بدون شک حضرت علی(ع) شخصیت بی نظیر و انسان پرهیزگار در عرصه فردی و اجتماعی نمونه بارز بکارگیری سیاست های اقتصادی قرآن در توجه به نیازمندان و توزیع عادلانه ثروت بوده است.
حضرت علی(ع) با درک عمیقی از آموزه های مکتب اسلام ،قرآن، پیامبر(ص) در دوران خلافت و سال های سکوت تلاش های فراوانی در رسیدن به سلامت اقتصاد جامعه داشت و یکی از دستاوردهای دوران حکومت وی را می توان رفاه عمومی در عصر خویش ذکر کرد.
سیاست های اقتصادی حضرت علی(ع) حاوی نکات فراوانی است که عبرت های تاریخی و درس های مدیریتی در جوامع بشری می توان از آن بهره جست.
شرایط عصر حکومت آن حضرت دوران بی ثباتی و اختلاف طبقاتی در بهره مندی از منافع ملی(بیت المال) بود توزیع ناعادلانه درآمدهای ملی، معضل فقر و تنگدستی جامعه اسلامی را در پی داشت، که حضرت علی (ع) محکم و استوار بر سیره مساوات ایستاد و با وجود همه مخالفت ها، سرانه بیت المال را به صورت تساوی میان همگان تقسیم کرد.
با نگاهی به فرمان حضرت علی(ع) به مالک اشتر در نگاه ژرف اندیش به اقتصاد راهکار های مهمی اراه شده است: 'پیش از آنکه به فکر درآمد و گرفتن وجهی از مردم باشی به فکر آبادی و عمران و ایجاد منبع درآمد برای مردم باش؛ مردم باید درآمد داشته باشند تا بتوانند به حکومت کمک کنند؛ بدون آبادانی و ایجاد اشتغال برای مردم ، هرگز نمی توان از مردم کمک گرفت و اگر کسی بدون رسیدگی به وضع درآمدی و اشتغال برای جامعه ،فقط به فکر گرفتن مالیات و عوارض باشد ، شهرها را به ویرانی تبدیل خواهد کرد، و مردم را (در اثر گرانی و نداری ) نابود خواهد ساخت ، و سرانجام حکومت ، پایگاه مردمی خود را نیز از دست خواهد داد' (نهج البلاغه نامه 31).
اگر چه آموزه های علمی و عملی حضرت علی(ع) در تمام زمان ها قابلیت اجرا دارد اما 13 رجب زاد روز این الگوی کامل فرصت مناسبی است تا ابعاد شخصیتی این چهره برجسته در ابعاد اقتصادی نظر کارشناسان حوزه و دانشگاه را در رویکرد اقتصاد علوی بررسی شود.
علی محمد میرجلیلی استاد اقتصاد دانشگاه به اقدامات اقتصادی امام علی (ع) در راستای اقتصاد مقاومتی اشاره می کند و می گوید: امام علی (ع) ابتدا از طریق موعظه و راهنمایی مردم به رعایت احکام و قوانین الهی آن ها را به اقتصادی پویا دعوت نمود سپس با ارائه الگوی عملی در زندگی خویش، مانند کم مصرف کردن، تلاش بی وقفه در تولید و بذل درآمد تولیدات در راه خدا، قابل اجرا بودن این قوانین الهی را به مردم اثبات کردند.
این استاد اقتصاد به نظارت های دقیق و حسابررسی حضرت علی(ع) اشاره کرد و اظهار داشت: ایشان با مراقبت بر بازار از آسیب هایی که متوجه اقتصاد می شد جلوگیری می کردند.
وی به جلوگیری از آسیب های مرتبط با اقتصاد توسط امام علی(ع) اشاره کرد و افزود: سیاست های اقتصادی ایشان در زمینه های؛ به بیگاری گرفتن مردم، استثمار ضعیفان توسط ثروتمندان و آکلان اقتصادی، مکر و حیله گری در خرید و فروش، احتکار، کم فروشی، واسطه گری، نسیه خریدن، قسم خوردن در معاملات از خصوصیات منحصر به فرد اقتصاد علوی است.
