فضای حاکم بر فعالیت‌های زیست محیطی در کشور اگرچه هنوز آنگونه که باید و شایسته است محقق نشده اما با این وجود با حمایت های دولت تدبیر و امید در جهت تقویت تشکل ها و سازمان های مردم نهاد محیط زیست گام‌های بسیار مثبتی در این حوزه برداشته شده می تواند سرآغاز یک تحول عظیم باشد.
اکنون دولت علاوه بر برنامه های زیست محیطی که توسط دستگاه های متولی دنبال می شود، در همه استان‌ها مباحث حفاظت از آب، خاک و هوا را با مشارکت سازمان‌های مردم نهاد در دستور کار قرار داده و با نشست‌های اداری به دنبال تصویب برنامه‌های زیست محیطی است.
ساماندهی پسماندهای صنعتی در جایگاه زباله محمد آباد، توقف فعالیت چند معدن در شهرستان آبیک، دستگیری شکارچیان غیرمجاز و کشف بیش از ۷۰ قبضه سلاح، حمایت از باغستان سنتی قزوین در کنار توقف فعالیت جاده قزوین-تنکابن برای اصلاحات موارد زیست محیطی و افزایش نشست های مستمر با سازمان مردم نهاد زیست محیطی تنها بخشی از اتفاقات شاخص استان قزوین در چند سال گذشته پیرامون فعالیت تشکل ها و سمن های حوزه محیط زیست بوده است.
نگاه مثبت دولت به تشکیلات مدنی محیط زیست
رئیس خانه مشارکت مردم در سلامت استان قزوین در همین خصوص به خبرنگار ایرنا گفت: اگر بخواهیم اقدامات دولت در حوزه محیط زیست را بررسی کنیم در ۲ بعد عمومی و خصوصی قابل پیگیری است که باید هرکدام به صورت مجزا مورد توجه قرار بگیرد.
حبیب الله انصاری افزود: به طور کلی در این چندسال گذشته نگاه به تشکیلات، نهادهای مدنی و سازمان های مردم نهاد بهبود یافته و امکان فعالیت آنها به نسبت گذشته افزایش داشته است.
وی با بیان اینکه دولت ها به تنهایی نمی توانند از پس مشکلات بهداشتی و زیست محیطی برآیند، اظهار داشت: همین که مردم از اقشار مختلف برای یک اقدام فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی پای کار حاضر شده و نسبت به موضوعی ابراز دغدغه مندی می کنند، میزان افزایش مشارکت اجتماعی در جامعه را نشان می دهد و بیانگر این است که مسائل زیست محیطی به خوبی می تواند حلقه ارتباط مردم با دولت باشد.
انصاری به نگاه مثبت دولت در اجرای سیاست های سبز اشاره کرد و گفت: در دولت های ادوار پیشین چندان به فعالیت های زیست محیطی زیر چتر تشکیلات مدنی توجهی نمی شد و سازمان های مردم نهاد نمی توانستند به راحتی در حوزه های مختلف اجتماعی ورود پیدا کنند، اما این مسئله اکنون با گذشت ۲ دوره از سیاست های دولت رنگ تازه ای به خود گرفته که البته هنوز تا نقطه مطلوب فاصله بسیاری مانده است.
رئیس خانه مشارکت مردم در سلامت استان قزوین خاطرنشان کرد: ما در همین استان قزوین و با حمایت مسئولان دولتی توانسته‌ایم با بسیج ۴۰۰ نفر از اقشار مختلف کارگری، پزشکان و مهندسان برای پاکسازی طبیعت بعد از مراسم های عمومی پیشقدم باشیم.
نشست‌هایی دولتی با حضور فعالان مدنی در حوزه پسماند، آب و خاک
مشاور زیست محیطی استاندار قزوین نیز به خبرنگار ایرنا گفت: بزرگترین کاری که دولت کنونی در حوزه محیط زیست انجام می‌دهد، اعلام کردن مصوبات هیات دولت است که قبلا اصلا مورد توجه قرار نمی گرفت؛ این مسئله برای فعالان زیست محیطی بسیار حائز اهمیت است و این سیاست باید همچنان با جدیت دنبال و پیگیری شود.
طاهره پرهیزکاری افزود: امروزه در بیشتر کارگروه‌هایی که در استانداری تشکیل می شود، یک پای مباحث به محیط زیست برمی گردد که نمونه آن توقف طرح احداث جاده قزوین-تنکابن بود که به علت وجود مشکلات زیست محیطی متوقف شد و تمام دستگاه های قضایی، اجرایی و نمایندگان مجلس را پای کار کشاند.
