مدیر نمایندگی قم مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (س) خبر از رسیدن کار تدوین دانشنامه امام خمینی (س) به مراحل پایانی پس از 10 سال داد و ابراز امیدواری کرد که تا پایان سال آینده تدوین این دانشنامه که شامل 800 مدخل در خصوص افکار و اندیشه های سیاسی، فقهی، اصولی، عرفانی، فلسفی و اخلاقی امام و تاریخ و اعلام و شخصیت های انقلابی است به پایان برسد.
آنچه در ادامه می آید متن گفت و گوی خبرنگار جماران با حجت الاسلام و المسلمین سید حبیب الله موسوی است:
آقای موسوی! لطفا در ابتدا برای مخاطبان تشریح فرمایید که دفتر قم مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (س) با چه هدفی راه اندازی شد؟
دفتر قم مؤسسه که حدود بیست و پنج سال از تأسیس آن می گذارد به دستور مرحوم حاج احمد آقا به منظور تحقیق، پژوهش، چاپ، نشر و بازنویسی کتاب ها و تألیفات امام تأسیس شد. البته این هدف اولیه بود و بعد به سمت نشست های علمی و همایش ها، آموزش افکار و اندیشه های امام و چاپ و نشر کتاب های پیرامون افکار امام و شروح بر کتاب های امام گسترش پیدا کرد.
در واقع علاوه بر اینکه کلیه کتاب های امام تحقیق، پژوهش، چاپ و نشر شد و در کنار آن کتاب های راجع به امام که هرکس تألیف یا پایان نامه ای داشت را آماده سازی کردیم و در مجموع فعالیت های چاپ و نشر این دفتر به صورت گسترده علاوه بر کتاب های امام، کتاب های پیرامونی امام و تقریرات شاگردان امام که درس های امام را یادداشت کردند می شود و سالانه حدود سی جلد کتاب در ارتباط با افکار و اندیشه های امام توسط مؤلفین، فضلا، اساتید و محققین نوشته شده و برای چاپ و نشر به تهران ارسال می شود.
در کنار آن یکی از کارهای مهمی که حدود 10 سال پیش طراحی شد و امیدواریم که در سال آینده تمام شود تدوین دانشنامه امام خمینی (س) با 800 مدخل راجع به افکار و اندیشه های سیاسی، فقهی، اصولی، عرفانی، فلسفی و اخلاقی امام و تاریخ و اعلام و شخصیت ها است. این مجموعه جامع ترین کتاب راجع به امام است که ان شاء الله امسال تدوین اصل آن تمام شود.
سالانه سه تا چهار همایش علمی و یک همایش ملی انجام می شود که مثلا همایش «تحریرالوسیله» یا همایش «امام خمینی (س) احیاگر قرآن» که در تهران با مشارکت دفتر قم مؤسسه انجام شد و همچنین همایش «بانوی انقلاب» بزرگداشت همسر امام که باز در تهران با مشارکت قم انجام شد از جمله آنها است.
یکی از فعالیت های دیگر ما آموزش است. ما یک آموزش دو ساله داریم که عمدتا برای طلاب و دانشجویان است و یک آموزش شش ماهه کوتاه مدت که اساتید برای دانش پژوهان از افکار و اندیشه های امام خمینی (س) در رشته های مختلف تدریس می کنند. از سال آینده آموزش مجازی هم داریم که قرار است با همکاری پرتال امام خمینی (س) در همین چهارچوب انجام بگیرد. با مراکز علمی و آموزشی جاهای مختلف کشور از جمله دانشگاه آزاد اسلامی و رشته های اندیشه سیاسی سایر دانشگاه ها همکاری و ارتباط داریم که این همکاری شامل حضور فیزیکی، اعزام استاد و معلم و یا ارسال کتاب و اعطای جزوات آموزشی می شود.
بیت امام در قم محل اصلی زیست امام بوده و قضایای تاریخی از سال 42 آنجا اتفاق افتاده است که یک مدیر فرهنگی دارد و کارهای فرهنگی آنجا می شود و در طول سال مهمانان خارجی انگلیسی، عربی، اردو زبان و همچنین مهمانان داخلی فراوانی از آنجا بازدید می کنند و گاهی به هفته ای پنج هزار نفر می رسد که با عشق و علاقه ای می خواهند زندگی، سادگی و بیت امام را ببینند و طبعا مدیر فرهنگی ما برای آنها توضیحاتی می دهد و جزوات مربوط به شناخت امام و شخصیت امام به آنها می دهد. گاهی در میان آنها شخصیت های مهم علمی یا سیاسی یا اجتماعی کشورها هستند که ممکن است وزیر یا عالم برجسته ای یا یک شخصیت مذهبی و امثال آن باشد.