استاد دانشگاه و پژوهشگر اقتصاد مقاومتی افزود: امام علی (ع) اصلاح امور و رفع نیاز مردم، اداره و دوام حکومت، تقویت نیروهای مسلح را از آثار استفاده بهینه از بیت المال می دانستند و همواره به حفظ بیت المال، برخورد قاطعانه با خیانت کنندگان به بیت المال و استرداد اموالی که به ناحق از بیت المال خارج شده، سفارش می نمودند. از دیگر اقدامات ایشان در راستای اقتصاد مقاومتی می توان توجه به عمران و آبادانی، تأمین اجتماعی و جلوگیری از رشد انگلهای اقتصادی را نام برد.
حجت الاسلام عابدین درویش پور استاد حوزه و دانشگاه نیز در خصوص سیاست های اقتصادی سیره علوی به نحوه توزیع عادلانه ثروت اشاره کرد و گفت: با نگاه و دقت در سیره عملی امام علی(علیه‌السلام) در برخورد و استفاده از بیت المال به این مطلب رهنمون می‌شویم که ایشان در مصرف و استفاده از آن بسیار محتاط و دقیق عمل می‌کردند.
وی به مسئله توزیع عادلانه در اقتصاد علوی اشاره کرد و اظهار داشت: یکی از سیاست های اقتصادی امام علی (ع)جلوگیری از ذخیره‌سازی بیت‌المال و تأخیر در توزیع آن بود، این قبیل سیاست‌ها باعث شد وضعیت اقتصادی جامعه دگرگون شود.
استاد حوزه و دانشگاه به بعضی از شاخص های مرتبط با مدیریت اقتصادی حضرت علی(ع) اشاره کرد و گفت: توجه به آبادانی و سازندگی، نظارت و کنترل برقیمت‌ها، حسابرسی مالی مسئولان، دقت در مصرف بیت المال، باز پس‌گیری اموال از غاصبان ،توجه به مناسبات اقتصادی سالم از جمله شاخص های مهم اقتصاد علوی بوده است.
وی در خصوص ابعاد دیگر سیاست های اقتصادی حضرت علی افزود: موارد دیگری همچون ؛ لزوم تولید ، عقلانیت در مصرف، عدالت در توزیع، توجه به نیروی انسانی ، کار و تلاش و نظارت بر قیمت ها و اجرای سیاست های مالیاتی را در نهج البلاغه مورد توجه قرار داده اند.
**عدالت و مبارزه با فساد راه حل مشکلات اقتصادی
محمد علیزاده دکترای قتصاد و استاد دانشگاه نیز گفت: ما الگوی عدالت نمونه و کامل امام علی (ع) را داریم که عمل به دستورات مولای اول شیعیان در عصر حاضر و بویژه برای حل مشکلات اقتصادی ، ضرورتی است که باید مورد توجه قرار گیرد.
وی گفت: رهبر معظم انقلاب در بیانیه گام دوم عیوب ساختاری و ضعفهای مدیریتی را مهمترین چالش های درونی اقتصاد بیان فرمود و نیز تاکید معظم له در خصوص عدالت و مبارزه با فساد، می توان راه حل بخش عمده ای از مشکلات اقتصادی را عمل به نامه شماره 20 نهج البلاغه ذکر نمود.
این استاد اقتصاد گفت: نامه شماره 20 نهج البلاغه ؛ نامه به زیاد بن ابیه جانشین فرماندار بصره است که در آن آمده است ؛ همانا من، براستی به خدا سوگند می‌خورم، اگر به من گزارش کنند که در اموال عمومی خیانت کردی، کم یا زیاد، چنان برتو سخت گیرم که کم بهره شده ، و در هزینة عیال ، درمانده و خوار و سرگردان شوی.
به هر روی 13 رجب که مصادف با سالروز میلاد امام علی (ع) است فرصتی است تا ما آموزه های دینی خود را که بزرگترین سرمایه اعتقادی و باوری هستند را مورد واکاوی و بررسی قرار داده شوند و صرفا به مناسبت های کلیشه ای آن همچون روز مرد و یا روز پدر کفایت نشود.
جامعه امروز برای رفع مشکلات خود در عرصه های مختلف اعم از اقتصادی، اجتماعی و سیاسی به نگاه های ژرف اندیشانه بیشتری در بازگشت به خویشتن خویش دارد.