وی با بیان اینکه نگاه های زیست محیطی در کشور از حالت مصلحتی و تعصبی به سمت کارشناسی تغییر یافته است،اظهار داشت: دولت کنونی به این باور رسیده که اگر کنشگر زیست محیطی با بیانیه و فعالیت مدنی به ادامه طرحی معترض است، باید طرح را متوقف کند و خوشبختانه در این چندسال اخیر نیز همین طور بوده و تا تعیین تکلیف نهایی از ادامه روند کار جلوگیری کرده است.
پرهیزکاری، دستاورد دیگر دولت در حوزه محیط زیست را مخالفت با دفن غیربهداشتی پسماندها عنوان کرد و گفت: ما شهروندان قزوین در مسئله "جایگاه محمد آباد" و ارسال زباله های صنعتی چندین استان به این شهر به خوبی درک کردیم که چگونه نهادهای دولتی پای کار آمده و از ادامه این روند جلوگیری کردند.
رییس سازمان مردم نهاد الموت یار همچنین گفت: تفکیک زباله از مبدا، مقابله با چاه های غیرمجاز و حفاظت از منابع آبی، توزیع مناسب سموم کشاورزی و حفة سلامت غذایی، پیگیری تصفیه خانه های صنعتی، فعال شدن واحدهای HSE (بهداشت محیط) و حتی صحبت در مورد طرح های آبخیزداری از مهمترین دستاوردهای این دوره از دولتمردان و مسئولان است.
پرهیزکاری بر افزایش دغدغه زیست محیطی در استان تاکید کرد و اظهار داشت: در حوزه رصد آزمایشگاه محیط زیست نیز شاهد تغییرات جدید و مثبتی هستیم و هنگامی که مسئول ارشد اجرایی استان دستور پیگیری و پایش موضوعات محیط زیستی را از طریق این آزمایشگاه صادر می کند، یعنی دغدغه و اهمیت بسیاری در این حوزه ایجاد شده که قبلا وجود نداشت.
این مسئول خاطرنشان کرد: با توجه به اینکه بنده دارای یک تشکیلات مردم نهاد نیز هستم، به صورت آشکار ملاحظه می کنم که پیوند بیشتری بین مردم و دولت برقرار شده و سطح گفت و گوها و کنشگری ها نسبت به سال های قبل افزایش یافته است که ادامه این روند می تواند اعتماد عمومی جامعه را ترمیم سازد.
استقبال دولت از طرح مسایل زیست محیطی در فضای مجازی
فعال زیست محیطی و مدرس دانشگاه بین الملل امام خمینی (ره) به خبرنگار ایرنا نیز گفت: تقریبا همه فعالان مدنی معتقدند در دولت یازدهم و دوازدهم، سطح فعالیت کنشگران اجتماعی در فضای مجازی و مطالبه گری آنها افزایش یافته و شاید تا به امروز هیچ گاه دوره‌ای در ادوار دولت نداشتیم که مردم این قدر روی کار دولت نظارت داشته باشند.
سید سیف الله زمانی افزود: دغدغه و واکنش فعالان مدنی در جامعه به قدری پررنگ شده که اگر درختی قطع شود، حیوانی مورد اصابت گلوله قرار گیرد و معدنی در نقطه ای مشکل ساز باشد، سریعا مورد توجه قرار گرفته و با برخورد تند و تیز دستگاه های قضایی و اجرایی همراه است.
وی همچنین گفت: ما در اتفاقات بسیاری مانند تخلیه پسماندهای صنعتی استان ها به قزوین، فعالیت غیرمجاز تصفیه خانه صنعتی، قطع درختان، زمین خواری، باغستان سنتی و طرح جاده قزوین به گیلان و مازندران دیدیم که چگونه دولت پای کار بود و حتی دادستان عمومی و انقلاب شهرستان های قزوین پیگیر موضوع بودند.
زمانی روند پیگیری موضوعات زیست محیطی توسط دولت را بسیار کارآمدتر از مدیریت شهری عنوان کرد و اظهار داشت: تا یک دهه قبل هرگونه مسائل و مشکلات زیست محیطی فقط از طریق تریبون های شورای شهر شنیده می شد و عده ای نیز انگشت نقد را به این نهاد نشانه می رفتند، اما اکنون مجموعه استانداری و کارگروه های آن محور مباحث زیست محیطی هستند و در بیشتر مواقع شاهد تصویب مواردی هستیم که نقش بسزایی در سامان بخشی و اصلاح الگوی محیط زست دارد.
این مدرس دانشگاه به کاهش تجمعات اعتراضی در حوزه زیست محیطی استان پرداخت و گفت: در یک بازه زمانی فعالان و کنشگران مدنی و زیست محیطی برای ابراز مباحث خود به خیابان ها آمده و با در دست داشتن بنرهای محیط زیست در تلاش بودند تا به مسئولان و مردم بفهمانند که اوضاع از چه قرار است، اما اکنون این اقدامات به فضای مجازی کوچ کرده و ابزارهای پیام رسان به خوبی توانستند بیانگر مطالبات و خواست فعالان زیست محیطی باشند.