کتابخانه ارزشمند تخصصی و پژوهشی در قم هست که روزانه مورد استفاده و حضور دانش پژوهان دانشگاهی و حوزوی که در رابطه با انقلاب و امام می خواهند کار کنند قرار می گیرد و از منابع مکتوب و دیجیتالی آن استفاده می کنند.
یکی از کارهای خیلی ارزشمند دیگر جمع آوری و حمایت جزئی از پایان نامه هایی است که اعم از دانشگاهی یا حوزوی در سطح کارشناسی و بالاتر جمع آوری می شود. ما شاید حدود هزار پایان نامه اینجا داریم که واقعا منبع غنی و ارزشمندی برای استفاده دانش پژوهان دانشگاهی و حوزوی است.
رویکرد اصلی نمایندگی قم موسسه تنظیم و نشر در ترویج آثار حضرت امام (س) چه بوده است؟
امام یک شخصیت حوزوی صرف که فقط آثار او در زمینه فقه و اصول باشد نبوده است. امام شاید تنها مرجع جامع عصر ما بوده که در همه زمینه ها هم کتاب دارد و هم تدریس کرده و هم نظرات نو و جالب و کارگشا دارد. ایشان مؤسس یک نظام اسلامی است که ما در طول تاریخ نظیر آن را نداشتیم. بنابر این همه دوران علم و کتاب های ایشان مورد نیاز بشر و مخصوصا نظام و جامعه ما اعم از حوزوی و دانشگاهی هست.
لازم و ضروری است که آثار ایشان منقح و ویرایش و به خوبی چاپ شود و نشر پیدا کند و همچنین شرح داده شود مثلا آیت الله العظمی فاضل فقط قسمتی از تحریر دو جلدی امام را در 28 جلد شرح داده است. در مجموع شرح هایی که تا حالا بر تحریر الوسیله که مهمترین کتاب فقهی امام است نوشته شده بیش از یکصد و پنجاه جلد می شود.
مجموعه تألیفات امام تنقیح و تحقیق و غلط گیری شده که سال گذشته آن را در یک بسته 50 جلدی چاپ نفیس کردیم و در دسترس همه است که فقط 10 جلد سؤالات شرعی و استفتائات است.
ما هستیم که به امام و افکار و علم ایشان نیاز داریم. بنابر این لازم است که اینها همیشه چاپ شود و نشر داده شود و در دسترس همه قرار بگیرد. البته در طول سال ما می بینیم که توسط اندیشمندان حوزوی و دانشگاهی برای اینکه این افکار و اندیشه ها تبیین و باز شود و مطابق روز برای جامعه شرح داده شود کتاب نوشته می شود تا جامعه از آن استفاده کند.
ترویج افکار و اندیشه امام چه ضرورت و تاثیری در فضای فرهنگی، اجتماعی و علمی کشور دارد؟
ما الآن یک حکومت جمهوری اسلامی داریم که در طول تاریخ سابقه نداشته و حکومت اسلامی به این نحو برای اولین بار ظهور پیدا کرده و مؤسس آن هم امام خمینی (س) بوده است. طبعا نظام ولایت فقیه که درس های امام در نجف بوده الآن ملاک حاکمیت ما است و اندیشه ها و افکار امام باید به عنوان ملاک های ارزشی و اصلی و محوری حکومت اسلامی باشد چرا که حکومت اسلامی بر مبنای ولایت فقیه امام و افکار و آرای ارزشمند امام شکل گرفته است.
طبعا وقتی شکل می گیرد باید دامنه آن گسترش داده شود و به همه عرصه های علمی، اجتماعی، سیاسی، حوزوی و غیره برود. بنابر این جامعه به این امر نیاز دارد و حکومت و نظام اسلامی ما اگر می خواهد نظام اسلامی باقی بماند و استمرار داشته باشد باید بر افکار و اندیشه های امام تکیه کند و افکار و اندیشه های امام ملاک عمل، برنامه ریزی ها و قوانین و مقررات آن باشد. در غیر این صورت ما از امام و افکار و اهداف امام فاصله گرفتیم و چیز دیگری است و حکومت اسلامی و نظام اسلامی که امام تأسیس کرده نیست. نظام اسلامی که امام تأسیس کرده باید بر مبنای افکار و اندیشه های ناب امام باشد که از اسلام و قرآن و ائمه معصومین (علیهم السلام) استخراج و برداشت شده است.
