با نگاه به وضعیت این آثار که در سطح استان فارس پراکنده است و از تعدد و تنوع خاصی هم بهره مند است، تنها این سوال در ذهن تداعی می شود که آیا قرار نیست این آثار تاریخی که همگی در فهرست ملی به ثبت رسیده، سروسامان بگیرد و به جاذبه گردشگری تبدیل شود؟!
به اعتقاد برخی از کارشناسان، جواب این سوال سخت نیست چرا که دغدغه متولیان حوزه گردشگری و میراث فرهنگی نیز بهبود این وضعیت است، اما به گفته معاون اداره کل میراث فرهنگی فارس، مشکل اصلی عدم حفاظت، مرمت و احیای آثار تاریخی- ثبتی این استان به مالکین برمی گردد و دست میراث فرهنگی از این حوزه کوتاه است.
به گزارش خبرنگار سرویس گردشگری «خبرجنوب»، در حال حاضر در فارس نزدیک به 3 هزار اثر تاریخی در فهرست ملی و 4 اثر نیز در فهرست جهانی به ثبت رسیده، آثاری که متعلق به دوره های مختلف تاریخی است و هریک راوی هویت و اصالت یک منطقه به شمار می رود.
به اعتقاد کارشناسان، این آثار منابع گردشگری محسوب می شود و تا جاذبه شدن فاصله بسیاری دارد. هرچند که بیش از 70 درصد از این آثار نیز در آستانه تخریب قرار دارد.
بنابر این گزارش، هرساله از سوی سازمان میراث فرهنگی که یکی از وظایف اصلی آن، حفاظت و مرمت آثار تاریخی- ثبتی است، پرونده مرمتی برخی از این آثار البته با اولویت گشوده می شود به طوری که در سال جاری طبق آمارهای ارائه شده، بالغ بر 80 کارگاه مرمتی در استان فارس فعال شد، اما با توجه به تعدد این آثار و اخباری که هرروزه از تخریب این آثار در محافل خبری منتشر می شود، بی شک این رقم بسیار ناچیز است. حال بگذریم از بناها و عمارت هایی که طی 15 سال گذشته پرونده مرمتی آنها همچنان باز است و در طول سال مرمتگران در این بناها مشغول کارند، اما در این میان و بنابر اظهار نظر تنی چند از فعالین حوزه میراث فرهنگی، وضعیت کاروانسراهای تاریخی فارس از دیگر آثار موجود نگران کننده تر است چرا که این بناها عموما در حومه شهر و حتی خارج از شهرها قرار گرفته است.
عمارت هایی که زمانی نه چندان دور محل اتراق کاروان ها و مسافران بود، هم اینک به مخروبه هایی بدل شده و سال هاست که رنگ تاریخ از در و دیوار آنها پریده است. به طور مثال می توان به کاروانسراهای باجگاه، دوکوهک و چنارراهدار در شیراز اشاره کرد که در آستانه نابودی است.
این عمارت های تاریخی صرفنظر از ارزش تاریخی و ثبت در فهرست ملی، می تواند به جاذبه جدید گردشگری تبدیل شود چرا که از نظر موقعیت جای گیری و معماری سنگی که دارد بی شک برای گردشگران داخلی و خارجی جذاب و دیدنی است.
در این رابطه عبدالرضا نصیری معاون اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری فارس به خبرنگار ما گفت: نه تنها کاروانسراها بلکه دیگر آثار تاریخی- ثبتی این استان در تملک نهادها و دستگاه های اجرایی و فرهنگی و حتی اشخاص حقیقی است.
به گفته وی، چنانچه مالک یا مالکین قصد مرمت این آثار را داشته باشند، میراث فرهنگی طبق ضوابط و شرایط موجود، همکاری های لازم را انجام خواهد داد.وی بر لزوم حفاظت و مرمت آثار تاریخی- ثبتی تاکید کرد و افزود: عمده ترین مشکل حفاظت و مرمت نشدن آثار تاریخی به مالکیت اشخاص برمی گردد نه میراث فرهنگی، چرا که عمده این آثار دارای مالک و بهره بردار است.
نصیری ادامه داد: چنانچه مالک یا مالکین قصد مرمت و احیای آثار را داشته باشند، میراث فرهنگی بر مبنای طرح مرمتی و حتی معرفی کارشناسان حوزه مرمت به این افراد کمک خواهد کرد و به صورت مشارکتی، بخشی از هزینه های مرمت این آثار را متقبل خواهد شد.
وی در ادامه اضافه کرد : بی شک یکی از دلایل تغییر کاربری ابنیه تاریخی احیاء و رونق دوباره آنها و ایجاد زمینه و بسترهای لازم برای بازگشت آثار به حیات اجتماعی معاصر و جلوگیری از انزوای آنهاست، از این رو جا دارد در این حوزه گام های بلند تری برداشته شود.
نصیری همچنین گفت: نه تنها کاروانسراها بلکه دیگر آثار تاریخی و ثبت ملی هم نیازمند حفاظت و مرمت هستند که جا دارد متولیان در این رابطه اقدامات لازم را به انجام رسانند.
معاون میراث فرهنگی فارس افزود: به طور حتم چنین آثاری با مرمت و تغییر کاربری مناسب که خدشه ای بر هویت این آثار وارد نکند می توانند به جاذبه گردشگری تبدیل شوند.
به گزارش خبرنگار ما در حال حاضر بیش از یکصد کاروانسرای تاریخی در استان فارس وجود دارد که عمده این آثار در کنار جاده ها و خارج از شهرها جای گرفته اند وطبق اظهار نظر کارشناسان تخریب این آثار نزدیک به 70 در صد می رسد و با توجه به این موضوع جا دارد کاروانسراهایی که در شهرها هستند در اولویت مرمت و ساماندهی و احیا قرار گیرند.
46