زمانی یادآور شد: دنیای امروز می طلبد که همه ما خودمان را عضوی از جامعه زیست محیطی تلقی کنیم و نباید انتظار داشته باشیم که دولتی پای کار بیاید که به همه مطالبات ما جامع عمل بپوشاند بلکه تنها انتظار ما از دولت این است که فضای بیشتر و امن تری برای فعالان زیست محیطی فراهم کند و اجازه ندهد که به راحتی برخی فعالان مدنی مورد بازخواست قرار گیرند.
فعالیت ۲۰ سمن محیط زیستی در قزوین
مدیرکل حفاظت محیط زیست قزوین نیز به خبرنگار ایرنا به پیوند محکم دولت با سازمان های مردم نهاد زیست محیطی در استان پرداخت و گفت: هم اکنون حدود ۲۰ سازمان مردم نهاد در حوزه زیست محیطی با اداره کل حفاظت محیطی زیست استان همکاری می‌کنند و این سطح از تعاملات سبب شده تا به زودی شاهد راه‌اندازی شبکه سازمان‌های مردم نهاد محیط زیست در استان باشیم.
حسن پسندیده با بیان اینکه سال گذشته ۸۰۶ پایش از واحدهای صنعتی استان صورت گرفت، اظهار داشت: در یک سال گذشته ۵۰۷ واحد متخلف اخطار گرفتند و این موضوع نشان می دهد توجه سازمان به هرگونه واحدهای آلاینده بسیار بالا بوده و به صورت مستمر واحدهای صنعتی را تحت نظارت قرار داشته‌اند.
پسندیده تصریح کرد: کشف بیش از۷۰ قبضه سلاح شکاری غیرمجاز در راستای پیشگیری از کشتار حیات وحش، معرفی بیش از ۵۰ واحد صنعتی به دستگاه قضایی مهار آتش سوزی در مراتع، معرفی شکارچیان غیرمجاز به دستگاه قضایی، توزیع علوفه در زیستگاه های طبیعی استان برای فصل سرما، جلوگیری از تخلیه غیر بهداشتی خودروهای پسماندهای صنعتی و غیره از دیگر اقدامات سازمان حفاظت محیطی زیست در یکسال گذشته است.
پسندیده خاطرنشان کرد: مهم ترین اقدام اداره کل محیط زیست قزوین در چندسال گذشته، جلوگیری از ادامه روند طرح احداث جاده قزوین به گیلان و مازندران بود که به خواست و مطالبه فعالان مدنی انجام شد؛ تا جایی که پرونده این طرح به صورت کشوری مطرح شد و الزام پیوست های زیست محیطی در اجرای طرح های عمرانی به عنوان یک اصل جدایی ناپذیر در دستور کار نهادهای اجرایی قرار گرفت.
مدیرکل حفاظت محیط زیست قزوین گفت: یکی از اولویت‌های سازمان محیط زیست در استان قزوین اجرای مدیریت و ساماندهی در حوزه پسماندهای صنعتی، شهری، خانگی، کشاورزی و بیمارستانی بود که مورد توجه واقع شد.
پسندیده افزود: دلیل این همه اهمیت، وجود قانونی تحت عنوان مدیریت پسماند است که با وجود گذشت ۱۵ سال از تصویب آن هنوز هم نتوانسته‌ایم در حوزه شهری شهرداران را مکلف کنیم که تفکیک زباله از مبداء را اجرایی کنند و همین موضوع سبب شده تا شاخص تفکیک زباله از مبدا در استان قزوین کمتر از ۵ درصد باشد.
وی به وجود جایگاه پسماند محمدآباد اشاره کرد و گفت: احداث این مکان نیز از دیگر اقدامات بسیار مثبت استان قزوین بود که پس از مطالعات کارشناسی از سوی دانشگاه صنعتی امیر کبیر در دستور کار قرار گرفت و اکنون یک مکان ویژه برای پردازش و ساماندهی پسماندها تدارک دیده شده است.
پسندیده همچنین تاکید کرد: هم اکنون نیز برای پسماندهای ویژه صنعتی با شرکت شهرک های صنعتی استان هماهنگی شده تا برای اولین بار در کشور شهرک تخصصی مدیریت پسماندهای ویژه را راه اندازی کنیم.
این مسئول یکی دیگر از اقدامات زیست محیطی در استان قزوین را هماهنگی برای مدیریت پسماندهای روستایی عنوان کرد و گفت: قرار شده که مدیرکل امور روستایی و شوراهای استانداری قزوین در این خصوص برنامه جامعی را تا پایان سال جاری تهیه و ابلاغ کند که بتوانیم با یک برنامه ریزی مناسب زباله ها را پردازش و مدیریت کنیم.
۹۹۲۵*۳۰۱۳
