنها و نیز شاخص‌های یک شهر شاد بپردازیم. سرزندگی، امنیت، پیاده مداری و رضایت شهروندان عواملی هستند که می‌توانند در صورت تفکر و برنامه‌ریزی صحیح به ایجاد شهر شاد کمک کنند.
توجه به قابلیت‌های پیاده راه‌ها در راستای دستیابی به شهر شاد از نکات قابل توجه در برنامه‌ریزی و طراحی شهری است.
براین اساس شهر مجموعه‌ای اجتماعی است و مدیریت شهری باید تعادل و آرامش محیطی را در این مجموعه برای شهروندان برقرار سازد و از سوی دیگر توجه به زیبایی و آراستگی در سیمای شهری به نوعی توجه به حقوق شهروندان یک جامعه است.
البته شهرداری ساری در سال‌های اخیربرای آرامش و نشاط روحی شهروندان و تاثیر گذاری مثبت، علاوه بر فعالیت‌های عمرانی در حوزه گسترش و توسعه سرانه فضای سبز با احداث پارکهای محله‌ای وعمومی گام‌های مناسبی برداشته است.هرچند مسیر رو به رشد بوده است اما همچنان مرکز استان نیازمند آثار فرهنگی و هویت‌بخشی است.
با توجه به شرایط فعلی و فضای سبز رو به رشد به نظر می‌رسد شهرساری با برخورداری شمار زیادی ازجوانان همچنان به توسعه فضای مناسب برای تفریح ونشاط نیازمند است و بایستی شاخص‌های بیشتری از نشاط را برای تحقق این امر در نظر بگیرد تا به اهداف عالی در این بخش دست پیدا کند.
زهرا شریفی
