این گفته سیامک بصیری کارشناس فنی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری فارس است.
به گزارش خبرنگار ما این روزها با نزدیک شدن به ارگ کریم خانی شیراز و دیدن برج کج این بنای دوره زندیه می توان جای خالی چند آجر را به وضوح دید که این موضوع نگرانی و اعتراض تنی چند از فعالین حوزه میراث فرهنگی را به دنبال داشت، چرا که چهره تاریخی این برج با خالی شدن آجرها مخدوش شده است. اما آنطور که بصیری معتقد است برداشت آجرها امری ضروری بوده و به محض به پایان رسیدن بررسی ها و پژوهش های فنی دوباره در محل قرار می گیرند.
کارشناس فنی اداره کل میراث فرهنگی فارس با بیان اینکه برای مشخص کردن میزان تغییرات و تخریب احتمالی برج و اندازه گیری ترک ها این آجرها از بدنه بنا جدا شده ، افزود: در واقع این اقدام نمونه برداری از آثار است که در بناهای تاریخی کاری متداول می باشد.
بصری اضافه کرد: برج ضلع جنوب شرقی ارگ کریم خانی سال ها قبل دچار انحراف شد و حدود 20 سال قبل وضعیت آن تثبیت شد اما بررسی وضعیت ایستایی این اثر تاریخی به صورت سالانه انجام می شود.
وی با تاکید بر اینکه وضعیت این برج کج 250 ساله نگران کننده نیست، گفت: حدود 20 سال قبل مقاوم سازی بنا صورت گرفته است و در این مدت هم تغییراتی چون حرکت احتمالی پی و یا انحراف بیشتر رخ نداده و جای نگرانی نیست.
کارشناس فنی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری فارس در ادامه با اشاره به اینکه برج ضلع شرقی ارگ حدود 30درجه انحراف دارد، افزود: از دلایل این انحراف می توان به نشست پی بنا با گذشت زمان و سطح بالای آب های زیرزمینی اشاره کرد.
در ادامه این گفت و گو همت محمدی مدیر مجموعه فرهنگی ارگ کریم خان نیز به خبرنگار ما گفت: برداشت چند آجر از این اثر تاریخی جنبه مرمتی و حفاظتی داشته که به زودی در محل نصب خواهد شد. وی بر لزوم اقدامات حفاظتی به شیوه های جدید و طبق استانداردهای جهانی تاکید کرد و افزود: خوشبختانه جای نگرانی نیست و حال ارگ کریم خانی خوب است.
محمدی در ادامه به بسته شدن یکی از پرونده های مرمت در این بنا اشاره کرد و گفت: کارگاه مرمت قسمت هایی از حیاط خلوت ضلع شمالی ارگ به پایان رسیده است و کارگاه مرمت شاه نشین ضلع جنوبی بنا نیز در حال انجام است که به زودی به اتمام خواهد رسید.
به گزارش خبرنگار ما ارگ کریمخان که با نام زندان کریمخان نیز شناخته میشود، در سال ۱۱۰۸ هجری قمری و به دستور کریمخان زند، در شیراز ساخته شد.
این بنا که از برجستهترین آثار معماری دوران زندیه به شمار میرود، هرساله گردشگران بسیاری را به خود جذب میکند.
کریمخان از بهترین معماران و هنرمندان آن زمان برای ساخت آن دعوت کرد و بهترین مصالح را نیز فراهم آورد تا آنها در مدت زمان کوتاهی این بنای زیبا را بسازند. در دورههای مختلف این ارگ کاربردهای متفاوتی داشته است. در دوره زندیه محل زندگی پادشاه بوده، در دوره قاجاریه از آن به عنوان محل زندگی فرمانروایان محلی استفاده میشد و در زمان سلطنت پهلوی نیز به زندان تبدیل شد.
این بنای چهارهزارمتری دارای ۴ دیوار بسیار بلند ۱۲ متری است که با ۴ برج آجری دایرهای شکل با ارتفاع ۱۴ متر و با زاویهی ۹۰ درجه به هم متصل شدهاند. عمده مصالح به کار رفته در این بنا از سنگ و گچ است. تمامی دیوارهای ۱۲ متری اطراف، دارای ضخامت ۳ متری در پایین و ۲.۸ متری در قسمتهای بالایی هستند. طراحی این بنا در واقع هم مسکونی و هم نظامی است. دیوارهای محکم و بسیار مرتفع بیرونی با جانپناههایی در قسمتهای بالایی دیوار که برای استقرار سربازان و تیراندازی در هنگام جنگ از آن استفاده میشد و همچنین خندقی که سابقا در بیرون از آن کنده شده بود نیز گواه این امر است.
شکل کلی این بنا یک ذوزنقه ناقص است که گفته میشود علت این امر این بوده که در هنگام ساخت آن به این نتیجه رسیدهاند که خاک شمال غربی برای ایجاد برجی با این عظمت نامناسب است و امکان نشست کردن دارد، پس کمی بنا را به سمت غرب کشیدند.
برجهای اطراف ارگ دارای سه طبقه مجزا هستند که پلههای مدور برای رفت و آمد در آنها تعبیه شده است . در طبقات نیز دو اتاق وجود دارد که یکی جهت استراحت سربازان و دیگری برای نگهداری اسلحه
بوده است.
قسمتهای مسکونی ارگ در ضلعهای شمالی، غربی و جنوبی واقع شده که هر کدام دارای یک ایوان با دو ستون سنگی (البته در زمان قاجاریه ستونهای سنگی ایوانهای غربی و جنوبی با ستونهای جنوبی جایگزین شدند) و شش اتاق مسکونی در دو سمت هستند که با مقرنس و تزییناتی مشابه تزیین شدهاند.
در جلوی هر ایوان نیز حوض چهارگوشی قرار دارد که آب موجود در آن از قنات رکنآباد که به رکنی معروف بوده است، تامین میشد، اما با از بین رفتن قنات، سیستم آبرسانی نیز از بین رفته است. این آب از لحاظ املاح معدنی در شیراز بهترین نمونه به شمار میرفتهاست.
نکته جالبتوجه این است که تمامی اتاقها از درون ساختمان به هم متصل هستند. به علاوه ارگ دارای
شاه نشینهایی در ضلعهای مختلف و با کاربردهای متفاوت است، یکی شاهنشین شمالی که مناسب زمستان است و دیگری شاهنشین اصلی در ضلع غربی با یک حوض بزرگ
روبه روی آن که کاربردی تابستانه دارد . شاهنشین غربی برای تمام فصول است.این بنا در سال ۱۳۵۱با شماره ۹۱۸ به ثبت ملی رسیده است.
46
