در این اثر، 2340 فرقه مورد بررسی قرار گرفته و معرفی شده است که در مقایسه‌ای اولیه با دیگر کتب منتشر شده در این موضوع، به گستردگی تعداد فرق و مذاهب معرفی شده و نیز فعالیت و تلاش مولفین محترم در ارائه یک فرهنگ‌نامه جامع و علمی پی می بریم.
طی مراسمی در بنیاد ایران‌شناسی و با حضور دکتر حسن حبیبی و تنی چند از اصحاب فرهنگ، اثر جدید یادگار امام با عنوان «فرهنگ جامع فرق اسلامی» رونمایی شد.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی و خبری جماران، در این نشست، حجت الاسلام و المسلمین سید حسن خمینی در سخنانی کوتاه، به تشریح روند تالیف اثر خود پرداخت و گفت: این اثر بر پایه یادداشت‌های آیت‌الله مرحوم سیدمهدی روحانی تالیف شده که به مدت سی سال در حوزۀ فرق اسلامی تحقیق و فیش‌برداری کرده بود.
وی درباره محتوای کتاب و بخش‌های مختلف آن اظهار داشت: مجموعه تالیف‌شده مشتمل بر پنج بخش است که بخش اول آن دست نوشته‌های آیت الله روحانی است که من آنها را بازنویسی کرده‌ام. بخش دوم مآخذی است که مرحوم روحانی به آنها اشاره کرده با این توضیح که آن مرحوم به تعداد اندکی منبع ارجاع داده بود و کثرت ارجاعات در اثر حاضر، در واقع کاری است که بعد از او به انجام رسیده است.
مولف کتاب «فرهنگ جامع فرق اسلامی» افزود: بخش سوم کتاب، پی‌نوشت‌های توضیحی است که همگی با ذکر منبع از افزوده‌های بعدی است. بخش چهارم نیز تراجم کسانی است که مرحوم روحانی یا خود من ضمن افزودن فرقه های جدید با ذکر منبع به نام آنها اشاره کرده‌ایم.
حجت الاسلام و المسلمین سید حسن خمینی دربارۀ بخش پنجم محتوای کتاب نیز، گفت: نام فرقه های جدیدی که در دست‌نوشته‌های مرحوم روحانی اثری از آنها نیست، برای رعایت ترتیب الفبایی، در متن کتاب و در لابلای مدخل‌های محروم روحانی آورده شده است. این فرقه ها با زنگ سبز و دیگر مدخل‌ها به رنگ مشکی نمایش داده شده است.
بادگار امام راحل اظهار داشت: طبیعی است که این اثر صرفا فرهنگ‌نامه‌ای است که توسط دو تن به رشته تحریر درآمده است و نگارش و پژوهش کامل در حوزه فرق اسلامی به گونه‌ای که بتوان آن را دائره المعارف فرق نامید،محتاج کاری جمعی است که تالیفات محققان گرانقدر را می‌طلبد.
یادگار امام درباره شخصیت آیت الله روحانی اظهار داشت: ایشان انسانی شریف، کم‌ادعا، متدین و بامعلومات بسیار بودند. در کار علمی بسیار دقیق بودند و هیچ نکته‌ای را بدون ارجاع طرح نکرده‌اند. امانت در ارجاع درست یکی از درس‌هایی بود که من از آقای روحانی گرفته‌ام.
حجت الاسلام و المسلمین سید حسن خمینی درباره کار علمی در حوزه فرق اسلامی گفت: کار در حوزه فرق کار مشکلی است چون ظهور فرقه‌های مختلف، دلایل اجتماعی، سیاسی و دینی زیادی دارد که گاه به دلیل همین مسائل سیاسی، برخی از عقایدی که به برخی فرقه‌ها نسبت داده می شود، واقعیت ندارد. گاه فرقی که با حکومت‌ها مشکل داشته‌اند، از سوی حاکمان با اتهام‌های اخلاقی مواجه شده‌اند و این درباره فرقه‌هایی که در خفا می‌زیستند بیشتر دیده می‌شود.
یادگار امام راحل اظهار داشت: فرقه در تعریف ما آن چیزی است که فرقه نویسان معتبر به عنوان فرقه می شناسند مثلا اخوان المسلمین در بیان فرقه نویسان، فرقه محسوب شده و در این اثر به عنوان یک مدخل در نظر گرفته شده است.
گفتنی است، فرهنگ جامع فرق اسلامی در 3 جلد گالینگور از سوی انتشارات موسسه روزنامه اطلاعات منتشر شده است که جلد سوم آن به منابع و فهارس اختصاص دارد.
این کتاب، که یکی از کامل‌ترین فرهنگ‌نامه‌هایی است که تاکنون در زمینه فرق اسلامی به زبان فارسی تالیف و نگاشته شده است، برپایه دست‌نوشته‌های آیت الله سیدمهدی روحانی است.
محققان معارف اسلامی به خصوص حوزه مطالعات فرق و مذاهب آگاهند که تالیف آثار در این زمینه تا چه اندازه دشوار و در عین حال وقت گیر است. مسائلی همچون تعصبات فرقه ای و اختلافات مذهبی، نبود آثار قابل اعتماد و علمی در مورد برخی فرق، عدم دسترسی به آثار مهم برخی از دیگر فرقه‌ها و وجود برخی فرقه‌های جعلی و نادرست در بعضی از منابع که باعث گمراهی و سردرگمی می‌شود، پاره‌ایی از مشکلاتی است که محققین با آن روبرو هستند.
قابل ذکر است که در این زمینه علمای بسیاری به خصوص در حوزه های علمیه به تحقیق و پژوهش و نشر آثار پرداخته اند که این امر باعث می شود ارائه اثری که بتواند توجه این علما را به خود مبذول دارد کاری صعب و دشوار گردد.
همچنان که در مقدمه کتاب آمده است، این اثر زمینه پژوهش و تحقیق هشت ساله ای است که برای به ثمر رسیدن آن مولف محترم صدها عنوان کتاب، مقاله، تحقیق مختلف را مطالعه کرده است. ماحصل این تحقیق و پژوهش مجموعه سه جلدی است که امروز در اختیار ما قرار دارد.
جلد اول این کتاب به معرفی فرقه های اسلامی از حرف الف تا حرف سین پرداخته است و در جلد دوم فرق اسلامی از حرف شین تا حرف یاء معرف شده‌اند. جلد سوم نیز شامل فهرست‌های کتاب است که عبارتند از فهرست آیات، روایات عربی و فارسی، مکان‌ها، اعلام، فرقه‌ها، کتب و منابع است.
در مجموع در این اثر، 2340 فرقه مورد بررسی قرار گرفته و معرفی شده است که در مقایسه‌ای اولیه با دیگر کتب منتشر شده در این موضوع، به گستردگی تعداد فرق و مذاهب معرفی شده و نیز فعالیت و تلاش مولفین محترم در ارائه یک فرهنگ‌نامه جامع و علمی پی می بریم.
تقارن انتشار این اثر با ایام هفته وحدت و همزمان با میلاد پرخیر و برکت پیامبرگرامی اسلام (ص)می‌تواند، در ایجاد و گسترش بیش از پیش وحدت میان امت اسلامی موثر باشد. امت مسلمان امروز بیش از هر زمان دیگری به وحدت نیازمند است و مولف محترم در مقدمه کتاب به درستی اشاره کردند که تمسک به عروه‌الوثقای امامت و توسل به دامان پرفیض محمد و آل محمد صلی علیه و آله تنها راهی است که می تواند به هدایت مسلمانان منجر شود.