1920/6060
انتهای پیام حضرت علی(ع) با درک عمیقی از آموزه های مکتب اسلام ،قرآن، پیامبر(ص) در دوران خلافت و سال های سکوت تلاش های فراوانی در رسیدن به سلامت اقتصاد جامعه داشت و یکی از دستاوردهای دوران حکومت وی را می توان رفاه عمومی در عصر خویش ذکر کرد.
سیاست های اقتصادی حضرت علی(ع) حاوی نکات فراوانی است که عبرت های تاریخی و درس های مدیریتی در جوامع بشری می توان از آن بهره جست.
شرایط عصر حکومت آن حضرت دوران بی ثباتی و اختلاف طبقاتی در بهره مندی از منافع ملی(بیت المال) بود توزیع ناعادلانه درآمدهای ملی، معضل فقر و تنگدستی جامعه اسلامی را در پی داشت، که حضرت علی (ع) محکم و استوار بر سیره مساوات ایستاد و با وجود همه مخالفت ها، سرانه بیت المال را به صورت تساوی میان همگان تقسیم کرد.
با نگاهی به فرمان حضرت علی(ع) به مالک اشتر در نگاه ژرف اندیش به اقتصاد راهکار های مهمی اراه شده است: 'پیش از آنکه به فکر درآمد و گرفتن وجهی از مردم باشی به فکر آبادی و عمران و ایجاد منبع درآمد برای مردم باش؛ مردم باید درآمد داشته باشند تا بتوانند به حکومت کمک کنند؛ بدون آبادانی و ایجاد اشتغال برای مردم ، هرگز نمی توان از مردم کمک گرفت و اگر کسی بدون رسیدگی به وضع درآمدی و اشتغال برای جامعه ،فقط به فکر گرفتن مالیات و عوارض باشد ، شهرها را به ویرانی تبدیل خواهد کرد، و مردم را (در اثر گرانی و نداری ) نابود خواهد ساخت ، و سرانجام حکومت ، پایگاه مردمی خود را نیز از دست خواهد داد' (نهج البلاغه نامه 31).
اگر چه آموزه های علمی و عملی حضرت علی(ع) در تمام زمان ها قابلیت اجرا دارد اما 13 رجب زاد روز این الگوی کامل فرصت مناسبی است تا ابعاد شخصیتی این چهره برجسته در ابعاد اقتصادی نظر کارشناسان حوزه و دانشگاه را در رویکرد اقتصاد علوی بررسی شود.
علی محمد میرجلیلی استاد اقتصاد دانشگاه به اقدامات اقتصادی امام علی (ع) در راستای اقتصاد مقاومتی اشاره می کند و می گوید: امام علی (ع) ابتدا از طریق موعظه و راهنمایی مردم به رعایت احکام و قوانین الهی آن ها را به اقتصادی پویا دعوت نمود سپس با ارائه الگوی عملی در زندگی خویش، مانند کم مصرف کردن، تلاش بی وقفه در تولید و بذل درآمد تولیدات در راه خدا، قابل اجرا بودن این قوانین الهی را به مردم اثبات کردند.
این استاد اقتصاد به نظارت های دقیق و حسابررسی حضرت علی(ع) اشاره کرد و اظهار داشت: ایشان با مراقبت بر بازار از آسیب هایی که متوجه اقتصاد می شد جلوگیری می کردند.
وی به جلوگیری از آسیب های مرتبط با اقتصاد توسط امام علی(ع) اشاره کرد و افزود: سیاست های اقتصادی ایشان در زمینه های؛ به بیگاری گرفتن مردم، استثمار ضعیفان توسط ثروتمندان و آکلان اقتصادی، مکر و حیله گری در خرید و فروش، احتکار، کم فروشی، واسطه گری، نسیه خریدن، قسم خوردن در معاملات از خصوصیات منحصر به فرد اقتصاد علوی است.
استاد دانشگاه و پژوهشگر اقتصاد مقاومتی افزود: امام علی (ع) اصلاح امور و رفع نیاز مردم، اداره و دوام حکومت، تقویت نیروهای مسلح را از آثار استفاده بهینه از بیت المال می دانستند و همواره به حفظ بیت المال، برخورد قاطعانه با خیانت کنندگان به بیت المال و استرداد اموالی که به ناحق از بیت المال خارج شده، سفارش می نمودند. از دیگر اقدامات ایشان در راستای اقتصاد مقاومتی می توان توجه به عمران و آبادانی، تأمین اجتماعی و جلوگیری از رشد انگلهای اقتصادی را نام برد.
حجت الاسلام عابدین درویش پور استاد حوزه و دانشگاه نیز در خصوص سیاست های اقتصادی سیره علوی به نحوه توزیع عادلانه ثروت اشاره کرد و گفت: با نگاه و دقت در سیره عملی امام علی(علیه‌السلام) در برخورد و استفاده از بیت المال به این مطلب رهنمون می‌شویم که ایشان در مصرف و استفاده از آن بسیار محتاط و دقیق عمل می‌کردند.
وی به مسئله توزیع عادلانه در اقتصاد علوی اشاره کرد و اظهار داشت: یکی از سیاست های اقتصادی امام علی (ع)جلوگیری از ذخیره‌سازی بیت‌المال و تأخیر در توزیع آن بود، این قبیل سیاست‌ها باعث شد وضعیت اقتصادی جامعه دگرگون شود.
استاد حوزه و دانشگاه به بعضی از شاخص های مرتبط با مدیریت اقتصادی حضرت علی(ع) اشاره کرد و گفت: توجه به آبادانی و سازندگی، نظارت و کنترل برقیمت‌ها، حسابرسی مالی مسئولان، دقت در مصرف بیت المال، باز پس‌گیری اموال از غاصبان ،توجه به مناسبات اقتصادی سالم از جمله شاخص های مهم اقتصاد علوی بوده است.
وی در خصوص ابعاد دیگر سیاست های اقتصادی حضرت علی افزود: موارد دیگری همچون ؛ لزوم تولید ، عقلانیت در مصرف، عدالت در توزیع، توجه به نیروی انسانی ، کار و تلاش و نظارت بر قیمت ها و اجرای سیاست های مالیاتی را در نهج البلاغه مورد توجه قرار داده اند.
**عدالت و مبارزه با فساد راه حل مشکلات اقتصادی
محمد علیزاده دکترای قتصاد و استاد دانشگاه نیز گفت: ما الگوی عدالت نمونه و کامل امام علی (ع) را داریم که عمل به دستورات مولای اول شیعیان در عصر حاضر و بویژه برای حل مشکلات اقتصادی ، ضرورتی است که باید مورد توجه قرار گیرد.
وی گفت: رهبر معظم انقلاب در بیانیه گام دوم عیوب ساختاری و ضعفهای مدیریتی را مهمترین چالش های درونی اقتصاد بیان فرمود و نیز تاکید معظم له در خصوص عدالت و مبارزه با فساد، می توان راه حل بخش عمده ای از مشکلات اقتصادی را عمل به نامه شماره 20 نهج البلاغه ذکر نمود.
این استاد اقتصاد گفت: نامه شماره 20 نهج البلاغه ؛ نامه به زیاد بن ابیه جانشین فرماندار بصره است که در آن آمده است ؛ همانا من، براستی به خدا سوگند می‌خورم، اگر به من گزارش کنند که در اموال عمومی خیانت کردی، کم یا زیاد، چنان برتو سخت گیرم که کم بهره شده ، و در هزینة عیال ، درمانده و خوار و سرگردان شوی.
به هر روی 13 رجب که مصادف با سالروز میلاد امام علی (ع) است فرصتی است تا ما آموزه های دینی خود را که بزرگترین سرمایه اعتقادی و باوری هستند را مورد واکاوی و بررسی قرار داده شوند و صرفا به مناسبت های کلیشه ای آن همچون روز مرد و یا روز پدر کفایت نشود.
جامعه امروز برای رفع مشکلات خود در عرصه های مختلف اعم از اقتصادی، اجتماعی و سیاسی به نگاه های ژرف اندیشانه بیشتری در بازگشت به خویشتن خویش دارد.
1920/6060
کپی شد
